Hành quyết ‘tùy tiện’ Lê Văn Mạnh : Vì sao Việt Nam thi hành án tử tù bất chấp công luận
VOA, 29/09/2023
Các tổ chức nhân quyền quốc tế lên án gay gắt việc Việt Nam hành quyết tử tù được cho là bị kết án oan Lê Văn Mạnh, một quyết định mà luật sư cho rằng có thể là "phép thử dư luận" của chính quyền nhưng gây phẫn nộ trong công luận.
Mẹ của tử tù Lê Văn Mạnh kêu cứu cho con trai mình trong hơn 18 năm nhưng không ngăn được việc ông bị hành quyết.
Ông Mạnh bị tử hình bằng thuốc độc, một hình thức hành quyết đang bị thế giới lên án và kêu gọi bãi bỏ, hôm 22/9. Gia đình ông Mạnh chỉ được thông báo việc ông đã bị hành quyết một ngày sau đó. Gia đình không được thăm gặp ông trong nhiều tháng trước khi ông bị tử hình vì tội "hiếp dâm" và "giết người", một bản án mà họ cho là oan sai và đi kêu oan cho ông trong hơn 18 năm.
Ân xá Quốc tế cùng 4 tổ chức nhân quyền khác hôm 27/9nói rằng họ "lên án bằng những ngôn từ mạnh mẽ nhất có thể được đối với việc hành quyết tùy tiện ông Lê Văn Mạnh". Các tổ chức, bao gồm cả tổ chức bảo vệ nhân quyền People in Need có trụ sở ở Cộng hòa Czech, nói rằng ông Mạnh bị hành quyết chỉ 4 ngày sau khi gia đình ông nhận được thông báo từ tòa án tỉnh và không được thăm gặp gia đình lần cuối trước khi bị tử hình.
Tòa án Nhân dân tỉnh Thanh Hóa thông báo cho gia đình về quyết định thi hành án tử hình ông Mạnh hôm 18/9. Sau đó vào ngày 23/9, gia đình ông nhận được thông báo về việc ông đã bị hành quyết tại một địa điểm thi hành án ở Hòa Bình và được đưa về chôn ở một nghĩa trang ở TP Thanh Hóa.
"Thư thông báo gửi cho gia đình không đề cập đến ngày thi hành án tử hình và gia đình không có cơ hội được thăm gặp lần cuối – một các đối xử tàn ác, vô nhân đạo và hèn hạ mà các cơ quan nhân quyền quốc tế đã nhiều lần lên án", các tổ chức, trong đó có cả Ủy ban Luật gia Quốc tế (ICJ), Sáng kiến Pháp lý cho Việt Nam (LIV) và Người Việt Ủng hộ sự Thay đổi (VAC), nói trong tuyên bố chung.
Các tổ chức này còn nói rằng ông Mạnh "bị xử tử bất chấp những cáo buộc đáng tin cậy rằng ông "đã bị công an đánh đập dã man và bị tra tấn nhằm lấy được ‘lời nhận tội’ để tòa án dựa vào đó để kết tội ông".
VOA đã gửi yêu cầu bình luận đến Bộ Ngoại giao Việt Nam.
Hồ sơ chính thức của vụ án được truyền thông trong nước trích dẫn nói rằng nạn nhân Hoàng Thị Loan, lúc đó 14 tuổi, bị hiếp dâm rồi bị sát hại vào tháng 3/2005. Sau đó khoảng 1 tháng, ông Mạnh, lúc đó 23 tuổi, bị bắt tạm giam theo lệnh của Cảnh sát điều tra tỉnh Đồng Nai về một vụ việc hoàn toàn khác trước đó trong tháng.
Theo hồ sơ, chỉ 3 ngày sau khi bị giam giữ, một lá thư "nhận tội" được cho là do ông Mạnh viết, khi đang bị công an bắt giam, gửi cho cha ông, trong đó "thừa nhận" đã hiếp dâm và giết Hoàng Thị Loan. Lá thư bị công an thu giữ và dùng làm bằng chứng cho "tội ác" của ông Mạnh.
