Chủ tịch nước, Tổng bí thư Tô Lâm đi Trung Quốc : chuyến thăm có ý nghĩa gì ?
BBC, 15/08/2024
Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và phu nhân sẽ thăm cấp nhà nước tới Trung Quốc từ ngày 18-20/8, theo thông báo chính thức của Bộ Ngoại giao Việt Nam.
Chuyến xuất ngoại đầu tiên trên cương vị Tổng bí thư của ông Tô Lâm là tới Trung Quốc gặp ông Tập Cận Bình
Đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông Tô Lâm trên cương vị chủ tịch nước và Tổng bí thư.
Vào tháng 7, ông Tô Lâm đã có chuyến công du nước ngoài tới Lào và Campuchia, nhưng lúc bấy giờ ông chưa làm Tổng bí thư.
Chuyến thăm tới Trung Quốc được cho là để khẳng định mối quan hệ bền chặt giữa hai nước được coi là "anh em đồng chí cộng sản".
Là láng giềng, Trung Quốc và Việt Nam có nền chính trị với nhiều điểm tương đồng, là đối tác kinh tế quan trọng của nhau, nhưng cũng có nhiều mâu thuẫn không thể hóa giải về chủ quyền lãnh thổ, đặc biệt là trên Biển Đông.
Ông Greg Poling, Giám đốc chương trình Đông Nam Á tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở ở Washington DC (Mỹ), nhận định với BBC vào ngày 15/8:
"Việc các nhà lãnh đạo Việt Nam đến thăm Trung Quốc và duy trì mối quan hệ hòa hảo nhất có thể mà không phải hy sinh chủ quyền hoặc lợi ích quốc gia là thực tế của việc ở gần kề một gã hàng xóm khổng lồ, đôi khi hung hãn như Trung Quốc.
"Điều đó không có nghĩa là ông Tô Lâm hay giới lãnh đạo Việt Nam ngả về phía Trung Quốc dưới bất kỳ hình thức nào. Ngược lại, họ tìm cách tăng cường và đa dạng hóa mối quan hệ với càng nhiều đối tác bên ngoài càng tốt để đảm bảo rằng Việt Nam có thể tránh sự phụ thuộc vào Trung Quốc, điều sẽ làm hạn chế vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế".
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu khách mời cấp cao và nhà phân tích chính trị từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Iseas, Singapore), bình luận với BBC News Tiếng Việt ngày 15/8 rằng trọng tâm chính của chuyến công du sẽ là "thúc đẩy hợp tác kinh tế và thương mại, thảo luận sâu hơn về cách giải quyết các vấn đề trên Biển Đông, phù hợp với luật pháp quốc tế và thúc đẩy quan hệ giữa người dân hai nước".
'Đưa Việt Nam quay lại quỹ đạo Trung Quốc'
Ở nhiệm kỳ Tổng bí thư đầu tiên vào năm 2011, ông Nguyễn Phú Trọng cũng thực hiện chuyến công du đầu tiên đến Trung Quốc. Nhiệm kỳ thứ 2 vào năm 2016, ông Trọng thăm Lào đầu tiên và ở nhiệm kỳ cuối, ông cũng đến Trung Quốc vào cuối tháng 10, đầu tháng 11 năm 2022.
Việc ông Tô Lâm chọn Trung Quốc là điểm đến đầu tiên, chỉ sau chưa đầy hai tuần được bổ nhiệm lên vị trí Tổng bí thư, có thể cho thấy rằng ông Tô Lâm muốn gửi thông điệp rằng Việt Nam luôn ưu tiên Trung Quốc trong quan hệ ngoại giao, với tư cách là người anh em cộng sản và quốc gia láng giềng, mà phía Trung Quốc gọi là quan hệ "vừa là anh em vừa là đồng chí" (đồng chí gia huynh đệ).
Nhận định với BBC News Tiếng Việt, Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp nói rằng ông Tô Lâm là một nhà lãnh đạo thực dụng và ông ấy đã cam kết tiếp nối di sản của ông Trọng. Vì thế ông Tô Lâm sẽ tiếp tục chính sách đối ngoại tương tự.
Về phía mình, Trung Quốc coi Việt Nam là một đối tác quan trọng trong công tác ngoại giao với các nước láng giềng (phương châm ngoại giao thân – thành – huệ - dung). Tuy nhiên, Trung Quốc có yêu sách hung hăng trên Biển Đông nên đây là vấn đề hai nước cần phải giải quyết dựa trên luật pháp quốc tế.
