 | Tổng quan: | 3067158 |
Trong bức thư gửi Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, Marc Knapper, Dân biểu Hoa Kỳ Michelle Steel bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình trạng "đáng buồn" của Nghĩa trang Quân đội Biên Hòa, nơi yên nghỉ của hơn một chục nghìn binh sĩ từng chiến đấu cho lực lượng Việt Nam Cộng hòa và là di sản chiến tranh mà bà Steel cho là chưa được chính phủ Việt Nam giải quyết.
Đại sứ Mỹ tại Hà Nội Marc Knapper (trái) đi thăm Nghĩa trang Quân đội Biên Hòa, hiện nay là Nghĩa trang Bình An, ở Bình Dương hôm 13/10. Hơn một chục nghìn tử sĩ của Việt Nam Cộng hòa được chôn cất tại đây.
Nghĩa trang Biên Hòa, một trong những nghĩa trang quân đội quốc gia của miền Nam Việt Nam được xây dựng năm 1965, hiện đã được đổi tên thành Nghĩa trang Bình An sau khi quân miền Bắc tiếp quản khi Sài Gòn sụp đổ vào năm 1975.
"(Nghĩa trang này) trở thành nơi an nghỉ của khoảng 12.000 binh sĩ miền Nam Việt Nam", Dân biểu Steel, đại diện cho địa hạt 45 ở California – nơi có đông người Việt sinh sống, nói trong bức thư gửi Đại sứ Knapper. "Nhiều người lính an nghỉ tại nghĩa trang này không chỉ chiến đấu anh dũng bên cạnh binh sĩ Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam mà còn có con cháu hiện đang cư trú ở Hoa Kỳ".
Trong bức thư đề ngày 29/9, bà Steel, từng là chủ tịch Hội đồng Giám sát Quận Cam – nơi có cộng đồng người Việt sinh sống nhiều nhất ở Mỹ – trước khi trở thành dân biểu liên bang vào năm 2020, nói rằng Biên Hòa là nghĩa trang quân đội quốc gia duy nhất còn sót lại ở tỉnh Bình Dương bởi vì "Đảng cộng sản Việt Nam đã phá hủy tất cả các nghĩa trang quốc gia khác của quân đội miền Nam Việt Nam sau khi Sài Gòn thất thủ năm 1975".
Bảng chỉ dẫn đường vào nghĩa trang quân đội Biên Hòa, nay đổi tên thành Nghĩa trang nhân dân Bình An
Bà Steel, trong một lần trả lời phỏng vấn Viet My Magazine vào năm 2020,nói rằng gia đình bà "là nạn nhân của chế độ cộng sản Bắc Hàn" và cũng từng là người tị nạn cộng sản như người Việt nên hiểu rõ hoàn cảnh của người Việt ở Mỹ.
Là một thành viên của Ủy ban Việt Nam ở Quốc hội Mỹ, bà Steel, đã cam kết tập trung vào quan hệ song phương Mỹ-Việt và những vấn đề quan trọng đối với cộng đồng người Mỹ gốc Việt. Bà cũng đã cùng các thành viên của nhóm nàygiới thiệu một dự luật lưỡng đảng nhằm buộc các quan chức Việt Nam phải chịu trách nhiệm vì vi phạm nhân quyền nghiêm trọng.
Theo bà Steel, dù đã có nhiều cá nhân và tổ chức phi lợi nhuận "làm việc mệt mỏi để bảo vệ sự trang nghiêm của Nghĩa trang Biên Hòa" nhưng "tình trạng chung vẫn còn ảm đạm khi rễ cây xuyên qua và hệ thống thoát nước kém đã hủy hoại các ngôi mộ ở mức báo động".
Ông Kevin Đặng, phó chủ tịch ngoại vụ của Sáng hội Việt Mỹ (VAF) và đã cùng Đại sứ Knapper đi thăm nghĩa trang Biên Hòa hôm 13/10, cho biết những lo ngại của bà Steel là đúng.
"Tình trạng của nghĩa trang hiện giờ xuống cấp rất trầm trọng", ông Kevin nói với VOA hôm 1/11. "Tổng cộng có hơn 16.000 ngôi mộ và mặc dù đã được xây cất bằng xi măng nhưng vì cây cối mọc quá nhiều và nhiều cây giờ đã thành cổ thụ nên rễ cây to và lớn đã ăn sâu vào huyệt đạo của các ngôi mộ".