Từ 2005 đến 2008, ông Mạnh trải qua 7 phiên tòa – gồm 3 phiên sơ thẩm, 3 phiên phúc thẩm và 1 phiên giám đốc thẩm. Trong tất cả các phiên tòa này, ông Mạnh phủ nhận mọi cáo buộc và rút lại "lời thú tội" trước đó, đồng thời nói rằng ông "nhận tội" vì bị cảnh sát điều tra và cả những người bạn tù, được cho là hành động theo chỉ đạo của công an, đánh đập.
"Không có bằng chứng, vật chứng nào chứng minh ông Mạnh phạm tội hiếp dâm và giết người. Bằng chứng duy nhất được công tố đưa ra là lá thư ‘thú tội’ của ông Mạnh mà ông đã rút lại vì cho là phải nhận tội vì bị ép cung và tra tấn", 5 tổ chức viết trong tuyên bố và cho rằng bất chấp những điều đó chính quyền vẫn kết tội và tuyên án tử hình ông.
‘Phép thử dư luận’
Luật sư Đặng Đình Mạnh – người từng bào chữa cho nhiều dân oan, các nhà hoạt động và cả tử tù ở trong nước nhưng hiện đang sống lưu vong ở Mỹ – cho rằng việc thi hành án ông Mạnh là một "hành vi khinh xuất" của chính quyền Việt Nam.
"Có thể khẳng định đây là một vụ án oan mà lại mang ra xử lý theo hình thức tử hình, loại hình phạt mà không thể nào khắc phục được nếu sau này chúng ta nhìn nhận ra là nó sai", Luật sư Mạnh nói. "Theo tôi đây là hành vi rất đáng phê phán".
Lê Văn Mạnh là một trong 3 tử tù được các tổ chức xã hội dân sự nhắc đến, gồm cả Hồ Duy Hải và Nguyễn Văn Chưởng, trong bức thư ngỏ mà họ gửi cho Tổng thống Mỹ Joe Biden trước chuyến thăm của ông tới Hà Nội trong tháng này. Các tổ chức khẩn cấp thúc giục ông Biden yêu cầu ngừng thi hành án đối với 3 tử tù nêu trên, mà họ cho là bị kết án oan sai, khi gặp các lãnh đạo Việt Nam.
Theo Luật sư Mạnh, việc Việt Nam đưa ông Mạnh ra hành quyết chỉ hơn một tuần sau chuyến thăm của Tổng thống Biden cho thấy Việt Nam không sợ bị chỉ trích về vấn đề nhân quyền, vốn là một trụ cột trong chính sách ngoại giao quốc tế của Chính quyền Biden.
"Việc làm của (chính quyền Việt Nam) phải nói là hết sức quả quyết và có vẻ như là chính quyền Việt Nam ý thức được vị thế của họ ở giai đoạn này rằng họ có thể làm được những điều như vậy và do đó nó thúc đẩy họ đưa Lê Văn Mạnh ra hành quyết", Luật sư Mạnh nói.
Mặc dù vấn đề nhân quyền được Tổng thống Biden đề cập khi gặp mặt các lãnh đạo Việt Nam nhưng nó bị lấn át bởi những chủ đề hợp tác về kinh tế và thương mại. Phát biểu của Tổng thống Biden tại Hà Nội về vấn đề nhân quyền đã bị truyền thông do nhà nước Việt Nam kiểm soátcắt cụt. Theo nhận định của giới quan sát và các nhà tranh đấu cho dân chủ, nhân quyền bị gạt ra lề khi Mỹ thắt chặt quan hệ hơn với Việt Nam vì mục tiêu kiềm chế Trung Quốc.
Việc thi hành án tử hình Lê Văn Mạnh, theo đánh giá của Luật sư Mạnh, là chính quyền Việt Nam đang "dùng một phép thử" để xem dư luận phản ứng như thế nào.
"Sự phản ứng của dư luận yếu ớt hoặc cho rằng việc đó chẳng đáng quan tâm thì rất có thể nó sẽ thành một tiền lệ xấu để họ áp dụng cho những trường hợp còn lại, như Nguyễn Văn Chưởng hoặc Hồ Duy Hải", Luật sư Mạnh nói.
