 | Tổng quan: | 3599618 |
Một nhân viên phụ trách các vấn đề công cộng của Hải quân trên tàu USS Theodore Roosevelt chụp ảnh với trẻ em tại Trung tâm từ thiện Dự án Di sản của Dorothea, Đà Nẵng, Việt Nam, ngày 6/3/2020. Brandon Richarson / U.S. Navy
Chỉ huy cấp cao Hạm Đội Thái Bình Dương đã ban phước cho tàu sân bay USS Theodore Roosevelt
Trong cuộc họp báo về lực lượng đặc nhiệm coronavirus hàng ngày hôm thứ Hai, Tổng thống Donald Trump bày tỏ thái độ khinh bỉ về việc tàu sân bay USS Theodore Roosevelt đã dừng ở Việt Nam vào tháng trước hiện đã có gần 600 thủy quân dương tính với virus corona.
Sau khi tàu sân bay hoàn thành cuộc cập cảng năm ngày lịch sử đến Đà Nẵng diễn ra từ ngày 5 đến 8 tháng 3, vài ngày sau đó các thủy quân bắt đầu có các triệu chứng nhiễm virus corona.
Chỉ huy tàu Roosevelt, Capt. Brett Crozier, đã bị cách chức vì đã báo động bệnh truyền nhiễm không kiểm soát được trên tàu khiến một thủy thủ thiệt mạng và một số người được chăm sóc đặc biệt hiện nay.
Ông Trump nói với phóng viên Reuters tại Nhà Trắng tại buổi họp giao ban hôm thứ Hai rằng ông không biết ai đã ra lệnh cho tàu ghé Việt Nam. Ông nói : "Tôi không biết ý tưởng đó là của ai, nhưng đó không phải là một ý tưởng hay trong khi đang giữa đại dịch".
Nhưng quyết định vẫn tiếp tục cập cảng Đà Nẵng là quyết định của các quan chức quân sự cấp cao Thái Bình Dương. Quyết định được đưa ra chỉ sau khi phân tích kỹ lưỡng các rủi ro có thể có tại thời điểm đang lây lan của dịch bệnh, theo một tuyên bố bằng văn bản được cung cấp cho Stars and Stripes của Hạm đội Thái Bình Dương từ phát ngôn viên Trung tá Myers Vasquez.
Tổng thống Trump : "Tôi nghĩ là an toàn"
Ba ngày trước khi Roosevelt đến Việt Nam vào ngày 5 tháng 3, chính Trump nhận thấy không có mấy ủi ro phơi nhiễm virus corona. Khi một phóng viên hỏi Trump trong một cuộc họp báo ngày 2 tháng 3, liệu điều đó có "an toàn hay phù hợp " hay không khi tiếp tục tổ chức các cuộc tụ tập có quy mô lớn, ông Trump đã trả lời : "Tôi nghĩ rằng là an toàn, vâng. Tôi nghĩ rất an toàn".
Vào thời điểm đó, Hoa Kỳ chỉ có hơn 100 trường hợp nhiễm virut được xác nhận, với sáu trường hợp tử vong.
Kế hoạch cập cảng tại Đà Nẵng của Roosevelt đã sắp xếp từ mùa thu và có sự phối hợp giữa Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Văn phòng Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương, Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ và Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam cùng với các Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng của Việt Nam, Vasquez nói.
Mục đích là để kỷ niệm 25 năm quan hệ ngoại giao Hoa Kỳ-Việt Nam. Tàu Roosevelt là tàu sân bay thứ hai đến thăm Việt Nam kể từ khi Sài Gòn sụp đổ năm 1975.
Chuyến thăm, bao gồm tàu tuần dương tên lửa dẫn đường USS Bunker Hill, là một bước quan trọng trong việc mở rộng quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước bằng cách tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực như an ninh hàng hải, hoạt động gìn giữ hòa bình, hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa, Vasquez nói.
Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương đã gửi "lệnh hành quyết" đến Hạm đội Thái Bình Dương vào tháng Giệng để chính thức thiết lập chuyến thăm tàu của sân bay, ông nói.
Phân tích rủi ro dựa vào số liệu của Việt nam
Hạm đội Thái Bình Dương đã tiến hành phân tích rủi ro từ dữ liệu của các tổ chức y tế liên ngành, nhằm giảm thiểu lây nhiễm vi rút cho thủy thủ đoàn, tin tưởng vào tính chính xác của các báo cáo và hoạt động y tế công của Việt Nam nhằm cô lập và khống chế virus corona, Vasquez nói.
Với phân tích đó trong tay, chỉ huy Hạm đội Thái Bình Dương, Đô đốc John Aquilino đề nghị tiến hành chuyến thăm cảng, và Đô đốc Phil Davidson, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương, đã đồng ý, Vasquez nói.
Vào thời điểm ghé cảng, cả Bộ Ngoại giao và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh đều không ban hành hạn chế đi lại cho công dân Mỹ đến Việt Nam.
Tính đến ngày 5/3/2020, Việt Nam chỉ có 16 trường hợp được xác nhận nhiễm Covid-19, nhưng tất cả đều ở Hà Nội cách xa Đà Nẵng, Vasquez nói. Tất cả đều đã hồi phục và không có trường hợp mới nào được ghi nhận kể từ ngày 13/2.
Một đại diện của CDC tại Việt Nam đã đảm bảo với Hạm đội Thái Bình Dương rằng cảng ghé thăm vì rủi ro thấp, ông Vas Vasquez nói.
Một nhân viên đại diện của CDC ở Việt Nam đảm bảo với Hạm Đội Thái Bình Dương rằng việc ghé vào cảng Đà Nẵng có "nguy cơ phơi nhiễm thấp"
"Trong suốt thời gian cập cảng, tất cả các sự kiện theo lịch trình tại Đà Nẵng đã được xem xét về rủi ro phơi nhiễm và họ đã được Việt Nam cung cấp hỗ trợ bổ sung trong việc sàng lọc những người địa phương tham gia các sự kiện này. Một cuộc trao đổi chuyên môn về hỗ trợ nhân đạo / ứng phó thảm họa đã được tổ chức cho các nhân viên y tế của Hải quân Hoa Kỳ và các chuyên gia y tế địa phương".
39 thủy quan có tiếp xúc với người nhiễm virus corona ở Đà Nẵng
Sau khi hai du khách người Anh ở tại một khách sạn Đà Nẵng xét nghiệm dương tính với virus vào ngày 7 tháng 3, các quan chức Hoa Kỳ đã xác định có 39 thủy thủ đã đến khách sạn này và có thể đã tiếp xúc với hai người này, Vasquez nói. Tất cả đã được các quan chức Việt Nam xét nghiệm – kiểm tra và sau đó được đưa đi cách ly kiểm dịch 14 ngày trên tàu Roosevelt.
