Thông Luận

Chiến tranh Ukraine lật sang trang mới ?

Chiến tranh Ukraine, Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) phát lệnh truy nã thủ tướng và cựu bộ trưởng Quốc Phòng Israel là hai trong số những chủ đề được các tờ báo Pháp quan tâm hôm nay 22/11/2024.

1111111111111111111111111111

Một khẩu pháo Msta-S của Nga khai hỏa về phía các vị trí của Ukraine từ một địa điểm không được tiết lộ. Ảnh do Bộ Quốc phòng Nga công bố ngày 19/11/2024. AP

Trang nhất của nhật báo công giáo La Croix chạy tựa "Nga đe dọa hạt nhân Ukraine". Sau khi Washington bật đèn xanh cho Kiev phóng tên lửa tầm xa ATACMS vào lãnh thổ Nga, tổng thống Vladimir Putin đã ký thông qua học thuyết hạt nhân sửa đổi của mình. Ngày 21/11, chính quyền Kiev cáo buộc Kremlin lần đầu tiên phóng một tên lửa liên lục địa vào Ukraine. Phải chăng cuộc chiến đã bước sang giai đoạn mới ? Tên lửa nào đã thắp sáng bầu trời Dnipro vào sáng sớm hôm qua ? Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tố cáo "nước láng giềng điên rồ của chúng ta lại một lần nữa cho thấy bộ mặt thực sự của họ". Phía Nga không xác nhận, nhưng cũng không phủ nhận đã phóng tên lửa này, có tầm bắn rất xa và có thể mang được đầu đạn hạt nhân.
Các nước phương Tây vẫn tỏ ra hết sức thận trọng. Theo một quan chức Mỹ, trả lời AFP, Nga dường như muốn "dọa dẫm Ukraine và các quốc gia hỗ trợ Kiev, hoặc muốn thu hút sự chú ý, bằng cách sử dụng loại vũ khí này, nhưng điều này sẽ không thay đổi cục diện cuộc xung đột". Mặc dù "cục diện không thay đổi", song sự kiện này chắc chắn cho thấy căng thẳng đang thực sự leo thang. Việc Nga phóng tên lửa đạn đạo vào Dnipro có thể được coi là "hành động đáp trả" của nước này trong cuộc đối đầu với Ukraine và đồng minh, đồng thời là một nỗ lực nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công tiếp theo, sau khi Hoa Kỳ và Anh Quốc lần lượt cho phép Ukraine sử dụng ATACMS và Storm Shadow để tấn công Nga. Điện Kremlin cũng đã nhiều lần khẳng định sẽ coi việc các nước bật đèn xanh cho Ukraine sử dụng tên lửa của họ là "hành động can thiệp chưa từng có" của phương Tây vào cuộc chiến.
Chiến tranh Ukraine : Cư dân Kiev đối mặt với mùa đông băng giá
Vẫn về chiến tranh Ukraine, nhật báo thiên hữu Le Figaro dành trang nhất chú ý đến hàng nghìn người phải trú ẩn trong hệ thống tàu điện ngầm vào chiều hôm qua, sau khi báo động phòng không vang khắp Kiev đang ngập trong tuyết. Trên những bậc thang dẫn xuống hầm trú ẩn dưới lòng đất, có hai người đang chơi cờ. Xa hơn một chút, nhiều học sinh đang kiên nhẫn ngồi chờ cho đến khi báo động được tắt. Đằng sau họ, các nhân viên của McDonald’s cũng đã xuống hầm. Trong suốt một tuần qua, cư dân của thủ đô Ukraine đã lấy lại thói quen xuống tàu điện ngầm mỗi khi còi báo động vang lên, trong bối cảnh xung đột giữa Ukraine và Nga ngày càng leo thang.
Tại Kiev, chính quyền đang cố gắng trấn an dư luận và không ngần ngại chỉ trích mạnh mẽ các quốc gia đã quyết định đóng cửa đại sứ quán trong tuần qua, kêu gọi "không nuôi dưỡng bầu không khí căng thẳng" mà Moskva đã gieo rắc và duy trì trong nhiều ngày qua. Ngoại trưởng Ukraine Andriy Sybiha, hôm 19/11, đã kêu gọi các đồng minh "giữ bình tĩnh, giữ đầu óc sáng suốt và không đầu hàng trước nỗi sợ hãi". Dân biểu Ukraine Andriy Osadchuk thì nhấn mạnh "Putin có tư tưởng của một tên côn đồ. Nếu mọi người cúi đầu trước những lời đe dọa, hắn sẽ lấn tới. Nếu mọi người phản ứng mạnh mẽ, hắn sẽ không dám quá trớn".
ICC truy nã các lãnh đạo Israel
Sáu tháng và một ngày là thời gian mà ba thẩm phán của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) cần để ra phán quyết về hồ sơ nhạy cảm nhất trong lịch sử của tổ chức này. Trang nhất của tờ Libération đặt câu hỏi có nên phát lệnh bắt giữ thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu bộ trưởng Quốc Phòng Yoav Gallant về những hành động của họ ở dải Gaza, như yêu cầu của công tố viên ICC Karim Khan vào ngày 20/05 ? Câu trả lời là có, sau khi các thẩm phán của phòng sơ thẩm của tòa án, Nicolas Guillou, Reine Alapini-Gansou và Beti Hohler đã ra phán quyết trên vào hôm qua. Họ cũng đã phát lệnh bắt giữ Mohammed Deif, thủ lĩnh quân sự của tổ chức Hamas tại Gaza, người bị Israel tuyên bố là đã chết. Tuy nhiên, ICC không phát lệnh bắt giữ hai thành viên khác của phong trào Palestine, Yahya Sinwar và Ismaïl Haniyeh, vì cái chết của họ đã được xác nhận.
Theo nhật báo thiên tả, lệnh bắt giữ các lãnh đạo Israel đã được xếp vào loại "bí mật" để "bảo vệ các nhân chứng và bảo đảm tiến trình điều tra diễn ra thuận lợi". Theo ICC, Netanyahu và Gallant đã sử dụng nạn đói như vũ khí chiến tranh và cố tình ngăn cản viện trợ nhân đạo đến Gaza với số lượng đủ dùng trong giai đoạn từ 08/10/2023, một ngày sau các cuộc tấn công khủng bố của Hamas nhắm vào Israel, cho đến "ít nhất" ngày 20/05/2024.
Tuyên bố của ICC "ghi nhận việc Israel cố ý gây ra tình trạng thiếu thốn thực phẩm, nước, điện và nhiên liệu, dẫn đến cái chết của thường dân ở Gaza, đặc biệt là trẻ em, do suy dinh dưỡng và mất nước". Tòa án cũng khẳng định các bị cáo đã "cố tình ngăn cản việc đưa thiết bị y tế và thuốc men vào dải đất này, khiến các bác sĩ buộc phải phẫu thuật cho những người bị thương, kể cả trẻ em, mà không có thuốc hay thiết bị gây mê và/hoặc đã buộc phải sử dụng các phương pháp không phù hợp và nguy hiểm để làm cho bệnh nhân bất tỉnh, khiến những người này phải chịu sự đau đớn tột cùng".
Liên Âu có đối sách gì trước việc Donald Trump trở lại Nhà Trắng ?
Về quan hệ Hoa Kỳ-Liên Hiệp Châu Âu (EU), nhật báo Le Monde dành trang nhất quan tâm đến đối sách của lục địa già trong bối cảnh Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 01/2025. Mặc dù chưa công bố chi tiết về chính sách sẽ áp dụng đối với EU, nhưng nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của nhà tỷ phú đã gây ra nhiều căng thẳng.
Về mặt kinh tế, Trump dự định áp thuế nhập khẩu 10% đối với hàng hóa từ Châu Âu, đặc biệt là ô tô Đức. Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen đã đề cập đến khả năng thay thế khí đốt Nga bằng khí đốt tự nhiên từ Mỹ để giảm bớt căng thẳng. Một số nhà ngoại giao Châu Âu cho rằng có thể giảm thiểu thiệt hại nếu Donald Trump chọn giải pháp đàm phán.
Liên Âu có thể tăng cường mua sắm vũ khí của Mỹ, và điều này sẽ đáp ứng ưu tiên về mặt an ninh của các quốc gia như Ba Lan, đồng thời giải quyết mối quan tâm thương mại của Đức. Tuy nhiên, EU cũng phải xem xét lại về mối quan hệ với Trung Quốc. Donald Trump, giống như người tiền nhiệm Joe Biden, muốn Liên Âu cứng rắn hơn với Bắc Kinh. Mặc dù một số quốc gia Châu Âu, đặc biệt là Đức, không muốn mối quan hệ thương mại với Trung Quốc suy giảm, song EU gần đây đã áp thuế bổ sung đối với xe điện Trung Quốc.
Đối mặt với những thách thức này, các nước thành viên Liên Âu dường như vẫn chia rẽ. Một số quốc gia, như Pháp, bày tỏ lập trường cứng rắn với Hoa Kỳ, trong khi Đức và nhiều quốc gia khác chọn cách tiếp cận êm dịu hơn. Những tháng sắp tới sẽ quyết định xem liệu khối EU có thể duy trì sự đoàn kết khi đối mặt với chính sách của Donald Trump ? ! Nếu nhà tỷ phú quyết định gia tăng cuộc chiến thương mại, Liên Âu sẽ không những chỉ phải giải quyết các mối bất đồng trong quan hệ nội bộ mà còn phải tìm được tiếng nói chung nhằm phục vụ lợi ích của các quốc gia thành viên để tránh leo thang căng thẳng với Washington.
Mỹ : Elon Musk – ông trùm về "đổi mới"
Vẫn về Hoa Kỳ, trang nhất và bài xã luận của nhật báo kinh tế Les Echos chú ý đến tầm ảnh hưởng của nhân vật giàu nhất thế giới, Elon Musk, đối với những chính sách mà chính quyền Trump sẽ đưa ra trong tương lai. Về mặt kinh tế, Washington vốn đã có nhiều lợi thế, nhưng hiện đang tìm cách củng cố vị thế bằng những đột phá mới. Nhà tỷ phú Elon Musk, được tổng thống đắc cử Donald Trump bổ nhiệm vào nội các tương lai, đã chỉ trích mạnh mẽ bộ máy hành chính liên bang khổng lồ mà ông coi là một rào cản đối với sự sáng tạo. Đối với Elon Musk, các cơ quan chính phủ phụ trách các lĩnh vực như dược phẩm, trí tuệ nhân tạo, môi trường, tài chính, thực phẩm và không gian đã trở thành những trở ngại đối với sự sáng tạo và động lực của các doanh nhân. Chủ nhân của Tesla nhận định triết lý mới của Mỹ nên hướng đến việc các doanh nghiệp cần có thể sáng tạo một cách tự do mà không cần chờ đợi sự chấp thuận từ chính phủ.
Nếu Hoa Kỳ muốn thống trị các ngành công nghiệp tương lai như trí tuệ nhân tạo, tiền điện tử, xe tự lái, công nghệ sinh học hoặc không gian mới, Washington cần tạo ra một môi trường thuận lợi mà các doanh nghiệp sẵn sàng chấp nhận rủi ro. Tuy nhiên, đạt được mục tiêu này không phải là điều đơn giản, bởi ông Musk có thể vấp phải "sự kháng cự" của bộ máy hành chính và những cuộc chiến pháp lý, đặc biệt trong một quốc gia mà vai trò của các luật sư không hề nhỏ. Đối mặt với những thách thức này, dường như Elon Musk vẫn tự tin có thể biến Hoa Kỳ thành một thiên đường thực sự cho việc nghiên cứu và phát triển.
Gladiator II bị chê nhiều hơn khen
Để khép lại mục điểm báo hôm nay, RFI xin nói về bộ phim Gladiator II mới ra rạp, khiến khán giả có những phản ứng trái ngược nhau. 24 năm sau thành công vang dội của Gladiator I, với cái chết của võ sĩ giác đấu Maximus, con trai ông là Lucius, quay trở lại đấu trường La Mã. Tuy nhiên, lịch sử bị bóp méo trong phần hai khi Libération nhận thấy có rất nhiều sai sót, như việc Colisée không thể tổ chức những trận thủy chiến, hay việc công chúa Lucilla vẫn sống sót sau cái chết của em trai Commode.
Bộ phim chủ yếu khai thác hình ảnh mang tính hư cấu về Roma cổ đại, chứ không tái hiện trung thực các sự kiện lịch sử. Thực tế, Roma trong Gladiator II gần như không thay đổi sau một phần tư thế kỷ. Bạo lực vẫn hiện diện trong các trận chiến của các võ sĩ, đôi khi biến thành những cuộc tàn sát "vô căn cứ" giữa con người và động vật, với những cảnh tượng không thực tế như sự xuất hiện của tê giác và cá mập trong đấu trường.
Phan Minh

"Vãn hồi hòa bình cho Ukraine bằng sức mạnh", Trump – Zelensky cùng chung chí hướng ?

Trong trang quốc tế của các tờ báo Pháp ngày 21/11/2024, chiến tranh Ukraine, an ninh của Châu Âu, đe dọa hạt nhân của Nga, Donald Trump và những bước chuẩn bị để trở lại Nhà Trắng làm lu mờ nguy cơ West Bank (Cisjordanie) của người Palestine bị Israel thôn tính, thu hẹp những bài viết về các cuộc thảm sát ở Châu Phi, hay hiện tượng các rạn san hô đang chết dần chết mòn dưới tác động biến đổi khí hậu.

Tổng thống Volodymyr Zelensky và ứng cử viên tổng thống Cộng Hòa Donald Trump tại New York, Hoa Kỳ, ngày 27/09/2024. AP - Julia Demaree Nikhinson

Volodymyr Zelensky nóng lòng đợi Donald Trump lên cầm quyền

Trump trở lại Nhà Trắng, liệu có là một tin vui đối với Ukraine ? Nghe qua câu hỏi này có vẻ ngớ ngẩn khi biết rằng, chính quyền Biden trên tuyến đầu ủng hộ Kiev chống quân Nga xâm lược, trái lại tổng thống thứ 47 của nước Mỹ, Donald Trump đã nhiều lần đặt câu hỏi : Tại sao dân Mỹ lại phải chia sẻ gánh nặng tài chính của cuộc xung đột ở mãi tận trời Âu ?