Gia đình tử tù Nguyễn Văn Chưởng cũng nhận được thông báo thi hành án tử hình đối với ông hồi đầu tháng 8. Ngay sau khi gia đình công bố thông tin này, công luận lên án mạnh mẽ và kêu gọi chủ tịch nước Việt Nam ngừng thi hành bản án. Cũng như gia đình ông Mạnh, gia đình ông Chưởng đi kêu oan cho ông gần 17 năm qua. Tuy nhiên, hai trường hợp của tử tù Hồ Duy Hải và Nguyễn Văn Chưởng được chú ý hơn và từng được nêu ra trong các phiên chất vấn tại cuộc họp Thường vụ Quốc hội ở Ba Đình.
Luật sư Mạnh cho rằng thi hành án tử tù Lê Văn Mạnh, mà gia đình kêu oan trong gần hai thập niên qua và được cộng đồng quốc tế cùng lên tiếng, đã tạo ra một tiền lệ không nên có.
"Tôi đã từng nghe một quan chức cao cấp trong ngành tư pháp nói rằng : ‘Nếu mà cứ mang đi tử hình hết số án oan thì sau đó chúng ta sẽ không còn án oan nữa", Luật sư Mạnh nói và cho biết Việt Nam không công bố chi tiết về số người bị xử tử hàng năm và coi đó là thông tin mật.
Ông Nguyễn Trường Chinh, bố của tử tù Nguyễn Văn Chưởng, nói với VOA rằng gia đình ông lo lắng sau khi Lê Văn Mạnh bị hành quyết vì tiếp theo có thể sẽ đến lượt con trai ông.
Tư pháp ‘không phục vụ công lý’
Án oan, theo giới chuyên môn, là một thực trạng phổ biến tại Việt Nam. Án oan sai đặc biệt làm dậy sóng dư luận sau vụ ông Nguyễn Thanh Chấn được trả tự do hồi tháng 10/2013 sau 10 năm thụ án tù chung thân về tội danh giết người. Tuy nhiên, ông Chấn được giải oan là nhờ có hung thủ ra đầu thú.
Luật sư Mạnh cho rằng có nhiều vụ án oan ở Việt Nam bởi "cách điều tra hình sự tùy tiện bất chấp những quy định luật pháp" với mục tiêu có án thì phải có người nhận tội.
"Cách điều tra hiện nay hầu như chỉ có cách duy nhất là họ tra tấn người bị tình nghi đến khi người bị tình nghi đau quá, không chịu nổi sự dùng nhục hình và họ sẽ khai bất cứ nội dung gì cơ quan điều tra mong muốn và như vậy cơ quan điều tra đã hoàn thành được một vụ án", Luật sư Mạnh nói. "(Cơ quan điều tra) tìm mọi cách để có ai đó phải chịu trách nhiệm dù người đó không phải là thủ phạm".
Báo cáo Nhân quyền Việt Nam 2022 của Mỹ nói rằng những người bị giam giữ ở Việt Nam thường báo cáo bị tra tấn bởi công an hoặc nhân viên an ninh mặc thường phục trong khi bị giam giữ. Những lời tố cáo từ các nhà hoạt động đượcbáo cáo nêu ra cho biết cán bộ công an "hành hung tù nhân" để lấy lời thú tội hoặc "chỉ đạo các bạn tù" hành hung họ để buộc họ phải nhận tội trên các giấy tờ viết tay.
Một thứ trưởng Bộ Công an Việt Nam từng thừa nhận rằngcó tệ nạn bức cung nhục hình trong quá trình điều tra, lấy cung và cho biết để xảy ra án oan là do "chưa tập trung tôn trọng việc chứng minh khách quan mà chủ yếu tập trung vào lời khai, trọng cung hơn trọng chứng cứ".
Theo Luật sư Mạnh, người từng tham gia bào chữa cho tử tù khi còn làm việc ở Việt Nam, án oan có thể được xét xử lại nhưng vẫn có các vụ án oan như trường hợp của ông Mạnh, vì quan điểm xét xử của tòa lấn át việc xem xét chứng cứ.
Công luận ở Việt Nam phản đối các bản án của tử tù Hồ Duy Hải, Nguyễn Văn Chưởng và Lê Văn Mạnh bởi các chứng cứ được đưa ra để kết tội tử hình họ đều không thuyết phục. Nhưng theo Luật sư Mạnh, đối với những vụ án được công chúng quan tâm như vậy, thẩm phán không xét xử theo quan điểm độc lập.