Các hoạt động trao đổi chuyên nghiệp và các tour du lịch dự kiến vào ngày 8 tháng 3 đã bị hủy bỏ và giới hạn tự do. Cả hai tàu rời Đà Nẵng vào ngày hôm sau.
Trong số 39 thủy thủ này không ai có kết quả dương tính với virus trong quá trình kiểm dịch, nhưng 15 ngày sau khi rời Đà Nẵng, ba thủy thủ Roosevelt khác – không tiếp xúc với hai người Anh hoặc khách sạn – đã xétnghiệm dương tính, Vasquez nói. Không có thủy thủ nào của tàu USS Bunker Hill dương tính trong cùng khung thời gian đó, ông nói.
Hải quân chưa bao giờ xác nhận rằng bệnh nhân F0 trên tàu Roosevelt đã nhiễm virus ở Đà Nẵng, Vasquez nói.
Nhân sự và nguồn cung cấp đã đến trên tàu sân bay trong hai tuần sau đó có thể đã mang virus lên tàu, ông nói.
Watt Olson
Nguyên tác : USS Theodore Roosevelt’s fateful Vietnam port call had blessing of Pacific’s highest commanders, Stars & Stripes, 15/04/2020
Diễm My dịch
Nguồn : VNTB, 16/04/2020
Trump trách Đại tá Crozier cho thủy thủ ghé Việt Nam nên bị nhiễm Covid (VOA, 06/04/2020)
Chiều ngày 4/4, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã trách cứ Đại tá Brett Crozier, chỉ huy bị cách chức của tàu sân bay USS Theodore Roosevelt, vì đã cho thủy thủ lên bờ ghé thăm Việt Nam khiến họ bị lây nhiễm Covid-19.
Tổng thống Donald Trump tại cuộc họp báo hôm 4/4/2020 và Đại tá Hải quân Brett Crozier, chỉ huy của tàu sân bay USS Theodore Roosevelt đã bị cách chức.
"Bây giờ tôi đoán thuyền trưởng đã dừng lại ở Việt Nam và mọi người đã lên bờ ở Việt Nam", ông Trump nói, theo biên bản cuộc họp báo của Nhà Trắng đăng tải hôm 5/4.
"Rất nhiều người đã lên bờ. Họ quay trở lại và họ bị nhiễm bệnh", ông Trump nói thêm.
Ông Trump nói như trên tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng hôm 4/4 khi được phóng viên hỏi về quyết định của Hải quân Hoa Kỳ cách chức Đại tá Crozier hôm 2/4. Tính đến 5/4, theo truyền thông Hoa Kỳ, có đến 155 thủy thủ trên tàu và bản thân Đại tá Crozier đã bị nhiễm Covid-19.
Tổng thống Trump tại cuộc họp báo hôm 4/4/2020.
"Có lẽ quý vị không làm điều đó giữa đại dịch hay điều gì đó tương tự như vậy. Không nhất thiết phải dừng lại và để cho các thủy thủ lên bờ", ông Trump nói thêm, vẫn theo biên bản cuộc họp báo của Nhà Trắng.
Từ Thành phố Hồ Chí Minh, nhà quan sát chính trị Quang Hữu Minh hôm 6/4 nói với VOA tiếng Việt rằng lời trách cứ của Tổng thống "có ảnh hưởng về mặt chính trị đến Việt Nam", dù vẫn chưa rõ liệu các thủy thủ Hoa Kỳ có bị nhiễm bệnh từ Việt Nam hay không.
"Về mặt chính trị, câu nói đó [của ông Trump] có ảnh hưởng. Vì như vậy, đằng sau câu nói đó là Việt Nam phải có trách nhiệm hơn trong việc hợp tác hải quân với Mỹ vì đến để giúp các ông trong vấn đề Biển Đông mà chúng tôi bị lây nhiễm.
"Vì vậy sắp tới đây trong vấn đề Biển Đông, Việt Nam phải hợp tác với Mỹ nhiều hơn".
Ngay trong tối ngày 4/4, trang Task and Purpose loan tin rằng Tổng thống Donald Trump đã chỉ trích Đại tá Crozier, cho rằng việc viên chỉ huy tàu viết thư cầu cứu gửi lên cấp trên xin sơ tán các thủy thủ ra khỏi tàu là hành động "không phù hợp" trong khi tổng thống đổ lỗi cho ông vì đã ghé thăm cảng tại Việt Nam mặc dù chuyến thăm này được cấp cao nhất của Hải quân Hoa Kỳ chấp thuận trước đó.
Tại cuộc họp báo hôm 24/03, Đô đốc Michael Gilday, người đứng đầu các hoạt động hải quân Hoa Kỳ, cho biết tại thời điểm tàu sân bay Hoa Kỳ thăm cảng Đà Nẵng từ ngày 5-9/03/2020, Việt Nam chỉ có 16 trường hợp nhiễm Covid-19, mà đa phần ở các tỉnh phía bắc.
Ông Quang Hữu Minh nhận định thêm rằng lời trách cứ của Tổng thống Trump còn có dụng ý "để Trung Quốc nghe", chứ không phải thực sự khiển trách ông Crozier. Chính quyền của Tổng thống Trump từ trước đến nay xem Trung Quốc là một đối trọng quân sự tại vùng Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, trong đó có Biển Đông.
Ông Quang Hữu Minh nói :
"Ông muốn nói như thế để cho Trung Quốc nghe, chứ không phải khiển trách thật sự".
"Tàu sân bay ghé thăm [Đà Nẵng] đã nằm trong nghị trình lớn của hải quân Việt – Mỹ.
"Và quyết định ghé thăm này không phải là quyết định cá nhân của ông đại tá".
Liên quan đến phát biểu của Tổng thống Donald Trump về Đại tá Crozier, và chuyến thăm của tàu USS Theodore Roosevelt, VOA Tiếng Việt đã liên lạc với Bộ Ngoại giao Việt Nam và UBND thành phố Đà Nẵng để xin ý kiến bình luận nhưng chưa được phản hồi.
********************
Bộ Quốc phòng ủng hộ cách chức chỉ huy tàu sân bay từng tới Việt Nam (VOA, 05/04/2020)
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper hôm 5/4 bảo vệ quyết định gây tranh cãi của lực lượng hải quân nước này, cách chức chỉ huy của hàng không mẫu hạm ghi nhận nhiều ca nhiễm COVID-19 sau khi ghé thăm Đà Nẵng, theo Reuters.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper.
Quyền Bộ trưởng Hải quân Mỹ Thomas Modly tuần trước quyết định loại ông Brett Crozier khỏi vị trí chỉ huy tàu sân bay, sau khi một lá thư ông viết, kêu gọi hải quân Mỹ hành động quyết liệt hơn để ngăn chặn virus lây lan trên USS Theodore Roosevelt, rơi vào tay báo chí.
Hơn 120 nghìn người đã ký vào thỉnh nguyện thư, kêu gọi đưa ông Crozier trở lại vị trí cũ.
