Vingroup thâu tóm đất và thao túng truyền thông Việt Nam ? (RFA, 09/07/2018)
Truyền thông trong nước vừa qua loan tải thông tin tập đoàn Vingroup mua lại General Motors của Mỹ và bản quyền sở hữu trí tuệ của BMW ; đồng thời, 2 mẫu xe do Vinfast (công ty con của Vingroup) sản xuất sẽ tham gia triễn lãm xe hơi quôc tế tại Paris (Pháp) và tháng 10 tới đây. Thường thành công của doanh nghiệp được cho là bài học đáng noi theo ; tuy nhiên đối với một tập đoàn như Vingroup tại Việt Nam thì lại có nhiều nghi vấn liên quan quá trình hình thành và giàu nhanh của người đứng đầu tập đoàn ?
Tỷ phú Phạm Nhật Vượng và một công trình chung cư của tập đoàn Vingroup ở Hà Nội - Photo : RFA
Đài RFA ghi nhận thông tin từ một cán bộ truyền thông muốn giấu tên của tập đoàn Vingroup cho biết, ngay trong buổi làm việc đầu tiên, mọi nhân viên đều phải học thuộc lịch sử hình thành tập đoàn mà theo đó tiền thân của tập đoàn địa ốc lớn nhất Việt Nam hiện nay là một nhà hàng Việt Nam tại thành phố Kharkov (Ukraine) có tên gọi là Nhà hàng Thăng Long. Từ sự phát triển của nhà hàng này mà ông Phạm Nhật Vượng xây dựng được cơ sở tài chính để tiếp tục hình thành tập đoàn Technocom đầu tư vào công nghiệp sản xuất mỳ gói mang thương hiệu Mivina, cung cấp thực phẩm ăn nhanh cho toàn bộ thị trường Ukraine và khu vực lân cận. Đó cũng là tiền đề để năm 1993, Vingroup quay trở lại Việt Nam đầu tư vào thị trường bất động sản nghỉ dưỡng, từ đó xây dựng chung cư cao cấp, phát triển giáo dục, thời trang, thương mại điện tử, nông nghiệp và xe hơi… như hiện nay.
Tuy nhiên, cộng đồng người Việt Nam tại Ukraine nói riêng và ở các nước Đông Âu nói chung đều hiểu rằng hoạt động của Vingroup trước đây không đơn giản chỉ dừng lại ở việc sản xuất mỳ gói và đồ hộp ăn liền. Nhà báo Mạc Việt Hồng từ Ba Lan cho đài RFA biết rõ hơn về điều này :
"Thời kỳ mà các nước Đông Âu trong đó có Ba Lan hay Ukraine mà người ta chuyển đổi chế độ, thời kỳ mà khối xã hội chủ nghĩa sụp đổ thì nhiều người Việt giàu lên rất nhanh chóng và họ cũng có những hoạt động có thể nói là hợp pháp cũng có mà phi pháp cũng có, rất là đa dạng mà cũng rất phức tạp, khó có thể nói một cách cụ thể. Riêng về trường hợp của ông Phạm Nhật Vượng thì theo ý kiến cá nhân tôi, mỳ tôm cũng chỉ là một ngạch của ông ý thôi, cái ngạch mà người ta có thể nhìn thấy thôi mà còn rất nhiều những ngạch mà người thường không thể nhìn thấy được và nó tạo nên cái khối tài sản khổng lồ của ông ấy như vậy".
Thế nhưng, bên cạnh những thành công mà truyền thông trong nước được phép đăng tải thì những thông tin liên quan đến các hoạt động "ngầm" của Pham Nhật Vượng tại các khu chợ người Việt tại Ukraine lại chỉ được dư luận truyền tai nhau một cách không chính thức. Cụ thể năm 2002, những đơn thư tố cáo được gửi tới Hội người Việt nam tại Ukraine thu thập chữ ký của gần 4000 tiểu thương tại khu chợ Barabacova, thành phố Kharkov (Ukraine) trong đó tố cáo ông Phạm Nhật Vượng cùng ông Lê Viết Lam (chủ tịch tập đoàn SunGroup) mang danh nghĩa Chủ tịch Hội đồng hương Ukraine – Việt Nam và quản lý khu chợ Barabacova ăn chặn, bóc lột và cướp đoạt tài sản của hàng ngàn tiểu thương tại đây. Tuy nhiên, rất khó để có thể tìm thấy những thông tin này một cách chính thống trên bất kỳ phương tiện truyền thông nào, thậm chí ngay cả trên các diễn đàn và trang mạng xã hội. Cũng theo nhân viên truyền thông giấu tên của Vingroup, mọi thông tin liên quan đến tập đoàn này đều phải được chính Ban truyền thông của họ kiểm duyệt trước khi gửi ra cho các đơn vị truyền thông nhà nước loan tải.