"Họ xét xử theo chủ trương hoặc theo yêu cầu chính trị và trong nhiều trường hợp có sự can thiệp của Ban Nội chính (Trung ương) – gồm cơ quan Tư pháp, Tòa án, Viện kiểm sát và cơ quan điều tra", Luật sư Mạnh nói. "Khi người thẩm phán tuyên một bản án thì bản án đó không phải là tác phẩm, quan điểm hay đánh giá của họ nữa mà là quan điểm, đánh giá của Ban Nội chính. Mà chúng ta biết Ban Nội chính không phục vụ công lý mà họ phục vụ những yêu cầu về chính trị. Cho nên những bản án được tuyên không mang dáng dấp của công lý".
Ông Chinh, người đã kêu oan cho Lê Văn Mạnh như đứa con tử tù thứ hai của ông, nói rằng ông không còn tin vào nền tư pháp Việt Nam nữa sau khi chính quyền hành quyết ông Mạnh.
"Nền tư pháp Việt Nam bê bối và thối nát rồi", ông Chinh nói nhưng cho biết ông không buông bỏ việc kêu oan cho con trai Nguyễn Văn Chưởng, người cũng luôn nói mình vô tội và bị công an bức cung nhục hình để phải nhận tội giết người. "Còn một hơi thở cuối cùng, tôi còn kêu oan. Họ cố tình giết con tôi thì tôi cũng sẽ chết để cứu nền tư pháp Việt Nam".
Luật sư Mạnh, người phải rời bỏ Việt Nam sang Mỹ sau khi bị cáo buộc tội "lợi dụng quyền tự do dân chủ" – một hành động được xem là trả đũa của chính quyền trong nước vì những hoạt động của ông và đồng nghiệp để bảo vệ công lý trong vụ Tịnh thất Bồng lai – cũng cho rằng nền tư pháp Việt Nam "không thể cứu vãn được nữa".
Người đứng đầu ngành tư pháp Việt Nam, chánh án Tòa án Tối cao Nguyễn Hòa Bình trong tháng này nói rằng 1,5% của 600.000 vụ án, tức là khoảng 9.000 vụ,được phép sai do lỗi chủ quan. Ông Bình biện minh rằng vì "nếu cứ sai là bị kỷ luật hết thì không lấy đâu ra người làm việc".
Theo Luật sư Mạnh, điều này có thể khiến bất kỳ vụ án nào sau khi được xét xử cũng có thể bị nghi ngờ nằm trong số 9.000 bản án sai sót và làm người dân "mất hoàn toàn lòng tin vào hệ thống ban phát công lý mà chính quyền thiết lập".
"Nó sẽ đưa đến việc là sau này người ta không còn trông chờ vào hệ thống công lý của nhà nước nữa", Luật sư Mạnh nói. "Người dân sẽ tự thực hiện việc ban phát công lý cho chính mình. Đây là những mầm mống cho rối loạn xã hội sau này mà xã hội chúng ta sẽ phải gánh chịu".
Nguồn : VOA, 29/09/2023
****************************
Vai trò của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao trong vụ tử hình Lê Văn Mạnh
Gió Bấc, RFA, 28/09/2023
Ngày 22/9/2023, cái chết của tử tù oan Lê Văn Mạnh chấn động như vết dao đâm vào tim của mọi người. Đau đớn trước cuộc đời bất hạnh oan trái của Mạnh, thương xót cha mẹ em 18 năm kêu oan, hy vọng đợi chờ công lý sáng soi nhưng kết quả quá thảm khốc. Dư luận xã hội, giới luật gia trong nước, các tổ chức nhân đạo, cơ quan ngoại giao quốc tế đồng loạt lên tiếng kêu oan.
Những người thân khóc thương trước nấm mồ của tử tù Lê Văn Mạnh - Facebook
Vì sao, ai đã cố tình giết Lê Văn Mạnh ? Mọi ý kiến đều quy về Nguyễn Hòa Bình, Ủy Viên Bộ Chính Trị, Chánh án Tòa Án Nhân Dân Tối Cao. Không chỉ với Lê Văn Mạnh, nếu không ngăn chặn, kẻ thủ ác sẽ tiếp tục giết oan Hồ Duy Hải, Nguyễn Văn Chưởng và bao nhiêu người khác nửa.
