Theo thống kê từ Cục Cảnh sát giao thông, chỉ trong ba tháng đầu năm 2024, toàn quốc có 51 vụ người tham gia giao thông chống đối lực lượng cảnh sát giao thông. Con số này tăng hơn 140% so với cùng thời gian năm ngoái. Nhiều người cho rằng, lực lượng Cảnh sát giao thông được trao nhiều quyền nhưng lại không trong sạch, dẫn đến sự chống đối từ người dân mỗi khi vi phạm.
Cảnh sát giao thông đạp vào mặt người dân. Screenshot from video clip
Nhà báo Nguyễn Khắc Toàn cho rằng, chuyện người vi phạm chống đối Cảnh sát giao thông là bức tranh phản ánh hiện thực ‘thượng bất chính hạ tắc loạn’ trong xã hội hôm nay, và lỗi đến từ phía dân, phía xã hội, phía đảng, phía nhà nước và chính quyền. Ông nói thêm :
"Theo tôi, lý do là bây giờ Bộ công an đưa ra những chủ trương, chính sách ngặt nghèo quá, máy móc quá. Ví dụ yêu cầu người lái xe phải hoàn toàn không có nồng độ cồn ; rồi cho công an đóng chốt ở gần những quán nhậu… Việc làm này của nhà nước có vẻ đúng vì tỉ lệ tai nạn giao thông ngày càng nhiều. Có điều dân Việt Nam thì sống tùy tiện, không phải là một cái xã hội pháp quyền, một nhà nước tuân thủ luật pháp một cách nghiêm minh như ở các nước dân chủ văn minh. Thượng bất chính thì hạ tắc loạn thôi. Cho nên dân có sự chống đối.
Một xã hội văn minh, kỷ cương phép nước được tôn trọng thì cả hai phía đều ý thức. Nhân dân phải tôn trọng pháp luật và Nhà nước phải gương mẫu, trong sạch. Người dân có sự coi thường cảnh sát giao thông bởi những hình ảnh nhận tiền công khai trên đường phố".
Theo dự thảo "Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ" đang được Bộ Công an đưa ra lấy ý kiến, có thể thấy lực lượng này có rất nhiều quyền hạn. Chẳng hạn như có quyền dừng phương tiện tham gia giao thông để kiểm tra việc chấp hành các quy định về quy tắc giao thông đường bộ ; điều kiện của phương tiện tham gia giao thông đường bộ ; điều kiện của người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ ; có quyền kiểm tra, kiểm soát người, phương tiện tham gia giao thông đường bộ ; có quyền xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ và vi phạm pháp luật khác theo quy định của pháp luật…
Có nhận định rằng, việc lực lượng Cảnh sát giao thông tiến hành những chiến dịch mà họ gọi ‘đợt kiểm soát để chấp hành nghiêm các quy định về giao thông’ cũng gây bất bình cho người đi đường, dẫn đến việc dồn nén và chống đối lại lực lượng này. Với những đợt kiểm soát như vậy, Cảnh sát giao thông có quyền dừng tất cả các loại xe khách, container, xe hơi, xe máy để kiểm tra mà không cần có lỗi ban đầu.
Mới đây, Cục Cảnh sát giao thông thuộc Bộ Công an cho biết, sẽ có lực lượng Cảnh sát giao thông hóa trang, mặc thường phục, thường xuyên di chuyển, bí mật nắm tình hình để ghi nhận vi phạm trên các tuyến đường không có hệ thống camera giám sát. Điều này cũng gây bất bình cho công chúng bởi chuyện giả danh công an để lừa đảo đã từng xảy ra.
