Chất lượng nước nhiều con sông Việt Nam kém (RFA, 16/03/2018)
Tình trạng xả nước thải chưa qua xử lý hoặc xử lý chưa đạt chuẩn vào nguồn nước sông vẫn xảy ra thường xuyên và trên diện rộng. Đó là thừa nhận mà đại diện Bộ Tài nguyên và môi trường Việt Nam đưa ra tại Hội thảo khoa học ‘Giải pháp xanh cho nguồn nước’ diễn ra vào ngày 16 tháng 3 tại Hà Nội.
Một người nhặt rác đang thu gom những đồ tái chế tại một con kênh bị ô nhiễm nặng ở Hà Nội hôm 20/10/2006 - AFP
Truyền thông trong nước dẫn phát biểu của giới chức Bộ Tài nguyên và môi trường Việt Nam cho rằng tình trạng vừa nêu dẫn đến hệ quả một số sông tại Việt Nam bị ô nhiễm nghiêm trọng và chất lượng nước của nhiều dòng sông không đáp ứng yêu cầu của mục đích sử dụng.
Cơ quan chức năng Việt Nam lâu nay có thực hiện một số công cụ chính sách quản lý như thuế tài nguyên nước, phí và lệ phí trong khai thác, sử dụng nước ; phí bảo vệ môi trường đối với nước thải ; qui định bồi thường thiệt hại khi gây ra ô nhiễm…
Tuy nhiên theo đánh giá thì việc thực thi những chính sách đưa ra vẫn còn nhiều bất cập như biện pháp chế tài thiếu hữu hiệu.
Một biện pháp giúp khắc phục tình trạng đáng ngại này, theo đại diện của Viện Chiến lược, chính sách Tài nguyên và môi trường thì cần căn cứ vào những qui luật thị trường điều chỉnh hành vi của bên sử dụng nước.
Ngày 22 tháng 3 hằng năm được Liên Hiệp Quốc qui định là Ngày Thế Giới Nước. Chủ đề năm nay là "Nước với thiên nhiên’.
*********************
Dân vây lò mổ heo vì nghi để tái phát dịch bệnh (RFA, 16/03/2018)
Ảnh minh họa : Heo mắc dịch bệnh phải đem đi chôn lấp tại Trung Quốc. AFP
Nhiều người dân xã Gia Phố, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh vào ngày 16 tháng 3 đã tập trung vây kín một cơ sở giết mổ heo tại địa phương vì họ cho rằng cơ sở này làm lây lan dịch bệnh lở mồm long móng.
Người dân tại khu vực này cho biết heo khỏe mạnh nhưng khi được nhập vào lò mổ này thì chỉ vài ngày là có dấu hiệu mắc bệnh. Một số khác lại tố cáo cán bộ thú ý huyện Hương Khê đã làm ẩu khi đóng dấu kiểm định cho số lợn có nghi vấn bị bệnh.
Heo khi được đưa vào lò mổ đã có dấu hiệu liệt chân, không đi được và phải bò lết. Người dân cho biết mặc dù heo có dấu hiệu bị bệnh nhưng cán bộ thú ý và chủ lò mổ không hề thông báo. Họ nói rằng tình trạng tương tự cũng xảy ra vào tháng 9 năm 2017, dịch lở mồm long móng tái phát nhưng cơ quan chức năng giấu kín.
Gia súc của người dân sống gần khu giết mổ cũng xuất hiện những dấu hiệu tương tự.
Ông Lê Kim Đồng, cán bộ thú y huyện Hương Khê nói với báo chí rằng đã kiểm tra số heo này nhưng chưa thấy dấu hiệu bệnh dịch, nói thêm là những con heo không đi lại bình thường được có thể là bị ngã trong khi vận chuyển.
Cán bộ thú y kiểm tra số heo có dấu hiệu bệnh dịch - Ảnh minh họa
Hiện người dân đang tập trung đòi hỏi phía cơ quan chức năng phải đưa ra câu trả lời.