Theo Reuters, một đoạn video cho thấy nhiều thủy thủ đã hò reo cổ vũ khi vị chỉ huy này rời USS Theodore Roosevelt.
"Bộ trưởng Modly đã ra một quyết định khó khăn. Tôi hoàn toàn tin tưởng vào ông ấy cũng như đội ngũ lãnh đạo của hải quân, và tôi ủng hộ quyết định của họ", ông Esper nói trong một cuộc phỏng vấn với chương trình "This Week" của kênh ABC.
Ông Esper nói thêm rằng "đây là vấn đề liên quan tới lòng tin và sự tin tưởng vào thuyền trưởng tàu".
Đây là lần đầu tiên Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ công khai bình luận về quyết định gây tranh cãi trên, theo Reuters.
Trong một cuộc phỏng vấn với hãng này tuần trước, ông Modly nói rằng ông Crozier bị luân chuyển công tác trong khi Hải quân điều tra về lá thư mà ông Modly nói rằng báo chí đăng tải trước cả khi ông có thể đọc nó.
*******************
Thuyền trưởng USS Theodore Roosevelt bị sa thải vì cảnh báo về virus (BBC, 03/04/2020)
Thuyền trưởng USS Theodore Roosevelt Brett Crozier bị sa thải sau khi ông nói Mỹ đã không làm đủ để ngăn chặn bùng phát dịch corona trên tàu sân bay.
Thuyền trưởng USS Theodore Roosevelt Brett Crozier đã viết một bức thư gay gắt, kêu gọi hành động
Trong một bức thư, thuyền trưởng Brett Crozier đã thúc giục cấp trên hành động nhằm ngăn chặn việc lính Mỹ chết ngoài thời chiến.
Nhưng quyền Bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ Thomas Modly nói rằng chỉ huy tàu USS Theodore Roosevelt đã "đưa ra sự đánh giá vô cùng tệ".
Ít nhất 100 người trên tàu đã bị nhiễm bệnh, các báo cáo cho biết.
Bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ nói gì?
Hôm thứ Năm, ông Modly nói với các phóng viên rằng thuyền trưởng Crozier đã bị sa thải do cáo buộc rò rỉ lá thư cho truyền thông.
Ông này nói bức thư "tạo ra cảm giác rằng Hải quân Mỹ đã không phản hồi các câu hỏi của ông ta".
"Nó tạo ra định kiến rằng Hải quân Mỹ không làm nhiệm vụ của mình, chính phủ không làm nhiệm vụ của mình. Điều này hoàn toàn không đúng".
Những thành viên chưa bị nhiễm bệnh của tàu sân bay có hơn 40.000 quân này nay đang bị cách ly tại Guam sau khi giới chức của đảo này nói họ có thể ở đó bao lâu tùy ý miễn là họ không tương tác với dân địa phương.
Cho tới nay, các thủy thủ tàu USS Theodore Roosevelt bị giới hạn không được cập cảng căn cứ hải quân.
Bức thư của Thuyền trưởng Brett Crozier nói gì ?
Thuyền trưởng Crozier đã cảnh báo Lầu Năm Góc rằng sự bùng phát bệnh trên tàu 'đang tăng tốc' vì các thủy thủ sống trong không gian hạn chế.
"Chúng tôi không phải trong chiến tranh. Các thủy thủ không cần phải chết", bức thư dài bốn trang, ngày 30/3, viết.
Capt Crozier đã kêu gọi "hành động mang tính quyết định", nói rằng các thủy thủ không bị nhiễm bệnh phải được đưa ra khỏi tàu và được cách ly.
Bức thư sau đó đã được San Francisco Chronicle đăng.
Các phản ứng
Trong một tuyên bố, các nhà lãnh đạo Dân chủ của Ủy ban Quân sự Hạ viện cho biết : "Trong khi Thuyền trưởng Crozier rõ ràng đã vượt ra ngoài quyền hạn, thì việc ông ta bị sa thải vào thời điểm quan trọng này ... là một động thái gây bất ổn có thể khiến các thành viên trong ủy ban của chúng ta gặp rủi ro cao hơn và gây nguy hiểm cho sự sẵn sàng của hạm đội".
"Sa thải chỉ huy tàu mà không điều tra kỹ lưỡng sẽ không giải quyết được cuộc khủng hoảng đang gia tăng trên tàu USS Theodore Roosevelt".
********************
Virus corona giúp Bắc Kinh "cầm chân" tàu sân bay Mỹ Theodore Roosevelt ? (RFI, 02/04/2020)
Ba tuần lễ sau khi ghé thăm cảng Đà Nẵng, tàu sân bay Mỹ USS Theodore Roosevelt sa lưới Covid-19. Tàu đang neo đậu tại đảo Guam từ hôm 28/03/2020, sau khi phát hiện ba thuyền viên bị nhiễm virus corona.
Hàng không mẫu hạm Mỹ USS Theodore Roosevelt. © AFP
Đại diện của Hải Quân Mỹ, Thomas Modly, cho biết từ hôm 01/04/2020 đã bắt đầu "đưa 1.000 người lên bờ và trong những ngày sắp tới sẽ có khoảng 2.700 trên tổng số gần 5.000 thủy thủ đoàn" được đưa vào đất liền.
Chiếc hàng không mẫu hạm Mỹ USS Theodore Roosevelt tạm thời bị vô hiệu hóa, vì nhiều thành viên trên tàu nhiễm virus corona. 1.200 thuyền viên đã được xét nghiệm, 93 người dương tính với siêu vi corona chủng mới, 7 người nhiễm bệnh, nhưng không có triệu chứng thường thấy như ho, sốt …
Tại đảo Guam, các bệnh nhân được đưa vào căn cứ quân sự để cách ly. Còn những ca không hay chưa bị lây nhiễm sẽ được tạm trú tại khách sạn. Chính quyền trên đảo đang rất hoang mang, vì muốn bảo vệ dân cư tại Guam khỏi vòng vây của virus corona. Mặt khác Hải Quân Hoa Kỳ cũng phải duy trì một lực lượng hùng hậu thường trực trên tàu, bởi hàng không mẫu hạm của Mỹ được trang bị rất nhiều vũ khí tối tân như hệ thống vũ khí chống tên lửa Sea Sparrow, hệ thống tên lửa đối không RIM116 hay dàn pháo cận chiến Phalanx … cùng với nhiều loại ra đa của quân đội, nhiều chiến đấu cơ và kể cả một lò phản ứng hạt nhân để cung cấp năng lượng cho tàu sân bay.
Vậy phải chăng việc chiếc USS Theodore Roosevelt bị "cầm chân" ở đảo Guam khiến nhiệm vụ tuần tra trong vùng Thái Bình Dương tạm thời bị gián đoạn vì Covid-19 ? Theo đại diện của Hải Quân Mỹ, Thomas Modly, thì câu trả lời là không.