VAF, với sự hỗ trợ tài chính của các nhà hảo tâm trong cộng đồng người Việt ở Mỹ và hải ngoại, đã xây các ngôi mộ bằng xi măng vào năm 2014, theo ông Kevin cho biết.
Bà Lê Đăng Ngô Đồng, một người Việt đang sinh sống ở San Diego, California, cũng mới đến thăm Nghĩa trang Biên Hòa trong dịp về Việt Nam hôm 3/8 và thấy tình trạng tương tự.
"(Các ngôi mộ) đều rêu phong phủ kín, hoang tàn. Đền Tử sĩ ở gần nghĩa trang cũng chung số phận : tiêu điều và đổ nát", bà Ngô Đồng nói với VOA hôm 1/11.
Mô tả về tình trạng xập xệ và hoang tàn của Nghĩa trang Biên Hòa trong cuốn sách "Nothing is Impossible : America’s Reconciliation with Vietnam" (Không gì là không thể : Quá trình hòa giải của Mỹ với Việt Nam) ra mắt vào năm 2021, cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius viết rằng "những tấm bê tông vỡ vụn che phủ nhiều ngôi mộ" và "cỏ mọc um tùm quanh những tấm bia mộ".
Tình trạng xập xệ và hoang tàn của Nghĩa trang Biên Hòa
Bà Steel ủng hộ việc khôi phục nghĩa trang hiện là nơi yên nghỉ của các quân nhân miền Nam Việt Nam đã hy sinh, điều mà dân biểu Mỹ cho là sẽ giải cứu một khía cạnh di sản và văn hóa quan trọng.
"Vì di sản này của Chiến tranh Việt Nam vẫn chưa được Đảng cộng sản Việt Nam giải quyết, tôi đề nghị (Đại sứ Knapper) nêu vấn đề của Nghĩa trang lịch sử Quân đội Biên Hòa với Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Dương và xin văn bản cho phép tiếp cận và cải thiện điều kiện tại nghĩa trang", bà Steel viết trong bức thư gửi ông Knapper.
VOA đã gửi yêu cầu bình luận tới Đại sứ Knapper. Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội nói họ sẽ sớm hồi đáp. Bộ Ngoại giao Việt Nam và Ủy ban Nhân dân Bình Dương không trả lời yêu cầu bình luận của VOA.
Ông Kevin cho biết Đại sứ Knapper, trong chuyến thăm đầu tiên tới Nghĩa trang Biên Hòa hôm 13/10, đã được chứng kiến tình trạng xuống cấp của các ngôi mộ. Ông cùng bà Susan Burns, tổng lãnh sự Mỹ tại Việt Nam, đã lắng nghe ông Kevin giải thích về việc vì sao cần phải trùng tu gấp nghĩa trang này.
"Tôi thấy ông đại sứ (Knapper) và bà Susan Burns rất là lo ngại và quan tâm đến sự xuống cấp trầm trọng của Nghĩa trang Biên Hòa", ông Kevin nói. "Nếu như tình trạng này mà chúng ta không tu sửa lại thì trong vòng một thời gian rất là ngắn, các ngôi mộ sẽ bị nứt vì rễ cây và các ngôi mộ sẽ bị xoáy mòn vào các huyệt đạo vì nước mưa".
Di sản cho sự hòa giải
Nghĩa trang Biên Hòa là chương mở đầu trong cuốn sách của Đại sứ Osius về sự hòa giải và hàn gắn trong quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ.
Những người lính Việt Nam Cộng Hòa đang chôn cất một đồng đội trước sự chứng kiến của gia đình người đã khuất tại Nghĩa trang Biên Hòa ngày 29/2/1972, 3 năm trước khi chính quyền miền Bắc tiếp quản nghĩa trang khi Sài Gòn sụp đổ.
"Liệu nghĩa trang bụi bẩn và bị bỏ hoang nằm ở phía đông-bắc Thành phố Hồ Chí Minh có thực sự là một điểm quan trọng trong sự hòa giải ?" - Đại sứ Osius viết trong cuốn sách. "Đảng cộng sản Việt Nam muốn (nghĩa trang) bị quên lãng".