Vào tháng 9 năm ngoái, một cơ sở giết mổ tại xã Gia Phố, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh cũng bị phát hiện đưa heo bệnh lở mồn long móng vào giết mổ. Theo qui định lẽ ra số heo này phải đưa đi tiêu hủy.
***********************
Khi người nông dân bỏ quê ra phố (RFA, 15/03/2018)
Người nông dân gắn với ruộng đồng, cỏ cây và thiên nhiên. Dường như đâu đó trong mênh mông cuộc đời và bề bộn kiếm sống, hoa gạo tháng ba đỏ một góc trời của người nông dân đồng bằng Bắc Bộ hay hoa dành dành tháng năm len lén mùi hương nơi góc khuất bụi tre, gốc mít vẫn cứ là cảm thức quen thuộc. Và khi xa quê, điều làm người ta nhớ nhất đôi khi là những thứ vốn dĩ quá quen thuộc đến độ không cần quan tâm. Tình trạng người nông dân bỏ ruộng ra phố đang ngày càng phổ biến tại miền Bắc Việt Nam.
Nỗi nhớ quê đôi khi chỉ quản quanh bên cái gàu tưới - RFA
Gạt nước mắt mà đi
Bà Nguyễn Thị Xí, bỏ ruộng quê, ao chuôm ở Ân Thi, Hưng Yên, ra Hà Nội kiếm sống, chia sẻ : "Đi nhặt thế này hai ngày, ba ngày mới được ba chục ngàn, bốn chục ngàn, không có nhiều. Tôi đi từ Mồng Một đến giờ, thực ra là đi từ trong Tết đi từ hai mấy Tết đến mồng Một Tết cũng phải đi, khổ lắm !".
Bà Xí cho biết thêm, mặc dù sống giữa thành phố, mọi thứ đều đắt đỏ, chỗ ngủ cũng phải tốn tiền mà không bằng một góc nhỏ ở quê, nhưng bà phải ra phố kiếm sống. Bởi ở quê làm ruộng không nổi, mà kêu người ta làm thì tiền vốn nhiều hơn số lúa thu được, tự làm thì tuổi cao, sức yếu. Bà đành phải ra phố để lượm ve chai, đồng nát lây lất qua ngày. Bởi dù sao, người Hà Nội bây giờ cũng hết thời đói kém bao cấp, người ta có của ăn của để, và hơn hết là người Hà Nội sống tử tế, biết thương người nghèo. Nhờ vậy mà bà sống được.
Cái khái niệm sống được của bà Xí cũng rất đơn giản, chỉ cần mỗi ngày đi dạo từ phố này sang phố nọ, thấy cái hộp carton người ta vứt ra hay cái bàn, cái ghế sắt người ta bỏ đi, bà nhặt mang về phòng trọ, cất dành hai ba hôm nhiều một chút thì mang đến tiệm thu mua phế liệu để bán.
Khi nghe chúng tôi hỏi tại sao bà không để con cái chăm sóc hoặc ở quê kiếm sống bằng cách trồng luống rau, cây cải mà đắp đổi qua ngày, bà cười buồn nói rằng chuyện đó tưởng đơn giản nhưng không hề đơn giản chút nào. Bà trước đây cũng có đất, có nhà, đất thì nhà nước thu hồi, đền bù cho bà một phần diện tích, phần diện tích còn lại bà vẫn được canh tác.
Thế nhưng khi có tiền đền bù đất, mối bất hòa giữa mẹ vợ và con rể ngày càng tăng khi anh con rể mượn tiền của bà để làm ăn nhưng không thể trả được. Cuối cùng, nản quá, bà viết giấy cho luôn căn nhà cho đứa con gái và gạt nước mắt ra phố kiếm sống. Mặc dù ra phố gặp nhiều khó khăn, đôi khi tủi thân, và bà có cảm giác nhiều lúc mình nhớ nhà như một đứa trẻ, nhớ cây gạo hoa đỏ, nhớ ao chuôm, nhớ mặt trước trong xanh mùa sắp đông. Nhưng bà đành phải ở lại phố vì về quê đôi khi buồn hơn, cô đơn hơn.