Xem lại hồ sơ vụ án, có thể khẳng định không chút hồ nghi, Lê Văn Mạnh bị kết án oan. Mạnh bị kết tội hiếp dâm, giết người mà không có một chứng cứ nào. Công An Thanh Hóa đã ép cung, dùng bọn tù hình sự tra tấn buộc Mạnh viết thư thú tội gửi cho cha và lấy lá thư ấy làm chứng cứ duy nhất cáo buộc tội.
Đó không phải là suy luận chủ quan mà chính là kết luận từ hồ sơ tố tụng của các cơ quan pháp luật cao nhất là Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao và Tòa Án Nhân Dân Tối Cao trước đây (thời điểm, ông Trần Quốc Vượng là Viện Trưởng, ông Nguyễn Văn Hiện là Chánh án Tòa án nhân dân tối cao).
Báo chí trong nước đã nhiều lần đưa tin khẳng định : sau bốn phiên tòa sơ và phúc thẩm, ngày 23/4/2007, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã ra kháng nghị giám đốc thẩm cho rằng "cơ quan điều tra mắc nhiều thiếu sót, mâu thuẫn và chưa có cơ sở vững chắc để kết luận Lê Văn Mạnh phạm tội Giết người, Hiếp dâm trẻ em".
Theo Viện Kiểm sát, vật chứng duy nhất là chiếc quần sooc rách được Mạnh thay ra vứt bỏ gần hiện trường khi đi mò xác Linh được xác định mất giá trị chứng cứ buộc tội với Lê Văn Mạnh (1).
Thực hiện kháng nghị này, ngày 04/06/2007, Hội Đồng Thẩm Phán Tòa Án Nhân Dân Tối Cao đã mở phiên Giám Đốc Thẩm. May mắn là trang mạng Cộng Đồng Dân Luật đã lưu trữ toàn văn Quyết Định Giám Đốc Thẩm này
Nội dung Quyết Định Giám Đốc Thẩm đã bác bỏ hoàn toàn mọi cáo buộc và vạch ra những sai trái, mâu thuẫn trong hồ sơ án còn hơn một bài bào chữa cho Lê Văn Mạnh. Xin trích một phần nhận định về vụ án.
"Trong lời khai nhận tội của bị cáo có nhiều mâu thuẫn và thiếu thống nhất nhưng chưa được điều tra hoặc không cho đối chất làm rõ và quá trình tố tụng còn một số thiếu sót ; cụ thể như sau :
- Lê Văn Mạnh khai khi thấy cháu Hoàng Thị Loan ở bờ sông (thuộc địa phận xã Yên Thịnh, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa), Mạnh nảy sinh ý định hiếp cháu Loan. Khi bị cháu Loan chống cự thì Mạnh đấm, đập đầu cháu Loan cho đến khi cháu Loan bất động và bế cháu Loan qua sông Cầu Chày (thuộc địa phận xã Xuân Minh, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa) để dấu xác (BL 127). Quá trình điều tra, cơ quan điều tra không xác định hiện trường chính nơi xảy ra hành vi tấn công đầu tiên của Mạnh đối với cháu Loan để thực hiện hành vi hiếp dâm là ở chỗ nào và nếu cháu Loan kêu cứu thì có ai phát hiện được không ?
Khi thấy cháu Loan bất động, Mạnh bế cháu trên tay lội qua sông Cầu Chày, đầu và người nạn nhân ở trên mặt nước, nước sông lúc đó chỉ sâu khoảng 1m (BL 119). Theo kết quả giám định pháp y tỉnh Thanh Hóa thì cháu Loan "chết ngạt do thắt cổ, trên nạn nhân có ngạt nước và bị hiếp dâm". Cơ quan điều tra không cho thực nghiệm điều tra để làm rõ Mạnh bế cháu Loan qua sông như thế nào và cũng chưa có văn bản yêu cầu Tổ chức giám định pháp y giải thích rõ cháu Loan chết do nguyên nhân trực tiếp nào ? Lê Văn Mạnh nhận tội "Giết người" nhưng không có lời khai nào nhận có hành vi hiếp dâm cháu Loan, Cơ quan điều tra cũng chưa yêu cầu Cơ quan giám định giải thích rõ nếu trường hợp bị đánh, bị ngạt thở thì tử cung người phụ nữ có thể ra máu không ?