Theo quan điểm của nhà báo Sylvie Kauffmann đặc trách mục địa chính trị của báo Le Monde, biết đâu bản thân tổng thống Volodymyr Zelensky cũng đang mong mỏi ngày Nhà Trắng đổi chủ ? Bà giải thích : Trong vài tuần lễ, cục diện khủng hoảng Ukraine hoàn toàn thay đổi vì hai sự kiện là lính Bắc Triều Tiên tiếp sức cho quân đội Nga, rồi cử tri Mỹ quyết định qua lá phiếu để Donald Trump trở lại Nhà Trắng.

Kim Jong-un không chỉ cung cấp vũ khí, đạn dược cho Nga nuôi dưỡng cỗ máy chiến tranh của Putin, mà sự hiện diện của 10.000 lính Bắc Triều Tiên là dấu hiệu xung đột Ukraine đã chính thức được "quốc tế hóa". Chính vì thế mà tại Washington, trong những ngày cuối nhiệm kỳ tổng thống, Joe Biden vội vàng cho phép Ukraine dùng tên lửa tầm xa của Mỹ đến đánh vào lãnh thổ Nga.

Về phần tổng thống Ukraine, trong thông điệp hôm 06/11/2024 chúc mừng Donald Trump đắc cử, Volodymyr Zelensky nhấn mạnh Kiev đánh giá rất cao cách tiếp cận vấn đề Ukraine của tổng thống Mỹ tân cử, đó là khái niệm "tìm kiếm hòa bình bằng sức mạnh".

Đại đế thời La Mã Hadrien là cha đẻ ra khái niệm này và chủ trương "tìm kiếm hòa bình bằng sức mạnh" đã được Robert O’Brien, một cố vấn an ninh quốc gia cho ông Trump làm sống lại. Trong một bài tham luận gần đây trên tạp chí Foreign Affairs, Robert O’Brien đã chỉ trích tổng thống Biden, biến nước Mỹ thành một nguồn viện trợ quân sự quan trọng cho Ukraine nhưng lại "chậm trễ gửi cho Kiev những loại vũ khí cần thiết" để dẫn tới một giải pháp hòa bình.

Quan chức này dự báo, Donald Trump thì ngược lại, "vì muốn nhanh chóng chấm dứt chiến tranh, đồng thời bảo toàn an ninh cho Ukraine" nên tổng thống Mỹ tương lai sẽ tiếp tục cung cấp cho Ukraine "những loại vũ khí gây sát thương, nhưng các chương trình này sẽ do Châu Âu đài thọ". Cùng lúc, Mỹ vẫn "mở cánh cửa cho vế ngoại giao" với "một số yếu tố bất ngờ" để có thể đẩy Moskva vào thế bất ổn.

Ukraine : Một sự tiếp nối giữa Biden –Trump

Nhà báo của tờ Le Monde thận trọng lưu ý độc giả rằng cho đến hiện tại O’Brien chưa được ông Trump mời tham gia nội các sắp tới và kế hoạch chấm dứt chiến tranh Ukraine của Donald Trump còn là một ẩn số.

Nhưng trong tuần, phó thủ tướng Ukraine bà Olga Stefanishyna đã nhắc lại khái niệm "tìm kiếm hòa bình bằng sức mạnh" quân sự. Kiev muốn chấm dứt chiến tranh trong năm 2025, nhưng để đạt được mục tiêu này Ukraine cần củng cố vị thế trên chiến trường trước khi bước vào đàm phán. Giữ được một phần lãnh thổ của Nga trong vùng Kursk để mặc cả với Moskva có thể là một giải pháp.

Trong điều kiện đó, Biden có lẽ đã thông báo với Trump về quyết định cho Ukraine dùng tên lửa ATACMS để tấn công vào lãnh thổ Nga. Ưu tiên của Trump hay Biden chỉ là một. Để cho điện Kremlin rộng đường hành động, củng cố liên minh Nga, Bắc Triều Tiên, Trung Quốc và Iran "không phục vụ lợi ích của Hoa Kỳ".

Chiến thuật "leo thang" của Moskva

Câu hỏi còn lại là cách tiếp cận vấn đề của Vladimir Putin. Trong khi chờ đợi ông Donald Trump lên cầm quyền, Moskva khai thác là bài "leo thang hạt nhân" tựa một bài viết trên tờ Le Figaro.Tờ báo trở lại với sắc lệnh tổng thống Putin ký cách nay hai ngày về học thuyết hạt nhân mới của Nga. Alain Barluet, thông tín viên của Le Figaro từ

Moskva trích lời lãnh đạo tình báo Nga đặc trách về đối ngoại, Sergei Naryshkin, theo đó "cập nhật học thuyết hạt nhân loại trừ mọi khả năng quân đội Nga thất thủ trên trận địa". Đó là thông điệp Vladimir Putin nhắm gửi tới phương Tây và đã gây chấn động đến tận Brazil nơi đang diễn ra thượng đỉnh G20.

Nhưng về thực chất, "học thuyết hạt nhân mới" của Nga không có gì mới. Tháng 9/2024, điện Kremlin một lần nữa mang vũ khí hạt nhân ra đe dọa và nêu lên khả năng dùng vũ khí răn đe nhắm vào một quốc gia "không có vũ khí nguyên tử (là Ukraine) được một cường quốc hạt nhân (là Mỹ) yểm trợ". Đây là điều Moskva từng đề xuất trong "học thuyết hạt nhân" của năm 2020.

Đến hôm 19/11/2024, vài giờ sau khi Washington cho phép Kiev dùng tên lửa tầm xa ATACMS đánh vào lãnh thổ Nga, ông Putin đặt bút ký sắc lệnh về "học thuyết hạt nhân mới". Văn bản này cho phép Nga sử dụng vũ khí hạt nhân, "nếu có những thông tin đáng tin cậy về các cuộc tấn công từ trên không nhắm vào các vùng sát biên giới bằng chiến dấu cơ bàng tên lửa hành trình, drone hay vũ khí siêu thanh".

Nghe qua có vẻ "rất đáng sợ" nhưng điểm mạnh của học thuyết này chính là những điểm còn "tranh tối tranh sáng". Nhà nghiên cứu Tatiana Stanovaya quỹ Carnegie kết luận : Vào lúc Hoa Kỳ trong giai đoạn chuyển giao quyền lực, Moskva "tìm cách đặt phương Tây trước hai sự lựa chọn : Hoặc đẩy tất cả cùng lao vào một cuộc chiến nguyên tử, hoặc chấm dứt chiến tranh Ukraine theo những điều kiện của Nga".

Công nghệ kỹ thuật số, công cụ phục vụ cho các chế độ độc tài

Trong một thời gian dài nhiều người đã nghĩ rằng, với internet, mạng xã hội… thông tin tràn ngập thì sẽ khó để các chế độ độc tài và khép kín với thế giới bên ngoài như Iran đến Bắc Triều Tiên bưng bít thông tin. Đó cũng sẽ là những công cụ để mang tại tự do, dân chủ ở những quốc gia như Nga hay Trung Quốc.

Chẳng ngờ "các chế độ chuyên chế, mà đứng đầu là Nga, Iran và Trung Quốc lại dùng chính công nghệ số để tấn công các nền dân chủ, bằng những cuộc chiến hỗn hợp – hybride war". Sáng lập viên và cũng là người điều hành quỹ đầu tư Andurand Capital, đưa ra quan điểm như trên trong bài viết đăng trên nhật báo kinh tế Les Echos.

"Từ khi có các mạng xã hội, thuật toán đã thao túng, thậm chí là kiểm soát cả tư tưởng của con người" để hướng dẫn dư luận như những gì đã thấy trong cuộc trưng cầu dân ý Brexit, đẩy nước Anh ra khỏi Liên Hiệp Châu Âu, hay chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ gầy đây. Mạng xã hội là công cụ để chuyển tải những thông điệp đến hàng triệu người đăng ký, tác động trực tiếp đến cách suy nghĩ của họ và tệ hơn nữa gây hoang mang để làm dấy lên một mối đe dọa thực sự nhắm vào các nền dân chủ phương Tây.

Nhà triết học Hannah Arendt năm 1974 đã thấy rõ một điều "khi một dân tộc không còn tin tưởng vào bất cứ điều gì, không còn có quan điểm, dân tộc đó bị tước đoạt khả năng hành động, bị mất khả năng suy nghĩ và thẩm định về mọi thứ. Và khi đó người ta muốn làm gì thì làm với dân tộc đó". Pierre Andurant cho rằng, các chế độ chuyên chế đã trông thấy rằng, công nghệ kỹ thuật số, internet… là vũ khí để mở ra những cuộc chiến "hỗn hợp" nhắm vào các nền dân chủ phương Tây.

Chiến tranh Ukraine theo tác giả bài viết bùng lên từ việc "Vladimir Putin không thể chấp nhận trông thấy Ukraine trở thành một nền dân chủ phồn thịnh" để rồi người dân Nga cũng đòi được sống trong một môi trường như 44 triệu dân Ukraine. Tương tự như vậy, những thành công của một nền dân chủ Đài Loan làm đảo lộn học thuyết xã hội chủ nghĩa theo mô hình Trung Quốc. Năm 2001 khi Bắc Kinh được kết nạp vào Tổ Chức Thương Mại Thế Giới nhiều người đã tưởng rằng đấy là nhịp cầu đưa đất nước Trung Hoa rộng lớn này đến gần với các giá trị tự do. Thực tế không hoàn toàn như vậy.

Một báo cáo của Quốc hội Pháp hồi tháng 6/2023 định nghĩa như thế nào về những mối đe dọa "hỗn hợp" mà các chế độ chuyên chế sử dụng đế tấn công các nền dân chủ phương Tây. Theo tài liệu này đó là "một sự phối hợp tinh tế các phương tiện quân sự, dân sự hợp pháp hay không hợp pháp, khó để phát hiện và thường được sử dụng với mục tiêu gây bất ổn". Những mối đe dọa hỗn hợp đó bao gồm từ các hoạt động tin tặc đến thao túng thông tin, gây thiệt hại về kinh tế, thao túng thông tin về khoa học… hướng về các mục tiêu cần nhắm tới.

Trong chiến tranh hỗn hợp, Nga là quốc gia tiên phong với đơn vị 29155 trực thuộc bên tình báo quân đội. Trong thời gian gần đây, Ukraine, NATO là những ưu tiên huy động các "nhà máy tung tin giả của Nga nhắm tới".

Cũng Moskva đứng đầu một chiến dịch tung tin giả ở cấp chuyên nghiệp qua việc nhái lại gần như một cách hoàn hảo trang web của các cổng truyền thông uy tín thế giới. Bên cạnh đó là những công cụ tuyên truyền phù hợp với thời buổi internet. Ở Bắc Kinh đội quân tin tặc của Trung Quốc đi sau Nga một bước nhưng vừa sao chép bí quyết thành công của Nga, vừa cài thêm những công nghệ mới như là deepfakes hay trí tuệ nhân tạo tạo sinh.

Nhưng đâu chỉ có các chế độ độc tài mới thao túng công luận, tiến hành các cuộc chiến "hỗn hợp" để tấn công các nền dân chủ. Người ta cũng có thể khai thác khủng hoảng niềm tin, viện lý do vì tự do ngôn luận để biến các mạng xã hội thành những công cụ tuyên truyền vì lợi ích cá nhân hay chính trị. Ở Hoa Kỳ, tỷ phú Elon Musk đã sớm hiểu điều đó.

Văn sĩ Pháp là những nhà bảo vệ môi trường thiên nhiên lâu đời nhất

Tại sao các nhà văn lớn của Pháp từ Ronsard đến Stendahal từ Paul Valéry đến Jules Renard đều nói nhiều về cây cối, dành cho những cây cao bóng cả một vị trí riêng biệt trong văn thơ ?

Đúng vào ngày một lớp tuyết nhẹ đang rơi ở thủ đô Paris, nhật báo Le Figaro mời ông Eryck de Rubercy trả lời câu hỏi này. Ông là tác giả rất nhiều tác phẩm nói về thế giới cây cỏ và đặc biệt chú ý đến liên hệ giữa thế giới này với văn đàn Pháp.

Nhà thơ Ronsard thế kỷ 16 từng cho rằng, đốn cây trong rừng là một điều "húy kỵ", một sự "sát sinh". Ở thời đại ngày hôm nay, các nhà bảo vệ môi trường lên án các vụ "écocide" tức là "sát hại môi trường". Tác giả Đỏ và Đen, nhà văn Stendhal thế kỷ 18 đặt câu hỏi "đến khi nào luật pháp mới trừng trị đích đáng tội ác chặt cây ?".

Năm 1908, một nhà văn quen thuộc với độc giả Việt Nam, Pierre Loti từng viết bài chống đối một dự án phá rừng gỗ sồi để phục vụ cho một chương trình công nghiệp mà ông gọi là một hành vi "man rợ" bởi với Loti, một cái cây là "cả một tượng đài, một di sản là một cái gì đó rất gắn bó với con người".

Ở thế kỷ 20, nhà văn Jouhandeau không bao giờ tha thứ cho người vợ khi bà thuê người đốn cây đoạn trong vườn nhà. André Gide cảm thấy thanh thản khi ngắm nhìn một cây đại thụ. Nhà thơ Paul Valéry thì tin chắc rằng những cái cây biết suy nghĩ, là những "sinh vật sâu lắng", là những người bạn trung thành mãi giữ kín những nỗi niềm của bạn. Một nguồn cảm hứng bất tận, một mối tâm giao.

Ba chàng ngự lâm pháo thủ nay chỉ còn lại một

Ba cây cổ thụ trong làng quần vợt nay chỉ còn một : Sau Federer, đến lượt Nadal giải nghệ. Trong số ba chàng nghự lâm pháo thủ nay chỉ còn lại một mình Djokovic vẫn lăn lộn trên các sân thi đấu : "Một sự trống vắng lớn và một thời đại đã qua", Le Figaro nhận định.