Ông giải thích "nếu cần và nếu xảy ra khủng hoảng, tàu sân bay vẫn có thể lên đường" và trên tàu vẫn có một đội ngũ thường trực để bảo quản và bảo đảm an ninh cho chiếc hàng không mẫu hạm được bảo vệ rất kỹ càng này của Hải Quân Hoa Kỳ.
Dù sao virus corona cũng đang đặt ra một thách thức không nhỏ cho ngành quốc phòng của Mỹ. Cho đến Thứ Ba vừa qua, lãnh đạo Lầu Năm Góc Mark Esper dứt khoát bác bỏ khả năng "sơ tán" toàn bộ thủy thủ đoàn. Một ngày sau, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ bác bỏ mọi khả năng "đình chỉ tất cả các hoạt động của quân đội Mỹ để giải quyết vấn đề y tế" trên tàu. Hải Quân Hoa Kỳ có một nhiệm vụ đó là "bảo vệ an ninh quốc gia và cho người dân Mỹ".
Hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt có nhiệm vụ tuần tra trong khu vực Thái Bình Dương nhằm kềm hãm ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc trong khu vực. Chặng dừng gần đây nhất của tàu sân bay Mỹ là cảng Đà Nẵng trong tuần lễ đầu tiên của tháng 3/2020. Ở vào thời điểm đó virus corona đã hoành hành tại Châu Á, và Lầu Năm Góc đã bác bỏ đề nghị hủy chuyến viếng thăm hữu nghị cảng Đà Nẵng. Lý do bộ Quốc Phòng Mỹ đưa ra là "có rất ít ca nhiễm virus corona tại Việt Nam".
Thanh Hà
Hàng không mẫu hạm thăm Việt Nam 'để nhấn mạnh cam kết của Hoa Kỳ' (BBC, 11/03/2020)
Tàu sân bay USS Theodore và tàu USS Bunker Hill (CG 52) vừa kết thúc chuyến thăm kéo dài 5 ngày đến Đà Nẵng, Việt Nam. Đây là chuyến thăm kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, diễn ra tiếp sau chuyến thăm lịch sử năm 2018 của tàu sân bay USS Carl Vinson (CVN 70).
Đại sứ Hoa Kỳ Kritenbrink giao lưu với các bạn học sinh Đà Nẵng
Chuyến thăm vừa chấm dứt, Tòa Đại sứ Hoa Kỳ ở Hà Nội đã gửi thông tin và hình ảnh đến báo giới, nhấn mạnh rằng các hoạt động này chứng minh tầm quan trọng của giao lưu nhân dân giữa Hoa Kỳ và Việt Nam.
Qua thông cáo báo chí phổ biến hôm 11/3, Hoa Kỳ nhấn mạnh rằng "chuyến thăm thể hiện cam kết mạnh mẽ của Hoa Kỳ đối với quan hệ đối tác toàn diện với Việt Nam và một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở".
Đô đốc Aquilino được thông cáo báo chí trích lời trong buổi trao đổi qua điện thoại với phóng viên ngày 6/3 :
"Chuyến thăm cảng này nhấn mạnh sự tiếp tục hợp tác và hỗ trợ mạnh mẽ của chúng tôi dành cho Việt Nam... Cam kết của chúng ta dành cho nhau, kể cả chuyến thăm trong tuần này sẽ giúp bảo đảm một mối quan hệ ổn định, có thể dự báo và lâu dài dựa trên những lợi ích, giá trị và tin cậy chung". Và Đại sứ Hoa Kỳ Kritenbrink giao lưu với các bạn học sinh Đà Nẵng nói :
"Đây là lần thứ hai Nhóm tác chiến tàu sân bay Hoa Kỳ đến thăm Việt Nam. Những chuyến thăm như thế này không chỉ tăng cường quan hệ hợp tác giữa Hoa Kỳ với Việt Nam mà còn tiếp tục đảm bảo hoà bình, ổn định và tự do thương mại trên khắp khu vực. Chuyến thăm này chỉ là một bước nữa trong việc nâng cao tình hữu nghị và đối tác của chúng tôi đối với Việt Nam và tôi vô cùng lạc quan về tương lai chung".
Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt kết thúc chuyến thăm Việt Nam hôm 9/3
Thông cáo báo chí cũng tóm lược một số sinh hoạt giữa hai bên trong chuyến thăm này :
"Thủy thủ từ cả hai tàu đều tham gia các hoạt động trao đổi văn hóa và các dự án giao lưu cộng đồng bao gồm làm các mặt hàng thủ công, trao đổi ngôn ngữ, làm vườn và vẽ tranh tại Trung tâm Hướng nghiệp từ thiện Đà Nẵng, Trung tâm từ thiện và Hội bảo vệ trẻ em, Trung tâm bảo trợ nạn nhân chất độc da cam và trẻ em bất hạnh, Trung tâm nuôi dạy trẻ em mồ côi Hoa Mai và Đại học Đông Á. Các hoạt động này chứng minh tầm quan trọng của giao lưu nhân dân giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Một hoạt động trao đổi chuyên môn diễn ra trong chuyến thăm tập trung vào việc hợp tác ngăn ngừa dịch bệnh. Đô đốc Aquilino và Đại sứ Kritenbrink cũng gặp gỡ các nhà lãnh đạo doanh nghiệp tại buổi ăn trưa do Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức".
Việc quảng bá việc thăm Đà Nẵng của USS Theodore Roosevelt sau khi chuyến đi kết thúc dường như khác với thái độ dè dặt trước đó.
Trả lời BBC qua email ngày 3/3, Giáo sư Carl Thayer từ Australia cho hay :
"Hướng dẫn báo chí do Bộ Ngoại giao Việt Nam ban hành vào cuối tháng Hai cho thấy Việt Nam muốn chuyến thăm sắp tới giữ ở mức ít chú ý".
Ông đơn cử việc hướng dẫn báo chí gửi đến các phóng viên tại Việt Nam chỉ đề cập đến chuyến thăm của tàu hải quân Hoa Kỳ chứ không nói là tàu sân bay và thông tin về chuyến thăm này không được công bố cho đến khi có thông báo mới.
Theodore Roosevelt là tàu sân bay thứ 4 thuộc lớp Nimitz của Hoa Kỳ với thủy thủ đoàn gồm 5.000 người tham gia hỗ trợ và thực hiện các hoạt động không quân trên biển. Nhóm tàu sân bay tác chiến bao gồm tổng cộng 6.500 thủy thủ, một tàu sân bay, một không đoàn, một tàu tuần dương và sáu tàu khu trục.
USS Theodore Roosevelt là tàu sân bay thuộc lớp Nimitz, dài 332 m, rộng 76,8 m ; độ choán nước toàn tải hơn 117.000 tấn. Tàu dùng năng lượng hạt nhân và có thể mang theo 90 máy bay.