Ông Wen-Ti Sung (Tống Văn Địch), nhà nghiên cứu tại Trung tâm Trung Quốc Toàn cầu của Hội đồng Atlantic kiêm Giảng viên thỉnh giảng tại Đại học Quốc gia Úc, nhận định với BBC tiếng Trung rằng chuyến thăm của Chủ tịch nước, Tổng bí thư Việt Nam Tô Lâm là để củng cố quan hệ song phương Việt Nam – Trung Quốc.
"Trung Quốc đã tận dụng mọi biện pháp để củng cố quan hệ Việt-Trung sau khi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời bằng việc cho bốn ủy viên thường vụ Bộ Chính trị, gồm cả Chủ tịch Tập Cận Bình, gửi lời chia buồn tới Việt Nam. Trong đó, họ cử cả Vương Hỗ Ninh, Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Chủ tịch Chính hiệp toàn quốc, nhân vật số 4, đến Việt Nam để viếng ông Trọng.
"Rõ ràng là Trung Quốc muốn tận dụng cơ hội khi mà sự thay đổi lãnh đạo ở Việt Nam có thể khiến Việt Nam quay trở lại quỹ đạo Trung Quốc, đặc biệt là hiện nay Việt Nam có thể có thêm lý do để thực hiện việc đi dây chiến lược và cải thiện quan hệ với Trung Quốc, trong bối cảnh ông Trump có thể quay lại làm tổng thống, tạo nên một viễn cảnh khó lường".
Ông Wen-Ti Sung cũng nói thêm rằng, cuộc gặp giữa lãnh đạo hai nước sẽ cho Trung Quốc một dịp để hâm nóng quan hệ với nhà lãnh đạo mới được bổ nhiệm của Việt Nam là ông Tô Lâm, người có hồ sơ lãnh đạo khá mỏng, nếu xét theo các chuẩn mực của lãnh đạo tối cao.
"Nghi thức tiếp đón cấp nhà nước có thể coi như là một lá phiếu tín nhiệm của Trung Quốc và giúp củng cố vị thế chính trị của ông Tô Lâm, điều mà ông ta có lẽ rất mong muốn", ông Sung nhận định.
Bên cạnh đó, theo ông Wen-Ti Sung, Trung Quốc cũng mong muốn xây dựng mặt trận thống nhất với Việt Nam để giảm bớt căng thẳng trong tranh chấp giữa các quốc gia Đông Nam Á với Trung Quốc trên Biển Đông.
Nguồn : BBC, 15/08/224
*************************
Chính sách đối ngoại của Việt Nam sẽ thế nào dưới thời ông Tô Lâm ?
VOA, 15/08/2024
Cân bằng chiến lược của Việt Nam giữa các cường quốc toàn cầu khó có thể thay đổi sau khi ông Tô Lâm lên nắm quyền lãnh đạo tối cao trong lúc Hà Nội tìm cách tăng cường quan hệ với cả Washington và Bắc Kinh để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, các chuyên gia nói với VOA.
Ông Tô Lâm lên làm Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam hôm 3/8/2024.
Ông Tô Lâm, vốn từng là ông trùm an ninh của Việt Nam, đã được Ban chấp hành trung ương Đảng nhất trí bầu giữ chức vụ Tổng bí thư một hội nghị bất thường hôm 3/8 sau khi người tiền nhiệm Nguyễn Phú Trọng qua đời. Trước đó hai tháng rưỡi, ông đã được Quốc hội bầu làm Chủ tịch nước thay ông Võ Văn Thưởng. Việc nắm giữ cả hai vị trí Tổng bí thư và Chủ tịch nước đã đưa ông Tô Lâm trở thành người quyền lực nhất Việt Nam.
Ngay sau khi có tin ông Lâm trở thành Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin là những nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên chúc mừng ngay trong ngày 3/8. Ông Tập tuyên bố sẽ làm việc với ông Tô để tăng cường quan hệ song phương, trong khi ông Putin gọi ông Tô là ‘đồng chí’, theo các hãng tin Tân Hoa Xã và TASS.
Phải đến bốn ngày sau, Tổng thống Mỹ Joe Biden mới gửi lời chúc mừng đến ông Tô Lâm, trong đó ông nói Phó Tổng thống Kamala Harris và bản thân ông ‘mong muốn được làm việc với Tổng bí thư Tô Lâm để tiếp tục thúc đẩy tiến bộ lịch sử (trong quan hệ giữa hai nước), vốn hỗ trợ một Việt Nam hùng mạnh, độc lập, thịnh vượng và kiên cường’, trang web của Nhà Trắng cho biết.
