Không tham gia RIMPAC có phải là một chọn lựa đúng ?
Cánh Cò, RFA, 22/08/2020
Theo bản tin từ VOA cho biết "Việt Nam không có tên trong danh sách 10 nước đang tham gia cuộc Diễn tập Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) năm nay ở Hawaii, dù đã được mời. Hà Nội chưa thông báo lý do không tham dự RIMPAC – cuộc diễn tập chỉ diễn ra trên biển từ ngày 17 tới 31 tháng Tám và không có các sự kiện giao lưu trên bờ do các quan ngại về virus Corona".
Cuộc diễn tập RIMPAC 2020 diễn ra trên biển từ ngày 17 tới 31/08/2020
Nội dung bản tin làm nhiều người theo dõi tình hình Biển Đông hụt hẫng, Hụt hẫng và tiếc rẻ cho thái độ thiếu quyết đoán của Việt Nam khi Mỹ đang tung hết chiêu thức trên mặt trận "ngoại giao quốc phòng", theo cách nói của The Washington Post, để cho Trung Quốc thấy sức mạnh hải quân của họ cũng như đồng minh trên biển. Sức mạnh ấy được phô diễn không những chỉ để phối hợp tấn công nếu xảy ra chiến tranh, ở đây rõ ràng là với Trung Quốc, mà còn trực tiếp cho thấy tiềm lực mà hải quân Mỹ hiện có.
RIMPAC (the Rim of the Pacific Exercise) là "Cuộc tập trận Vành đai Thái Bình Dương" cuộc tập trận tác chiến trên biển có quy mô quốc tế lớn nhất thế giới. RIMPAC được tổ chức hai năm một lần của các năm chẵn tại Hawaii. Nó được điều hành và chi huy bởi Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Hải quân Hoa Kỳ, như một phương tiện thúc đẩy sự ổn định trong khu vực vì lợi ích của tất cả các quốc gia tham gia.
Năm nay Mỹ chính thức mời Việt Nam tham dự nhưng lại tiếp tục không mời Trung Quốc cho thấy thái độ của chính quyền Mỹ là dứt khoát và có lẽ việc không mời Trung Quốc khiến Việt Nam lo ngại, không dám tiếp tục tham gia như năm 2018 mặc dù năm đó cũng không có mặt Trung Quốc.
Theo The Washington Post việc Hoa Kỳ một lần nữa không mời Trung Quốc tham gia các cuộc tập trận RIMPAC năm nayWashington dường như đang đưa ra một tuyên bố mạnh mẽ về quốc phòng, thay vì ngoại giao.
Hơn ai hết Hà Nội biết rất rõ tại sao Mỹ không mời Trung Quốc tham gia, thái độ này làm Việt Nam vừa hy vọng lại không kém lo âu. Hy vọng Mỹ sẽ có thái độ trực diện với Trung Quốc khi Bắc Kinh tiếp tục xem Biển Đông là vùng biển của Đại hán nhưng cùng lúc Hà Nội chừng như chưa sẵn sàng tỏ thái độ chống lại ý đồ xâm lấn của Trung Quốc. Việt Nam tiếp tục chọn cách im lặng và nhẫn nhịn mặc dù có đưa ra những phản đối hồi gần đây về vụ Bãi Tư Chính. Giới lãnh đạo Hà Nội vẫn cho rằng giải pháp hòa hoãn với Trung Quốc từ trước tới nay vẫn là chính sách duy nhất trong tình trạng một nước Trung Quốc quá mạnh và quá quyết đoán.
Có thể Hà Nội đã đúng trong quá khứ tức là từ năm 1990 khi ký tên vào Hội Nghị Thành Đô nhưng từ những năm gần đây diễn biến chống Trung Quốc của Mỹ và các nước ngày một căng thẳng hơn thì thái độ im lặng chịu đựng ấy có lẽ không còn phù hợp.
Có thể trận chiến tranh 1979 vẫn còn ám ảnh giới lãnh đạo quốc phòng của Việt Nam nhưng nếu mang những lo sợ ấy vào quyết sách bảo vệ đất nước trong tình hình hiện nay là thái độ trùm chăn và kiến thức khoa học quân sự bị lệch lạc. Năm 1979 Trung Quốc bất ngờ tiến đánh Việt Nam trong lúc cán bộ chiến sĩ không thể ngờ người bạn chí cốt của mình lại ra tay trong lúc Việt Nam đang bận rộn với chiến dịch biên giới Tây Nam. Tuy bất ngờ nhưng Việt Nam vẫn chống trả thành công và Trung Quốc mặc dù thắng thế nhưng hậu quả vô cùng nghiêm trọng và khó làm cho họ đủ can đảm ra tay lần thứ hai trên mặt trận này.
Lý do là tình hình hiện nay rất khác. Hệ thống theo dõi, phát hiện đối phương từ khi chúng tập trung không còn như cách đây 40 năm. Chỉ cần một đại đội di chuyển về phương Nam, Hà Nội dễ dàng được báo động và chuẩn bị phản công. Trung Quốc không thể càn quét Việt Nam như lúc trước nhất là khi cả thế giới đang theo dõi từng động tác của họ.
Và nhất là hiện nay Mỹ không còn là kẻ thù của Việt Nam.
Sự sợ hãi chiến tranh trên mặt biển là lo âu chung của các nước trong khu vực chứ không riêng gì Việt Nam. Từ Malaysia, Indonesia cho tới Philippine và thậm chí kể cả Brunei…đều là nạn nhân nếu Trung Quốc ra tay. Mỹ thấy rõ điều đó và những động thái canh chừng Trung Quốc qua cách biểu đạt "tự do thông thương hàng hải" đã phần nào khiến Trung Quốc dè chừng nhất là những chống đối mạnh mẽ chưa từng thấy gần đây của Mỹ đã khiến Trung Quốc phải chọn thái độ co cụm trong cách ứng xử ngoại giao với các nước.
Bất kể nổ lực lôi kéo Việt Nam bằng những động thái giúp đỡ, hứa hẹn lẫn chống Trung Quốc của Mỹ Hà Nội vẫn tỏ ra lơ là và hình ảnh đi giây ngày một rõ hơn. Trong quá khứ việc đi giây được xem là hợp lý bao nhiêu thì trong tình hình hiện tại bị đánh giá là sai lầm bấy nhiêu. Việt Nam lo ngại trở thành tiền đồn chống Trung Quốc của Mỹ nhưng mặc nhiên chấp nhận thân phận phên giậu của mình khó làm cho Mỹ tiếp tục kiên nhẫn.
Cách đối phó của Bắc Kinh là tiếp tục bóp cổ Hà Nội bằng quân sự, bằng tiền bạc, bằng kinh tế, bằng liên quan đảng phái….không cho phát ra tiếng vang, mà tiếng vang hiệu quả nhất là thái độ hợp tác với Mỹ qua việc tham dự RIMPAC.