Nhân viên truyền thông của Vingroup cũng cho biết, trong danh sách khách hàng cư dân hiện sở hữu những căn biệt thư triệu đô của Vingroup có ông Bộ trưởng Thông tin và truyền thông Trương Minh Tuấn, Tổng giám đốc Đài truyền hình quốc gia Trần Bình Minh, Chánh tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cũng như nhiều quan chức cấp cao của nhiều bộ ngành tại Việt Nam. Đặc biêt, phần lớn những căn biệt thự này được trao tặng dưới danh nghĩa quà biếu, tặng hoặc bán lại với mức giá tượng trưng. Nhà báo, nhà quan sát chính trị Trương Duy Nhất đánh giá về điều này :
"Có những doanh nghiệp khác, tập đoàn khác, những nhóm lợi ích kinh tế khác khi đổ bể chuyện gì thì không thể can thiệp được hết các báo, có thể can thiệp vào báo này thì sót báo nọ, can thiệp vào nhóm báo này sẽ lộ nhóm báo khác, nhưng riêng Vingroup gần như thao túng tuyệt đối nền báo chí. Anh em chúng tôi hay nói là bất cứ vấn đề gì nêu về anh em nhà Vượng Vin đều "gỡ ngay trong 1,2 nốt nhạc" Thậm chí lời nói của Thủ tướng yêu cầu sau khi xây tòa cao ốc ở Giảng Võ của Tập đoàn Vingroup, khi ông Nguyễn Xuân Phúc vừa lên Thủ tướng có nói "Quy hoạch thủ đô ai cho xây tòa nhà cao tầng ở chỗ đó ?". Chưa tới nửa tiếng sau tất cả các báo đều gỡ lời phát biểu của thủ tướng mà Thủ tưỡng cũng chẳng dám ý kiến gì".
Theo nhà báo Trương Duy Nhất, mặc dù là một tập đoàn kinh tế đa ngành nghề nhưng hoạt động sinh lời chính của Vingroup hiện nay vẫn là doanh thu từ bất động sản với việc mua lại thậm chí cưỡng đoạt những dự án địa ốc màu mỡ từ Nam ra Bắc, trên đất liền cho đến các hải đảo, với giá rẻ mạt và bán lại với mức giá chênh lệch gấp hàng chục thậm chí hàng trăm lần. Nhà báo độc lập này nhận định hệ quả sự lớn mạnh của Vingroup kéo theo nỗi thống khổ của biết bao nhiêu người dân bị đẩy đuổi đi, bị tước đoạt cơ hội mưu sinh…
Toàn cảnh khu Trung tâm Triển lãm Giảng Võ 40 năm tuổi ở trung tâm Hà Nội bị phá bỏ để thay bằng khu chung cư và nhà hàng do Vingroup đầu tư. Hình chụp hôm 13/9/2016 AFP
Nhà báo Trương Duy Nhất cũng đặt ra những nghi vấn trong đại án AVG mới đây có liên quan đến ông Phạm Nhật Vũ, em trai của ông Phạm Nhật Vượng. Mặc dù đây là nhân tố mắt xích quan trọng của vụ đại án kinh tế có nguy cơ gây thất thoát hàng nghìn tỷ đồng nhưng trên thực tế ông Phạm Nhật Vũ lại hoàn toàn vô can và không bị bất kỳ tờ báo nào nhắc tới. Điều đó khiến nhà báo Trương Duy Nhất đưa ra giả thuyết về những thế lực thực sự đứng đằng sau tập đoàn kinh tế này.