Hà Nội có khuôn khổ quan hệ cao nhất với Washington, Bắc Kinh và Moscow sau khi nâng cấp quan hệ với Mỹ lên Đối tác chiến lược toàn diện vào tháng 9/2023 và ba tháng sau đó đã đồng ý xây dựng ‘Cộng đồng chia sẻ tương lai’ với Trung Quốc.
Lựa chọn và ưu tiên
Tại cuộc họp báo ngay sau khi được bầu làm Tổng bí thư, ông Lâm được báo chí trong nước dẫn lời nói rằng chính sách đối ngoại của Việt Nam nhìn chung không thay đổi, vẫn đi theo các nguyên tắc là ‘độc lập, tự chủ, đa phương hóa và đa dạng hóa’ – đường lối ngoại giao dưới thời ông Trọng được biết đến với tên gọi ‘ngoại giao cây tre’, tức là giữ cân bằng giữa các siêu cường.
Các phương hướng chính sách đối ngoại hiện tại của Việt Nam đã được định hình và ghi vào văn kiện tại Đại hội Đảng khóa 13 hồi năm 2021, vì vậy nó không thể thay đổi cho đến Đại hội Đảng tiếp theo vào năm 2026, ông Nguyễn Hồng Hải, giảng viên về Quan hệ Quốc tế tại Đại học VinUni ở Hà Nội, nhận định với VOA.
Ông giải thích chính sách đối ngoại của Việt Nam là sự lãnh đạo tập thể của Bộ Chính trị, cơ quan quyết định tối cao của Đảng, chứ không phải thuộc thẩm quyền của ông Lâm, mặc dù bản thân ông có thể có ảnh hưởng nhất định trong quyết định về phương hướng quan hệ giữa Việt Nam với các nước, như trong trường hợp của cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.
"Việt Nam sẽ tiếp tục giữ cân bằng giữa Trung Quốc và Mỹ", ông nhấn mạnh.
Ông Hải lưu ý Hà Nội mô tả mối quan hệ với Bắc Kinh là ‘lựa chọn chiến lược’ còn quan hệ với Washington tương ứng là ‘ưu tiên chiến lược’. "Lựa chọn về cơ bản là cao hơn ưu tiên", ông phân tích.
"Tuy nhiên, nếu Việt Nam có chú trọng quan hệ với Trung Quốc hơn thì cũng dễ hiểu vì vị trí địa chính trị cũng như mối liên hệ giữa hai nước trên nhiều phương diện", giảng viên này nói thêm.
Ông chỉ ra hệ thống phân cấp các ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Việt Nam từ cao xuống thấp là láng giềng, nước lớn, đối tác chiến lược, đối tác toàn diện, đối tác truyền thống và các đối tác quan trọng khác. "Trung Quốc là hội tụ tất cả những ưu tiên này", ông cho biết.
Tuy nhiên, Việt Nam coi trọng quan hệ với Trung Quốc hơn không có nghĩa là Việt Nam chọn phe. "Việt Nam không chọn đứng về phe Trung Quốc chống Mỹ, mà cũng không về phe Mỹ chống Trung Quốc", ông nhấn mạnh.
Ông Carlyle Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales ở Canberra, nói với VOA rằng "Việt Nam sẽ hợp tác và đấu tranh với cả Trung Quốc và Mỹ để duy trì độc lập và tự chủ chiến lược của mình".
Ông lưu ý chính sách đối ngoại của Việt Nam về cơ bản phục vụ cho mục tiêu trở thành nước công nghiệp hiện đại với thu nhập cao vào năm 2045.
"Ông Tô Lâm sẽ theo đuổi các đường lối hành động song song trong quan hệ với Hoa Kỳ và Trung Quốc", ông nhận xét. "Cả hai đường lối này đều nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế của Việt Nam".
Ông Lâm sẽ đến Bắc Kinh vào tuần tới trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên sau khi trở thành Tổng bí thư và hy vọng sẽ xây dựng mối quan hệ cá nhân với ông Tập Cận Bình giống như Trọng đã từng làm.
Ông Trọng đã gặp ông Tập 8 lần ở Bắc Kinh và Hà Nội từ năm 2011 đến năm 2024, kể cả khi ông Tập còn là phó chủ tịch nước vào năm 2011. Cả hai nhà lãnh đạo đã cố gắng xây dựng mối quan hệ thân tình với các nghi thức đặc biệt trong các lần thăm viếng nhau như thưởng trà đàm đạo.
"Tất nhiên, mối quan hệ cá nhân của ông Tô Lâm với ông Tập Cận Bình không thể, hay chính xác hơn, là chưa thể so sánh về quan hệ cá nhân giữa ông Trọng và ông Tập ngay được", ông Hải nhận xét.