Thủy thủ từ cả hai tàu đều tham gia các hoạt động trao đổi văn hóa với các em nhỏ
Thông cáo báo chí của Tòa Đại sứ Hoa Kỳ ở Hà Nội cho biết thêm là phái đoàn Hoa Kỳ đến thăm có sự tham dự của Đô đốc John C. Aquilino, Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink, Chỉ huy trưởng nhóm tàu sân bay tác chiến (CSG) 9 Chuẩn Đô đốc Stu Baker, Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ tại Thành phố Hồ Chí Minh Marie Damour và các viên chức khác đến từ CSG 9 và Phái đoàn Ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam.
Ông Hồ Kỳ Minh, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Đà Nẵng đã chủ trì lễ đón nhóm tàu sân bay của Hải quân Hoa Kỳ. Tham dự lễ đón còn có đại diện Bộ tư lệnh Vùng 3 Hải quân, Bộ tư lệnh Quân khu 5, Biên phòng Đà Nẵng, Cục đối ngoại Bộ Quốc phòng, Cục Quân y Tổng cục Hậu cần, Bộ Ngoại giao, Ủy ban Nhân dân Đà Nẵng và các cơ quan khác của Chính phủ Việt Nam.
Hạm đội 7 của Hoa Kỳ thực hiện các hoạt động hải quân ở tiền phương nhằm hỗ trợ cho các lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ trong khu vực hoạt động ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Là hạm đội có lực lượng đông nhất của Hải quân Hoa Kỳ, Hạm đội 7 tương tác với 35 quốc gia ven biển khác để xây dựng quan hệ đối tác nhằm tăng cường an ninh biển, thúc đẩy ổn định và ngăn ngừa xung đột.
Trả lời phỏng vấn BBC News Tiếng Việt hôm 3/3, Giáo sư Carl Thayer nhận định chuyến thăm Đà Nẵng của tàu sân bay USS Theodore Roosevelt cho thấy Hoa Kỳ đang thực hiện một trong ba mũi nhọn trong chiến lược quân sự của Hoa Kỳ, bao gồm : hiện diện thường xuyên của tầu tuần tra hải quân Mỹ, hiện diện thường xuyên của máy bay ném bom, và tự do hoạt động hàng hải.
Việt Nam muốn chuyến thăm của Hàng không mẫu hạm Mỹ giữ ở mức ít chú ý
Đây là chuyến viếng thăm thứ hai của một tuần dương mẫu hạm thuộc Hải quân Hoa Kỳ tới Đà Nẵng, Việt Nam.
Năm 2018, hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson cập cảng Đà Nẵng, trở thành mẫu hạm đầu tiên của Hải quân Hoa Kỳ ghé Việt Nam kể từ khi chiến tranh Việt Nam chấm dứt năm 1975.
*******************
Nhóm tác chiến tàu sân bay Roosevelt kết thúc chuyến thăm Việt Nam (VOA, 11/03/2020)
Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt (CVN 71) và tàu USS Bunker Hill (CG 52) đã hoàn thành tốt đẹp chuyến thăm kéo dài 5 ngày được lên kế hoạch từ trước đến Đà Nẵng, Việt Nam vào ngày 9/3, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam loan báo hôm 11/03.
Các quan chức Việt Nam và Hoa Kỳ trên tàu sân bay USS Theodore Roosevelt tại Đà Nẵng 6/3/2020. Photo US Embassy Hanoi
"Chuyến thăm nhằm kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, diễn ra tiếp sau chuyến thăm lịch sử năm 2018 của tàu sân bay USS Carl Vinson (CVN 70), thể hiện cam kết mạnh mẽ của Hoa Kỳ đối với quan hệ đối tác toàn diện với Việt Nam và một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở", thông cáo của Đại sứ quán Hoa Kỳ cho biết.
"Chúng tôi rất vinh dự khi nhận được sự đón tiếp nồng hậu từ nhân dân Việt Nam. Chuyến thăm cảng này nhấn mạnh sự tiếp tục hợp tác và hỗ trợ mạnh mẽ của chúng tôi dành cho Việt Nam… Cam kết của chúng ta dành cho nhau, kể cả chuyến thăm trong tuần này sẽ giúp bảo đảm một mối quan hệ ổn định, có thể dự báo và lâu dài dựa trên những lợi ích, giá trị và tin cậy chung", Đô đốc John C. Aquilino, Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ, phát biểu trong buổi trao đổi qua điện thoại với phóng viên ngày 6/3.
"Chuyến thăm này là một bước nữa trong việc nâng cao tình hữu nghị và đối tác của chúng tôi đối với Việt Nam và tôi vô cùng lạc quan về tương lai chung của chúng ta", Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink cho biết.
"Chuyến thăm tàu này còn tạo cơ hội cho người Mỹ và Việt Nam chia sẻ các kỹ năng như kiểm soát bệnh truyền nhiễm, khả năng ngôn ngữ, thưởng thức các buổi biểu diễn ca nhạc cũng như các hoạt động thể thao và tham dự các hoạt động cộng đồng cùng nhau trên khắp Đà Nẵng", Đại sứ Kritenbrink nói thêm.
Trong chuyến thăm này, thủy thủ Hoa Kỳ còn tham gia các hoạt động trao đổi văn hóa và các dự án giao lưu cộng đồng bao gồm làm các mặt hàng thủ công, trao đổi ngôn ngữ, làm vườn và vẽ tranh tại Trung tâm Hướng nghiệp từ thiện Đà Nẵng, Trung tâm từ thiện và Hội bảo vệ trẻ em, Trung tâm bảo trợ nạn nhân chất độc da cam và trẻ em bất hạnh, Trung tâm nuôi dạy trẻ em mồ côi Hoa Mai và Đại học Đông Á.
Chuyến thăm còn tạo cơ hội cho một số thuỷ thủ người Mỹ gốc Việt trong Nhóm tác chiến tàu sân bay Theodore Roosevelt về thăm Việt Nam. "Tôi chưa trở lại Việt Nam suốt hơn 20 năm qua. Tôi trông đợi được kết nối lại với văn hóa của tôi và thưởng thức những món ăn Việt Nam", Tho Nguyen, thợ điện chính trên tàu USS Bunker Hill cho biết.
Ngày 5-9/3/2018, tàu sân bay USS Carl Vinson đến thăm Đà Nẵng lần đầu để "nối vòng tay lớn" nên khá ồn ào. Ngày 5-9/3/2020 tàu sân bay USS Theodore Roosevelt đến thăm Đà Nẵng lần thứ hai nên phải kín đáo hơn (low profile) để không làm mất lòng Trung Quốc. Nhưng chẳng lẽ Bắc Kinh dễ bị Hà Nội và Washington sỏ mũi như vậy ? Đây là một nghịch lý.
Ban lãnh đạo Đà Nẵng đón chào Đại sứ Mỹ và Đô đốc Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt tại cảng Tiên Sa-Đà Nẵng, 5/3/2020. Ảnh VGP.