Tờ báo điểm lại thành tích lẫy lừng : 23 năm thi đấu, 22 lần vô địch Grand Chelem của tay vợt Tây Ban Nha. Là một trong những người đạt nhiều thành tích huy hoàng nhất, Rafael Nadal khép lại một trong những trang sử tuyệt đẹp của làng quần vợt thế giới với một câu nói đi sâu vào lòng người : "Ngoài tất cả những danh hiệu, những kỷ lục đã có, tôi chỉ muốn được công chúng nhớ đến như một con người lương thiện, biết rõ nguồn gốc của mình từ đâu ra. Tôi là một đứa con của Majorca đã may mắn được một người chú và gia đình liên tục ủng hộ để thực hiện những ước mơ".

Pháp : Chân trời tối mờ

2024 sắp khép lại, mà "Pháp vẫn chưa có ngân sách cho năm tới", trong khi đó thì đảng cực hữu đe dọa "lật đổ chính phủ". Thủ tướng Michel Barnier "oằn lưng" dưới gánh nặng những cơn phẫn nộ trong xã hội đang trút xuống đầu ông : Nông dân biểu tình, nhân viên tập đoàn xe lửa quốc gia lại đình công, giáo viên "phẫn nộ" vì ngân sách giáo dục bị cắt giảm, dân chúng chống đối đời sống đắt đỏ, các hãng xưởng đóng cửa hàng ngàn nhân viên mất việc làm, các chính phủ cấp vùng, cấp thành phố phản đối các chương trình cắt giảm chi tiêu…

Hiếm khi nào toàn bộ trang nhất các tờ báo Paris đều tập trung vào những vấn đề của nước Pháp và toàn nói về những tin không vui : nhà máy "Vencorex vùng Grenoble lâm nguy vì ngành công nghiệp hóa chất Trung Quốc", tựa trên báo công giáo La Croix. "RN đe dọa bất tín nhiệm chính phủ, gia tăng áp lực với thủ tướng Barnier", tựa của tờ Le Figaro. Trang nhất tờ báo cánh tả Libération đăng bức hý hoa với một thủ tướng Barnier mang trên lưng không biết bao nhiêu gánh nặng. Les Echos đặt câu hỏi liệu Pháp có đang hướng tới tình trạng không có ngân sách cho năm tới ?

Thanh Hà

Hội đồng Bảo an họp đánh giá tình hình nhân 1000 ngày chiến tranh Ukraine

Thùy Dương, RFI, 19/11/2024

Để đánh dấu 1.000 ngày chiến tranh Ukraine, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc hôm 18/11/2024 đã họp, theo đề nghị của Anh Quốc, để tổng kết tình hình cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, trong bối cảnh Nga tăng cường tấn công Ukraine, làm hư hại cơ sở hạ tầng năng lượng và gây nhiều thiệt hại nhân mạng.

Một phiên họp Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc về xung đột Nga- Ukraine, ngày 30/09/2022, New York, Hoa Kỳ. AP - Bebeto Matthews

Từ New York, thông tín viên Carrie Nooten cho biết thêm :

"Tại Hội đồng Bảo an, đại sứ Mỹ bên cạnh Liên Hiệp Quốc đã nhắc lại sự ủng hộ của Mỹ dành cho Kiev, nhưng bà không đề cập đến việc Washington bật đèn xanh cho phép Ukraine phóng tên lửa tầm xa sang Nga cho dù sau nhiều tháng phản đối, quyết định của tổng thống Mỹ Joe Biden đã được khẳng định vào hôm Chủ nhật.

Đối với Anh Quốc, điều thiết yếu là phải củng cố sức mạnh phòng thủ cho Kiev sau các vụ oanh kích của Nga hồi cuối tuần vừa rồi nhắm vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiga xem quyết định của Biden là một bước ngoặt tiềm ẩn.

Ông Sybiga phát biểu : "Điều này có thể làm thay đổi cuộc chơi. Ukraine có thể tấn công càng xa thì cuộc chiến sẽ càng được rút ngắn. Lập trường của Ukraine luôn rõ ràng, chúng tôi hoàn toàn có quyền tấn công các mục tiêu quân sự trên lãnh thổ Nga. Đây là quyền chính đáng của chúng tôi và sẽ cho phép chúng tôi cứu mạng sống của các thường dân của mình. Điều này có thể có tác động rất tích cực trên chiến trường".

Tuy nhiên, người phụ trách các vấn đề chính trị của Liên Hiệp Quốc nhắc lại rằng tất cả các bên phải bảo đảm an toàn và bảo vệ dân thường, dù là ở bất kể nơi nào. Đại sứ Nga bên cạnh Liên Hiệp Quốc tố cáo cuộc họp này là nhằm bối xấu Nga.

Trong khi đó, ngay tại Mỹ, theo AFP, nhiều nhân vật thân cận được tổng thống đắc cử Donald Trump chọn vào các vị trí chủ chốt trong chính quyền mới, hôm qua đã phản đối gay gắt quyết định của tổng thống Joe Biden về việc cho phép Ukraine dùng tên lửa ATACMS tấn công vào lãnh thổ Nga, cho rằng quyết định này gây leo thang xung đột và có thể dẫn đến Đệ Tam Thế Chiến.

Thùy Dương

********************

Tổng thống Nga ký sắc lệnh mở rộng khả năng dùng vũ khí hạt nhân

Minh Anh, RFI, 19/11/2024

Vào ngày thứ 1.000 của cuộc xâm lược Ukraine, ngày 19/11/2024, tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh mở rộng khả năng dùng vũ khí hạt nhân, nhằm đáp trả việc Hoa Kỳ cho phép Ukraine dùng tên lửa tầm xa do Mỹ cấp để tấn công vào lãnh thổ Nga.

Tổng thống Nga Vladimir Putin tại điện Kremlin, Moskva, Nga, ngày 19/11/2024. AP - Vyacheslav Prokofyev

Theo sắc lệnh, được AFP trích dẫn, "trong số các điều kiện biện minh cho việc sử dụng vũ khí hạt nhân là phóng tên lửa chống Nga". Còn theo giải thích từ phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peskov, "việc điều chỉnh các cơ sở (học thuyết) của Nga trước tình hình hiện nay là cần thiết" trước điều mà Vladimir Putin xem như là "những mối đe dọa" xuất phát từ phương Tây đối với an ninh của Nga.

Văn bản tổng thống Nga ký còn nhắc đến một khả năng khác sử dụng vũ khí hạt nhân, là "việc cho sử dụng lãnh thổ và các nguồn lực nhằm gây hấn chống lại Nga".

Cũng theo ông Peskov, chính quyền Nga theo dõi sát tình hình trên chiến trường và nhất là khả năng Ukraine dùng tên lửa tầm xa ATACMS do Mỹ cấp tại vùng Kursk của Nga, đang bị quân đội Ukraine chiếm đóng một phần.

Tổng thống Putin hồi cuối tháng 9/2024 từng cảnh báo rằng Nga kể từ giờ có thể sử dụng vũ khí hạt nhân trong trường hợp bị không kích ồ ạt hay bất kỳ cuộc tấn công nào từ một nước phi hạt nhân như Ukraine nhưng được hậu thuẫn từ một cường quốc có trang bị vũ khí nguyên tử như Mỹ chẳng hạn. Nga xem đấy như là một hành động gây hấn "chung", và do vậy việc dùng đến vũ khí hạt nhân là cần thiết.

Vào lúc Nga tăng cường các chiến dịch không kích chết chóc và hủy diệt tại Ukraine, tổng thống Joe Biden cách nay vài ngày đã bật đèn xanh cho Kiev sử dụng tên lửa do Mỹ cấp trên lãnh thổ Nga theo như xác nhận từ một quan chức Mỹ với AFP.

Về tình hình chiến trường, quân đội Ukraine loan báo đã phá hủy một kho đạn lớn của Nga tại thành phố Karatchev tại vùng Briansk cách biên giới với Ukraine 110 km.

Minh Anh

**************************

Liên Âu bất đồng về việc cho Ukraine dùng vũ khí được cung cấp tấn công lãnh thổ Nga

Phan Minh, RFI, 19/11/2024

Sau khi tổng thống Mỹ Joe Biden bật đèn xanh cho Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa ATACMS, do Washington cung cấp, tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, lãnh đạo ngành ngoại giao của Liên Hiệp Châu Âu (EU), Josep Borrell, hôm nay 19/11/2024, kêu gọi các nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu nên làm tương tự. Tuy nhiên, nhiều thành viên vẫn tỏ ra thận trọng.

Hệ thống tên lửa phòng không của quân đội Đức tại Schwesing (Đức), ngày 17/03/2023. Hệ thống mà thủ tướng Olaf Scholz thông báo hôm 13/04/2024 sẽ gửi gấp cho Ukraine. AP - Axel Heimken

Từ Bruxelles, thông tín viên Pierre Benazet tường trình :

Josep Borrell than phiền : "Lần nào chúng ta ra quyết định hỗ trợ Ukraine cũng đều mất rất nhiều thời gian". Đối với lãnh đạo ngành ngoại giao Châu Âu, những cuộc oanh kích mạnh mẽ của Nga nhắm vào Ukraine hôm Chủ Nhật là câu trả lời của Vladimir Putin đối với "mọi nỗ lực thảo luận hay đàm phán". Đây là một lời lên án rõ ràng của Josep Borrell nhắm vào cuộc điện đàm của thủ tướng Đức với tổng thống Nga cách đây một tuần và ông nói thêm rằng nếu Châu Âu muốn bày tỏ "lập trường cứng rắn", thì phải đoàn kết.

Tuy nhiên, hôm qua, các quốc gia thành viên EU đã không tỏ ra đoàn kết. Ngoài Đức, vẫn luôn từ chối cho phép Ukraine sử dụng các tên lửa Taurus tấn công vào lãnh thổ Nga, Ý cũng giữ nguyên lập trường tương tự : "Vũ khí do Roma cung cấp chỉ có thể được sử dụng bên trong lãnh thổ Ukraine", ngoại trưởng Antonio Tajani, hôm qua, nhấn mạnh như trên. Người đồng cấp Pháp, Jean-Noël Barrot, lặp lại rằng việc cho phép Ukraine sử dụng vũ khí do Paris cung cấp để tấn công vào lãnh thổ Nga là một khả năng mà chính phủ "đang xem xét", ngụ ý rằng nếu Pháp bật đèn xanh cho Ukraine thì thông tin này sẽ không được công khai.

Phan Minh

***************************

Mỹ cho phép Ukraine dùng tên lửa tầm xa tấn công vào lãnh thổ Nga

Thanh Hà, RFI, 18/11/2024

Báo chí Mỹ ngày 17/11/2024 tiết lộ : tổng thống Joe Biden, vài tuần trước khi mãn nhiệm, đã thỏa mãn yêu cầu của Ukraine, dùng tên lửa chiến thuật ATACMS với tầm bắn 300 km để tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ Nga.

Nhân viên cứu hỏa đang dập tắt đám cháy sau một cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga nhằm vào một tòa nhà chung cư nhiều tầng ở Sumy, Ukraine, ngày 17/11/2024. AP

Hãng tin Pháp AFP nhắc lại vì muốn tránh để bị lôi vào cuộc đối đầu trực tiếp với Moskva, đến nay Washington từ chối cho phép Ukraine dùng tên lửa tầm xa của Mỹ để đánh sâu vào lãnh thổ của Nga.

Hãng tin Mỹ AP trích dẫn nhiều nguồn thạo tin cho rằng quyết định này là hệ quả của việc Bắc Triều Tiên đưa hàng ngàn quân sang tiếp tay với quân đội Nga và nhất tình hình chiến sự tại Ukraine đang xấu đi nghiêm trọng trong những ngày qua. Rời thượng đỉnh diễn đàn APEC ở Peru sang Brazil chuẩn bị dự thượng đỉnh G20 tổng thống Mỹ Biden chưa chính thức lên tiếng về tin trên.

Thông tín viên đài RFI Guillaume Naudin cho biết thêm thông tin.

"300 km là tầm bắn của các tên lửa Mỹ ATACMS. Đến nay Hoa Kỳ chỉ cung cấp một cách nhỏ giọt cho Ukraine và Kiev không được phép dùng để nhắm vào các mục tiêu nằm sâu trên lãnh thổ của Nga. Trước hết Nga cảnh báo sẽ coi đây là một bước leo thang quan trọng. Hơn nữa giới quân sự của Mỹ cho biết là không có nhiều loại tên lửa này. Thế nhưng rồi tình hình chiến trường đã thay đổi. Nga vừa tiến hành một loạt các đợt không kích có phối hợp.

Tiếp theo là tại vùng Kursk, mà Ukraine đã chiếm đóng từ mùa hè vừa qua, Nga đã tiến hành một chiến dịch quân sự quy mô lớn để giành lại vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Để đạt được mục tiêu này, Nga đã được 10.000 lính Bắc Triều Tiên tiếp tay. Kursk là nơi đầu tiên tên lửa tầm xa ACTAMS của Mỹ sẽ được sử dụng với mục đích bắt buộc phía Nga phải tái triển khai lực lượng.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky không tiết lộ bất cứ bình luận gì về quyết định của Mỹ và chỉ nói rằng tên lửa sẽ "nói lên nhiều điều hơn là những tuyên bố". Bản thân tổng thống Biden cũng không bình luận về quyết định này. Hai tháng trước khi kết thúc nhiệm kỳ, đây là một thông điệp rõ ràng thể hiện sự ủng hộ Ukraine. Trong khi đó viện trợ quân sự cho Ukraine đang bị phe của ông Donald Trump chống đối và tổng thống tân cử thì cam kết nhanh chóng chấm dứt chiến tranh".

Tên lửa Mỹ : Nga tố cáo Biden "châm dầu vào lửa"

Hôm nay, 18/11/2024, Moskva đã có phản ứng. Theo AFP, phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peskov cho rằng sự quyết định của chủ nhân Nhà Trắng, về bản chất là "châm dầu vào lửa". Điều này có nguy cơ "dẫn đến một diện mạo mới về mặt cơ bản liên quan đến sự can dự của Mỹ trong xung đột".

Về phía Trung Quốc, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Lin Jian, trong buổi họp báo hôm nay, nhận định, "một lệnh ngưng bắn nhanh chóng và một giải pháp chính trị là trong lợi ích của các bên", đồng thời kêu gọi "điều khẩn cấp nhất hiện nay là tìm cách hạ nhiệt tình hình càng nhanh càng tốt".