Chờ xem sau RIMPAC là gì và việc từ chối tham gia RIMPAC của Việt Nam là một chọn lựa thất bại hay không. Nếu đợi đến RIMPAC 2022 mới tham gia e rằng Việt Nam đã lỡ tàu vì lúc ấy có lẽ con tàu Washington đã đổi tài xế lẫn đường ray.
Cánh Cò
Nguồn : RFA, 22/08/2020 (canhco's blog)
*********************
Việt Nam không tham gia tập trận Vành Đai Thái Bình Dương
Võ Mường Thanh, RFA, 20/08/2020
Cuộc tập trận Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) 2020 do Mỹ tổ chức bắt đầu khởi động hôm 17/8 và kéo dài hai tuần, tới ngày 31/8. Đây là cuộc tập trận hải quân quốc tế lớn nhất thế giới do Mỹ tổ chức 2 năm một lần, đã bắt đầu tại Honolulu, tiểu bang Hawaii. Với sự lãnh đạo của Mỹ, cuộc tập trận này bao gồm hải quân các nước thuộc khu vực Vành đai Thái Bình Dương với mục tiêu thúc đẩy ổn định và hợp tác khu vực.
Hình của Hải quân Mỹ chụp hôm 15/7/2014 cho thấy tàu chiến Mỹ trong cuộc tập trận RIMPAC năm 2014 - AFP
Điểm đáng chú ý là RIMPAC 2020 thiếu vắng sự tham gia của một số quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Cách đây 5 tháng, khi virus Corona gây ra đại dịch Covid-19 bắt đầu lây lan nhanh chóng trên khắp thế giới, có vẻ như Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ (PACFLEET) sẽ khó có thể tổ chức cuộc tập trận dự kiến diễn ra vào tháng 6-7/2020. Tuy nhiên, tháng 4 vừa qua, PACFLEET đã gửi thư tới 25 quốc gia Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mời tham gia RIMPAC 2020.
Cuộc tập trận đã lùi từ tháng 6/2020 xuống trung tuần tháng 8/2020 và cắt ngắn thời gian từ 5 tuần xuống còn 2 tuần. Do những lo ngại từ Covid-19, cuộc tập trận sẽ diễn ra hoàn toàn trên biển để giảm nguy cơ lây nhiễm cho các nhân viên quân sự và cư dân trên quần đảo Hawaii. Một số hoạt động như tập trận đổ bộ, các hoạt động giao lưu thể thao, văn hóa trên bộ đều bị hủy. Tập trận trên biển sẽ gồm các mục tác chiến chống tàu ngầm, huấn luyện ngăn chặn hàng hải và bắn đạn thật với mục tiêu là một tàu hải quân Mỹ đã hết hạn sử dụng.
Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 rõ ràng đã tác động tới năng lực sẵn sàng tác chiến của các lực lượng quân đội khắp khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Mặc dù PACFLEET chưa công bố danh sách các quốc gia tham gia RIMPAC 2020, các thông tin báo chí cho thấy chỉ có 11 nước gồm Mỹ, Australia, Canada, Pháp, Ấn Độ, Hàn Quốc, Nhật Bản, New Zealand, Brunei, Philippines và Singapore, giảm đáng kể so với 26 quốc gia tham gia RIMPAC 2018.
Trung Quốc không được mời tham dự RIMPAC 2020. Mặc dù từng tham dự RIMPAC 2014 và 2016, Trung Quốc đã không được mời kể từ RIMPAC 2018 sau khi Chính quyền của Tổng thống Donald Trump cáo buộc Trung Quốc đã "nuốt lời", không thực hiện cam kết không quân sự hóa tại các đảo nhân tạo mà Trung Quốc đã chiếm giữ ở Biển Đông. Dù vậy, Hải quân Trung Quốc đã cử tàu do thám tới để theo dõi cuộc tập trận RIMPAC 2018. Có lẽ, Hải quân Trung Quốc sẽ một lần nữa hiện diện không phải với tư cách khách mời tại RIMPAC 2020.
Hình ảnh tập trận RIMPAC 2020 hôm 17/8/2016 AFP
Sự hiện diện hải quân của các quốc gia Đông Nam Á ngoài khơi quần đảo Hawaii lần này đã giảm đáng kể so với cách đây 2 năm, chủ yếu vì đại dịch Covid-19. Tại RIMPAC 2018, có 7 quốc gia Đông Nam Á tham gia gồm Indonesia, Malaysia, Singapore và Philippines cử tàu chiến, trong khi Brunei, Thái Lan và Việt Nam cử nhân sự tham gia và được triển khai trên các tàu hải quân của Mỹ. Campuchia, Lào và Myanmar không được mời tham gia do những quy định hạn chế hợp tác quân sự của Mỹ với 3 nước này.
Năm nay, chỉ có 3 quốc gia Đông Nam Á cử tàu chiến. Brunei đã triển khai tàu tuần tra ngoài khơi KDB Darulehson, Singapore cử tàu khu trục RSS Supreme lớp Formidable, Philippines cử tàu khu trục BRP Jose Rizal mới do Hàn Quốc chế tạo. Việc hải quân Philippines tham gia không bị ảnh hưởng bởi quyết định mới đây của Tổng thống Duterte về việc cấm các tàu chiến của nước này tham gia tập trận với hải quân nước ngoài tại Biển Đông để tránh khiêu khích Trung Quốc. Đáng ngạc nhiên là Việt Nam đã không cử tàu chiến tham gia RIMPAC 2020 dù quan hệ quốc phòng với Mỹ đang phát triển và Việt Nam đang thể hiện sự năng động của mình trong vai trò Chủ tịch đương nhiệm của ASEAN năm nay.
Những hạn chế tác chiến được áp đặt để các quốc gia khu vực có thể kiểm soát dịch bệnh là nguyên nhân chính khiến nhiều quốc gia Đông Nam Á không nhận lời mời tham gia RIMPAC 2020. Thông thường, các cuộc tập trận như vậy mang lại một cơ hội tốt để hải quân khu vực tăng cường huấn luyện và kết nối với Hải quân Mỹ cũng như các đối tác hàng hải quan trọng khác như Australia và Nhật Bản. Những cơ hội này là đặc biệt quan trọng vào thời điểm căng thẳng đang gia tăng tại Biển Đông, khi mà các quốc gia Đông Nam Á có tuyên bố chủ quyền hơn bao giờ hết muốn bảo vệ các quyền chủ quyền trong Vùng đặc quyền kinh tế của họ vốn bị Trung Quốc lấn lướt trong những tháng qua.
Tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc cho rằng Mỹ lợi dụng RIMPAC 2020 để "thể hiện và phô trương sức mạnh quân sự, và quan trọng hơn là để thử thách lòng trung thành của các đồng minh và đối tác". Sự "nguyền rủa" của Trung Quốc đối với RIMPAC 2020 nhiều khả năng sẽ trở thành cơn cuồng nộ nếu Đài Loan được mời làm quan sát viên RIMPAC 2020 như vùng lãnh thổ này đã đề nghị. Việc này tất nhiên phù hợp với Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng 2021 của Mỹ, theo đó kêu gọi Mỹ tăng cường hợp tác quốc phòng với Đài Loan, trong đó có việc tham gia các cuộc tập trận quân sự như RIMPAC 2020.
Đài Loan từng hy vọng việc củng cố quan hệ của vùng lãnh thổ này với Mỹ sẽ giúp họ được mời tham dự RIMPAC với tư cách quan sát viên, song điều này đã không xảy ra. Ngày 17/8, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Đài Loan Shih Shun-wen cũng đã xác nhận rằng Đài Loan không nhận được lời mời tham dự, song ông nhấn mạnh rằng "hợp tác giữa Đài Loan với Mỹ sẽ có lợi cho sự ổn định khu vực". Cuối tháng 7/2020, ông Shih Shun-wen đã tuyên bố rằng Đài Loan muốn được tham gia cuộc tập trận : "Đài Loan mong muốn được tham gia RIMPAC với vai trò quan sát viên bởi điều này sẽ giúp chúng tôi học hỏi được từ các hoạt động hợp tác huấn luyện và cứu trợ nhân đạo".
Quyết định của Washington không mời Đài Loan làm quan sát viên của cuộc tập trận RIMPAC bắt nguồn từ thực tế là quan hệ giữa hai bờ eo biển Đài Loan xấu đi và cả Trung Quốc, Mỹ lẫn Đài Loan đều đang tìm cách giảm căng thẳng. Bắc Kinh coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của Trung Quốc và không loại trừ khả năng dùng vũ lực để giành quyền kiểm soát hòn đảo này.
Tuần trước, tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng đăng bài viết cho biết Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã ra lệnh cho các nhân viên đang làm nhiệm vụ "không được nổ súng trước" do Bắc Kinh muốn hạ nhiệt căng thẳng với Mỹ ở khu vực Biển Đông. Cả Trung Quốc và Mỹ đều đẩy mạnh hoạt động tại các vùng biển tranh chấp trong những tháng gần đây, làm gia tăng nguy cơ xảy ra các vụ việc vượt ngoài tầm kiểm soát. Quân đội Đài Loan từng rất hy vọng được tham gia RIMPAC khi Thượng viện Mỹ thông qua Đạo luật Chi ngân sách Quốc phòng năm tài khóa 2021 vào tháng 7/2020. Đạo luật này kêu gọi Mỹ mời Đài Loan tham gia cuộc tập trận và ngăn chặn Trung Quốc tiến hành đánh chiếm Đài Loan. Sau khi Mỹ cử Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Alex Azar thăm chính thức Đài Loan vào đầu tháng 8/2020, nhiều ý kiến cho rằng có thể Đài Loan sẽ được mời tham gia tập trận RIMPAC. Ông Azar là quan chức cấp cao nhất của Mỹ tới thăm Đài Loan kể từ khi Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc và cắt đứt quan hệ chính thức với Đài Loan vào năm 1979. Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã khẳng định chuyến thăm này cho thấy quan hệ Mỹ-Đài đang ở thời kỳ tốt đẹp nhất.
Lin Yu-fang - Trưởng bộ phận nghiên cứu an ninh quốc gia tại Cơ quan Chính sách Quốc gia, một tổ chức nghiên cứu tư vấn chính sách ủng hộ Quốc Dân đảng - cho rằng bất chấp mối quan hệ Mỹ-Đài đang ấm lên, có thể hiểu lý do Mỹ sẽ không mời Đài Loan tham gia cuộc tập trận RIMPAC. Với kinh nghiệm từng là chủ tịch Ủy ban Quốc phòng và Đối ngoại của Quốc hội Đài Loan, Lin Yu-fang nói : "RIMPAC là một cuộc tập trận quốc tế quan trọng, và các quốc gia tham gia cuộc tập trận này thuộc diện đồng minh chủ chốt của Mỹ, với các thỏa thuận quân sự và an ninh đã được các bên ký kết". Ông cho rằng mặc dù quan hệ Mỹ-Đài đang ở thời kỳ đỉnh cao, song Washington cũng phải có giới hạn nhất định : "Mỹ đã cử Bộ trưởng Y tế tới Đài Loan, nhưng đây là kết quả của tình trạng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đại lục. Chúng ta không nên mong đợi Mỹ làm bất cứ điều gì có lợi cho Đài Loan. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đặt ra giới hạn đỏ về vấn đề này và sẽ không cho phép các quan chức khác trong chính quyền vượt qua giới hạn đó bởi điều này sẽ gây ra thảm họa đối với quan hệ Mỹ-Trung, và Trung Quốc chắc chắn sẽ trả đũa". Ông cũng cho biết thêm rằng một cuộc xung đột toàn diện với Bắc Kinh không có lợi cho Mỹ.
Zhu Feng, Giáo sư chuyên ngành quan hệ quốc tế tại trường Đại học Nam Kinh, cho biết việc Mỹ không mời Đài Loan tham gia tập trận RIMPAC phản ánh "sự nhạy cảm" từ phía Lầu Năm Góc nhằm tránh nguy cơ xung đột quân sự. Ông bình luận : "Quan hệ Trung-Mỹ hiện ở vào giai đoạn khó khăn, và cả hai bên đều không muốn xung đột ở khu vực Tây Thái Bình Dương vượt ra ngoài tầm kiểm soát. Các cường quốc có thể cạnh tranh về mặt chiến lược, nhưng các nước này cũng muốn kiểm soát rủi ro để tránh khả năng xảy ra xung đột vũ trang".
Trong khi đó, chuyên gia hải quân Li Jie ở Bắc Kinh cho rằng vấn đề Đài Loan tham gia RIMPAC là một trong số các "lá bài mặc cả" của Washington trong xử lý quan hệ với Bắc Kinh. Ông nói : "Mỹ vẫn có thể mời Đài Loan tham gia tập trận RIMPAC vào lần sau nếu họ muốn sử dụng 'lá bài' này".
Võ Mường Thanh
Nguồn : VOA, 20/08/2020
*********************
VOA, 20/08/2020
Việt Nam không có tên trong danh sách 10 nước đang tham gia cuộc Diễn tập Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) năm nay ở Hawaii, dù đã được mời.
Hiện chính quyền Hà Nội chưa thông báo lý do không tham dự RIMPAC – cuộc diễn tập chỉ diễn ra trên biển từ ngày 17 tới 31 tháng Tám và không có các sự kiện giao lưu trên bờ do các quan ngại về virus Corona.