Theo vị đại sứ có nhiệm kỳ từ 2014-2017, chính phủ ở Hà Nội đã để cho nghĩa trang Biên Hòa xuống cấp và họ "sẽ không cho phép cộng đồng người Mỹ gốc Việt chăm sóc nơi đây". Ông Osius viết rằng điều này khiến một số người lo ngại rằng nó có thể trở thành "điểm quy tụ lòng người của những người phản đối Đảng cộng sản".
Sau ngày 30/4/1975, nghĩa trang tọa lạc tại xã Dĩ An của tỉnh Bình Dương được giao cho Quân khu 7 của Bộ Quốc phòng quản lý. Chính quyền yêu cầu người ra vào thăm viếng nghĩa trang này phải trình giấy tờ.
Bà Ngô Đồng cho VOA biết bà và gia đình 4 người, trong đó có một trẻ em 11 tuổi, phải "trình thẻ thông hành và chụp hình" trước khi được vào thăm nghĩa trang hồi đầu tháng 8.
Trước đó vào năm 2017, một số nhà vận động nhân quyền đã bị công an Việt Nam câu lưu trong 2 giờ khi họ đến thắp hương viếng mộ các chiến sĩ Việt Nam Cộng Hòa ở nghĩa trang này. Nhà hoạt động nhân quyền Trương Minh Đức, một trong những người bị câu lưu, lúc đó nói với VOA rằng họ đi thắp hương tưởng niệm trên các ngôi mộ "trong sự rình rập, giám sát của cả an ninh thường phục lẫn sắc phục".
Đại sứ Osius cho biết trong cuốn sách của ông rằng sau chuyến thăm của ông tới Nghĩa trang Biên Hòa vào tháng 10/2017, công an địa phương đã yêu cầu người quản trang phải điền vào một báo cáo.
Trung Dũng đài, trước cao 43 mét , nay phần thép 10 mét trên ngọn đã bị cắt mất.
Trả lời phỏng vấn VOA ngay khi cuốn sách ra mắt vào tháng 10/2021, Đại sứ Osius nói rằng "còn nhiều việc cần phải làm để xây dựng lòng tin giữa cộng đồng người Việt hải ngoại và chính phủ cũng như người dân Việt Nam".
Ngoài ông Osius, các đại sứ Mỹ sau này, như ông Daniel Kritenbrink và ông Knapper, đều cũng đã tới thăm nghĩa trang như một phần trong những nỗ lực của Mỹ để giúp hàn gắn vết thương chiến tranh cũng như hòa hợp hòa giải giữa hai nước.
Nhận thấy tầm quan trọng của nghĩa trang này đối với cộng đồng người Việt hải ngoại và có thể giúp hàn gắn vết thương chiến tranh của họ, Đại sứ Osius đã đề nghị Thứ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung cho phép người thân của các tử sĩ Việt Nam Cộng Hòa được "đào mương và cắt rễ cây", vốn là nguyên nhân gây xói mòn đất mộ khi mùa mưa đến khiến các quan tài bị trôi đi.
Nhiều tháng sau khi kết thúc nhiệm kỳ đại sứ, ông Osius cho biết trong cuốn sách rằng một người bạn, biết ông vẫn còn quan tâm đến Nghĩa trang Biên Hòa, nói với ông rằng các con mương thoát nước đã được đào trong nghĩa trang và rễ cây đã được cắt, khiến cây cối xanh tươi hơn trong mùa mưa.
"Sự hòa hợp đã tiến được một bước đầy ý nghĩa về phía trước", Đại sứ Osius viết trong cuốn sách.
Theo ông Kevin, nếu chính phủ Việt Nam cho phép việc trùng tu nghĩa trang Biên Hòa sẽ đánh đi một "thông điệp mang tính hòa hợp hòa giải dân tộc".
Cựu Đại sứ Osius đã từng đề nghị Thứ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung cho phép người thân của các tử sĩ Việt Nam Cộng Hòa được "đào mương và cắt rễ cây", vốn là nguyên nhân gây xói mòn đất mộ khi mùa mưa đến khiến các quan tài bị trôi đi. Ảnh minh họa đàn bò đi giữa con đường chính của nghĩa trang bao bọc bọc bởi rừng cây che khuất những ngôi mộ
"Bây giờ được sự lên tiếng của dân biểu Hoa Kỳ (Michelle Steel) và ông đại sứ (Marc Knapper) đã tận mắt ghi nhận sự xuống cấp trầm trọng của Nghĩa trang Biên Hòa, tôi hy vọng trong vòng 3 đến 6 tháng tới, chúng tôi sẽ nhận được tin vui từ chính phủ Việt Nam cho chúng tôi được trùng tu các ngôi mộ hiện đang bị xuống cấp", ông Kevin nói.