Đại diện Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói thêm rằng, "Trung Quốc luôn kêu gọi và ủng hộ tất cả các nỗ lực đi đến một giải pháp hòa bình cho khủng hoảng", và Bắc Kinh "sẵn sàng tiếp tục duy trì vai trò xây dựng theo cách của mình" trong chiều hướng này.

Thanh Hà

******************************

Thấy gì từ việc Washington cho phép Ukraine dùng tên lửa tầm xa của Mỹ trên lãnh thổ Nga ?

Thanh Hà, RFI, 18/11/2024

Trước thềm ngưỡng 1000 ngày Nga xâm chiếm Ukraine, hôm 17/11/2024, chính quyền Biden tiết lộ quyết định cho phép Ukraine được dùng tên lửa ATACMS của Mỹ có tầm bắn 300 km "trên lãnh thổ Nga". Phải chăng đây là bước ngoặt cuối cùng trước khi kết thúc chiến tranh Ukraine ? Tại sao phải đợi đến gần 3 năm cuộc chiến kéo dài và chỉ còn 63 ngày thì Nhà Trắng đổi chủ, Washington mới đồng ý điều mà đến nay vẫn coi là một lằn rănh đỏ không thể vượt qua ?

Một hệ thống tên lửa ATACMS của Mỹ tại Queensland, Úc, ngày 26/07/2023. AP - Sgt. 1st Class Andrew Dickson

Khi biết rõ tên lửa chiến thuật tầm xa của Mỹ không cho phép Ukraine "đảo ngược tình thế" trên chiến trường, Joe Biden tính toán những gì ? Nhật báo tài chính Mỹ, The Wall Street Journal trích lời các chuyên gia quân sự nhấn mạnh rằng, tên lửa ATACMS của Mỹ "ít có khả năng làm thay đổi cục diện chiến tranh" bởi phía Nga có thừa thời gian để dịch chuyển các cơ sở nhạy cảm nhất ra ngoài phạm vi tầm bắn 300 km. Cùng lúc Ukraine cũng không có nhiều tên lửa lợi hại này để uy hiếp đối phương. Đương nhiên, quyết định của Mỹ sẽ khiến Nga nổi dóa và lại hù dọa đáp trả NATO một cách đích đáng, nhưng xét cho cùng, như nhà địa chính trị Pháp Bruno Tertrais, từ tháng 2/2022 mỗi lần Âu Mỹ tăng cấp viện trợ quân sự cho Ukraine thì tổng thống Vladimir Putin đều cảnh cáo NATO "trực tiếp đối đầu với Liên Bang Nga", thậm chí còn mang cả vũ khí nguyên tử ra để hù dọa. Truyền thông của Anh không loại trừ khả năng, quyết định của tổng thống Biden trước hết là một tín hiệu để các đồng minh Châu Âu "noi gương Hoa Kỳ" cho phép Kiev dùng tên lửa tầm xa của Anh, Mỹ và Đức tấn công sâu vào lãnh thổ của Nga.

Ngoài ra, thông báo của Mỹ về việc dùng tên lửa ATACMS đã được đưa ra vào lúc tình hình chiến trường xấu đi đáng kể, bất lợi cho Ukraine : Quân Nga dồn dập oanh kích trên toàn lãnh thổ Ukraine, hơn 50 % các nhà máy điện của nước này bị phá hủy vào lúc mùa đông đang đến. Các đợt oanh kích trong đêm càng lúc càng dồn dập với số lượng tên lửa và drone đi từ kỷ lục này đến kỷ lục khác, gây thiệt hại ngày càng nặng nề cho Ukraine. Lực lượng Ukraine cũng đang bị dồn vào thế hiểm nghèo ở vùng Kursk trên lãnh thổ Nga, nơi họ đã chiếm được một phần sau cuộc tấn công bất ngờ hồi mùa hè vừa qua. Nga dường như đã được khoảng 10.000 lính Bắc Triều Tiên tiếp sức để giành lại phần lãnh thổ này.

Chiến thuật quân sự của Nga trong những ngày gần đây được giới phân tích coi như một cuộc chạy đua nước rút, chiếm được nhiều lãnh thổ của Ukraine càng nhiều càng tốt, trước khi chính quyền Donald Trump, kể từ 01/2025, có thể đưa ra các sáng kiến về Ukraine.

Về mặt ngoại giao, hôm 15/11/2024 thủ tướng Đức, điểm tựa quan trọng thứ nhì của Ukraine, bất ngờ điện đàm với tổng thống Nga, để tìm kiếm một giải pháp chấm dứt chiến tranh. Điện Kremlin "đáp lễ" sáng kiến ngoại giao này của Berlin trong tay thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz, bằng những đợt oanh kích "chưa từng thấy". Kèm theo đó là một thông cáo gồm 3 điểm làm tiền đề chấp nhận chấm dứt chiến tranh. Thứ nhất là phương Tây cần quan tâm đến vấn đề an ninh của Liên Bang Nga, có nghĩa là Ukraine không bao giờ được gia nhập, hay tiến đến gần liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương NATO. Thứ nhì là Moskva đồng ý đàm phán trên cơ sở "những thực tế mới về lãnh thổ", tức là trên cơ sở Nga đã giành được khoảng 20% lãnh thổ của Ukraine sau gần 3 năm chiến tranh. Sau cùng là các bên phải "loại bỏ hẳn những nguyên nhân" đã dẫn đến xung đột quân sự từ tháng 2/2222, nói cách khách Moskva đòi loại bỏ hẳn chính quyền của ông Volodymyr Zelensky thân phương Tây hiện tại và kể cả trong tương lai. Giới quan sát bình luận : cả Ukraine lẫn phương Tây cùng không dễ chấp nhận những đòi hỏi của chủ nhân điện Kremlin, nhưng ai cũng biết rằng, với Trump ở Nhà Trắng, "điều gì cũng có thể xảy ra". Cựu đại sứ Pháp tại Hoa Kỳ Gérard Araud nhấn mạnh, ông Putin "chỉ muốn đàm phán với Trump".

Moskva biết rằng tổng thống tân cử của Mỹ chủ trương ngừng viện trợ cho Ukraine. Không có vũ khí trong tay Kiev buộc phải đàm phán có nghĩa là Zelensky sẽ nhượng đất cho Nga và bước tiếp theo nữa thì chính quyền Mỹ sẽ phủi tay và để Châu Âu giải quyết tiếp hồ sơ Ukraine. Do vậy, nhiều nhà phân tích cho rằng nếu Kiev được quyền tấn công nước Nga bằng tên lửa Mỹ thì chính quyền Trump sẽ không dễ nhượng bộ Moskva quá nhiều và Biden vẫn nắm quyền từ nay cho đến ngày 20/01/2025. Chính vì thế mà tờ báo uy tín của Ý, Corriere della Sera đặt câu hỏi : thỏa mãn đòi hỏi của Kiev dùng vũ khí tầm xa do Mỹ viện trợ để tấn công nước Nga là một thông điệp mà tổng thống Biden muốn nhắm tới đồng cấp Vladimir Putin hay hướng về người kế nhiệm Donald Trump ?

Thanh Hà

Ukraine được dùng vũ khí Mỹ tấn công đất Nga : Quyết định "quá trễ" và "quá ít tên lửa" ?

Bất ổn chính trị tại Pháp khiến đầu tư nước ngoài giảm mạnh, theo thẩm định của EY. Giới nông dân Pháp chống dự án thỏa thuận mậu dịch tự do giữa Liên Âu và Nam Mỹ (Mercosur). Thượng đỉnh G20 thảo luận về đánh thuế 3.000 người giầu nhất thế giới. Trên đây là một số chủ đề trang nhất của báo chí Pháp hôm nay, 19/11/2024. Chủ đề được hầu hết các báo nói đến là quyết định của tổng thống mãn nhiệm Mỹ, cho phép Ukraine dùng tên Mỹ cấp tấn công sâu vào lãnh thổ Nga.

Các dàn phóng tên lửa ATACMS của Mỹ, ảnh chụp tại Hàn Quốc năm 2022 © Handout / South Korean Defence Miistry / AFP

Le Monde chạy tựa : "Mỹ cho phép Kiev sử dụng tên lửa tầm xa tấn công vào Nga", bên dưới là hình ảnh một người bị thương trong một cuộc oanh kích của Nga tại tỉnh Sumy, bắc Ukraine. "Hỗ trợ cho Ukraine của phương Tây tăng thêm một nấc" là tít lớn trang nhất của Le Figaro, trên nền hình ảnh một dàn phóng tên lửa đang khai hỏa. La Croix có bài phân tích về "Cú đánh cược đầy mạo hiểm của Washington" do lo ngại các trả đũa từ Moskva, trong lúc Libération gọi đây là một quyết định "quá trễ và quá ít".

Quyết định không cho phép "đảo ngược cục diện", nhưng quan trọng

Đối với Le Monde, "quyết định quan trọng" này, được đưa ra sau các đợt oanh kích dồn dập của Nga tại Ukraine, đã được những người ủng hộ Ukraine đón nhận với "cảm giác cay đắng", vì khá trễ. Tuy nhiên, "dù không cho phép đảo ngược tương quan lực lượng", "không cho phép Ukraine giành thắng lợi", quyết định này cũng sẽ giúp Kiev "có thêm khả năng xoay xở trên chiến trường", để giành được lợi thế đàm phán, vào thời điểm mà tổng thống tân cử Mỹ Donald Trump – vốn chủ trương chấm dứt nhanh chóng cuộc chiến – chuẩn bị nắm quyền.

Theo Le Monde, quyết định của Joe Biden bị một người thân cận với tổng thống tân cử "chỉ trích kịch liệt" hôm 17/11. Cựu đại sứ Mỹ tại Đức Richard Grenell lên án tổng thống mãn nhiệm "leo thang chiến tranh tại Ukraine trong giai đoạn chuyển tiếp quyền lực, như thể ông ta đang muốn khởi động một cuộc chiến tranh mới".

Thái độ thực sự của Trump vẫn là ẩn số

Tuy nhiên, thái độ thực sự của Donald Trump về cuộc chiến Ukraine dường như vẫn còn là một ẩn số lớn. Le Monde dẫn lại nhận định của một nhân vật nặng ký hơn, được coi là cố vấn an ninh tương lai của Trump : Mike Waltz, đưa ra trước bầu cử, nếu Putin từ chối thương lượng nghiêm túc để chấm dứt chiến tranh, Mỹ có thể "cung cấp nhiều vũ khí hơn cho Ukraine, đồng thời giảm bớt các giới hạn trong việc sử dụng".

Le Figaro dành nhiều bài viết cho quyết định dỡ bỏ hạn chế dùng tên lửa tầm xa tấn công sang đất Nga của Biden. Bài "Các tên lửa tầm xa, một giải pháp chiến thuật không làm thay đổi cục diện" vạch ra một loạt điểm không rõ ràng và những hạn chế của quyết định này. Theo Le Figaro, chính quyền Biden đã không nói rõ loại tên lửa gọi là "tầm xa" được cho phép là bao nhiêu : 300 km (tức tầm bắn tối đa của ATACMS) hay chỉ là 160 km ?... Và các vùng lãnh thổ nào của Nga được phép tấn công ? Và một điểm quan trọng đặc biệt khác là : Washington có cấp thêm cho Ukraine tên lửa hay không ?

"Đầu hàng chiến lược" : Châu Âu sẽ phải trả giá nào ?

Nhân việc tổng thống mãn nhiệm Mỹ đưa ra quyết định cho phép dùng tên lửa tầm xa tấn công sang đất Nga, một quyết định bị đánh giá là trễ tràng nhưng đúng đắn, bài xã luận của Le Figaro cảnh báo phương Tây về "cái giá phải trả đối với quyết định đầu hàng chiến lược" của tổng thống tân cử Donald Trump trước điện Kremlin. Cũng về chủ đề này, trong một bài viết khác, Le Figaro nhấn mạnh đến tình thế "nguy ngập" của Châu Âu, khi không có đủ phương tiện đối mặt với Nga, nếu chính quyền Donald Trump chấm dứt hỗ trợ Kiev.

Le Figaro đặt câu hỏi : "Châu Âu liệu có thể làm được gì khác hơn là một khán giả thụ động, nếu hai người (tức Trump và Putin) thỏa thuận về số phận của Ukraine ?". Vấn đề không chỉ là Ukraine, mà cũng là "tương lai của nền dân chủ và của chính Châu Âu", theo ngoại trưởng Phần Lan Elina Valtonen. Tại Diễn đàn Paris vì hòa bình, một quan chức cao cấp của Ủy Ban Châu Âu, Peter Wagner, nhấn mạnh : "Đây là vấn đề của quyết tâm và năng lực của ngành công nghiệp quân sự. Chúng ta biết mình phải làm gì và làm như thế nào. Vấn đề là chúng ta có khả năng và quyết tâm thực thi mục tiêu tự trị về chiến lược hay không ?".

Pháp đẩy mạnh công nghiệp quân sự

Le Monde hôm nay có chuyên đề riêng về "Pháp hướng đến một nền công nghiệp quân sự". Bất chấp các khó khăn về ngân sách, chi phí cho quân sự đang tăng vọt. Nền công nghiệp quân sự đang được tổ chức lại để sản xuất nhiều hơn. Doanh nghiệp của Pháp đang nhận được các đơn đặt hàng chưa từng có, và ngày càng dồn dập. Vấn đề chính, theo Le Monde, hiện nay là số tiền đầu tư, và mục tiêu giảm nhẹ các thủ tục diễn ra quá chậm so với hứa hẹn.

Đầu tư nước ngoài vào Pháp : "Gáo nước lạnh"

Đầu tư nước ngoài vào Pháp sụt giảm mạnh là tựa trang nhất của Les Echos. Nhật báo kinh tế này chạy tựa : "Đầu tư nước ngoài tại Pháp : Gáo nước lạnh". Theo thẩm định của công ty kiểm toán EY, 49% số công ty quốc tế giảm đầu tư vào Pháp. Hơn một nửa số doanh nghiệp, trả lời phỏng vấn của EY, cho biết mức độ hấp dẫn của Pháp giảm xuống kể từ khi tổng thống Macron giải tán Quốc hội để bầu sớm, và dự trù thuế trong ngân sách 2025 được tân chính phủ công bố. Điều tra của công ty EY được tiến hành trong khoảng thời gian từ ngày 3 đến ngày 21/10, khi dự toán ngân sách 2025, đã được chính phủ Barnier công bố.