- Ở giai đoạn điều tra, Lê Văn Mạnh có khai nhận tội, nhưng tại phiên tòa sơ thẩm Mạnh lại phản cung, chối tội cho là bị các phạm nhân cùng phòng giam là Nguyễn Kế Hiền, Hoàng Văn Dương, Mai Xuân Tình, Nguyễn Trọng Tuấn và Nguyễn Thành Nam đánh đập bắt phải nhận tội (BL 258). Sau khi Tòa án cấp phúc thẩm hủy án sơ thẩm để điều tra lại, mặc dù Cơ quan điều tra có lấy lời khai các phạm nhân cùng buồng giam về việc có đánh Mạnh hay không nhưng không cho Mạnh đối chất với các phạm nhân nói trên để làm rõ là chưa khách quan.
- Về lá thư Lê Văn Mạnh viết gửi về cho gia đình (ghi ngày 23/4/2005), thì ngày 28/4/2005 phạm nhân Lê Văn Dũng chuyển cho cán bộ Trại giam bức thư của Mạnh, nhưng Cơ quan điều tra không hỏi gì về lá thư này. Khi xét xử sơ thẩm Mạnh khai do phạm nhân Hiền ép phải viết thư và nhờ Hiền chuyển ra ngoài. Cơ quan điều tra không hỏi phạm nhân Hiền có ép buộc Mạnh viết bức thư không ? Vì sao Mạnh nhờ Phạm nhân Hiền chuyển thư ra ngoài nhưng người giao lá thư cho cán bộ Trại giam lại là phạm nhân Dũng.
- …
- Cơ quan điều tra cũng chưa xác định sơ đồ hiện trường khu vực nhà ở của gia đình Mạnh như thế nào ? Cháu Lệ ngồi ở vị trí nào mà quan sát được Mạnh đi từ vườn vào nhà tắm ? Ngày 21/3/2005, Đài truyền hình tỉnh Thanh Hóa có phát hành phim "Phong Vân" không ?
Việc điều tra làm rõ những vấn đề trên là cần thiết bảo đảm cho việc có đủ căn cứ kết luận Lê Văn Mạnh phạm tội "Giết người" và tội "Hiếp dâm trẻ em" hay không.
Vì các lẽ trên, căn cứ vào khoản 3 Điều 285, Điều 287 và Điều 289 Bộ luật tố tụng hình sự,
QUYẾT ĐỊNH :
1. Hủy bản án hình sự phúc thẩm số 756/2006/HSPT ngày 26/7/2006 của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Hà Nội và bản án hình sự sơ thẩm số 61/2006/HSST ngày 13/3/2006 của Tòa án nhân dân tỉnh Thanh Hóa (2).
Theo một nền tư pháp văn minh thì đến đây, khi không có đủ chứng cứ kết tội bị cáo thì tòa có quyền và trách nhiệm tuyên vô tội và trả tự do cho Lê Văn Mạnh. Nhưng theo ràng buộc của nền tố tụng Việt Nam thì Tòa lại trả hồ sơ cho Viện, Viện lại trả cho Công an Thanh Hóa để điều tra xét xử lại từ đầu.
Người có quyền lực không ai tự vả vào mặt mình, Công an, Viện Kiểm sát và Tòa án Thanh Hóa vẫn tiếp tục lập lại hồ sơ cũ. Năm 2008 hai phiên tòa của hai cấp sơ phúc thẩm lần thứ ba, tòa án vẫn xác định Mạnh có tội, tiếp tục tuyên án tử hình. Trong tất cả các phiên tòa, Mạnh đều phản cung, tố cáo bị điều tra viên và các bạn cùng phòng đánh và bắt nhận tội.
Theo Mạnh, tại thời điểm xảy ra án mạng, anh đang đi làm giúp em gái Lê Thị Nhài nên có bằng chứng ngoại phạm. Hội đồng xét xử căn cứ chủ yếu vào bức thư để khép tội, trong khi thư là do bị hai phạm nhân cùng buồng ép viết.
Theo luật sư đại diện kêu oan cho Mạnh, trong các bản án sơ thẩm cũng như phúc thẩm không có chứng cứ nào khác ngoài lời nhận tội của bị cáo, mà chính bị cáo phủ nhận toàn bộ tại phiên tòa. "Điều này đã vi phạm quy định tại khoản 2 điều 72 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 : Không được dùng lời nhận tội của bị can, bị án làm chứng cứ duy nhất để kết tội", luật sư trình bày trong đơn đề nghị hoãn thi hành án tử hình với Mạnh (3).