Hải quân Mỹ hồi tháng Năm xác nhận riêng với VOA Việt ngữ rằng Việt Nam là một trong 25 nước được mời tham dự cuộc thao dượt hải quân diễn ra hai năm một lần và được coi là "lớn nhất thế giới".
Tuy nhiên, Việt Nam không có tên trong danh sách 10 quốc gia, gồm các đồng minh quan trọng của Hoa Kỳ, quyết định tham gia sự kiện trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn tiếp tục lây lan.
Hai năm trước, Bộ Quốc phòng Việt Nam cử tám sĩ quan tham mưu nhưng không phái tàu chiến tới dự RIMPAC 2018.
Theo Hải quân Mỹ, cuộc thao dượt hải quân quốc tế nhằm mục đích "thúc đẩy và duy trì các mối quan hệ hợp tác, vốn mang tính sống còn để bảo đảm an toàn và an ninh của các tuyến đường biển vì một khu vực Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương tự do và rộng mở".
Lực lượng này nói thêm rằng cuộc thao dượt diễn ra ở vùng biển quanh các hòn đảo ở Hawaii là "một nền tảng độc đáo nhằm củng cố khả năng tương tác và các mối quan hệ đối tác hàng hải chiến lược".
********************
VOA, 20/08/2020
Hôm 20/8, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng việc Trung Quốc đưa máy bay ném bom chiến lược H-6J đến đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa vào hồi đầu tháng 8.
Trung Quốc đưa oanh tạc cơ đến Phú Lâm ‘ngăn chặn khiêu khích từ Mỹ’ - Ảnh Business Insider
Trả lời câu hỏi về phản ứng của Việt Nam trước việc Trung Quốc điều oanh tạc cơ H-6J đến đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa vào hồi đầu tháng 8, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nói : "Chúng tôi đã nhiều lần khẳng định nhưng cũng xin nhắc lại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là bộ phận không thể tách rời của lãnh thổ của Việt Nam", theo trang Người Lao Động.
Trang này dẫn lời bà Hằng khẳng định "việc các bên đưa các loại vũ khí cũng như máy bay chiến đấu ra quần đảo Hoàng Sa không chỉ vi phạm chủ quyền của Việt Nam mà còn làm phức tạp tình hình ở Biển Đông".
"Chúng tôi kêu gọi các bên có đóng góp có trách nhiệm trong việc duy trì hòa bình, ổn định và an ninh ở Biển Đông", bà Lê Thị Thu Hằng nói.
Trang Tuổi trẻ dẫn lời bà Hằng nói : "Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền của mình đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế".
Trước đó, hôm 13/8, Hoàn cầu Thời báo, tờ báo của Đảng cộng sản Trung Quốc, nói việc quân đội Trung Quốc triển khai máy bay ném bom H-6J mới đến đảo Phú Lâm ở Biển Đông, nơi Việt Nam tuyên bố chủ quyền, là để "trấn áp và ngăn chặn các hoạt động quân sự khiêu khích của Mỹ trong khu vực".
Tờ báo dẫn lời người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Nhậm Quốc Cường, trong cuộc họp báo thường kỳ hồi tháng 7 cho hay máy bay ném bom H-6J gần đây tham gia các cuộc tập trận chuyên sâu ở Biển Đông.
Hôm 12/8, truyền thông quốc tế đồng loạt đưa tin về việc Trung Quốc triển khai máy bay ném bom H-6J đến đảo Phú Lâm. Có ít nhất một chiếc H-6J đã được nhìn thấy hạ cánh xuống hòn đảo mà Việt Nam vẫn tuyên bố chủ quyền song trên thực tế do Trung Quốc kiểm soát.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ đang leo thang trên nhiều lĩnh vực, trong đó có vấn đề Biển Đông với việc Washington tỏ ra cứng rắn hơn trong việc chống lại yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh, đồng thời gia tăng sự hiện diện hải quân trong khu vực Tây Thái Bình Dương.
"Với khả năng của vũ khí này, có thể bao gồm tên lửa đạn đạo chống hạm, sẽ đề ra mối răn đe to lớn đối với hàng không mẫu hạm Mỹ", tờ báo nhà nước Trung Quốc nói hôm 13/8 sau khi báo chí quốc tế đưa tin và hình ảnh về động thái mới của Bắc Kinh một ngày trước.
Hoàn cầu Thời báo cho biết máy bay ném bom H-6J là một trong những vũ khí mới nhất của Trung Quốc và chỉ mới được tiết lộ vào tháng 7 năm nay.
Mỹ không mời Trung Quốc, nhưng mời Việt Nam tham gia cùng 25 nước trong cuộc tập trận quy mô có tên Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) trên Biển Đông năm 2020.
Một hoạt động trong diễn tập Vành đai Thái Bình Dương ngày 13/7/2018
Hải quân Mỹ gọi đây là cuộc tập trận 'lớn nhất thế giới', năm nay dự kiến diễn ra từ 17-31/8, ngắn hơn hai tuần so với các RIMPAC trước đó, và chỉ diễn ra trên biển do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, theo Defense News.
Bà Rochelle Rieger, người phát ngôn Chỉ huy Hạm đội Ba của Hải quân Mỹ xác nhận với VOA rằng 25 quốc gia từng tham gia RIMPAC 2018 đã chính thức được mời tới RIMPAC 2020, trong đó có Việt Nam.
Hải quân Mỹ đã rút lại lời mời Trung Quốc tham dự RIMPAC từ năm 2018 và tiếp tục không mời năm 2020.
Trong số 25 nước được mời năm nay, sáu nước Đông Nam Á gồm có Việt Nam, Philippines, Brunei, Indonesia, Singapore, Malyasia.
Hải quân Mỹ đã tổ chức diễn tập Vành đai Thái Bình Dương từ đầu những năm 1970.
Hồi tháng 3/2020, Chỉ huy Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ, Đô đốc John Aquilino và Daniel Kritenbrink, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam, trong khi bàn về việc tổ chức RIMPAC 2020 và kế hoạch thăm cảng Đà Nẵng của tàu sân bay USS Theodore Roosevelt, đã nhấn mạnh mối quan hệ đối tác của Hoa Kỳ với Việt Nam, theo USNI News.
"Hoa Kỳ đứng về phía Việt Nam, vì họ giữ vững chủ quyền và độc lập trong khi họ thực hiện các yêu sách chính đáng theo luật pháp quốc tế", Đô đốc Aquurino nói.
Trong khi đó, Đại sứ Kritenbrink cho biết, "mối quan hệ quốc phòng của chúng tôi giúp thúc đẩy các lợi ích an ninh chung bao gồm tự do hàng hải ở Biển Đông, tôn trọng luật pháp quốc tế và giải quyết tranh chấp trên cơ sở hòa bình".
Chưa rõ Việt Nam có nhận lời tham gia RIMPAC 2020 hay chưa, nhưng năm 2018 Việt Nam đã cử đại diện tham gia, dù không mang theo tàu chiến nào để bổ sung vào danh sách 46 tầu chiến mà 25 quốc gia mang tới Hawaii.