Đối với một chuyên gia của EY, con số gây lo ngại nói trên là "lớn, nhưng không gây ngạc nhiên". Nếu như giới đầu tư nước ngoài đặt niềm tin vào tính chất liên tục của chính sách kinh tế của Pháp từ 7 năm năm (tức từ khi tổng thống Macron lên nắm quyền), thì giờ đây hoài nghi gia tăng. Viễn cảnh bất ổn về chính sách, thuế má nặng hơn, giá lao động gia tăng… gây lo ngại.

Pháp vẫn có thể duy trì vị thế "nước hấp dẫn nhất Châu Âu"

Tuy nhiên, theo EY, khó khăn là tình hình chung, nước Pháp trong năm nay vẫn có thể là giữ được vị trí "quốc gia hấp dẫn nhất Châu Âu", liên tục duy trì từ 5 năm nay. Pháp thu hút được gần 1.200 dự án đầu tư nước ngoài trong năm 2023. Theo EY, việc bổ nhiệm Michel Barnier làm thủ tướng "đã giúp trấn an" giới đầu tư. Cũng trong cuộc thăm dò này, 57% các nhà đầu tư, tin tình hình sẽ cải thiện trong 12 tháng tới, và chờ đợi biến chuyển tích cực để quyết định đầu tư. Quyết định của chính phủ Barnier tài trợ gần 1,6 tỉ euro giúp doanh nghiệp giã từ năng lượng hóa thạch là "một dấu hiệu tích cực".

Thỏa thuận mậu dịch tự do Liên Âu - Nam Mỹ : Tình thế nguy hiểm của Pháp

Các hoạt động phản kháng của giới nông dân tại Pháp, chống lại dự án mậu dịch tự do giữa Liên Âu và Nam Mỹ (Mercosur), là chủ đề chính của Le Monde hôm nay. "Mercosur, nỗi giận của giới làm nông : chính phủ trong thế bị động" là tựa trang nhất. Tổng thống và thủ tướng Pháp khẳng định phản đối thỏa thuận này. Tuy nhiên, Pháp không có quyền phủ quyết thỏa thuận Mercosur. Để làm được điều này, Paris phải đoàn kết được với nhiều thành viên khác của Liên Âu. Bài xã luận Le Monde, nhan đề "Mercosur : Pháp đối diện với sự bất lực của mình", giải thích rõ về tình thế khó khăn của Pháp. Thỏa thuận Mercosur, được thương lượng từ gần 25 năm nay, mở cửa thị trường Nam Mỹ cho hàng hóa Châu Âu, được coi là mang lại một nguồn lợi quan trọng với công nghiệp Châu Âu. Tuy nhiên, đối với giới nông nghiệp Châu Âu, trước hết là Pháp, thỏa thuận này có thể gây khó khăn gấp bội cho những ngành sản xuất vốn đã trong tình trạng bất bênh, như chăn nuôi gia súc, gia cầm hay sản xuất sữa.

Nếu thỏa thuận này được thông qua, quá trình suy yếu của nông nghiệp Pháp sẽ ngày càng được đẩy nhanh. 600 nghị sĩ Pháp, ký một tuyên bố trên Le Monde, lên án thỏa thuận này là hoàn toàn không tương thích với Hiệp định khí hậu Paris 2015, "đặc biệt về phương diện ngăn chặn nạn phá rừng". Thiếu các kiểm soát đối với hàng hóa nhập khẩu (phải bảo đảm các tiêu chuẩn tôn trọng môi trường), thỏa thuận Mercosur đặt các nhà làm nông Pháp trước tình thế cạnh tranh "không cân sức".
Mercosur : Chính giới Pháp đoàn kết chưa từng có

Le Monde nhấn mạnh đến sự đoàn kết cao độ, khác thường, của giới chính trị Pháp trong hồ sơ này, "trái ngược với tình trạng chia rẽ chưa từng có". Tuy nhiên, Pháp đang là thiểu số tại Châu Âu trong vấn đề Mercosur. Đa số các nước tin tưởng ngược lại là, "sẽ là nguy hiểm nếu từ bỏ thỏa thuận này vào thời điểm mà xu hướng bảo hộ mậu dịch đang gia tăng tại Mỹ, sau chiến thắng của Trump, và Trung Quốc đang sẵn sàng khai thác các chần chừ của Liên Âu để củng cố vị thế tại Nam Mỹ". Liệu Châu Âu, đang tìm cách khẳng định mình trong một thế giới đang ngày càng trở nên thù địch hơn, có đủ phương tiện để từ chối một thị trường như vậy ?

Le Monde vạch ra một viễn cảnh nguy hiểm đối với nước Pháp, một khi quan điểm chống Mercosur của Pháp bị Liên Âu bác bỏ, hồ sơ này "sẽ để lại một dấu ấn tồi tệ và lâu dài trong dư luận Pháp, nuôi dưỡng một tình cảm bài Liên Âu".

Brazil đi đầu trong dự án đánh thuế các đại tỉ phú thế giới

Thượng đỉnh hai ngày của nhóm G20, bao gồm các nền kinh tế lớn nhất thế giới đang diễn ra tại Brazil. Libération có bài : G20 : Thuế đánh vào các đại tỉ phú là chủ đề được thảo luận. Theo bộ trưởng Tài chính Brazil, nếu đạt được thỏa thuận tại G20 về việc đánh thuế 2% đối với 3.000 người giầu nhất hành tinh, sẽ là "một bước ngoặt chính trị lớn". Quyết định này sẽ cho phép giảm bớt tình trạng bất bình đẳng ghê gớm hiện nay, và có thể mang lại một nguồn tài chính đáng kể cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Pháp tăng cường hỗ trợ tài chính cho báo chí công, nền tảng của xã hội dân chủ

La Croix hôm nay dành bài xã luận cho chủ đề đa số các đảng phái trong Quốc hội Pháp hôm nay bắt đầu thảo luận về một dự luật tăng cường đầu tư cho các phương tiện truyền thông công cộng. Đối với La Croix, sự thống nhất cao của chính giới Pháp về vấn đề này có ý nghĩa quan trọng để bảo đảm duy trì "tính độc lập" và "đa nguyên" trong truyền thông, và đây là điều cực kỳ hệ trọng vào thời điểm mà tin giả, việc thao túng thông tin đang ngày càng là mối đe dọa với nền dân chủ, với vai trò tăng vọt của các mạng xã hội và trí tuệ nhân tạo. Tình hình càng trở nên cấp thiết sau khi Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ, nhờ hậu thuẫn mạnh mẽ của "các tín đồ" của chủ thuyết "hậu sự thật" (post-vérité).

Trọng Thành

Mỹ, Đức nỗ lực vận động hỗ trợ Ukraine trước khi Trump nhậm chức tổng thống

Thu Hằng, RFI, 14/11/2024

Chính quyền của tổng thống Mỹ Joe Biden quyết tâm nỗ lực đến phút chót để hỗ trợ Ukraine chống quân Nga. Ngày 13/11/2024, khi tiếp tổng thống đắc cử Donald Trump tại Nhà Trắng, ông Joe Biden kêu gọi người kế nhiệm "tiếp tục hỗ trợ" Kiev. Cùng ngày, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đến Bruxelles khẳng định lại cam kết của Mỹ và huy động các nước Châu Âu thúc đẩy hỗ trợ Ukraine.

Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier (phải) và tổng thống Mỹ Joe Biden trong cuộc họp tại Berlin, Đức, ngày 18/10/2024. Reuters - Elizabeth Frantz

Tại buổi họp báo, cố vấn an ninh Nhà Trắng Jake Sullivan cho biết tổng thống mãn nhiệm "nhấn mạnh rằng, theo ông, sự ủng hộ liên tục của Mỹ đối với Ukraine nằm trong lợi ích an ninh quốc gia".

Còn tại Bruxelles, theo AP, ngoại trưởng Blinken nhấn mạnh "tổng thống Biden cam kết làm mọi cách để mỗi đô la mà chúng tôi có sẽ được chi từ nay đến ngày 20/01", ngày mà ông Donald Trump tuyên thệ nhậm chức tổng thống. Ông cũng hối thúc các nước NATO tập trung nỗ lực để "bảo đảm cho Ukraine có đủ tiền, đạn dược và lực lượng để chiến đấu một cách hiệu quả trong năm 2025, hoặc để có thể đàm phán hòa bình trên thế mạnh". Mỹ "sẽ thích ứng và điều chỉnh" những trang thiết bị cuối cùng sẽ được gửi trong thời gian cuối nhiệm kỳ của ông Biden.

Đức, nước viện trợ lớn thứ hai cho Ukraine, cũng đang gặp khủng hoảng chính trị và sẽ bầu lại Quốc Hội tháng 02/2025. Ngày 13/11, khi báo cáo kết quả của chính phủ trước Hạ Viện, thủ tướng Olaf Scholz tiếp tục khẳng định mạnh mẽ rằng Ukraine có thể "trông cậy vào đất nước và tình tương ái của chúng ta… Chúng ta có trách nhiệm để Ukraine không bị bỏ rơi". Tuy nhiên, theo thông tín viên RFI tại Berlin, chính sự ủng hộ Ukraine đã gián tiếp làm liên minh cầm quyền tan rã nhanh hơn.

Việc lính Bắc Triều Tiên hỗ trợ cuộc chiến của Nga đã gián tiếp kéo Hàn Quốc nhập cuộc. Theo Yonhap, trả lời phỏng vấn cơ quan thông tấn Tây Ban Nha EFE ngày 14/11, tổng thống Yoon Suk Yeol cho biết Hàn Quốc có lẽ sẽ hỗ trợ thêm cho Kiev tùy theo mức độ can thiệp của Bắc Triều Tiên trong cuộc chiến của Nga.

Cuộc chiến tại Ukraine đã kéo dài gần 3 năm và không có dấu hiệu suy giảm. Sáng 14/11, quân đội Ukraine cho biết đã bắn hạ 21 drone của Nga trong đêm. Lần đầu tiên từ 73 ngày qua, thủ đô Kiev bị tấn công cả bằng drone và tên lửa. Trong khi đó lực lượng Ukraine vẫn cố chống cự quân Nga ở mặt trận miền đông Donetsk.

Thu Hằng

***************************

Ngoại trưởng Blinken cam kết củng cố ủng hộ cho Ukraine trước khi chuyển giao quyền lực sang chính quyền Trump

Reuters, VOA, 13/11/2024

Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Antony Blinken hôm thứ Tư (13/11) đảm bảo với NATO rằng chính quyền Biden sẽ tăng cường sự ủng hộ của mình đối với Ukraine trong vài tháng trước khi ông Donald Trump trở lại làm tổng thống và sẽ cố gắng củng cố liên minh trong thời gian đó.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken phát biểu với báo chí sau cuộc họp ở trụ sở NATO tại Brussels vào ngày 13 tháng 11 năm 2024.

Gặp Tổng thư ký NATO Mark Rutte tại Brussels, ông Blinken cũng cho biết việc quân đội Triều Tiên được triển khai để giúp Nga trong cuộc chiến tranh Ukraine "đòi hỏi và sẽ nhận được phản ứng cứng rắn".

Tổng thống đắc cử Trump, người đã đặt câu hỏi về sự hỗ trợ quân sự của Hoa Kỳ cho Ukraine, cho biết ông sẽ nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến của Nga mà không nói rõ bằng cách nào, làm dấy lên mối lo ngại trong số các đồng minh của Hoa Kỳ rằng ông có thể sẽ cố gắng buộc Kyiv phải chấp nhận hòa bình theo các điều kiện của Moscow. Ông Biden sẽ rời nhiệm sở vào ngày 20/1.

Sau khi gặp ông Rutte tại trụ sở liên minh, ông Blinken cho biết họ đã thảo luận về việc tiếp tục hỗ trợ cho Ukraine, nơi lực lượng Nga đã giành được lợi thế ở tiền tuyến phía đông, và công việc NATO phải làm để củng cố cơ sở công nghiệp quốc phòng của mình.

Ông cho biết chính quyền Hoa Kỳ sắp mãn nhiệm sẽ "tiếp tục củng cố mọi thứ chúng tôi đang làm cho Ukraine" để đảm bảo rằng họ có thể chiến đấu hiệu quả vào năm tới hoặc đàm phán hòa bình với Nga từ vị thế mạnh mẽ.

Ông Biden sẽ "dùng từng ngày để tiếp tục làm những gì chúng tôi đã làm trong bốn năm qua, đó là củng cố liên minh này", ông Blinken cho biết, đồng thời nói thêm rằng các quan chức của ông Biden đang nỗ lực cung cấp tất cả các khoản viện trợ đã được Quốc hội Hoa Kỳ phê duyệt cho Ukraine trước khi rời nhiệm sở.

Gặp ông Blinken tại Brussels, Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha nói cuộc chiến đang ở thời điểm quan trọng và kêu gọi "sức mạnh" thay vì "sự xoa dịu" đối với Nga.
Ông nói thêm rằng "Không thể trì hoãn việc phòng thủ của Ukraine và chờ đợi... Chúng ta cần đẩy nhanh mọi quyết định quan trọng".

Nói về việc quân đội Triều Tiên được triển khai để hỗ trợ Nga, ông Blinken nói với các phóng viên rằng mối quan hệ giữa Moscow và Bình Nhưỡng là "con đường hai chiều" và có "mối quan ngại sâu sắc về những gì Nga đang hoặc có thể làm để tăng cường năng lực của Triều Tiên" bao gồm cả năng lực hạt nhân của nước này.

Ông Blinken cũng đã gặp Tổng tư lệnh NATO tại Châu Âu, Tướng Christopher Cavoli, các quan chức cấp cao của EU và Ngoại trưởng Anh David Lammy tại Brussels vào thứ Tư.