Năm 2015, Tòa Án Thanh Hóa đã từng ra quyết định thi hành án Lê Văn Mạnh tạo ra làn sóng dư luận phản đối mạnh mẽ. Nhiều luật sư (trong có luật sư Trần Vũ Hải, Nguyễn Hà Luân, Lê Văn Luân, Trần Thu Nam, Nguyễn Thị Huệ, và Hà Minh Tú) ký đơn gửi Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và các cơ quan liên quan kiến nghị hoãn thi hành án với tử tù Lê Văn Mạnh để "tránh hàm oan người vô tội". Tổ chức Ân xá Quốc tế viết thư kêu gọi Chủ tịch nước Trương Tấn Sang hoãn xử tử Lê Văn Mạnh. Ủy ban Luật gia Quốc tế (ICJ) gửi thư tới Chủ tịch nước Trương Tấn Sang kêu gọi ngừng ngay kế hoạch tử hình phạm nhân Lê Văn Mạnh và cho mở cuộc điều tra độc lập về các cáo buộc nói Mạnh đã bị cảnh sát tra tấn bắt nhận tội. Tòa án Thanh Hóa đã thông báo tạm hoãn thi hành án.
Từ đó đến nay Tòa tối cao và các cơ quan liên ngành cũng nhiều lần xem xét lại hồ sơ vụ án.
Chiều 13/9/2022, trình bày báo cáo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của Tòa án Nhân dân năm 2022, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, hiện nay, có trường hợp đơn kêu oan của bị cáo Lê Văn Mạnh bị kết án tử hình về tội Giết người và Hiếp dâm trẻ em xảy ra tại tỉnh Thanh Hóa.
Theo ông Bình, đây là vụ án phức tạp về đánh giá chứng cứ, vì vậy, Tổ công tác Liên ngành Tư pháp Trung ương đang tiếp tục xác minh để báo cáo lãnh đạo liên ngành theo quy định (4).
Thế nhưng từ đó đến nay chưa hề có thông tin nào về kết quả xác mình thì đột nhiên ngày 18/9 gia đình Lê Văn Mạnh nhận thông báo của Tòa án Thanh Hóa về việc thi hành án. Một lần nữa dư luận lại dậy sóng. Gia đình Lê Văn Mạnh tất tả nộp đơn cầu xin khắp các cơ quan. Ông Nguyễn Trường Chinh, thân phụ của tử tù oan Lê Văn Chưởng từ Hải Dương, bà Nguyễn Thị Loan thân mẫu của tử tù oan Hồ Duy Hải từ miền Nam xa xôi cũng bay ra Hà Nội đồng hành cùng ông Lê Văn Chính kêu cứu hoãn tử hình cho Lê Văn Mạnh.
Ngày 20/09/2023, Liên hiệp Châu Âu và các cơ quan đại diện ngoại giao của Canada, Vương quốc Na Uy và Vương quốc Anh ở Việt Nam đã "kêu gọi các cơ quan thẩm quyền Việt Nam dừng việc thi hành án tử hình ông Lê Văn Mạnh".
Thế nhưng bất chấp những giọt nước mắt thương tâm của những người cha, người mẹ đau khổ, bất chấp lòng dân sục sôi phản ứng, bất chấp tiếng nói của các đối tác ngoại giao quan trọng, người ta vẫn xuống tay nhẫn tâm nhân danh "thi hành án" giết Lê Văn Mạnh dù không có chứng cứ buộc tội nào.
Vì sao cùng là Tòa án nhân dân tối cao nhưng năm 2007 đã ra Quyết định Giám đốc thẩm chặt chẽ, công minh như bài bào chữa, năm 2022 vẫn còn xác minh vụ án, nay chưa công bố kết quả xác minh lại cho thi hành án tử hình ? Xin thưa, có một sự khác nhau nho nhỏ mà không hề nhỏ đó là Chánh án Tòa án nhân dân tối cao năm 2007 là ông Nguyễn Văn Hiện và đương kim Chánh án hiện nay là đồ tể Nguyễn Hòa Bình (5).