Cùng đi thăm nghĩa trang hôm 13/10 có Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ Bình Dương, ông Võ Thành Nhân. Theo ông Kevin cho biết, ông Nhân cũng bày tỏ sự nhất trí với việc này.
Còn theo ông Phạm Nghị, đại diện các gia đình tử sĩ tìm hài cốt của VAF, mục đích của hội khi muốn trùng tu Nghĩa trang Biên Hòa còn hơn cả việc hòa hợp hòa giải.
"Về phía Chính phủ Việt Nam, họ đang cố gắng cải thiện việc hòa hợp hòa giải dân tộc", ông Nghị nói với VOA hôm 1/11. "Còn cái mục đích của hội Vietnamese American Foundation (VAF) là muốn giữ lại cái di tích của Việt Nam Cộng hòa bởi đây là di tích lịch sử cuối cùng của Việt Nam Cộng hòa nên hội muốn dùng mọi sức lực để làm điều đó".
Linh Đan
Nguồn : VOA, 05/11/2023
Đại sứ Hoa Kỳ đến thăm nghĩa trang quân đội Việt Nam Cộng Hòa (RFA, 07/12/2018)
Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam ông Daniel Kritenbrink vừa đến thăm nghĩa trang Quân đội Việt Nam Cộng hòa tại Biên Hòa vào hôm 6/12.
Đại sứ Daniel Kritenbrink, thứ tư từ phải sang, tại Nghĩa trang Biên Hòa 6/12/2018. Courtesy of Lê Nguyễn Hương Trà
Tin này cùng một số hình ảnh của cuộc viếng thăm được nhà báo Lê Nguyễn Hương Trà đưa lên trang cá nhân của mình, nhưng không thấy báo chí nhà nước Việt Nam đưa tin.
Đây là lần thứ hai trong năm nay, Đại sứ Mỹ đến thăm nghĩa trang này, lần trước là vào tháng ba.
Đây là nghĩa trang của quân đội Việt Nam Cộng Hòa trước năm 1975, nơi chôn cất những người lính và sĩ quan chết trận trong cuộc chiến Việt Nam từ năm 1955 đến 1975.
Sau khi Việt Nam thống nhất dưới chế độ cộng sản, nghĩa trang này do quân đội Việt Nam kiểm soát. Nghĩa trang được đổi tên thành Nghĩa trang Bình An. Những cuộc thăm viếng người đã khuất của thân nhân trở nên rất khó khăn, nhiều mộ phần và công trình trong nghĩa trang bị đổ nát.
Từ năm 2012 một tổ chức của người Việt tại Mỹ mang tên Sáng hội Việt Mỹ, Vietnamese American Foundation, đã được cho phép trùng tu những ngôi mộ đổ nát, trong tổng số 16 ngàn ngôi mộ tại đây. Theo Facebooker Lê Nguyễn Hương Trà, đến nay đã có khoảng 11 ngàn ngôi mộ được sửa sang.
Nghĩa trang này, cũng như việc trùng tu nó đã trở thành một biểu tượng của vấn đề hòa giải dân tộc Việt Nam sau chiến tranh. Hồi tháng 3/2013, viên chức đại diện chính quyền Việt Nam là ông Nguyễn Thanh Sơn, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao đã đến đây thắp hương và nói đến mong muốn hòa giải.
****************
Tây Ninh : Công an xô dân té chết tại chỗ nhưng chối tội (Người Việt, 09/12/2018)
Pháp y của công an Việt Nam nói bà Nguyễn Thị Bích ở Tây Ninh chết vì "thiếu máu cơ tim" chứ không phải do công an làm bà chết bất thường hồi tháng Tám, 2018 vừa qua.