Sức già mượn phố mà thở
Cùng cảnh ngộ với bà Xí, có rất nhiều người già cũng lây lất trên thành phố để đắp đổi qua ngày. Ông Trần Duy Tất, một lão nông ở Hòa Bình, kiếm sống tại Hà Nội, chia sẻ :"Coi như bỏ đất đấy, vườn trại để không thôi, không làm gì cả. Giờ chỉ đi coi như có tiền đi chợ hằng ngày. Nói chung là nhà nước, người ta thầu, mình bán đất còn có một ít nhưng cũng để đó không làm đến".
Ông Tất nói rằng hiện tại, nếu có đủ tuổi nhận tiền hỗ trợ người già của nhà nước để sống ở quê thì cũng chẳng thấm béo vào đâu, chỉ đủ trả tiền điện hằng tháng là may mắn lắm rồi. Ông đành phải ra phố, vì ở quê khó sống hơn thành phố.
Khi nghe chúng tôi hỏi rằng ở thành phố dễ sống ra sao đối với người già, thì ông cũng lắc đầu chua chát giống bà Xí, ông nói rằng thực ra, kiếm chén cơm giữa chốn đông người cũng có lúc rơi nước mắt và mỗi khi chiều về, bữa nào may mắn thì dư tiền, kiếm chén rượu ngồi nhâm nhi mà đỡ nhớ quê, nếu không có tiền thì tâm hồn trống trải không thể tả.
Bởi với một người già như ông, chiều chiều chạy sang nhà hàng xóm để trò chuyện với một người hàng xóm ngang tuổi, rồi mang vài cái trứng gà sang đúc chả nhâm nhi tí rượu gạo là một thú vui không thể tả. Nhưng nghiệt nỗi mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh.
Cái mà ông Tất gọi là mỗi cây mỗi hoa mỗi nhà mỗi cảnh, khi ông giải thích, hóa ra là nỗi mặc cảm rất mới của người thôn quê. Thời kinh tế thị trường, kinh tế phát triển, dường như tình tự quê hương cũng giảm đi rất nhiều, người ta ít quan tâm đến tình cảm của mình và của người mà chỉ quan tâm đến việc mình làm được mỗi năm bao nhiêu, có hơn người hay thua người.
Các con của ông Tất không được học hành tới nơi tới chốn nên đứa đi làm phụ hồ, đứa đi làm thuê tít tận miền Nam, không biết làm gì. Đứa đi thì biền biệt, đứa ở nhà mặc cảm cái nghèo, không cho ông giao du với các hàng xóm khá giả hơn. Mà chung quanh ông ai cũng khá giả, vậy là ông tự thu mình vào cái vỏ ốc cô đơn, sống giữa xóm làng mà ông có cảm giác như sống trên một hoang đảo. Cuối cùng, tìm ra phố lây lất qua ngày, để quên đi nghèo khổ là một lựa chọn cuối của ông.
Và cũng theo ông Tất, ra thành phố dù khó khăn, lây lất nhưng không đến nỗi vất vả như ở quê, vì cầm cái cuốc mà lật từng thớ đất, sấp ngửa với nắng mưa là chuyện của thời trai trẻ, giờ già rồi, sức không còn theo người, nên ra phố lượm ve chai, đồng nát hoặc mua một mớ rau ra đường bán cũng là cách qua ngày đoạn tháng và có quyền hi vọng nếu mỗi tuần hi sinh một chút tiền để mua tờ vé số cầu may, biết đâu lại được đổi đời !
Tường trình từ Việt Nam