Liệu khả năng Việt Nam tham gia RIMPAC 2020 trong khi Trung Quốc đứng ngoài cuộc có làm cường quốc này giận giữ thêm hay không trong bối cảnh xung đột trên Biển Đông đang ngày càng căng thẳng, và có ý nghĩa thúc đẩy gì trong mối quan hệ Việt Nam, Hoa Kỳ ?
BBC News tiếng Việt có cuộc trao đổi với Giáo sư Carl Thayer từ Úc.
BBC : Việc Mỹ mời Việt Nam tham gia RIMPAC 2020 có ý nghĩa gì ? Đặc biệt là vào thời điểm này, khi các nước đang đối phó với dịch Covid-19 và Trung Quốc đang tăng cường hoạt động trên vùng biển tranh chấp ?
Huy hiệu RIMPAC 2020
Carl Thayer : Đây là lần thứ tư Việt Nam tham dự RIMPAC. Việt Nam đã gửi các nhà qua sát của mình tới các cuộc tập trận tương tự vào năm 2012 và 2016. Việt Nam cũng là một nước tham gia chính thức vào RIMPAC lần đầu tiên năm 2018 và đã gửi 8 sĩ quan hải quân tham gia, nhưng không mang tới tàu chiến nào.
Dưới thời chính quyền ông Trump, các tài liệu chính sách chính như Chiến lược An ninh Quốc gia Mỹ, Chiến lược An ninh Quốc phòng Mỹ, và Báo cáo chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương đều chỉ ra rằng Việt Nam là một đối tác chiến lược tiềm năng của Mỹ.
Đó là lý do tại sao Việt Nam được mời tham gia tập trận chung vào năm 2018 và vào năm nay. Chính Mỹ là nước muốn Việt Nam tham gia vào một mạng lưới thỏa thuận an ninh khu vực.
Về vấn đề thời gian, RIMPAC được tổ chức hai năm một lần vào khoảng tháng 6-7. Năm nay, RIMPAC bị cắt ngắn hơn hai tuần, từ 17-31/8. Trong những năm qua, diễn tập hải quân được thực hiện tại vùng biển ngoài khơi San Diego, California and Hawaii. Năm nay cuộc diễn tập hải quân sẽ bị giới hạn ở vùng biển xung quanh Hawaii.
BBC : Ông có nhận định như thế nào về khả năng Việt Nam tham gia vào cuộc tập trận chung nói trên sau khi nhận được lời mời từ Mỹ ?
Carl Thayer : Do đại dịch Covid-19, RIMPAC 2020 sẽ chỉ có các hoạt động diễn tập trên biển.
Không có khả năng Việt Nam sẽ gửi một tàu chiến nào tham gia cuộc diễn tập này ; vì vậy, Việt Nam sẽ phải có các thỏa thuận đặc biệt để các sĩ quan hải quân của mình được tham gia vào RIMPAC 2020. Họ có thể đi theo một tàu chiến từ một quốc gia thân thiện nào đó.
BBC : Nếu Việt Nam chấp thuận tham gia tập trận với Mỹ và các nước khác tại RIMPAC 2020, ông nghĩ liệu Trung Quốc sẽ phản ứng thế nào ? Ông có cho rằng Việt Nam đã ý thức đầy đủ và cũng đã chuẩn bị đầy đủ cho việc này ?
Carl Thayer : Trung Quốc đã tham gia RIMPAC lần đầu tiên vào năm 2014, và sau đó tiếp tục tham gia năm 2016. Trung Quốc không được mời tham gia năm 2018 do nước này quân sự hóa trên Biển Đông.
25 nước tham gia RIMPAC 2018 đã gửi tới tàu chiến, máy bay và lính hải quân tới diễn tập. Cùng với Việt Nam, sáu nước thành viên ASEAN khác là Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan cũng đã tham gia.
Việc loại Trung Quốc ra khỏi cuộc chơi là một vấn đề song phương liên quan tới Mỹ. Việt Nam đã không chịu bất kỳ chỉ trích nào cho việc họ tham gia RIMPAC 2018 và khả năng cao là Trung Quốc sẽ không chỉ trích sự tham gia của Việt Nam trong năm nay.
BBC : Việc Mỹ 'loại' Trung Quốc nhưng mời Việt Nam tham gia RIMPAC 2020 cho thấy điều gì về mối quan hệ Mỹ-Trung ? Điều này có góp phần làm tăng cường mối quan hệ Mỹ-Việt và thúc đẩy nó lên một tầm cao mới hay không ?
Carl Thayer : Trung Quốc đã bị đưa ra khỏi cuộc chơi RIMPAC từ năm 2018 do đó việc loại Trung Quốc năm nay không phải điều gì đáng ngạc nhiên. Nó không phải là vấn đề giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Việc loại bỏ Trung Quốc ra khỏi cuộc diễn tập là một sản phẩm cuộc cuộc chiến ngôn từ giữa Mỹ và Trung Quốc đối với việc Trung Quốc xử lý đại dịch Covid-119. Các mối quan hệ song phương đều ở vào vị thế thấp nhất chưa từng có dưới thời chính quyền Trump.
Việt Nam và Mỹ vẫn duy trì mối quan hệ đối tác toàn diện. Hai nước không chính thức nâng cấp mối quan hệ song phương lên thành quan hệ đối tác chiến lược. Việc gửi lời mời Việt Nam tham gia RIMPAC 210 cho thấy Mỹ nhìn nhận Việt Nam như một quốc gia đóng góp tiềm năng cho chiến lược Ấn Đô-Thái Bình Dương tự do và cởi mở trong hàng hải.
Việc Mỹ mời Việt Nam cũng chỉ ra rang Mỹ mong muốn đưa ra tín hiệu ủng hộ Việt Nam vào thời điểm Trung Quốc gia tăng bắt nạt và đe dọa.
BBC : Ý nghĩa của cuộc tập trận RIMPAC 2020 là gì trong bối cảnh căng thẳng và xung đột với giữa Trung Quốc với Việt Nam và với các nước Đông Nam Á khác gia tăng ?
Carl Thayer : Chủ đề của năm nay cuộc tập trận RIMPAC năm nay là Khả năng, Thích nghi, Đối tác. Theo thông cáo báo chí của Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ, "cuộc tập trận năm nay sẽ bao gồm diễn tập chiến tranh chống tàu ngầm đa quốc gia, hoạt động đánh chặn trên biển và các sự kiện huấn luyện bắn đạn thật, trong số các cơ hội hợp tác huấn luyện khác. Kế hoạch sẽ tiếp tục được thực hiện linh hoạt khi các nhà lãnh đạo Hải quân theo dõi và đánh giá diễn tiến các tình huống".