Bà Nguyễn Thị Bích. (Hình : Người Lao Động)
Tờ Người Lao Động hôm 7 tháng Mười Hai nói, "Công an tỉnh Tây Ninh cung cấp toàn bộ nội dung bản kết luận giám định pháp y về tử thi bà Bích do Phòng Kỹ thuật Hình sự Công an tỉnh Tây Ninh thực hiện". Trong đó nói "nguyên nhân chết của bà Nguyễn Thị Bích : Chấn thương sọ não trên người có bệnh lý thiếu máu cơ tim".
Bà Nguyễn Thị Bích, 52 tuổi, ngụ ấp Hội Thạnh, xã Tân Hội, huyện Châu Thành tỉnh Tây Ninh, chuyên thu mua củ mì ngay tại nhà mình. Nhà cầm quyền địa phương cho là bà kinh doanh "bất hợp pháp" nên ngày 15 tháng Tám, 2018 đưa một "đoàn liên ngành" tới kiểm tra rồi tịch thu số củ mì bà đang có.
Bà phản đối không chấp nhận vì cho rằng có giấy phép do bà và người khác nữa cùng đứng tên kinh doanh. Trong sự giằng co, bà bị một công an viên xô ngã đập đầu xuống nền xi măng, chấn thương sọ não chết tại chỗ. Gia đình nạn nhân phản ứng quyết liệt nhờ luật sư đại diện và đòi công an khởi tố vụ án để quy trách nhiệm cho kẻ gây ra cái chết của bà Bích.
Sau khi lề mề kéo dài suốt bốn tháng, nay mới thấy công an thông báo vài chữ vắn tắt theo "Kết quả giám định pháp y" và lại do "pháp y" của công an đưa ra, cho người ta hiểu đây là một thứ kết luận mơ hồ nhằm chạy tội giết người cho đồng đảng.
Trao đổi với phóng viên báo Người Lao Động, ông Châu Văn Tài, chồng bà Bích, nói : "Tôi thấy lạ quá. Trước giờ tôi chưa thấy vợ tôi có triệu chứng gì về bệnh lý thiếu máu cơ tim. Không biết sao công an kết luận vậy ?".
center;">
Thông báo công an vừa trao cho gia đình nạn nhân, đổ vạ cho bệnh "thiếu máu cơ tim". (Hình : Người Lao Động)
Luật sư Bùi Quốc Tuấn, người nhận bảo vệ quyền lợi pháp lý cho gia đình bà Bích, theo Người Lao Động, cho rằng "thông báo trên của cơ quan công an là chưa phù hợp, không rõ ràng, dễ gây hiểu nhầm. Theo Luật sư Tuấn, bà Bích chết là do chấn thương sọ não, còn bệnh thiếu máu cơ tim không liên quan gì đến bối cảnh tử vong của nạn nhân".
Những gì diễn ra cho thấy Công an tỉnh Tây Ninh cố gắng nhận cho chìm xuồng thay vì điều tra và truy tố tên công an làm bà Bích đập đầu xuồng nền xin măng dẫn đến cái chết tức tưởi. Đổ cho một thứ bệnh nào đó, thường là tim mạch hay nói nạn nhân tự tử là cách chối tội giết người rất quen thuộc của công an Việt Nam trên cả nước.
Bà Nguyễn Thị Bích là nạn nhân thứ 6 trong số 11 nạn nhân chết bất thường trong tay Công an Việt Nam năm nay.
Bản "Kết quả pháp y" về cái chết bất thường của bà Bích được công an Tây Ninh đưa ra trong lúc chế độ Hà Nội phải giải trình về thi hành các điều khoản của "Công ước Quốc tế Chống Tra tấn và Đối xử bạo ngược" mà họ đã ký cam kết thi hành từ năm 2013. Hơn chục người chết oan khuất trong tay Công an Việt Nam mỗi năm vẫn xảy ra.
Trước những lời cật vấn về những trường hợp chết bất thường vì bị tra tấn nhục hình, tướng công an được chế độ Hà Nội cử tới Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc chối hết tất cả bất chấp sự thực hiển nhiên. (TN)
*************
Bình Thuận : Kê Gà hoang phế do bất nhất trong qui hoạch (RFA, 07/12/2018)
Mũi Kê Gà thuộc vùng biển Bình Thuận với núi, nước xanh và cát vàng là điểm du lịch lý tưởng nếu được khai thác đúng qui chuẩn. Nhưng sau 18 năm nhiều khu nghĩ dưỡng cao cấp đang xây dở tại Kê Gà bị hoang hóa và xuống cấp nghiêm trọng. Đâu là nguyên nhân của sự việc được cho là hoang phí một cách đáng tiếc này.