Trên cương vị chủ tịch nước, ông Lâm đã đón tiếp và hội đàm với Tổng thống Nga Putin hồi tháng 6 nhưng chưa bao giờ gặp Tổng thống Biden. Khi ông Biden thăm chính thức Hà Nội vào tháng 9 năm ngoái, ông Lâm vẫn đang là Bộ trưởng Công an.
Quan ngại nhân quyền
Là lãnh đạo công an từ năm 2016 cho đến năm 2024, ông Tô Lâm giám sát việc đàn áp các nhà bất đồng chính kiến. Ông được cho là đã ra lệnh bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh ở Đức vào năm 2017, vụ tai tiếng ngoại giao đã thổi bùng căng thẳng Hà Nội với Berlin.
"Là Bộ trưởng Công an, ông Tô Lâm là người chỉ đạo việc sách nhiễu, đe dọa, bắt giữ và bỏ tù các nhà hoạt động chính trị và xã hội dân sự. Không có dấu hiệu nào cho thấy hồ sơ nhân quyền của Việt Nam sẽ có bất kỳ thay đổi nào theo hướng tốt hơn", Giáo sư Thayer nhận định với VOA.
Ông cho biết Mỹ đã thiết lập các kênh để truyền đạt mối quan tâm về nhân quyền với Việt Nam trong khi EU có thể viện dẫn các điều khoản về dân chủ và nhân quyền trong Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA) nếu Hà Nội có vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.-Hồ sơ nhân quyền tệ hại của Việt Nam là sản phẩm của hệ thống chính trị độc đảng dưới sự lãnh đạo tập thể do cố Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng lãnh đạo trong 13 năm qua, chứ không phải của một mình ông Tô Lâm, ông Thayer lưu ý. Trong thông điệp chúc mừng Tô Lâm, ông Tập Cận Bình bày tỏ sự ủng hộ đối với công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, một nước láng giềng gần gũi, và không đề cập gì đến vấn đề nhân quyền.
Khi được hỏi liệu hồ sơ nhân quyền của ông Tô Lâm có gây trở ngại cho việc tiếp cận Hà Nội của Washington và Brussels hay không, ông Thayer chỉ ra các cuộc gặp giữa ông Lâm với Ngoại trưởng Mỹ Anthony Blinken và ông Josep Borrell Fontelles, đại điện cao cấp về đối ngoại và an ninh của Liên Hiệp Châu Âu (EU) khi họ đến Hà Nội vào tháng trước để tham dự tang lễ của ông Trọng.
Ông Blinken được cho là đã đảm bảo với ông Lâm rằng Mỹ trân trọng quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam, trong khi ông Fontelles nói EU mong muốn nâng cấp quan hệ với Việt Nam lên đối tác chiến lược toàn diện.
Khi ông Tô Lâm lên làm Chủ tịch nước hồi tháng 6, các nhà lãnh đạo Châu Âu trong đó có Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Vua Anh Charles Đệ Tam đều đã gửi điện chúc mừng, ông Hải ở Đại học VinUni chỉ ra.
"Nhìn chung, cách tiếp cận của Mỹ và EU đối với Việt Nam không thay đổi", ông Hải nói thêm.
"Mỹ và EU quan tâm đến chính sách và đường lối ngoại giao của Việt Nam, chứ vai trò của cá nhân không có ảnh hưởng nhiều".
Nguồn : VOA, 15/08/2024
*******************************
Vì sao chuyến đi Trung Quốc của Tô Tổng sẽ "lành ít dữ nhiều" ?
Trà My, Thoibao.de, 14/08/2024
Truyền thông quốc tế đã đồng loạt đưa tin, Tô Tổng sẽ thăm Trung Quốc từ ngày 18 đến 20/8.
Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm - Ảnh : Nam Trần
Theo nguồn tin quốc tế, trong ngày đầu tiên của chuyến thăm, ông Tô Lâm sẽ gặp người đồng cấp Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, và 2 ngày tiếp theo, Tô Tổng cùng đoàn sẽ có các hoạt động giao lưu, tiếp xúc với các thành viên Ban lãnh đạo Trung Quốc.
Đáng chú ý, hãng tin quốc tế cho biết, nhiều quan chức Việt Nam và nước ngoài tiết lộ, ông Tô Lâm có thể sẽ thôi chức Chủ tịch nước, khi Quốc hội họp thường kỳ vào tháng 10/2024.
Theo một số nhận định, có thể, phe thân Trung Quốc trong nội bộ Đảng không ủng hộ việc ông Tô Lâm ngồi ghế Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước, theo mô hình nhất thể hóa của Trung Quốc.