Nguồn : VOA, 13/11/2024

***************************

Nga gấp rút lấy lại vùng Kursk và giành đất của Ukraine trước khi Donald Trump nhậm chức

Anh Vũ, RFI, 13/11/2024

Theo Kiev và Washington, Nga đang chuẩn bị cho một cuộc phản công quy mô lớn trong vùng Kursk, nơi một phần nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine kể từ cuộc tấn công bất ngờ được thực hiện vào đầu tháng 8. Ý đồ của Vladimir Putin là tạo thế mạnh trên bàn đàm phán trước khi Donald Trump vào Nhà Trắng.

Hình ảnh do Bộ Quốc phòng Nga phổ biến : Quân Nga trên một chiến tuyến tấn công quân Ukraine tại Kursk, Nga, ngày 24/10/2024. AP

Vladimir Putin đang chuẩn bị chơi lớn trong vùng Kursk. Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm thứ Hai (11/11) cho biết Nga đã tập hợp 50.000 quân, trong đó có lính Bắc Triều Tiên, với hy vọng chiếm lại khoảng 1.000 km2 do Kiev kiểm soát trên lãnh thổ Nga, trước khi ông Donald Trump nhậm chức vào tháng 1/2025.

Mặc dù lực lượng Nga đã thực hiện nhiều cuộc tấn công vào các vị trí của Ukraine bằng hỏa lực tên lửa và pháo binh nhưng đây là lần đầu tiên họ chuẩn bị mở một cuộc phản công lớn.

Tướng Oleksandr Syrskyi, tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine, sau khi thị sát mặt trận ở Kursk cho biết trên Facebook hôm thứ Hai : "Quân Nga đang thực thi mệnh lệnh của chỉ huy cố gắng đẩy lùi quân đội chúng ta và tiến vào lãnh thổ mà chúng ta kiểm soát".

Tướng Dominique Trinquand, cựu lãnh đạo phái bộ quân sự Pháp tại Liên Hiệp Quốc, giải thích : "Đó là một lực lượng dày đặc, có lẽ 1/5 trong đó là lính Bắc Triều Tiên. Đối mặt với họ, lực lượng Ukraine ước tính khoảng 10.000 quân cùng các vị trí phòng thủ đã được chuẩn bị từ trước".

Theo các quan chức Mỹ, Nga đã huấn luyện lính Bắc Triều Tiên bắn pháo, chiến thuật bộ binh cơ bản cũng như tấn công trong giao thông hào. Điều này khiến người ta có thể nghĩ rằng quân của Kim Jong-un sẽ tham gia các cuộc tấn công trực diện vào các vị trí cố thủ của quân đội Kiev.

Theo Washington, trong khi Nga đang khó khăn để đạt mục tiêu mỗi tháng tuyển mộ khoảng 25.000 binh sĩ thì, sự hiện diện của những binh sĩ Bắc Triều Tiên này có tầm quan trọng đặc biệt đối với Moskva. Tuy nhiên, vẫn khó dự đoán sự đóng góp tác chiến của binh sĩ Bắc Triều Tiên. Dù có trong tay một trong những đội quân lớn nhất thế giới, nhưng quân đội Bắc Triều Tiên từ nhiều thập kỷ nay đã không tham gia chiến đấu.

Trả lời phỏng vấn nhật báo New York Times, Rob Lee, chuyên gia về các vấn đề quân sự Nga, nhận định : "Hàng nghìn lính bộ binh bổ sung này có thể tạo nên sự khác biệt ở Kursk. Những người lính này trẻ hơn và có thể trạng tốt hơn nhiều binh sĩ Nga theo hợp đồng".

Ba mũi tấn công đồng thời

Vào ngày 6/8, Kiev đã gây bất ngờ cho các đồng minh của mình khi mở một cuộc tấn công lịch sử vào đất Nga nhằm buộc Moskva rút bớt quân đang tham gia ở miền Đông Ukraine.

Dominique Trinquand lưu ý : "Kế hoạch này không thành công", đồng thời ông nhắc lại rằng Nga vẫn tiếp tục nỗ lực ở Donbass, một mục tiêu ưu tiên chính của nước này,và họ không ngừng lấn chiếm lãnh thổ Ukraine từ mùa hè này.

Theo các chuyên gia quân sự, cuộc phản công đang được chuẩn bị ở Kursk không cần bất kỳ sự đóng góp nào của binh sĩ Nga từ miền Đông Ukraine. Do đó, Moskva có thể gây áp lực lên Kiev bằng cách đẩy nhanh tốc độ trên nhiều mặt trận cùng một lúc.

Tướng Trinquand phân tích : "Ngoài cuộc phản công ở Kursk, quân Nga sẽ tiếp tục các cuộc tấn công ở Donbass. Người ta cũng đã thông báo về một cuộc tấn công quy mô lớn ở vùng Zaporizhia, tức là đồng thời ba mũi tấn công. Trên phương diện quân sự, Ukraine không có đủ phương tiện để chống lại ba cuộc tấn công của Nga". Chuyên gia quân sự này cho biết thêm : "Chìa khóa nằm ở các cuộc tấn công chiều sâu. Do đó, quân Ukraine nhất quyết muốn có tên lửa tầm xa".

Theo Vladyslav Volochyn, người phát ngôn của cánh quân phía nam của Ukraine, cuộc tấn công của Nga vào Zaporizhia thậm chí sắp xảy ra, ông quả quyết rằng các đơn vị tấn công của quân đội Nga đã được điều tới vùng này. Trả lời phỏng vấn Reuters, vị sĩ quan này giải thích : "Các cuộc tấn công có thể bắt đầu trong tương lai gần, thậm chí chúng tôi không tính bằng tuần, mà chờ từng ngày cuộc tấn công nổ ra (…). Họ đang chuẩn bị các đơn vị thiết giáp và xe cơ giới nhẹ để thực hiện các cuộc tấn công này". Sĩ quan Ukraine cho biết thêm, các lực lượng Nga đã tiến hành trinh sát sơ bộ và các cuộc không kích của họ đã tăng từ 30 đến 40% trong hai đến ba tuần qua.

Quy mô tổn thất của Nga được ghi nhận trong những tháng gần đây cũng cho thấy quyết tâm làm suy kiệt hệ thống phòng thủ Ukraine. Theo tham mưu trưởng Anh, Đô đốc Tony Radakin, tháng 10 là tháng đẫm máu nhất đối với quân đội Nga kể từ khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine vào tháng 2/2022. Trung bình 1.500 binh sĩ Nga thiệt mạng hoặc bị thương mỗi ngày.

Đô đốc Tony Radakin bình luận, tổn thất của : "Nga đang tiến dần đến con số 700.000 người thiệt mạng hoặc bị thương, điều này minh chứng cho nỗi đau đớn và thống khổ to lớn mà đất nước Nga phải chịu đựng vì tham vọng của tổng thống Vladimir Putin".

Cuối tuần qua, Nga và Ukraine cũng đã tiến hành các cuộc tấn công qua lại nhau với số lượng drone chưa từng có, trong đó Moskva đã tung ra tổng cộng 145 chiếc trong đêm từ thứ Bảy và Chủ nhật. Về phần mình, Ukraine khẳng định đã phóng số drone kỷ lục về phía thủ đô của Nga.

"Giành tối đa đất"

Lịch trình tăng tốc này của Nga không có gì là ngẫu nhiên. Tuần qua người ta đã chứng kiến chiến thắng của ông Donald Trump thuộc đảng Cộng Hòa trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Là người chỉ trích gay gắt viện trợ của Washington cho Kiev, vị tỷ phú khó lường này cho biết ông có thể chấm dứt xung đột "trong 24 giờ".

Một dấu hiệu cho thấy tình hình cấp bách và Châu Âu lo ngại của về tính bền vững của viện trợ Mỹ đó là việc ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã tới Bruxelles hôm thứ Ba "để thảo luận về việc hỗ trợ Ukraine trong việc phòng thủ chống lại sự xâm lược của Nga", theo phát ngôn viên ngoại giao Mỹ.

Tướng Trinquand giải thích : "Tổng thống Putin quan tâm đến việc giành được càng nhiều đất càng tốt trước ngày 20/1 [ngày Donald Trump nhậm chức tổng thống], để có được thế mạnh khi tiến hành đàm phán. Đó là điều cấp thiết đối với ông ấy và đó là lý do tại sao ông lại nỗ lực vào lúc này".

Vào tháng 6, tổng thống Nga đã nhắc lại các điều kiện để mở các cuộc đàm phán hòa bình với Kiev : Ukraine rút quân khỏi các khu vực Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhia, các vùng đất mà Nga mới chỉ chiếm được một phần, cũng như Kiev từ bỏ kế hoạch gia nhập NATO.

Một hình thức đầu hàng không thể chấp nhận được đối với tổng thống Volodymyr Zelensky. Về phần mình, ông Zelensky bảo vệ "kế hoạch chiến thắng" trước các đồng minh của mình, loại trừ việc nhượng lại một phần lãnh thổ của Ukraine.

Phát ngôn viên Điện Kremlin, Dimitri Peskov cuối tuần qua cho biết dù chính quyền Trump không thể hiện rõ ý định của mình trong vấn đề Ukraine thì Nga vẫn ghi nhận "những tín hiệu tích cực". Nhiều tuyên bố từ những người trong giới thân cận với tổng thống đắc cử Mỹ dường như rõ ràng đang đi theo hướng của Moskva.

Trong chiến dịch tranh cử ở Hoa Kỳ, phó tổng thống tương lai JD Vance trong một cuộc phỏng vấn đã đề xuất một nước Ukraine trung lập và thiết lập "khu phi quân sự" trên chiến tuyến hiện tại. Một cách công nhận trên thực tế những phần lãnh thổ mà Nga đã chiếm được. Trong cuộc phỏng vấn của BBC, Bryan Lanza, cố vấn thân cận của Donald Trump, cũng kêu gọi Ukraine từ bỏ yêu sách đối với Crimée, bán đảo bị Nga sáp nhập năm 2014.

Bất chấp những bất trắc liên quan đến cuộc bầu cử của Donald Trump và viễn cảnh về một mùa đông khó khăn mới, đại đa số người Ukraine vẫn tiếp tục phản đối việc nhượng bộ lãnh thổ. Theo cuộc thăm dò của Viện Xã hội học Quốc tế Kiev, tỷ lệ người Ukraine ủng hộ nhượng bộ Nga để chấm dứt chiến tranh vẫn ổn định ở mức 32% kể từ mùa xuân năm ngoái.

(Theo France24.com)

Anh Vũ

***************************

Tổng thống Ukraine : Nga điều 50.000 quân tới khu vực Kursk

Phan Minh, RFI, 13/11/2024

Trong bài phát biểu hàng ngày trước quốc dân, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, hôm 11/11/2024, cho biết Nga đã điều 50.000 quân tới khu vực Kursk, hiện đang bị lực lượng Ukraine chiếm đóng một phần.

Binh sĩ Bắc Triều Tiên diễu binh dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh Kim Nhật Thành tại Bình Nhưỡng, ngày 15/04/2012. AP - Ng Han Guan

Hãng tin Đức DW, dẫn lời nguyên thủ Ukraine, cho biết "tiếp tục kìm chân nhóm địch gần 50.000 người" ở khu vực tây nam nước Nga. Theo ước tính trước khi Kiev tiến hành cuộc tấn công bất ngờ vào khu vực này hồi tháng 8, chỉ có khoảng 11.000 binh lính đồn trú ở đó.

Về phần mình, Hoa Kỳ, hôm qua 12/11, xác nhận binh sĩ Bắc Triều Tiên đã được triển khai ở Kursk và bắt đầu tham chiến chống Ukraine, mặc dù chính phủ Hàn Quốc vẫn thận trọng chưa đưa ra khẳng định nào.

Phó phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Vedant Patel, đưa ra nhận xét này trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại rằng việc triển khai quân đội Bắc Triều Tiên có thể kéo dài cuộc chiến của Nga ở Ukraine và tác động về an ninh đối với toàn bộ Châu Âu cũng như khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Vẫn về chiến sự, chính quyền Ukraine, hôm nay 13/11, đã kích hoạt báo động phòng không trên toàn quốc, để đối phó với cuộc tấn công bằng tên lửa của Nga nhắm vào Kiev. Lần cuối cùng thủ đô Ukraine hứng chịu những cuộc oanh kích của Kremlin là hồi tháng 8. Trước đó, trong đêm 09 rạng sáng 10/11, Ukraine đã trở thành mục tiêu tấn công của 145 drone của Nga, số lượng cao "kỷ lục", theo ông Zelensky.

Phan Minh

Chính quyền Biden cho phép một số hãng tư nhân cộng tác với Bộ Quốc phòng sang Ukraine công tác, bảo trì các loại vũ khí mà Washington cung cấp cho Kiev. Một quan chức Mỹ xin được giấu tên đã tiết lộ với hãng tin Anh Reuters như trên vào hôm qua 08/11/2024.

Một hệ thống tên lửa ATACMS của Mỹ tại Queensland, Úc, ngày 26/07/2023. AP - Sgt. 1st Class Andrew Dickson

Vẫn theo các nguồn tin trên, "một số ít" các chuyên gia Mỹ sẽ được điều sang Ukraine nhưng sẽ hoạt động ở cách xa các vùng chiến tuyến, "không can thiệp vào cuộc xung đột". Nhiệm vụ của những người này chỉ mang tính "kỹ thuật", liên quan đến "khâu bảo trì và sửa chữa" các loại vũ khí mà Mỹ đã cấp cho Ukraine, đặc biệt là liên quan đến chiến đấu cơ F-16 hay đến hệ thống phòng không Patriot.

Sự hiện diện của họ "bảo đảm rằng nếu có bị hư hại, thì những thiết bị và vũ khí của Mỹ tại Ukraine sẽ nhanh chóng được sửa chữa". Công tác này sẽ được giao cho các "hãng gia công với bên Bộ Quốc phòng" và Mỹ "không huy động một người lính nào để bảo vệ nhân viên thuộc các hãng gia công đó".

Theo một nguồn tin khác, thì đã có một số hãng tư nhân trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng của Mỹ "hiện diện tại Ukraine" và do vậy, thông tin nói trên, theo Reuters không "mang lại một thay đổi lớn nào về sự hiện diện của nhân viên Mỹ trên lãnh thổ Ukraine". Câu hỏi còn lại là hình thức hoạt động này sẽ tồn tại bao lâu một khi Nhà Trắng đổi chủ. Tổng thống tân cử Donald Trump cho rằng Mỹ đã quá hào phóng giúp đỡ Kiev và ông hứa nhanh chóng giải quyết chiến tranh Ukraine do Nga khai mào.