Về mặt này, các cuộc tập trận của RIMPAC không liên quan trực tiếp đến căng thẳng hiện tại ở Biển Đông. Nhưng sự tham gia của bảy quốc gia ASEAN có nghĩa là Hoa Kỳ đang ra tín hiệu ủng hộ đối với các quốc gia này vào thời điểm Trung Quốc ngày càng hung hăng.
Liên quan nhiều hơn đến Đông Nam Á là sự thay đổi trong việc triển khai các tàu Hải quân Hoa Kỳ đến Biển Đông trong các cuộc tuần tra trên biẻn. Điều này được minh họa rõ nhất trong tháng này khi các tàu USS America và USS Bunker Hill đi vào vùng biển ngoài khơi phía Đông Malaysia vào thời điểm Trung Quốc đang cố gắng đe dọa Malaysia về các hoạt động thăm dò dầu khí.
Hoa Kỳ sau đó đã triển khai tàu USS Montgomery và USNS Cesar Chavez đến cùng khu vực để duy trì việc theo dõi thường xuyên các động thái của Trung Quốc.
Mỹ Hằng thực hiện
Nguồn : BBC, 18/05/2020
Việt Nam sẽ tham gia tập trận hải quân lớn nhất thế giới mang tên Vành đai Thái Bình Dương (RIMPAC) tại Hawaii và Nam California, bắt đầu vào cuối tháng 6 này.
Hôm 14/6, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Dan Kritenbrink ra thông báo trên Facebook : "Tôi rất vui khi Việt Nam lần đầu tiên sẽ tham gia cuộc tập trận hải quân lớn nhất thế giới trong năm nay - một chỉ dấu quan trọng khác nữa về vai trò của Việt Nam trong các vấn đề khu vực và quốc tế".
Hải quân Mỹ hôm 30/5 công bố danh sách 26 quốc gia tham dự cuộc tập trận hải quân RIMPAC, diễn ra từ ngày 27/6 đến 2/8. Việt Nam, Sri Lanka, Brazil và Israel là 4 nước lần đầu tiên tham dự cuộc tập trận RIMPAC, theo trang mạng Stars & Strips dẫn thông báo của Hải quân Mỹ cho biết.
Từ thành phố Hồ Chí Minh, tiến sĩ Nguyễn Nhã, nhà nghiên cứu Biển Đông, nói với VOA rằng ông rất vui mừng trước tin này :
"Đó là một tin vui cho Việt Nam. Một cuộc tận trận với hai mươi mấy quốc gia thì mang tính đa phương rất lớn. Điều này rất thuận lợi cho Việt Nam. Như tôi đã từng nói : Việt Nam không cô đơn và không dễ gì bị bắt nạt".
VOA cố gắng liên lạc với Bộ Ngoại giao và Bộ quốc phòng Việt Nam để xác nhận tin này nhưng chưa được phản hồi.
VnExpress trích lời Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách vấn đề quân sự - chính trị Tina Kaidanow nói : "Tập trận RIMPAC là cơ hội tuyệt vời và rất quan trọng đối với quan hệ song phương Việt - Mỹ. Đây chỉ là một trong những sự kiện đầu tiên giữa hai nước trong thời gian gần đây, sau chuyến thăm Việt Nam của tàu sân bay USS Carl Vinson và việc Tuần duyên Mỹ chuyển giao tàu tuần tra lớp Hamilton cho Cảnh sát biển Việt Nam".
Việc Mỹ lần đầu tiên mời Việt Nam tham gia RIMPAC đánh dấu một bước tiến lớn trong quan hệ hợp tác quốc phòng Việt - Mỹ, Stars & Stripes nhận định.
Về mục đích cuộc tập trận, Hải quân Mỹ tuyên bố RIMPAC 2018 nhằm đến việc nâng cao độ linh hoạt của lực lượng quốc tế nhằm ứng phó với các thách thức quân sự ở một điểm nóng có quy mô toàn cầu, cũng như tăng cường năng lực tác chiến hàng hải nói chung.
RIMPAC 2018 sẽ có sự tham gia của 47 tàu mặt nước, 5 tàu ngầm, hơn 200 máy bay và 25.000 người. Theo trang PACOM.mil., các lực lượng đến từ 18 nước sẽ tham gia các hoạt động diễn tập trên bộ.
Trước đó, vào ngày 23/5, Ngũ Giác Đài hủy lời mời Trung Quốc tham gia tập trận, nói rằng việc Bắc Kinh tiếp tục các động thái quân sự hóa ở Biển Đông "không phù hợp với các nguyên tắc và mục đích cuộc tập trận". Người phát ngôn của Ngũ Giác Đài nói những hành vi gây bất ổn của Bắc Kinh ở Biển Đông không phù hợp với các tiêu chí của cuộc diễn tập do Mỹ dẫn đầu.
Trung Quốc tham gia các cuộc tập trận RIMPAC năm 2014 và 2016, sự kiện được tổ chức hai năm một lần tại Hawaii.
Nhận định về việc Việt Nam tham gia sự kiện tập trận RIMPAC năm nay, tiến sĩ Nguyễn Nhã nói :
"Khi bị các nước lớn như Trung Quốc bắt nạt thì tôi nghĩ rằng mọi người sẽ không chấp nhận khi Việt Nam bị bắt nạt, vì vậy khi Việt Nam được mời để tham gia tập trận thì tôi rất mừng cho Việt Nam".
Việt Nam từng được mời làm quan sát viên tại RIMPAC 2012. Bên cạnh Việt Nam, 6 đại diện còn lại của khu vực Đông Nam Á tham gia RIMPAC 2018 gồm có Brunei, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan.
Báo An ninh Thủ đô nói các quốc gia được mời sẽ đưa những chiến hạm tối tân nhất của mình sang tham gia RIMPAC, và Việt Nam có thể cử tàu hộ vệ tên lửa 2.000 tấn lớp Gepard 3.9 mua từ Nga, được coi là "ứng viên sáng giá nhất, hiện đại nhất của Hải quân Việt Nam vào thời điểm hiện tại".
*******************
AMTI : Việt Nam mở rộng tiền đồn ở Trường Sa (VOA, 14/06/2018)
Việt Nam tiếp tục mở rộng các tiền đồn trong quần đảo Trường Sa, gần đây nhất là tại Đảo Đá Lát, theo tường trình của Sáng kiến Minh bạch Hàng hải Châu Á AMTI ngày 13/6/18.
Đảo Đá Lát do Việt Nam kiểm soát ở quần đảo Trường Sa.
Tổ chức này cho biết hình ảnh vệ tinh từ tháng 3 tới tháng 6 cho thấy Hà Nội đã nạo vét một con kênh mới mà những bức ảnh cũ không thấy, và đang mở rộng một trong hai cơ sở tại đây.