Bình minh ở mũi Kê Gà - Courtesy kedulich.org
Từ "ốc đảo thiên đường" rồi "Hawaii Việt Nam", những danh xưng mỹ miều được báo chí trong nước gán cho vùng biển Kê Gà ở Bình Thuận, nay thì nơi đây có những khu resort xây cất dở dang và xuống cấp trầm trọng thì báo chí lãi gọi là khu du lịch ma.
Đây là khu du lịch Thuận Quí-Kê Gà nằm trên con đường ven biển nối thành phố Phan Thiết đến xã Tân Thanh, huyện Hàn Thuận Nam tỉnh Bình Thuận. Với những bãi biển còn hoang sơ, những bãi đá có nhiều hình thù độc đáo cùng điểm nhấn là ngọn hải đăng tạo cho Kê Gà một khung cảnh hấp dẫn.
Từ những năm 2000 chính quyền địa phương tỉnh Bình Thuận đã khuyến khích các nhà đầu tư chung sức phát triển những khu nghĩ dưỡng cao cấp, những biệt thự sang trọng. Khi đó những mỹ từ như Kê Gà là một Hawai của Việt Nam đã thu hút những tiền tỷ đầu tư và lượng khách du lịch đột nhiên tăng cao hơn trước.
Đến cuối 2007, chính quyền tỉnh Bình Thuận lại thông báo qui hoạch cảng Kê Gà, yêu cầu tạm ngưng mọi dự án du lịch để chuyển giao cho Tập Đoàn Than Khoáng Sản làm cảng biển tổng hợp có tầm vóc quốc gia.
Tuy nhiên đến 2013 dự án cảng biển Kê Gà được lệnh ngừng xây dựng vì xét thấy không hiệu quả. Hậu quả là cảng biển không xong thì hàng chục biệt thự và resort cao cấp ở Kê Gà cũng lâm cảnh hoang phế, các công trình dở dang để đó càng ngày càng hư hại xuống cấp.
Ở đâu không rõ chứ ở địa phương thì người dân tiếc mãi, là lời bà Nga, cư dân mà cũng là giáo viên về hưu ở Bình Thuận :
"Về vấn đề Kê Gà thì tiếc chứ, có thời gian bữa rày hỏi lại thì câu trả lời là tiếc, đang xây dựng mà ngừng thì tiếc chứ, không chỉ uổng phí mà còn hoang phí nữa. Đã đầu tư vô trong đó một số tiền lớn như vậy mà ngưng lại thì phải có lý do chính đáng chứ".
Theo ông Ngô Minh Chính, giám đốc Sở Văn hóa thể thao và du lịch tỉnh Bình Thuận, lý do chính đáng mà người dân muốn biết trong vụ việc liên quan là :
"Khi mà qui hoạch cảng Kê Gà thì các dự án hoạt động dịch vụ du lịch đang xây dựng này đều phải dừng. Sau một thời gian nghiên cứu thì công ty than khoáng sản thấy rằng không có khả năng làm được cảng Kê Gà, chính vì vậy người ta tạm dừng dự án".
Báo chí trong nước đưa tin đơn vị đầu tư cảng biển Kê Gà là Tập Đoàn Than Khoáng Sản đã chuyển giao qua chính quyền Bình Thuận hơn 65 tỷ đồng để bồi thương cho các doanh nghiệp đầu tư khu du lịch Kê Gà bị thiệt hại thua lỗ do lệnh ngưng xây dựng hồi năm 2007. Với câu hỏi chừng ấy tiền bồi thường có thỏa đáng không, ông Ngô Minh Chính nói :
"Nhà nước và đặc biệt Công ty Than- Khoáng sản là đơn vị đền bù cho các dự án du lịch đó. Nhưng trong cái thời gian dài thực sự mà nói cái đền bù đó chưa đáp ứng được những yêu cầu của các nhà đầu tư du lịch, bởi một lẽ người ta đang làm rồi lại dừng, dừng rồi giờ đền bù để người ta tổ chức lại thì đây là một việc cũng có những khó khăn nhất định. Cho nên Bình Thuận sẽ kiến nghị Công ty Than- Khoáng sản phải đền bù thích đáng cho các dự án này có điều kiện để tiếp tục phát triển".