AFP nhắc lại, từ đầu cuộc chiến, Washington viện trợ quân sự hơn 60 tỷ đô la cho Ukraine nhưng về mặt chính thức, Mỹ vẫn cấm các hãng tư nhân trong lĩnh vực quốc phòng hiện diện tại Ukraine.

Thanh Hà

Tổng thống Ukraine không chấp nhận "ngừng bắn" hoặc "nhân nhượng" Nga

Thu Hằng, RFI, 08/11/2024

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky là khách mời tại cuộc họp thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị Châu Âu ở Budapest, Hungary. Trong ngày họp đầu tiên 07/11/2024, ông đã bác bỏ gợi ý thảo luận về ngừng bắn với Nga và nhân nhượng điện Kremlin, dù là nhỏ nhất, sau khi Moskva đòi phương Tây đàm phán để tránh gây chết chóc cho người dân Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky họp báo bên lề thượng đỉnh Cộng đồng Chính trị Châu Âu, Budapest, Hungary, ngày 07/11/2024. AP - Denes Erdos

Trong cuộc họp báo bên lề thượng đỉnh, tổng thống Ukraine khẳng định "hiện giờ không thể nói đến ngừng bắn" vì như vậy "là vô trách nhiệm", nhưng ông không loại trừ khả năng "sẽ xem xét sau này". Trước đó, ông Zelensky cũng tuyên bố "nhân nhượng Putin" là "chuyện không chấp nhận được đối với Ukraine và là đòn tự sát cho toàn Châu Âu".

Tổng thống Ukraine cho biết đã gặp đồng nhiệm Pháp Emmanuel Macron và thảo luận về vấn đề hỗ trợ quân sự cho Kiev cũng như huấn luyện quân nhân Ukraine tại Pháp. Tổng thống Macron tái khẳng định "Pháp sẽ tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ và lâu dài chừng nào Ukraine còn cần" để "đạt được hòa bình công bằng và bền vững".

Tuy nhiên, theo AFP, ngày càng có nhiều lời kêu gọi đàm phán giữa Nga và Ukraine, trong đó thủ tướng Hungary. Ngày 07/11, ông Viktor Orban lại đề nghị ngừng bắn để "hai bên tham chiến có thời gian và không gian cần thiết để trao đổi và bắt đầu đàm phán hòa bình". Ông cũng cho rằng Châu Âu không thể một mình viện trợ cho Ukraine nếu không có đồng minh Mỹ, nhất là tổng thống tân cử Donald Trump đã hứa sẽ giải quyết chiến tranh Ukraine "trong vòng 24 giờ" với kế hoạch được cho là buộc Ukraine nhượng 20% lãnh thổ hiện do Nga chiếm đóng.

Nga dồn dập oanh kích hàng ngày

Về tình hình chiến sự, để khủng bố tinh thần người dân Ukraine, quân Nga dồn dập oanh kích trong những ngày gần đây. Ngày 07/11, Nga phóng drone tấn công thủ đô Kiev suốt 8 tiếng. Còn tại vùng Donetsk, miền đông, có 2 người thiệt mạng và 5 người bị thương trong một vụ oanh kích ở làng Mykolaivka. Nhưng thành phố Zaporijia, miền nam, bị thiệt hại nhiều hơn cả, với 4 người chết và hơn 40 người bị thương.

Thông tín viên RFI Emmanuelle Chaze tại Kiev cho biết thêm thông tin :

"Nga dùng tên lửa và bom bay tấn công trung tâm thành phố Zaporijia đến 5 lần trong ngày thứ Năm (07/11). Trong số những người bị thương, có rất nhiều trẻ em và một bé mới 1 tuổi. Một quả bom đã đánh trúng trung tâm điều trị ung thư, khoảng 10 tòa nhà và 40 ngôi nhà bị phá hủy. Ủy viên đặc trách nhân quyền Dmytro Libinets đã lên án những vụ tấn công này và đề nghị thế giới phản ứng.

Song song với những vụ tấn công bằng tên lửa và bom bay, các vụ tấn công bằng drone tự sát tầm xa do Iran sản xuất cũng xảy ra liên tục trong những tháng gần đây. Kể từ tháng 9, không một ngày nào mà không có hàng loạt drone tấn công vào các cơ sở hạ tầng dân sự của Ukraine.

Ở Kherson, miền nam Ukraine, nhiều drone tầm ngắn gắn thuốc nổ được quân Nga sử dụng để tấn công người dân đang đi bộ hoặc đi ô tô, cũng như các nhà hoạt động nhân đạo. Những vụ như vậy đã được ghi hình lại và đăng tải trên các mạng xã hội Nga. Ngoài những vụ tấn công nhắm vào người dân, còn phải kể đến cuộc tấn công mà Nga gia tăng cường độ ở miền đông Ukraine".

Thu Hằng

**************************

Hàn Quốc không loại trừ khả năng trực tiếp cung cấp vũ khí cho Ukraine

Thùy Dương, RFI, 07/11/2024

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol hôm 07/11/2024 tuyên bố Seoul không loại trừ khả năng điều chỉnh chính sách để có thể trực tiếp cung cấp vũ khí cho Ukraine, nhằm đáp trả việc Bình Nhưỡng điều động quân hỗ trợ Nga trong chiến tranh Ukraine.

Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol trong cuộc họp báo ở Seoul, Hàn Quốc, ngày 07/11/2024. AP – Kim Hong-ji

AFP nhắc lại từ trước tới nay, Seoul vẫn phản đối việc cung cấp vũ khí cho Ukraine do chính sách của Hàn Quốc không cho phép họ cung cấp vũ khí cho các quốc gia đang có xung đột.

Trong cuộc họp báo vào hôm nay 07/11, tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol cho biết : "Tùy theo mức độ can dự của Bắc Triều Tiên (vào chiến tranh Ukraine), chúng tôi sẽ điều chỉnh dần dần chiến lược hỗ trợ theo nhiều giai đoạn". Tuy nhiên, tổng thống Hàn Quốc lưu ý là nếu cung cấp vũ khí cho Kiev, Seoul sẽ "ưu tiên cung cấp vũ khí phòng thủ".

Theo hãng tin Hàn Quốc Yonhap, ngay hôm nay, ông Park Chan-dae, người đứng đầu nhóm dân biểu đối lập tại Quốc Hội, đã kêu gọi chính phủ ngừng kế hoạch cung cấp vũ khí cho Ukraine, bởi Seoul không có lý do gì để phải vội vàng làm như vậy.

Theo tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, 11.000 binh sĩ Bắc Triều Tiên đã được triển khai tại vùng biên giới Nga Kursk, để hỗ trợ lực lượng của điện Kremlin đẩy lui lực lượng Ukraine đang chiếm đóng khu vực này.

Thùy Dương

***************************

Nga khẳng định không tìm kiếm đối đầu nhưng lên án phương Tây ủng hộ Ukraine

Thu Hằng, RFI, 06/11/2024

Tổng thống Vladimir Putin khẳng định Nga không tìm kiếm xung đột mà luôn gắn bó với nguyên tắc hợp tác đôi bên cùng có lợi. Ngày 05/11/2024, khi tiếp 28 tân đại sứ tại điện Kremlin, nguyên thủ Nga cũng lên án sự hỗ trợ của các nước phương Tây cho Kiev. Để tiếp tục cuộc chiến tại Ukraine, ngày 06/11, Thượng Viện Nga phê chuẩn hiệp ước quốc phòng với Bắc Triều Tiên.

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu trong lễ tiếp 28 tân đại sứ tại điện Kremlin, Moskva, ngày 05/11/2024. AP - Yury Kochetkov

Theo tổng thống Nga, chính sách thù nghịch của một số nước phương Tây nhằm "làm trầm trọng và kéo dài thêm" cuộc xung đột ở Ukraine là "hết sức sai lầm". Ông Putin cũng lưu ý mối quan hệ song phương giữa Nga và nhiều nước đã bị giảm tối đa, trong đó có Ý, Canada và Nhật Bản. Đài NHK của Nhật Bản cho biết chính quyền Tokyo duy trì lập trường cơ bản về những vấn đề liên quan đến Ukraine, sẽ được tân đại sứ chuyển đến Moskva, nhưng tiếp tục cam kết về mối quan hệ với Nga.

Để đối phó với liên minh hỗ trợ Ukraine, chính quyền Nga tăng cường hợp tác với Bắc Triều Tiên. Hiệp ước "Đối tác chiến lược toàn diện" được Thượng Viện Nga thông qua ngày 06/11, trong đó có quy định "hỗ trợ quân sự ngay lập tức" cho nhau trong trường hợp một bên bị tấn công. Hiệp ước được Hạ Viện thông qua ngày 24/10 và chỉ còn chờ tổng thống Putin ký phê chuẩn để chính thức có hiệu lực. Trong khuôn khổ hiệp ước này, Bắc Triều Tiên cử khoảng 12.000 lính sang hỗ trợ Nga chống Ukraine, trong đó có khoảng 11.000 người đang hoạt động ở vùng Kursk của Nga, giáp biên giới với Ukraine, theo khẳng định của tổng thống Zelensky.

Tối 05/11, trong buổi điểm tin hàng ngày, ông Zelensky khẳng định quân đội Ukraine đã giao tranh với lính Bắc Triều Tiên và "trận đấu đầu tiên này đã mở ra một trang mới cho tình hình bất ổn trên thế giới". Trước đó, trả lời đài truyền hình Hàn Quốc KBS, bộ trưởng Quốc Phòng Ukraine Roustem Oumierov xác nhận có giao tranh và "ở quy mô nhỏ".

Ukraine bị Nga gia tăng oanh kích trong tháng 10, trước kỳ bầu cử tổng thống Mỹ. Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Oleksandr Syrsky, nhận định, đó là "một trong những đợt tấn công mạnh nhất của Nga kể từ đầu cuộc xâm lược".

Thu Hằng

********************

G7 và đồng minh quan ngại về việc Bắc Triều Tiên đưa quân sang Nga tham chiến chống Ukraine

Phan Minh, RFI, 06/11/2024

Ngoại trưởng các nước thuộc nhóm G7 (Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ý, Anh Quốc, Đức, Pháp và Canada), Hàn Quốc, Úc và New Zealand, hôm qua 05/11/2024, đã bày tỏ quan ngại về việc chính quyền Bắc Triều Tiên điều binh lính sang Nga để hỗ trợ nước này trong cuộc chiến chống Ukraine.

Lính Bắc Triều Tiên nhận đồng phục tại một trại huấn luyện ở vùng Viễn Đông của Nga.

Tuyên bố chung của G7 và ba nước nêu trên, được AFP trích dẫn, nhấn mạnh "sự hỗ trợ trực tiếp của Bắc Triều Tiên trong cuộc xâm lăng Ukraine của Nga, cho thấy sự tuyệt vọng của Moskva trong việc bù đắp những tổn thất, đồng thời đánh dấu sự lan rộng nguy hiểm của cuộc xung đột".

Các ngoại trưởng lên án sự hợp tác giữa Moskvavà Bình Nhưỡng "bằng những lời lẽ mạnh mẽ nhất", cáo buộc Kremlin "mua trái phép" tên lửa đạn đạo của Bắc Triều Tiên. Đồng thời, G7 và đồng minh cũng bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về rủi ro Nga chuyển giao công nghệ hạt nhân cho Bắc Triều Tiên và khẳng định sẽ tìm những đối sách chống lại mối quan hệ ngày càng khăng khít giữa Moskvavà Bình Nhưỡng.

Vẫn về chiến tranh Ukraine, chính quyền Kiev, hôm qua, thông báo đang điều tra vụ sáu binh sĩ của họ bị hành quyết sau khi bị quân đội Nga bắt giữ ở mặt trận miền Đông. Theo Văn phòng Công tố Ukraine, ba trong số họ đã bị hành quyết hôm 23/10 sau khi bị bắt làm tù binh "trong một cuộc tấn công ở thị trấn Selydové". Ba người còn lại bị xử tử hôm 01/11 tại khu vực Pokrovsk.

Phan Minh

Dầu mỏ Nga : quá nhiều kẽ hở trong các biện pháp trừng phạt

Kể từ khi Nga bắt đầu xâm lược Ukraine, Liên Hiệp Châu Âu (Liên Âu-EU), Hoa Kỳ và nhóm G7 đã áp dụng các biện pháp trừng phạt chưa từng có đối với Moscow.

Các biện pháp hạn chế xuất khẩu dầu mỏ là một phần quan trọng trong loạt trừng phạt nhằm giảm nguồn thu nhập mà Nga dùng để nuôi chiến tranh. Chính vì vậy mà Nga đã không ngừng tìm cách trốn tránh các biện pháp trừng phạt này.

Một cuộc điều tra được công bố trên báo Le Monde, số ra ngày 31/10/2024, cho thấy chính quyền Nga có một hệ thống trốn tránh quy mô lớn, qua trung gian một loạt các công ty nhỏ và vô danh từ nhiều quốc gia phía Nam (chậm tiến) liên kết với Coral Energy.

Hải quan Anh bắt giữ một đội tàu ma chở dầu lậu từ Nga sang các quốc gia phía Nam di chuyển trong lãnh hải Scotland hồi tháng 9/2024

Coral Energy, trụ sở đặt tại Geneva và Dubai, là một doanh nghiệp kinh doanh vận chuyển hàng hóa và nguyên liệu. Công ty này đã là đối tác ưu tiên của Nga trước khi xảy ra chiến tranh ở Ukraine. Mặc dù công ty này tuyên bố đã chấm dứt các hợp đồng với Nga từ đầu năm 2022 và khẳng định tuân thủ các lệnh trừng phạt từ phương Tây, nhưng thực tế lại không đúng như thế.