Hình ảnh từ ngày 18/3 cho thấy một con kênh vừa được nạo vét thông qua rìa phía Nam của đảo đá này, cùng với một sà lan và hai tàu lớn. Ít nhất có khoảng 21 tàu cá nhỏ hiện diện bên trong đầm phá này.
Nhìn kỹ hình ảnh vệ tinh, AMTI nói, thấy trên sà lan có hai thiết bị xây dựng dường như để chất trầm tích lên một con tàu chờ sẵn sau khi nạo vét từ đáy biển.
Hình ảnh ghi nhận trong tháng 3 cũng cho thấy một ít lượng trầm tích nạo vét đó dường như được đổ lên địa điểm gần tiền đồn nhỏ của Việt Nam tại mũi Bắc của Đảo Đá Lát.
Hình ảnh gần đây hôm 3/6 cho thấy Việt Nam đang mở rộng tiền đồn phía Bắc. Sà lan đậu sát địa điểm xây dựng, hai tàu lớn hiện diện tại mũi Bắc con kênh mới đào, và gần 80 tàu nhỏ được nhìn thấy bên trong lẫn bên ngoài đầm phá này. Đa số dường như là tàu cá Việt Nam.
Với công trình mới tại Đảo Đá Lát, Việt Nam đã nâng cấp 21 trong số 49 tiền đồn ở quần đảo Trường Sa trong những năm gần đây. Theo AMTI, quyết định mở rộng sự hiện diện ở Đảo Đá Lát, trong đó có việc nạo vét kênh để hỗ trợ tiếp ứng và cho phép tàu lớn vào đầm phá này, là điều đặc biệt đáng quan tâm.
Đảo Đá Lát nằm ở cực Tây của các đảo đá và bãi đá ở Trường Sa.
***********************
Việt Nam mở rộng một tiền đồn tại Trường Sa (RFA, 14/06/2018)
Việt Nam tiếp tục công tác mở rộng khiêm tốn tại những tiền đồn ở quần đảo Trường Sa mà gần nhất là công việc tại Đá Lát.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy xà lan và thiết bị xây dựng ở Đá Lát, Trường Sa vào tháng 3/2018 Courtesy AMTI (CSIS)
Nhóm Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải (AMTI) thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu & Chiến Lược Quốc Tế (CSIS) ở Washington DC Hoa Kỳ loan tin vào ngày 13 tháng 6.
Theo AMTI, các hình ảnh vệ tinh chụp được hồi tháng Ba và tháng Sáu cho thấy Hà Nội tiến hành nạo vét một con kênh mới mà trong những ảnh cũ không thấy có.
Một ảnh vệ tinh chụp vào ngày 18 tháng Ba cho thấy ở rìa mạn nam của Đá Lát một con kênh vừa được nạo vét. Tại cửa ra ngay phía bắc của kênh có một sà lan và hai tàu lớn. Ngoài ra còn có ít nhất 21 tàu nhỏ hơn, tất cả dường như là tàu đánh cá của Việt Nam, hiện diện tại vùng đầm nước của Đá Lát.
Nhìn kỹ hơn trên sà lan có hai thiết bị xây dựng được đoán là để dùng cho việc chuyển vật chất nạo vét lên một tàu khác.
Phương pháp nạo vét được cho là tiêu biểu mà Hà Nội sử dụng lâu nay tại một số thực thể khác hiện do Việt Nam quản lý tại Trường Sa.
AMTI cho rằng phương tiện dùng để mở rộng tiền đồn của Trung Quốc tại Trường Sa hoàn toàn khác hẳn đó là loại tàu được gọi ‘tàu cuốc hút cắt’. Loại tàu này có thể chuyển vật chất nạo vét nhanh hơn nhiều ; tuy nhiên tác hại về môi trường vô cùng lớn.
Theo AMTI, với việc mở rộng mới ở Đá Lát vào lúc này, Việt Nam hiện đã nâng cấp được 21 trong tổng số 49 tiền đồn ở Trường Sa trong những năm gần đây. Mặc dù được nâng cấp nhưng AMTI đánh giá rằng những cơ sở này vẫn rất dễ bị đe dọa bởi Trung Quốc, nước đòi chủ quyền đến 90% diện tích Biển Đông qua đường đứt khúc 9 đoạn mà nước này tự vẽ ra trên biển.
***********************
Nhiều tàu cá Quảng Ngãi bị tàu Trung Quốc tấn công (RFA, 14/06/2018)
Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ngãi vừa ra báo cáo hôm 14 tháng 6 cho biết 20 tàu cá của tỉnh này bị tàu Trung Quốc tấn công ở Hoàng Sa trong vòng 6 tháng đầu năm 2018.
Tàu cá Việt Nam bị tàu Trung Quốc đâm chìm, hình ảnh được chụp hôm 4 tháng 6 năm 2014. (Ảnh minh họa) AFP
Theo báo cáo của Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ngãi, 20 tàu cá với 138 ngư dân của tỉnh bị tàu Trung Quốc ngăn cản, không chế cướp tài sản khi đang khai thác thủy sản tại khu vực quần đảo Hoàng Sa, vốn là ngư trường truyền thống của ngư dân tỉnh.
Truyền thông trong nước loan tin vào hôm 25 tháng 5 cho biết, tàu cá của ngư dân Lê Hơn tại đảo Lý Sơn, bị tàu cảnh sát biển của Trung Quốc số hiệu 31102 đâm chìm khi đang khai thác rong biển tại khu vực đảo Bạch Quy.
Quần đảo Hoàng Sa là khu vực tranh chấp chủ quyền giữa Việt Nam và Trung Quốc, hiện do Trung Quốc kiểm soát. Những năm qua, nhiều tàu cá của ngư dân Việt Nam ra đánh bắt cá tại vùng biển này đã bị các tàu chấp pháp và tàu cá của Trung Quốc tấn công, có ngư dân bị Trung Quốc bắt, đánh đập và đòi tiền chuộc.
Cũng liên quan đến tình hình Biển Đông, Bộ ngoại giao Việt Nam vào hôm 14 tháng 6 lên tiếng yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay hoạt động triển khai tên lửa trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ ngoại giao Việt Nam, phát ngôn nhân Lê Thị Thu Hằng cho biết Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và pháp lý để khẳng định chủ quyền của mình tại hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, phù hợp với luật pháp quốc tế.
Bà Hằng nói thêm việc Trung Quốc triển khai tên lửa ở đảo Phú lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam. Làm gia tăng căng thẳng, đe dọa an ninh và ổn định trong khu vực.
Trước đó, theo phân tích được tổ chức ImageSat International (ISI) công bố hôm 11 tháng 6, các tên lửa của Trung Quốc tại đảo Phú Lâm đã xuất hiện trở lại sau khi biến mất một cách bí ẩn. Theo ISI, có thể hệ thống tên này được triển khai sang các đảo khác hoặc có khả năng các tên lửa này được chuyển về đất liền để bảo dưỡng định kỳ.