Nghịch lý cần xem lại
Trong báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ về Chiến lược Indo-Pacific (6/2019), Mỹ đã khẳng định "ưu tiên quan hệ với Viêt Nam, Indonesia, và Malaysia". Trong khi đó, Viêt Nam thấy "không có cường quốc nào thích hợp hơn là Mỹ để hợp tác", nhằm đối phó với Trung Quốc tại Biển Đông, vì họ đã bắt nạt Việt Nam tại bãi Tư Chính trong năm 2019.
Trong năm 2019, Mỹ đã vận động Việt Nam hàng năm đón tàu sân bay Mỹ như một phần của kế hoạch nâng cấp quan hệ hai nước lên đối tác chiến lược, nhưng không thành. Năm 2019, Trung Quốc đã cho tàu chiến xâm nhập vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam gần Bãi Tư Chính để quấy rối trong nhiều tháng, tạo ra một bước ngoặt mới (tipping point).
Ngày 25/11/2019, Việt Nam công bố Sách trắng Quốc phòng (sau 10 năm), nhấn mạnh sẽ "xem xét phát triển quan hệ quốc phòng cần thiết và thích hợp với các nước khác". Ngày 5-9/3/2020, Việt Nam đón tàu sân bay USS Theodore Roosevelt là kết quả của chủ trương đó, trước khi ông Rodrigo Duterte hủy bỏ Hiệp định VFA (Visiting Forces Agreement).
Nhưng Việt Nam vẫn muốn kín đáo hơn về sự kiện này, và phía Mỹ cũng nhất trí. Tuy thái độ ứng xử đó trước đây là cần thiết, nhưng từ năm 2020 phải xem xét lại. Sự kiên bùng phát dịch coronavirus (1/2020) đã tại ra một bước ngoặt mới làm đảo lộn tình thế, bộc lộ gót chân A-sin của Trung Quốc, và dẫn đến khủng hoảng kinh tế-chính trị khó lường.
Theo các nhà phân tích, Washington đã chấp nhận trò chơi của Hà Nội : (1) kín đáo để không làm Trung Quốc mất lòng, (2) biến sự kiện tàu hải quân Mỹ đến thăm Đà Nẵng thành "chuyện bình thường" (new normal), (3) Việt Nam vẫn kiên trì với chính sách "ba không" (không có căn cứ quân sự, không liên minh quân sự, và không chống nước thứ ba).
Điều đó có nghĩa tàu sân bay USS Theodore Roosevelt và tàu tuần dương USS Bunker Hill của Mỹ đến thăm Đà Nẵng như "đi qua vô hại" (innocent passage) như tuần tra FONOP của Mỹ. Liệu có phải vì thế mà Trung Quốc giảm quân sự hóa Biển Đông và không bắt nạt các nước láng giềng như họ đã làm với người Việt Nam tại Bãi Tư Chính năm 2019 ?
Nếu quan hệ đối tác toàn diện (hay chiến lược) Việt-Mỹ là chính đáng và cần thiết để góp phần duy trì hòa bình và ổn định khu vực, thì Hà Nội và Washington không nên sợ làm Trung Quốc mất lòng. Nghịch lý cũ này đã trở thành "thói quen" (new normal), trong khi coronavirus đang lật ngược thói quen đó, làm bộc lộ "gót chân A-sin" của Trung Quốc.
Mấy tháng qua, coronavirus đã gây ra thảm họa kinh hoàng cho Trung Quốc tại tâm chấn Vũ Hán, với những tổn thất hữu hình và vô hình mà không một "thế lực lực thù địch" nào có thể làm được. Sức mạnh kinh tế và quân sự của người khổng lồ Trung Quốc đang bị con virus nhỏ bé đến vô hình làm vô hiệu hóa. Đó là một nghịch lý mới cần xem xét.
Nhóm làm phim tài liệu "Đêm trường Vũ Hán", 2/2020. Ảnh : Sixth Tone/Weibo
Hệ quả không định trước
Khủng hoảng coronavirus dẫn đến mấy "hệ quả không định trước" làm các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách giật mình tỉnh ngộ. Bàn cờ địa chính trị thế giới đang chuyển biến khó lường, vượt qua tầmb nhìn của tư duy chiến lược "thông thường". Muốn hoạch định chính sách hiệu quả, người ta cần đổi mới tư duy để hiểu về virus và dịch bệnh.
Về kinh tế, người ta nhận ra rằng giảm lãi suất không phải là thuốc giải độc hiệu quả để đối phó với coronavirus. Cách tốt nhất là phát triển vaccine để giảm thiểu số người bị lây nhiễm. Theo New York Times (28/2/2020), cơ quan có ảnh hưởng lớn nhất đối với nước Mỹ lúc này không phải là Fed mà là CDC (Centers for Disease Control and Prevention).
Theo các chuyên gia, coronavirus làm kinh tế toàn cầu thiệt hại hơn một ngàn tỷ USD trong quý một (chủ yếu là Trung Quốc). Tăng trưởng thực sự của Trung Quốc sẽ giảm xuống còn 3-3,5 %, và nên kinh tế Trung Quốc khó tránh được suy thoái. Sức ép do khủng hoảng coronavirus như một cơn ác mộng đang làm cho chuỗi cung ứng toàn cầu bị suy sụp.
Về chính trị, người Trung Quốc nhận ra rằng họ đang phải trả giá đắt vì chính quyền bưng bít thông tin và bịt miệng người dân, rằng chỉ có tự do ngôn luận mới cứu được họ. Trước khi chết, bác sỹ Lý Văn Lượng (Li Wenliang) đã để lại một câu nói tuy đơn giản nhưng làm hàng triệu người tỉnh ngộ : "Một xã hội lành mạnh không nên chỉ có một tiếng nói".
Để đối phó với chỉ trích đó, Bắc Kinh đã quản thúc giáo sư Hứa Chương Nhuận (Xu Zhangrun) vì đăng bài "Khi phẫn nộ vượt qua sợ hãi" (Viral Alarm : When Fury Overcomes Fear ) và bắt giam luật sư Hứa Chí Vịnh (Xu Zhiyong). Đó là những hành động thiếu khôn ngoan, không tháo được ngòi quả bom nổ chậm mà còn làm cho tình hình tồi tệ hơn.
Trung Quốc có thể đầu tư hàng tỷ USD để triển khai "hệ thống cho điểm xã hội" với công nghệ AI và hàng triệu máy ảnh. Nhưng sử gia Yuval Harari từng cảnh báo rằng "thuật toán có nguy cơ tạo ra nền độc tài số…Văn minh nhân loại đang đứng trước rủi ro nếu không có giải pháp… Chúng ta không bao giờ được đánh gía thấp sự ngu xuẩn của con người".