Bằng cách sử dụng các công ty khung ở nước ngoài (phần lớn là các quốc gia chậm tiến Á-Phi), các đội tàu ma, đăng ký và hoạt động chuyển hàng bí mật, Coral Energy đã giúp Nga bán dầu của mình ra phần còn lại của thế giới một cách bất hợp pháp. Hơn nữa, hoạt động kinh doanh của Coral Energy được các ngân hàng lớn của Châu Âu, như Société Générale ở Pháp, hỗ trợ tài chính và còn ký những hợp đồng mua bán với nhiều công ty dầu mỏ quốc tế lớn, như TotalEnergies của Pháp. Vụ việc này phơi bày những lỗ hổng lớn trong hệ thống trừng phạt của phương Tây.

Hiệu quả của hệ thống trừng phạt đang giảm sút, đặc biệt là đối với việc áp giá trần mà Nga không thể vượt qua khi bán dầu. Mục tiêu của biện pháp này là làm giảm doanh thu của Nga mà không gây ra sự tăng giá trên thị trường toàn cầu, điều có thể làm gia tăng lạm phát ở Châu Âu và làm cho các quốc gia phía Nam gánh thêm nợ. Tuy nhiên, hiện nay, 70% xuất khẩu của Nga được giao dịch vượt mức giá trần này, điều này làm gia tăng đáng kể lợi nhuận của Nga.

Liên Âu cũng cảm thấy hối tiếc vì đã cho phép Hy Lạp bán một số lượng lớn tàu chở dầu cho Nga vào năm 2022. Những tàu này đã tham gia vào đội tàu "ma", giúp che giấu nguồn gốc của dầu để bán với giá cao hơn.

Việc ban hành các lệnh trừng phạt không phải là điều khó khăn. Vấn đề quan trọng là phải đảm bảo sự tuân thủ. Liên Âu không có một cơ quan quản lý duy nhất như Hoa Kỳ để điều tra các vi phạm có thể xảy ra. Mỗi quốc gia thành viên đều phải tự thực hiện các biện pháp trừng phạt này. Tuy nhiên, nguồn lực hiện tại của từng quốc gia trong Liên Âu không đủ, và hệ thống pháp lý chưa thực sự phù hợp. Trong nhiều quốc gia Liên Âu, việc điều tra phạm tội hầu như không có và nếu có những biện pháp trừng phạt chưa đủ sức răn đe.

Thụy Sĩ đã can đảm từ bỏ sự trung lập của mình và áp dụng hầu hết các biện pháp trừng phạt. Giờ đây, Thụy Sĩ phải chứng minh rằng họ có khả năng đảm bảo việc tuân thủ các biện pháp trừng phạt này đối với các ngân hàng và công ty kinh doanh đặt trụ sở trên lãnh thổ của mình.

Từ khi Nga xâm lăng Ukraine (tháng 2/2022), Châu Âu đã giảm đáng kể nhập khí đốt từ Nga, tuy nhiên không phải là dừng hoàn toàn vì những hợp đồng mua bán khí đốt có thể đã được ký kết từ trước chiến tranh. Hai đường ống dẫn khí khổng lồ Nord Stream 1 và 2 đã bị phá hoại hay hư hại hoàn toàn. Không có bằng chứng cụ thể nào để quy kết Ukraine chủ động, nhưng Nga đã mất đi một nguồn lợi tức quan trọng. Nhiều hệ thống dẫn khí khác cũng bị phá hủy, không vận hành được một cách bình thường. Chuyện cũng rất vui là Nga bán dù được khí đốt cho Liên Âu thì cũng phải chia 1 phần lợi tức cho Ukraine, vì đường ống dẫn khí đốt từ Nga phải đi qua lãnh thổ Ukraine để bán cho Áo, Hungary và Slovania. Kiev cũng không dại gì phá hoại hay ngăn chặn nguồn lợi tức bán chính thức này.

Không chỉ dầu mỏ và khí đốt

Ngoài dầu mỏ và khí đốt, Châu Âu cũng nhập khẩu rất nhiều uranium của Nga để vận hành các nhà máy điện hạt nhân. Lĩnh vực này chưa bị đưa vào các biện pháp trừng phạt Nga. Cụ thể là Pháp năm 2022 đã bỏ ra 359 triệu EUR để nhập uramium của Nga (Rosatom), một con số không đáng kể vì phí trung chuyển uramium chưa chế biến từ Kazakstan và Uzbekistan đã chiếm hơn phân nửa. Để tránh phụ thuộc, Tổng thống Macron cuối năm 2023 đã đi thăm và ký kết mua uranium chưa chế biến của các nước Trung Á như Kazakstan và Uzbekistan.

Không phải là vô lý khi có người từng nói : Phương tây làm tất cả để cho Ukraine không thua, nhưng cũng để cho Nga không bại.

Hoàng Quốc Dũng

(05/11/2024)

Cũng là giúp, nhưng bản chất không là một

Hoàng Quốc Dũng, 31/10/2024

Cuộc chiến tại Châu Âu ngày hôm nay đã có sự tham dự trực tiếp của ba nước Châu Á với lực lượng quân sự rất đáng kể.

"Chúng tôi tin rằng những người lính này […] đã tham gia một số địa điểm huấn luyện quân sự của Nga ở miền đông nước Nga, nơi họ hiện đang được huấn luyện", một phát ngôn viên của Nhà Trắng cho biết. Trong ảnh, chúng ta thấy quân đội Triều Tiên vào ngày 2 tháng 10 trên đất nước họ. Thông tấn xã Trung ương Triều Tiên qua KNS / Agence France-Presse

1. Trung Quốc, không quá lộ liễu, vẫn liên tục giúp Nga ngay từ đầu và là nước được hưởng nhiều lợi lộc nhất trong cuộc chiến này. Cụ thể nhất là Trung Quốc giúp Nga tránh một phần các biện pháp trừng phạt của Phương Tây, cung cấp các chip điện tử, giúp đỡ về công nghệ cao cấp quân sự, mua bán với Nga để chuộc lợi và giúp Nga tránh thảm họa về kinh tế.

2. Iran ngay từ đầu cuộc chiến đã đứng về phía Nga, đã cung cấp rất nhiều phương tiện chiến tranh cho Nga, cụ thể là các drone, tên lửa đạn đạo… Iran chưa có vũ khí hạt nhân nhưng đang tìm mọi cách để đạt tới mục tiêu này.

3. Tuy là một nước nghèo, Bắc Hàn lại là một nước quân sự không phải là yếu với 1,3 triệu quân, đầu đạn hạt nhân và tên lửa đạn đạo tầm xa. Lính bắc Hàn có kỷ luật rất cao, hơn nữa lại là đội quân cuồng tín (fanatique). Bắc Hàn đã cung cấp rất nhiều đạn pháo và tên lửa cho Nga. Những ngày gần đây, dư luận về cuộc chiến Nga-Ukraine tập trung rất nhiều vào việc quân Bắc Hàn tham chiến ở Ukraine. Bộ quốc phòng Mỹ ước tính con số này khoảng 10.000. Cho đến hôm nay, không còn gì nghi ngờ nữa, quân Bắc Hàn thực sự có mặt ở Nga và cụ thể là ở Kursk. Vấn đề tham chiến chỉ còn là thời gian. Một số nguồn tin đã cho hay là họ đã tham chiến nhưng tôi chưa có những tin đủ tin cậy nên chưa dám khẳng định. Dù gì đi nữa, đây cũng là một bước leo thanh chiến tranh vô cùng trầm trọng. Đầu quân cho Nga, Bắc Hàn giúp Putin tránh phải tiến hành tổng động viên. Điều này rất bất lợi cho Putin và có thể làm lung lay quyền lực của Putin. Hơn thế nữa, theo một số nguồn tin thì Nga còn trả khoảng 2.000 $/tháng/1 lính cho Bắc Hàn. Theo tin của Bắc Hàn thì hàng triệu thanh niên Bắc Hàn đã tình nguyện "Ra đi giữ trọn lời thề : Chưa chui vào túi ny lông (bọc xác chết) chưa về quê hương".

Liên minh của bốn lãnh tụ độc tài trên hành tinh Tập Cận Bình, Putin, Kim Jong-un, Ali Khomenei nếu thành công sẽ thay đổi tận gốc rễ địa chính trị thế giới, rất có hại cho các nước văn minh dân chủ ở Châu Âu, cho nước Mỹ và các nước dân chủ khác ở khắp nơi trên thế giới.

Vậy mà trước sự leo thang nguy hiểm của Bắc Hàn, phản ứng của Châu Âu hay Mỹ đều không ngang tầm. Có thể là ở mức thông tin của chúng ta, chúng ta không thể biết các kế hoạch ngầm của phương Tây đối với sự kiện này ra sao.

Tuy nhiên, Nam Hàn cũng đã có phản ứng tích cực giúp đỡ Ukraine kể cả việc tuyên bố đưa quân sang Ukraine…

Phản ứng về việc Bắc Hàn đầu quân cho Putinmột "ný nuận rất hay" : Phương Tây giúp Ukraine được thì Bắc Hàn cũng giúp Nga được.

Đáp lại "ný nuận lày", phía ủng hộ Ukraine đã có một câu trả lời cực kỳ chính xác : Phương Tây giúp Ukraine là giúp quyền tự vệ chính đáng của Ukraine. Bắc Hàn giúp Nga là giúp kẻ cướp.

Hoàng Quốc Dũng

(31/10/2024)

Như các bạn đã biết, tôi là người ủng hộ Ukraine hết mình, đã bỏ biết bao công sức viết nhiều bài để các bạn tham khảo. Gần đây, tôi viết ít về chủ đề này vì cuộc chiến đã kéo dài và thời gian cuối này, không có những biến động gì lớn. Nếu các bạn đọc chỉ các bài ủng hộ Ukraine thì các bạn có cảm tưởng Ukraine sắp thắng đến nơi. Nhưng nếu các bạn đọc các bài của phía thân Nga thì các bạn lại thấy ngược lai.

Vậy, nếu để tóm tắt một cách ngắn gọn nhất thì thực tại thế nào ?

Nga có thể sẽ có thêm quân chi viện của Bắc Hàn, nhưng nếu chỉ hơn 10.000 quân thì điều này thực sự không có ý nghĩa để làm thay đổi cục diện trận chiến.

Cuộc chiến này đã đến cái đoạn giống như chiến tranh Việt Nam của những năm 70, không có gì biến chuyển lớn, không bên nào có ưu thế hơn hẳn bên nào. Mặc dù có rất nhiều khó khăn, nhưng Nga vẫn gặm nhấm đất của Ukraine, dù không nhiều nhưng vẫn gặm. Ukraine không đánh được những trận thần tốc như năm đầu tiên, nhưng cũng chiếm được Kursk. Ngày nào cũng có bên này bắn giết được bên kia.

Nga có thể sẽ có thêm quân chi viện của Bắc Hàn, nhưng nếu chỉ hơn 10.000 quân thì điều này thực sự không có ý nghĩa để làm thay đổi cục diện trận chiến. Ukraine chắc chắn không sợ gì đám quân này của Kim Jong-un, nhưng cũng nhân dịp này kêu toáng lên để tranh thủ thêm viện trợ của phương tây, đẩy phương tây vào thế quyết chiến hơn với Nga.

Thực sự cả hai bên đều mong mỏi một điều gì sẽ đến để kết thúc cuộc chiến. Nga, rất mệt mỏi và khó khăn tứ bề, đang rất trông chờ vào kết quả của cuộc bầu cử ở Mỹ, may ra có gì đó có lợi cho Nga. Ukraine bền bỉ chiến đấu gây nhiều tổn thất cho Nga và trông vào đó để có một sự chuyển biến trong nội bộ nước Nga, dẫn đến sự sụp đổ của Putin, từ đó sụp đổ nước Nga, buộc Nga phải kết thúc chiến tranh với thế bất lợi. Tôi không thấy Ukraine có thể đủ lực lượng để "đánh một trận, sạch không kình ngạc", đánh hai trận tan tác (chim muông) nước Nga. Nga lại càng không đủ lực để đánh cho Ukraine đại bại, mất nước.

Chiến tranh có nhiều khả năng phải kết thúc bằng một hiệp định hòa bình nào đó.

Phương tây, rất muốn ủng hộ Ukraine, nhưng không phải không có các hạn chế. Trừ một vài nước nhỏ Bắc Âu có rủng rỉnh tài chính, các nước khác cũng không phải không có vấn đề. Pháp là một nước lớn trong Liên Âu nhưng đang rất rất khó khăn. Ốc đang lo mình ốc chưa xong, lấy đâu ra tiền mà viện trợ mãi. Nhiều triệu người Ukraine chạy tỵ nạn sang Tây Âu đã tạo ra một gánh nặng rất lớn Tây Âu, phải chu cấp cho họ sống… Người Ukraine cũng có người xấu gây ra những tệ nạn cho các nước đón tiếp (ăn tiền trợ cấp, rồi đi làm chuyện bậy bạ…), ít nhiều cũng ảnh hưởng đến tình cảm của người dân các nước đón tiếp. Thời gian càng trôi đi, những chuyện này càng nhân lên gấp bội.

Thời gian làm xói mòn tiềm lực của cả hai bên.

Hơn thế nữa, Trung Đông cũng nóng lên hơn bao giờ hết, phân tán sự quan tâm và nguồn lực của Phương Tây. Nhưng dù sao, Phương Tây vẫn sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine vì những lý do chiến lược, chính trị và cả đạo đức. Để cho Nga xâm lược một nước có chủ quyền sẽ tạo tiền lệ cho các nước khác làm tương tự (Trung Quốc – Việt Nam là một thí dụ).

Ukraine thất bại sẽ đe dọa trầm trọng an ninh của Châu Âu, thành viên của NATO, đe dọa hòa bình thế giới. Ủng hộ Ukraine cũng là ủng hộ các giá trị tự do dân chủ chống lại trục độc tài. NATO kiểu gì cũng không thể để Ukraine thất bại vì điều đó sẽ ảnh hưởng đến vị trí, danh dự của NATO. Thất bại của Nga ở Ukraine là thất bại của chủ nghĩa bành trướng Nga, chôn vùi mộng bành trướng đại Nga đã có từ lâu đời. Tương quan lực lượng Nga và các nước xung quanh đã thay đổi rất nhiều nhưng Putin vẫn mơ giấc mộng cũ.

Hoàng Quốc Dũng

(22/10/2024)