Đối với một người hoạt động và viết sách du lịch bao năm nay, ông Nguyện Văn Mỹ, chủ tịch công ty du lịch Lửa Việt, chuyên gia tư vấn du lịch CBT, thì thực tế nên tránh cường điệu thái quá khi gọi dự án du lịch Kê Gà là một Hawaii Việt Nam :
"Kê Gà là một địa danh gắn liền với một trong những hải đăng xưa và đẹp của Việt Nam. Vùng biển ở đó gọi là đẹp nhưng không phải là đẹp đến mức nổi trội hơn hẳn những vùng khác. Sau các vùng Mũi Né, Hòn Rơm thì Kê Gà mới là lựa chọn tiếp theo, để thấy rằng nó không phải là số một. Tôi đã đi khảo sát Kê Gà từ những năm mà chưa có điện, đường đi cực kỳ khó khăn vất vả, biển thì hoang sơ mà nói rằng nó là Hawaii của Việt Nam thì hơi quá. Có khá nhiều dự án ở biển đó, thậm chí nhiều dự án mình cứ tưởng không làm được nhưng họ đã cải tạo thành những bãi rất đẹp".
Về sự kiện những công trình xây dựng biệt thư cao cấp hay khu nghĩ dưỡng sang trọng ở Kê Gà bị gián đoạn trước qui hoạch cảng biển của chính phủ, ông Nguyễn Văn Mỹ nhận định :
"Đây là nhược điểm tôi cho là có thế cố hữu ở Việt Nam. Đó là thiếu sự qui hoạch đồng bộ và lâu dài. Nếu có qui hoạch cảng tổng hợp trước thì chắc chắn không ai đầu tư vào đây, kể cả Bình Thuận họ không bết họ mới cấp giấy phép, nhưng khi trung ương đùng một phát qui hoạch cảng biển tổng hợp mà chủ yếu là cho dự án vận chuyển Bauxite thì tỉnh phải chấp hành ngưng các dự án thôi. Đáng buồn là sau gần cả chục năm thì dự án không khả thi, thì ở đây là bộc lộ điểm yếu của nhà nước về quản lý nhà nước và về qui hoạch".
Vẫn theo lời ông, đó là sự thiệt thòi kinh tế cho các nhà đầu tư, và thiệt thòi thứ hai là tỉnh mất niềm tin :
"Sau thời gian đầu tư nửa chừng họ phải để nguyên, biển Bình Thuận thì gió như phang và nắng như rang, công trình xây dựng để phơi mưa nắng thì nó xuống cấp, bỏ hoang. Nhà nước có đền bù nhưng chắc chắn khó tương xứng với những thiệt hại như vậy. Thực tế là như thế, thiếu một sự ổn định về chính sách về qui hoạch. Tỉnh Bình Thuận chẳng làm gì được vì trung ương chỉ đạo như thế, tỉnh chỉ là cấp thưa hành thôi".
Đó là câu chuyện đằng sau những dự án du lịch gọi là tầm cỡ ở Kê Gà , nay là khu bỏ hoang sau khi bị ảnh hưởng bởi qui hoạch cảng biển của chính phủ hồi năm 2007. Xem ra giải pháp cho vấn đề vừa nêu hãy còn nằm ở phía trước.
Ông Nguyễn Đạc Thành, chủ tịch Hội Người Mỹ gốc Việt (VAF), từng phục vụ quân lực Việt Nam Cộng Hoà với cấp bậc Thiếu tá, cho VOA biết hội VAF đã trùng tu tổng cộng 5.896 ngôi mộ trong thời gian từ tháng 5, 2014 đến hết tháng 12, 2016 tại Nghĩa trang Biên Hòa, nơi an nghỉ của hơn 16.000 quân nhân miền Nam Việt Nam.
Nghĩa trang Biên Hòa ở tỉnh Bình Dương
Dù có nhiều nỗ lực can thiệp của các dân biểu Hoa Kỳ cũng như phái bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam, ông Thành nói chính quyền Việt Nam vẫn chưa chính thức cấp giấy phép cho việc trùng tu nầy :
"Trên mặt giấy tờ thì chưa có, phải chờ thôi. Nhưng trên thực tế thì họ đã cho rồi. Hiện bây giờ đã trùng tu được 5.896 ngôi mộ. Khu vực Đài tưởng niệm Vành khăn tang đã trùng tu 90%."