" Cứ giả sử như có nguồn tiền từ Ukraine trước khi Phạm Nhật Vượng về nước đi, thì đó cũng là cái nguồn nhỏ mà tôi cho rằng không đủ lớn mà nó chỉ đủ sức mạnh để hình thành như Vingroup bây giờ tôi cho rằng có những thế lực của trong nước đứng sau lưng. Trước đây tôi có một số tài liệu về nguồn tài chính của tập đoàn Vingroup thì nguồn tiền vay rất lớn của Tập đoàn Vingroup từ ngân hàng Trung Quốc và đứng sau lưng đó là Trung Quốc"
Ông Trương Duy Nhất cũng lý giải hiện tượng vì sao mặc dù luật đặc khu hành chính đặc biệt chưa được thông qua nhưng Vingroup đã có mặt ở hầu hết các vị trí đắc địa quan trọng với các khu nghỉ dưỡng, vườn thú, bến cảng… tại Phú Quốc, Vân Đồn và Bắc Vân Phong.
*****************
Bí ẩn buổi triển lãm xác người tại Sài Gòn (RFA, 09/07/2018)
Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh hôm 5/7 ra văn bản cho ngưng chương trình triển lãm trưng bày cơ thể người được nhựa hóa tại Nhà văn hóa Thanh Niên. Quyết định được đưa ra sau khi có nhiều tranh cãi xoay quanh sinh hoạt này.
Một cơ thể người hóa nhựa được trưng bày tại trung tâm văn hóa 'Casino de la Exposicion' ở Seville vào ngày 30 tháng 11 năm 2017. AFP
Ngưng triển lãm vì sự ghê rợn và phản cảm
Chương trình triển lãm "Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể con người" (Mystery of Human Body) được nói do công ty MEGA Vina phối hợp với Nhà Văn hóa Thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh đã được khai mạc từ ngày 21/6 và dự kiến trưng bày đến hết năm nay.
Truyền thông trong nước khi đó loan tin cho biết đây là một mô hình triển lãm giáo dục sức khỏe kết hợp kỹ thuật y học hiện đại và công nghệ truyền thông đa phương tiện đến từ Hàn Quốc với mong muốn mang đến khán giả những trải nghiệm ấn tượng và chân thực nhất về cấu trúc sinh học của cơ thể con người.
Trong khi đó thì dư luận cho rằng 137 mẫu vật cơ thể người thật ở buổi triển lãm này quá rùng rợn, phản cảm như nhận xét của Nam Trí, một bạn trẻ ở Sài Gòn, sau đây.
Cái cảm xúc rất là mạnh bởi vì có những cái cắt xẻ những bộ phận ra, cắt lát để thấy được bên trong, chẳng hạn như cắt bà mẹ thì có thể thấy được thai nhi. Có những người bị lóc cả phần cơ hoặc bộ phận khác ra. Có những tạo hình rất ghê rợn giống như những phim kinh dị. Nó kinh dị bởi vì cho thấy là người ta sẵn sàng làm những việc đó đối với đồng loại của mình.
Bạn Nam Trí cho biết thêm việc tổ chức một buổi triển lãm như vậy ở nơi công cộng là ‘không chấp nhận được’.
Ví dụ như dành cho những bạn học y khoa, dành cho những bộ môn sinh học liên quan giúp giải thích về giải phẫu học thì được. Còn em nghĩ chuyện trưng bày rồi cho phép mọi người có ý kiến lên những cái xác đó thì em thấy là không chấp nhận được.
Vấp phải phản ứng mạnh mẽ của công chúng, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm (thuộc Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch) sau đó phải vào cuộc.
Tại buổi họp báo vào hôm 5 tháng 7, cơ quan này nêu ra sai phạm về thời gian triển lãm và nội dung sử dụng của đơn vị tổ chức. Trước đó, những mẫu vật triển lãm được khai báo chỉ làm bằng nhựa, nhưng thực tế lại là xác người thật không rõ nguồn gốc. Cơ quan chức năng lập tức yêu cầu tạm dừng chương trình này kể từ ngày 7/7/2018 cho tới khi nguồn gốc các cơ thể người này được đơn vị tổ chức xác minh.
Bí ẩn nguồn gốc các xác người ?
Thực tế, các buổi triển lãm xác người hóa nhựa bằng công nghệ Plastination, phát triển bởi tiến sĩ người Đức Gunther Von Hagens, đã được tổ chức tại nhiều quốc gia trên thế giới trong nhiều năm qua.