Người ta cần hiểu rằng sau khủng hoảng coronavirus, Trung Quốc sẽ không thể như trước nữa. Quyền lực gần như tuyệt đối của Tập Cận Bình đang bị thách thức và rạn nứt trước cuộc khủng hoảng chính trị tiềm ẩn. Trung Quốc sẽ không đủ nguồn lực để phục hồi như sau dịch SARS (2003), làm ảnh hưởng đến kế hoạch đầy tham vọng của họ ở Biển Đông.
Tàu tuần dương USS Bunker Hill (CG-52) tại cảng Tiên Sa-Đà Nẵng. Ảnh : Tuổi Trẻ
Bàn cờ địa chính trị
Trong bối cảnh đó, Tổng thống Trump vừa đi thăm Ấn Độ (24-26/2/2020) như một nước cờ khôn ngoan đúng lúc, để lôi kéo Thủ tướng Modi "cùng nhau bảo vệ chủ quyền, an ninh của vùng Indo-Pacific tự do rộng mở cho nhiều đời sau". Mỹ và Ấn Độ "đều muốn ngăn chặn sự trỗi dậy của Trung Quốc" và "hai nước cùng chung một tình hữu nghị vĩ đại".
Trong chuyến thăm này, Trump muốn cung cấp cho Ấn Độ "những vũ khí tốt nhất và đáng sợ nhất hành tinh", nhưng Modi không muốn ra mặt chống Trung Quốc và trở thành "tiền đồn của tự do". Nói cách khác, New Delhi không muốn Ấn Độ "bỏ tất cả trứng vào một rổ", vì ba nước (Mỹ-Trung-Ấn) gắn kết với nhau bằng "xung đột, cạnh tranh, và hợp tác".
Trong khi đó, Mỹ hoãn họp thượng đỉnh Mỹ-ASEAN (dự kiến tại Las Vegas ngày 14/3) vì lý do coronavirus. Theo Carl Thayer, lý do đó thiếu thuyết phục, vì đó chính là dịp tốt để lãnh đạo các nước thảo luận cách phối hợp để đối phó với dịch. Nhưng thời gian và địa điểm có thể làm lãnh đạo một số nước ASEAN không đến dự (như Philippines và Malaysia).
Đối với Việt Nam, quyết định hoãn họp Mỹ-ASEAN còn làm mất đi một cơ hội thuận tiện để lãnh đạo cấp cao Mỹ-Việt gặp nhau, sau khi chuyến thăm Mỹ của ông Nguyễn Phú Trọng đã không diễn ra cuối năm 2019 như mong đợi. Trong bối cảnh đó, chuyến thăm Đà Nẵng của tàu sân bay USS Theodore Roosevelt (5-9/3/2020) có ý nghĩa quan trọng.
Theo Carl Thayer, chuyến thăm lần này của tàu USS Theodore Roosevelt cho thấy Mỹ vẫn đang thực hiện một trong ba mũi nhọn trong chiến lược của họ tại khu vực : 1) sự hiện diện thường xuyên của tầu tuần tra hải quân Mỹ (FONOP), 2) hiện diện thường xuyên của máy bay ném bom Mỹ (overflights), 3) tự do hoạt động hàng hải (tại Biển Đông).
Chuyến thăm của tàu sân bay USS Theodore Roosevelt tuy không thay thế được gặp gỡ cấp cao để hai nước có thể nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược, nhưng nó khẳng định chiến lược của Mỹ ở khu vực trong bối cảnh Philippines hủy bỏ Hiệp định VFA với Mỹ. Nó còn tạo ra tiền lệ để Việt Nam và Mỹ tăng cường hợp tác quốc phòng thường xuyên hơn.
Đến lúc cần xem xét lại lý do Việt Nam muốn Mỹ kín đáo hơn (low key) về chuyến thăm này. Một là Trung Quốc bị suy yếu và khủng hoảng sau thảm họa coronavirus, là thời điểm thuận lợi (chứ không phải bất lợi). Hai là chuyến thăm Ấn Độ của Trump chứng tỏ Mỹ đang quan tâm và tăng cường cam kết với khu vực Indo-Pacific (chứ không phải giảm).
Vì vậy, đây là cơ hội tốt để các nước như Việt Nam thoát Trung. Theo bà Phạm Chi Lan, có một nghịch lý đáng lo ngại là Việt Nam càng hội nhập quốc tế, càng ký thêm các FTA thì lại càng phụ thuộc hơn vào Trung Quốc, chứ không giảm xuống. Việt Nam càng phụ thuộc vào Trung Quốc về kinh tế và chính trị thì càng rủi ro về an ninh và quốc phòng.
Lời cuối
Trung Quốc là bậc thầy về binh pháp Tôn Tử, nên họ thường vận dụng nguyên lý "mềm nắn rắn buông" (bullying the weak and fearing the strong) và "Tam chủng chiến pháp" (Three Warfare doctrine) để gây sức ép (về tâm lý, pháp lý, truyền thông). Nếu Việt Nam (hay Mỹ) càng nhân nhượng thì Trung Quốc càng lấn tới, vì thiếu công cụ răn đe hiệu quả.
Trong binh pháp, nếu muốn răn đe thì không phải chỉ tăng cường binh lực (sức mạnh cứng) mà còn phải sẵn sàng chiến đấu (sức mạnh mềm). Dưới thời ông Obama, với chủ trương "lãnh đạo từ phía sau" (leading from behind), nên Mỹ tránh gây căng thẳng với Trung Quốc. Bắc Kinh đã bắt mạch và nắn gân được Mỹ, nên ráo riết quân sự hóa Biển Đông.
Theo ông Gorbachev "Thảm họa Chernobyl là một bước ngoặt lịch sử" đối với Nga", và theo các chuyên gia, "thảm họa coronavirus cũng là một bước ngoặt lịch sử đối với Trung Quốc". Bắc Kinh phải giữ chính danh bằng cam kết với dân (Faustian deal), nhưng coronavirus làm bộc lộ tử huyệt của chế độ chuyên chế và làm sụp đổ lòng tin của người dân.
Khủng hoảng coronavirus như quả bom hạt nhân nổ chậm từ tâm chấn Vũ Hán lan ra toàn cầu (đến nay là 103 nước, với 106.191 ca lây nhiễm, và 3.600 tử vong). Đây là một thảm họa khó lường, với những tổn thất kinh hoàng về người và của, cả hữu hình lẫn vô hình, tạo ra một bước ngoặt mới cho Trung Quốc, làm đảo lộn bàn cờ địa chính trị thế giới.
Nếu Trung Quốc không vượt qua được thảm họa này và suy sụp như "màn chót" (End Game, David Shambaugh), họ dễ bị phân liệt như thời chiến quốc. Nếu vượt qua được, Trung Quốc có thể thay đổi theo "Làn sóng Thứ ba" (Third Wave, Samuel Huntington). Minxin Pei cho rằng Trung Quốc có thể theo mô hình cải cách lồng ghép (Refolution).