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình báo cáo về công tác của các Tòa án trong nhiệm kỳ Quốc hội khoá XIV, vào ngày 12/1/2021. Hình : Quốc hội
Hoàn toàn không suy luận chủ quan, Facebooker Nguyễn Anh Tuấn đã trích từ văn bản thông báo gửi cho gia đình Lê Văn Mạnh cho thấy căn cứ mới nhất mà Tòa Án Thanh Hóa "thi hành án Mạnh thể theo yêu cầu của Vụ I, Tòa án nhân dân tối cao (Tòa án nhân dân tối cao) thông qua công văn đề ngày 11/8/2023.
Trong hệ thống thứ bậc của bộ máy quyền lực ở Việt Nam, chúng ta biết rằng Vụ I không thể gửi công văn này nếu không có sự chỉ đạo của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình" (6).
Cùng quan điểm này, Luật sư nhân quyền Đặng Đình Mạnh cũng viết trên fb : "Chính Công văn số 189, ngày 11/08/2023 của Tòa án nhân dân tối cao mới là văn bản chỉ đạo giết người dưới danh nghĩa tử hình.
Tôi nói ra nơi chỉ đạo, các bạn tiếp tục đoán ra người chỉ đạo nhé ? Và đó mới đích thị là kẻ "sát nhân". Lúc này, hắn đang mỉm cười đắc thắng vì ý nguyện của công chúng đối với hắn, hóa ra chả là "cái đinh" gì sất".
Luật sư Đặng Đình Mạnh còn đưa ra nhận định làm người ta lạnh sống lưng "Tôi đã từng nghe "Tử hình sạch đám kêu oan, thì sẽ không còn án oan nữa ! ! !" cứ nghĩ là câu đùa quá trớn. Hóa ra, nó là chủ trương. Cho nên, sau khi giết Lê Văn Mạnh như một phép thử, mà công chúng vẫn bàng quan, thì sẽ đến lượt Nguyễn Văn Chưởng, Hồ Duy Hải…" (7).
Nguyễn Hòa Bình từng nổi tiếng tổ chức "Hội Đồng dao thớt" với 17 thẩm phán tối cao Giám Đốc Thẩm vụ án Hồ Duy Hải bằng kết luận rợn người y án tử hình vì "hồ sơ án có vi phạm tố tụng nhưng không ảnh hưởng đến bản chất vụ án".
Nguyễn Hòa Bình từng luôn khẳng định tòa án không có án oan nhưng mới đây khi đề xuất sửa đổi luật Tổ chức tòa án lại cho rằng "nghị quyết của Quốc hội cho phép 1,5% của 600.000 vụ án được phép sai do lỗi chủ quan, tức là khoảng 9.000 vụ án được phép sai do lỗi chủ quan. "Bây giờ cứ sai là bị kỷ luật hết thì lấy đâu ra người làm việc" (8).
Tất cả những điều đó cho thấy trong đầu Nguyễn Hòa Bình không có ý niệm nào về pháp luật mà chỉ có ý niệm của tên đồ tể. Y mang hình thể con người nhưng có trái tim chó sói. Không thể dùng ngôn ngữ, lý lẻ để thuyết phục. Không hy vọng vào phép màu để cảm hóa.
Càng không thể dùng những lời kêu gọi chung chung, không thể lên án bằng dư luận.
Người dân trong nước, các tổ chức dân sự xã hội, công đồng quốc tế cần có hành động, biện pháp chế tài có hiệu lực, vận dụng luật pháp quốc tế bảo vệ nhân quyền, ngăn chặn bàn tay sát nhân dưới danh nghĩa thi hành án ! Nếu không, Lê Văn Chưởng, Hồ Duy Hải và bao nhiêu người oan ức khác sẽ tiếp tục là vật tế thần.
Gió Bấc
Nguồn : RFA, 28/09/2023
Tham khảo :
1. https://vtc.vn/vi-sao-tu-tu-le-van-manh-keu-oan-ar228228.html
2. https://thuvienphapluat.vn/cong-dong-dan-luat/quyet-dinh-giam-doc-tham-v...
3. https://vnexpress.net/vi-sao-tu-tu-le-van-manh-keu-oan-3302228.html
5. https://www.toaan.gov.vn/webcenter/portal/ca/chanh-an-tien-nhiem