Tiến sĩ người Đức Gunther Von Hagens tại Berlin vào năm 2015. AFP.
Hồi tháng tư năm nay, chương trình này được tổ chức ở Úc cũng gây đã gây rất nhiều tranh cãi về nguồn gốc của các xác người hóa nhựa.
Trong một bài báo của BBC, giáo sư Maria Fiatarone Singh từ Đại học Y Sydney quả quyết nguồn gốc của các xác người này đến từ Đại Liên, Trung Quốc. Bà nói thêm Đại Liên là một trung tâm hành hình, mổ nội tạng và hóa nhựa cơ thể các tội phạm, tù nhân lương tâm, đặc biệt là các học viên Pháp Luân Công tại Trung Quốc.
Anh Hải, một học viên Pháp Luân Công tại Sài Gòn nhận định về chương trình triển lãm này.
Tôi thấy đây là việc vô nhân đạo. Người ta kinh doanh trên chính cơ thể của đồng loại thì cái đó là ác rồi chứ còn gì nữa. Đặc biệt là từ những người tù nhân lương tâm thì trên đời này không còn gì có thể ác bằng. Nói về góc độ con người thì không thể chấp nhận được.
Dưới góc độ đạo đức nghề y, bác sĩ Huyến Trần, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Hỗ trợ sức khỏe cộng đồng (CCHS) cho biết về tôn chỉ đối xử với các tử thi, cũng như nhận định của ông về chương trình "Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể con người"
Hồi còn sinh viên y khoa năm thứ nhất, chúng tôi học giải phẫu trên xác và được dạy rằng cần phải tôn trọng những người hiến xác như là những người thầy của mình. Nhà trường có lễ Macchabée hàng năm để tri ân những người hiến xác. Trong những năm sau, khi không còn học trên xác nữa, sinh viên chúng tôi cũng đều đặn đến thắp nhang và đặt một cành hoa huệ nơi tưởng niệm những người hiến xác trong lễ Macchabée. Cho nên, tôi không đồng ý với triễn lãm này, vì tôi thấy không đủ tôn trọng những người hiến xác.
Đạo đức và kiểm duyệt ?
Thực tế các buổi triển lãm xác người hóa nhựa đã được diễn ra từ đầu những năm 1990, và đã bị cấm ở nhiều quốc gia như Pháp, Israel vì vấn đề đạo đức.
Ông Vi Kiến Thành, Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Triển lãm và Nhiếp ảnh nói triển lãm "Sự bí ẩn của cơ thể người" đã bị từ chối tại Hà Nội nhưng vẫn diễn ra tại Sài Gòn do Nghị định về hoạt động triển lãm hiện nay chưa có. Triển lãm này được thông qua kiểm duyệt là vì được xem có tính thương mại - hội chợ và được thực hiện theo Luật Thương mại.
Bạn Nam Trí cho rằng cơ quan kiểm duyệt ở Việt Nam đã không làm việc hiệu quả trong trường hợp này.
Triển lãm hoặc xuất bản một cái gì đó thì dĩ nhiên là những người liên quan kiểm duyệt phải rất là rõ ràng rồi. Ví dụ như nguồn gốc, bản quyền từ đâu ra. Trong vấn đề triển lãm tương đối nhạy cảm này thì những vấn đề đó cần phải được xác định rất rõ ràng. Chứ không phải cứ đưa ra rồi để người này người kia ý kiến thì họ mới nghĩ tới chuyện nên cấm hay là không cấm thì em cũng không biết phải nói làm sao.
Anh Hải thì cho rằng có thể cho những điều mờ ám xung quanh chuyện kiểm duyệt.
Có thể do vấn đề không rõ ràng minh bạch mà khiến chuyện này qua mặt được giới kiểm tra chất lượng và cấp giấy phép. Mình nghĩ là sẽ có gì đó mờ ám thì mới làm được chuyện đó.
Chuyện kiểm duyệt tại Việt Nam từ xưa tới nay là vấn đề gai góc đối với nhiều người trong giới văn nghệ sĩ. Trong khi một số tác phẩm âm nhạc và văn học được đánh giá có giá trị hiện thực và nghệ thuật nhưng bị cấm lưu hành, thì những chương trình được xem là gợi dục, kỳ quái và phản cảm vẫn trót lọt qua lưới kiểm duyệt.