Chuyện Cảnh sát giao thông ăn hối lộ, nhũng nhiễu người tham gia giao thông từng được báo chí nhà nước nhiều lần lên tiếng, một số Cảnh sát giao thông bị cảnh cáo. Tuy nhiên, đây được coi là con số rất nhỏ trên bề mặt của bức tranh cảnh sát giao thông vòi tiền người vi phạm giao thông. Một cựu công an, nêu quan điểm của ông :
"Các cụ đã nói ‘giọt nước tràn ly’. Lực lượng thực thi công vụ, đặc biệt là cảnh sát giao thông, nếu như người ta công tâm và có lương tâm có trách nhiệm, thật sự vì dân theo như Đảng tuyên truyền, thì lực lượng này sẽ nhắc nhở, chấn chỉnh những cái lỗi nhỏ mà người tham gia giao thông mắc phải. Đó là cách giáo dục hay nhất. Đó là lương tâm và trách nhiệm. Nhưng lực lượng cảnh sát giao thông Việt Nam lại đẻ ra lỗi để bắt, cho nên người dân hết sức là bức xúc. Thêm vào đó, nhà nước trao cho lực lượng cảnh sát giao thông quá nhiều quyền hạn, vượt quá mức cần thiết.
Trách nhiệm của lực lượng cảnh sát giao thông là giám sát, bảo đảm trật tự an toàn giao thông và chấn chỉnh các hành vi vi phạm. Chấn chỉnh ở đây không có nghĩa là phạt mà là nhắc nhở giáo dục.
Giáo dục ý thức cho người dân là chính, nhưng lực lượng cảnh sát giao thông lại đẻ ra luật, đẻ ra lỗi để phạt người dân và chung chi tại chỗ. Tất cả vì lợi ích cá nhân của những người thực thi công vụ mà thôi, cho nên người dân rất là bức xúc dẫn đến chống đối.
Tại sao người dân lại đưa tiền cho cảnh sát giao thông ? Người dân có sai không ? Rõ ràng là người dân có sai. Nó tạo nên cái sự tham nhũng, nhũng nhiễu".
Cũng theo thống kê từ Cục Cảnh sát giao thông, 51 vụ chống lực lượng Cảnh sát giao thông trong ba tháng qua đã làm 21 cán bộ, chiến sĩ bị thương. Cảnh sát đã bắt giữ 55 người, khởi tố 50 vụ với tội danh chống người thi hành công vụ.
Việc nhiều người dân chống đối cảnh sát giao thông được cho là do cách xử lý của lực lượng thực thi công vụ không đúng quy trình. Cách ứng xử đối với người vi phạm không đúng mực.
Tháng 4/2023, một video được trích xuất từ nhà dân ở Long An cho thấy, một cảnh sát giao thông đã chặn xe hai người dân đi đường dừng lại để chặn xe chở ma túy. Hai người này cùng với một cán bộ cảnh sát giao thông bị thiệt mạng vì bị xe chở ma túy tông vào.
Ngoài ra, nhiều video clip được lan truyền trên mạng xã hội cho thấy hình ảnh cảnh sát giao thông hành xử côn đồ với dân, được báo chí nhà nước dẫn lại. Tháng 4/2019 có clip Cảnh sát giao thông chĩa súng, đánh người vi phạm giao thông tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tháng 4/2022 có clip Cảnh sát giao thông vật người bị cho là vi phạm giao thông xuống đường rồi dùng chân đạp vào mặt người này nằm dưới đường tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tháng 9/2022 có clip bốn Cảnh sát giao thông đánh tới tấp thiếu niên chạy xe máy ở Sóc Trăng…
Người tham gia giao thông chống đối lực lượng Cảnh sát giao thông thì bị bắt giam, bị khởi tố với tội ‘chống người thi hành công vụ’ khi họ chỉ có tay không, trong khi lực lượng Cảnh sát giao thông được trang bị vũ khí và công cụ hỗ trợ bao gồm súng ngắn, súng trường, súng tiểu liên, súng bắn đạn cao su, súng bắn đạn hơi cay, dùi cui điện, áo giáp và còng số 8.
Nguồn : RFA, 04/04/2024