Chưa hết, hiện tượng và thái độ khác thường của Trung Quốc trong thời gian gần đây, đối với Tô Tổng, cho thấy, có thể ông không được lòng Bắc Kinh. Cụ thể, mới đây, một máy bay quân sự không người lái của Trung Quốc, bật tín hiệu theo dõi, đã bay gần bờ biển Việt Nam. Đây là lần đầu tiên trong 5 năm, Bắc Kinh công khai các hoạt động như vậy.
Vụ việc vừa kể diễn ra vài ngày, sau khi Hà Nội tuyên bố sẽ tổ chức cuộc tập trận chung đầu tiên giữa lực lượng Cảnh sát Biển với Philippines. Trước đó, Việt Nam đã đệ trình yêu sách lên Liên Hiệp Quốc, về vấn đề mở rộng thềm lục địa ở Biển Đông. Đây là những quyết định được cho là xuất phát từ sự chỉ đạo, và ý chí của ông Tô Lâm.
Trong khi, có luồng dư luận cho rằng, Tô Tổng chịu áp lực của thế trận "nội công, ngoại kích", giữa các thế lực kình địch, gồm phe Nghệ An và các tướng lĩnh Quân đội, vốn có chủ trương bắt tay và cầu cứu "nước lạ".
Điều này phù hợp với các thông tin trước đây, cho rằng, ngày 26/5, đoàn lãnh đạo tỉnh Nghệ An do Chủ tịch – Phó Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đức Trung dẫn đầu, bất ngờ "đi chơi" Quảng Châu, chỉ với mục đích viếng Liệt sĩ Phạm Hồng Thái. Ngay sau đó, tàu Hải cảnh Trung Quốc lập tức xuất hiện, đe dọa chủ quyền Việt Nam trên Biển Đông.
Trước chuyến thăm của Tô Tổng sang Trung Quốc, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nhật Bản Minoru Kihara đã đến Hà Nội, để họp bàn với Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang, liên quan đến việc Nhật Bản sẽ gia tăng hỗ trợ cho Việt Nam, trong việc bảo vệ chủ quyền ở Biển Đông.
Bộ trưởng Minoru loan báo, Chính phủ Nhật tặng cho Việt Nam "món quà nhỏ bé" là 2 xe vận tải quân sự. Đây là hành động ném đá dò đường của Bộ Quốc phòng Nhật Bản, để chuyển giao những loại vũ khí tinh vi hơn trong tương lai. Đây là điều khiến Bắc kinh cảnh giác, vì một ngày không xa, Nhật Bản có thể chuyển giao vũ khí sát thương cho Hà Nội.
Có ý kiến cho rằng, các thông tin kể trên gây bất lợi cho chuyến đi Bắc Kinh của ông Tô Lâm. Đó là lý do, một số ý kiến cho rằng, chuyến đi Trung Quốc của Tô Tổng sẽ "lành ít dữ nhiều".
Trên mạng xã hội xuất hiện các ý kiến cho rằng, ông Tô Lâm cần hiểu rõ "Quốc sách tiếp Quốc khách" của Tàu : Đầu tiên tìm cách đánh bả để tạo "bệnh lạ" cho các yếu nhân, sau đó mặc cả với phương châm "theo thì được giải độc, nếu không theo thì cho đi luôn", mà bài học của cố Chủ tịch nước Trần Đại Quang là một ví dụ.
Ông Trần Đại Quang sau chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng 5/2017, khi trở về đã đột nhiên mắc "bệnh lạ", sau đó qua đời vào tháng 9/2028. Ông Quang được phát hiện nhiễm "virus hiếm" từ tháng 7/2017, và phải đi Nhật chữa trị tới 6 lần, nhưng không qua khỏi.
Ngày 19/9/2018, 2 ngày trước khi ông Quang qua đời, tại Phủ Chủ tịch, ông Quang đã tiếp Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Trung Quốc Chu Cường. Theo đồn đoán, ông Chu Cường được cho là đã mặc cả với ông Quang về yêu cầu nhân nhượng ở Biển Đông, mà Bắc Kinh đã đặt vấn đề trước đó. Nếu đồng ý, ông Quang sẽ nhận được thuốc "giải độc".
Liên quan đến việc Tô Tổng lần lữa chuyện sang thăm Trung quốc, có ý kiến cho rằng, các lãnh đạo cấp cao, như ông Trần Đại Quang hay Nguyễn Chí Vịnh, vẫn bị Trung Quốc cho mắc "bệnh lạ" như ở chốn không người. Điều đó khiến nhiều người lo ngại về sự an toàn tính mạng của tân Tổng bí thư Tô Lâm.
Trà My