*********************
Đảo Nam Du ngập tràn rác thải (RFA, 13/06/2018)
Nam Du là quần đảo xa nhất của huyện Kiên Hải tỉnh Kiên Giang, cách Rạch Giá hơn 80 km đường biển, còn rất hoang sơ. Nơi đông dân cư nhất là Hòn Lớn. Khách du lịch đến quần đảo Nam Du sẽ cập bến Hòn Lớn, nơi đây tập trung dân cư đông đúc nhất. Nhưng cũng chính nơi đây, lượng rác được thải ra cũng nhiều nhất. Cách bến tàu không xa, một bãi rác lớn sát bờ biển.
Rác thải tràn ngập không chỗ chứa tại đảo Nam Du RFA
Người dân trên đảo cho biết, bãi rác nổi sát bến tàu phần lớn là do rác trôi nổi từ các nơi tấp về.
Bên hòn bển nó cũng trôi qua, chỗ nào mướp hay này kia nọ người ta dục ra ngoài tuốt ngoài cầu cảng nó cũng trôi vô nữa. Ở đây cũng có chỗ đem ra bãi bên kia đổ mà cái chỗ đó cũng chưa được xử lý. Đề nghị có một chỗ nào mình xử lý, tiêu hủy nó được không thôi đổ đống bên đó cũng bẩn một khúc đường.
Và có ý kiến cho rằng rác thải còn do ý thức của người du lịch còn kém, bỏ rác bừa bãi.
Dân ở đây người ta không có quăng đâu, không ai cho đổ đâu. Ở đây mà người ta đổ người ta thấy la chết luôn. Bị phạt á ! Ai dục xuống là bị phạt 500. Còn này du lịch nó ăn đồ nó muốn quăng đâu nó quăng chứ dân đây người ta không có đâu.
Nè, người ta gom rác như vầy nè người ta xách đi đẳng rồi dục vô chứ đâu có ai mà quăng xuống đó đâu.
Bà còn phàn nàn rất nhiều về ý thức của khách du lịch, bà kể :
Ăn cái gì cầm cái gì là dục đại xuống, chời ơi có lúc đứng đây đái nữa nè. Đi te te lại đây đái, người ta ở đây nhóc hết trơn. Du lịch á nghen. Lại đái rồi tui la lên tui nói ổng đái cái nín thinh zậy á, nín thinh đi.
Có ý thức cũng một số, người dân thành phố người ta có ý thức lắm nghe. Còn dân du lịch khách đoàn ra đây, dân trong quê không có ý thức đâu.
Kể từ khi quần đảo Nam Du được khách du lịch đến nhiều, đời sống buôn bán của người dân trở nên nhộn nhịp hơn ; các hoạt động du lịch tạo điều kiện cho người dân có thêm việc làm nhờ đó thu nhập của người dân nhìn chung cũng tăng thêm được chút ít. Nhưng ngược lại ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nặng nề.
Có khách du lịch thì nó cũng thay đổi hơn về kinh tế, mọi mặt.
Mỗi người ra là mang theo một ít rác ra, nhưng mà cái môi trường ở đây đổ rác không có chỗ nào để mà đổ cả. Bây giờ người ta mang xuống dưới kia đổ cũng đâu có xử lý được đâu. Nó loay quay loay quay cũng rớt xuống biển. Đổ lên rừng cũng không thể nào đổ được. Đổ lên rừng trời mưa nó xuống nhà dân cũng chết.
Hiện nay, trên đảo cũng có đặt nhiều thùng rác tại những nơi như bến tàu – là nơi khách du lịch thường qua lại và tập trung đông đúc.
Chúng tôi vẫn thấy có nhiều rác thải nhựa bên cạnh thùng rác như thế này. Hoặc như chai nước sau khi sử dụng xong thì khách du lịch vẫn không bỏ vào thùng rác. Và nhiều thùng rác trống nhưng rác thải vẫn bị vứt ra ngoài một cách vô ý thức như thế này.
Sau một ngày dạo vòng quanh trên đảo, đồng ý rằng vẫn có nhiều người ý thức rất tốt nhưng bên cạnh đó còn nhiều nơi trên đảo người dân vẫn chưa có ý thức bảo vệ môi trường.
Rác vẫn bị đổ thẳng xuống biển tại một số khu dân cư.
Ở trên đảo, có một xe rác hoạt động thu gom vào các ngày thứ Hai,Tư và thứ Sáu. Một công nhân vệ sinh môi trường trên đảo cho chúng tôi biết các vấn đề khó khăn hiện tại trong công việc : Vì ngại mùi hôi thối cho nên một số nơi người dân không đồng ý cho đặt thùng rác trước nhà.
Mình năn nỉ để thùng mà người ta không cho để. Người ta nói để quá trời thúi hôi. Bây giờ không cho nuôi heo, cặn cơm cặn cá đổ ụp vô đó hết trơn. Bởi vậy nó thúi quá người ta không cho. Chứ không phải như rác môi trường lá cây lá cối đồ này nọ cũng được.
Sau khi thu gom, rác được tập trung lại ở một đoạn đường trên đảo cách Bãi Ngự 2km. Tại đây, đội vệ sinh môi trường của đảo chỉ có cách xử lý duy nhất là thu gom và đốt. Ngoài ra chưa có cách nào khác để xử lý. Và cũng chưa có chuyện thu gom rác thải đưa vào đất liền để xử lý. Do vậy, có thể thấy vấn đề thu gom và xử lý rác thải là vấn đề nóng nhất trong giai đoạn hiện nay của đảo Nam Du. Nếu không có hướng giải quyết tốt, e rằng chỉ thêm vài năm nữa, vẻ đẹp hoang sơ sẽ biến mất và thay vào đó là hình ảnh rác tràn ngập trên đảo.
Thì người ta cũng tìm cách xử lý nhưng chỉ mới có cách đó chứ chưa có cách nào cả. Ở ngoài hòn này nó cũng khó khăn lắm.
Cái đó thì tụi em cũng nhờ lên cấp trên giải quyết cho tụi em ổn thỏa, rác giờ không có chỗ đổ. Nhưng mà tụi em đốt quài nó không cháy hết tại trời nắng nó cháy trời mưa nó không cháy cho nên em cứ xin ý kiến về trỏng quài, anh em xin ý kiến về trỏng ra giải quyết cái bãi rác nhưng mà ở trỏng người ta hứa lần hứa lượt.
Vấn đề rác thải tại đảo Nam Du ngày càng trở nên cấp bách ; thực tế được ghi nhận như vừa nêu thế nhưng chưa thấy có động tĩnh gì nhằm giải quyết nhừng tồn tại đó.
Thực trạng cũng như biện pháp giải quyết cho bài toán ô nhiễm tại đảo du lịch Nam Du, Kiên Giang giống hệt nhiều nơi khác tại Việt Nam lâu nay.