Ông Thành cho biết trong số 5.896 ngôi mộ đã trùng tu có 3.355 ngôi mộ do VAF và cá nhân ông Lê Thành Ân, cựu Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ tại Sài Gòn thực hiện, còn lại 2.561 ngôi mộ là do Biệt động quân, Hội đoàn Bắc California, và các mạnh thường quân khác thực hiện với tư cách cá nhân.
Ông Thành nói chính quyền Việt Nam chỉ cho các cá nhân chứ chưa cho phép các tổ chức hay hội đoàn trực tiếp ký hợp đồng trùng tu với Ban Quản lý Nghĩa trang, hay với một công ty thực hiện trùng tu do nhà nước chỉ định.
Trước đây, ông Thành đã gửi thư cho đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội và chính quyền địa phương tỉnh Bình Dương, kêu gọi Việt Nam cấp phép cho Hội được chính thức lên kế hoạch và tiến hành công tác trùng tu nghĩa trang một cách đồng bộ, quy củ, và có tổ chức. Tuy nhiên cho đến nay đã gần hai năm, VAF vẫn chưa nhận được phản hồi chính thức bằng văn bản của chính quyền Việt Nam.
Ông Thành nói vào tháng 3/2014, phái đoàn Bộ Ngoại giao Việt Nam do Thứ trưởng Nguyễn Thanh Sơn dẫn đầu đã đồng ý cho VAF trùng tu các ngôi mộ trong nghĩa trang Biên Hòa với điều kiện phải tự lo chi phí vì chính phủ Việt Nam không có ngân sách. Cho đến nay chính quyền tỉnh Bình Dương vẫn không thi hành lời hứa đó.
Trong dịp Tết Nguyên đán vừa qua, ngày 3/2, cựu Thượng Nghị sĩ Hoa Kỳ Jim Webb có một cuộc gặp với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, mà theo ông Thành, có nhiều khả năng là nhằm vận động Hà Nội cấp phép cho việc trùng tu nghĩa trang Biên Hòa :
"Tôi nghĩ rằng ông Jim Webb đi qua đó cũng có mục đích đó. Ông Jim Webb là người rất quan tâm đến nghĩa trang Biên Hòa. Ổng ủng hộ 100%. Tôi rất kính trọng sự vô tư của ổng và sự cố gắng của ổng."
Ông Thành xem đây là một dấu hiệu tích cực giúp VAF hoàn thành sứ mệnh thiêng liêng làm khang trang phần mộ của các chiến sĩ Việt Nam Cộng Hòa :
"Tôi hy vọng rằng trong tương lai gần (sẽ có được giấy phép). Bởi vì nó có những khó khăn của bên phía Việt Nam. Chúng tôi đã biết được những khó khăn đó. Chúng tôi sẽ vận động ông Nguyễn Phú Bình và ông Dương Trung Quốc."
Ông Nguyễn Phú Bình, nguyên thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam, người đã "cho phép" VAF thực hiện chương trình "Tử sĩ Trở về" từ năm 2007, một dự án nhằm tìm kiếm, cải táng hài cốt những người lính Việt Nam Cộng hòa đã nằm xuống trong các trại tù cải tạo và tu sửa lại Nghĩa trang Biên Hoà.
Trong cuộc phỏng vấn với Đài Tiếng nói Việt Nam VOV, nhà sử học Dương Trung Quốc, một đại biểu quốc hội thâm niên, kêu gọi "ý thức, trách nhiệm công dân cùng tham gia vào quá trình hòa hợp dân tộc" mà trong đó ông nhìn nhận rằng "về phía đất nước chúng ta cũng có những sai sót."
Vào tháng trước, ông Trương Minh Đức, một blogger ở thành phố Hồ Chí Minh cho VOA biết công an Việt Nam đã câu lưu một số nhà vận động nhân quyền trong 2 giờ khi họ đến thắp hương viếng mộ các chiến sĩ tại nghĩa trang Biên Hòa, nơi mà người đi viếng gặp không ít khó khăn, đòi hỏi phải đăng ký, xuất trình giấy tờ và kê khai địa chỉ.
Nguồn : Tinhdongdoi.com, VietnamPlus