Nguyễn Quang Dy
Nguồn : viet-studies, 08/03/2020
Tham khảo
1. Transition in China ? More Likely than You Think, Minxin Pei , Journal of Democracy , Johns Hopkins University Press , Volume 27, Number 4, October 2016
2. Is Political Change Coming to China ? Yuen Yuen Ang, Project Syndicate, February 14, 2020
3. Coronavirus Could Break Iranian Society, Graeme Wood, Atlantic, February 27, 2020
4. China's Coronavirus Recession Has Arrived, Salvatore Babones, National Interest, February 27, 2020
5. China : Complicated ties with India, US, Frank Sieren, DW News, February 27, 2020
6. Three ways to stop a coronavirus recession, Matthew Lynn, Spectator, February 28, 2020
7. How the coronavirus is shaking up Asia’s political order, William Pesek, Washington Post, March 3, 2020
8. China’s Coronavirus Crisis Is Just Beginning, Geremie Barmé, NYTimes, March 3, 2020
9. No Masking It : Coronavirus Has Infected China's Economy, Milton Ezrati, National Interest, March 3, 2020
10. Vietnam : Significance of 2nd Visit by U.S. Navy Aircraft Carrier, Carl Thayer, Background Briefing, March 3, 2020
11. Is Covid -19 China’s Chernobyl Moment ? Liubomir Topaloff, Diplomat, March 4, 2020
12. Trump’s ASEAN Summit That Never Happened, Greg Rushford , March 5, 2020
13. US aircraft carrier visit and Vietnam's delicate balancing act, Le Hong Hiep, Think China, March 5, 2020
14. USS Theodore Roosevelt’s Vietnam Visit : Low Key, High Touch, Le Hong Hiep, ISEAS Commentary, March 6, 2020
15. Why the Coronavirus Could Threaten the U.S. Economy Even More Than China’s, Austan Goolsbee, New York Times, March 6, 2020
Việt Nam nhích về Mỹ, nhưng không quá gần
Ralph Jennings, VOA, 06/03/2020
Hoa Kỳ trong tuần này điều tàu sân bay đến thăm Việt Nam lần thứ hai trong hàng chục năm qua. Các nhà phân tích nhìn nhận rằng hai nước đang ngày càng trở nên thân thiết hơn, bất chấp từng có cuộc chiến khốc liệt giữa họ cách đây 50 năm, và nay cả hai đều mong ngăn chặn việc Bắc Kinh bành trướng trên Biển Đông.
Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt
Tuy nhiên, hệ thống chính trị cộng sản Việt Nam và việc quốc gia này nhất quán với chính sách đối ngoại đa phương thay vì chỉ thân phương Tây có thể làm cho Washington khó tiến đến quá gần.
Sean King, phó chủ tịch của tổ chức tư vấn chính trị Park Strategies có trụ sở tại New York, nói với VOA : "Bộ máy quan liêu Washington chắc chắn xem Hà Nội như là một đối tác trong việc đẩy lùi các yêu sách chủ quyền và hoạt động quân sự hóa của Bắc Kinh ở Biển Đông. Nhưng Việt Nam không phải là một đồng minh, cũng không phải là một nền dân chủ, do đó, có những giới hạn trong sự hợp tác này".
"Tôi cảm nhận thấy Việt Nam muốn [Hoa Kỳ] là đối trọng trong khu vực với Bắc Kinh nhưng không muốn trở thành một phần trong bất kỳ chiến lược của Mỹ nhằm kiềm chế Trung Quốc đại lục", ông King nói.
Tàu USS Theodore Roosevelt (CVN-71) ở cảng Tiên Sa, Đà Nẵng, 5/3/2020
Hôm 5/3, tàu sân bay USS Theodore Roosevelt đã cập cảng Đà Nẵng ở miền trung Việt Nam, trang web tin tức quân sự Stars and Stripes đưa tin.
Một tàu tuần dương mang tên lửa điều hướng hộ tống cho tàu sân bay trong chuyến thăm mang tính nghi lễ.
Trước đó 2 năm, USS Carl Vinson là tàu sân bay đầu tiên của Mỹ đến thăm cảng kể từ sau Chiến tranh Việt Nam.
Hai chuyến thăm cho thấy cả hai bên đều có ý định tăng cường quan hệ quốc phòng. Việt Nam muốn có sự hỗ trợ từ bên ngoài trong việc ngăn các tàu Trung Quốc đi vào những thực thể ở Biển Đông mà Việt Nam có tranh chấp với Trung Quốc, nước có quân đội mạnh hơn.
Ông Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh nói với VOA : "Tôi nghĩ rằng trong tương lai Việt Nam sẽ chào đón hơn nữa đối với các tàu hải quân của Hoa Kỳ".
Tuy nhiên, ông cho rằng "Một số người bảo thủ trong chính phủ Việt Nam không muốn mối quan hệ với Hoa Kỳ phát triển quá nhanh".
Ngoài Việt Nam, Hoa Kỳ thường xuyên điều tàu chiến đi vào Biển Đông thực hiện tuần tra vì tự do hàng hải, và cũng để cảnh báo Trung Quốc, nước mà Washington coi là một siêu cường đối thủ.
Ralph Jennings
Nguồn : VOA, 06/03/2020
********************
Hàm ý chiến lược từ chuyến thăm của tàu USS Theodore Roosevelt
Lê Hồng Hiệp, Nghiên cứu quốc tế, 05/03/2020
Sự trỗi dậy của Trung Quốc là sự kiện có tác động mạnh mẽ nhất đến địa chính trị toàn cầu trong ba thập niên qua, mang lại cả những niềm hy vọng và nỗi sợ hãi. Là một nước láng giềng trực tiếp của Trung Quốc, Việt Nam là một trong những nơi đầu tiên được hưởng lợi từ sự thịnh vượng ngày càng tăng của Trung Quốc, đồng thời cũng là nước đầu tiên cảm nhận được tác động từ sức nặng ngày càng tăng của nước này. Do đó, dù cố gắng duy trì một mối quan hệ ổn định và hòa bình với Trung Quốc để tạo thuận lợi cho hợp tác kinh tế, Hà Nội cũng tăng cường quan hệ quốc phòng với Mỹ và các cường quốc khác để đối phó với mối đe dọa Trung Quốc, đặc biệt là trên Biển Đông.
Hàng không mẫu hạm USS Theoore Roosevelt trong cảng Tiên Sa, Đà Nẵng ngày 05/03/2020
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất, đồng thời là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam. Theo Tổng cục Thống kê, kim ngạch thương mại song phương năm 2018 đạt 106,94 tỷ USD, chiếm 22,2% tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam trong năm. Đồng thời, Trung Quốc đang trở thành nhà đầu tư nước ngoài ngày càng quan trọng. Tới cuối năm 2018, Trung Quốc đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 7 tại Việt Nam với 2.168 dự án và 13,4 tỷ USD tổng vốn đăng ký. Nếu tính cả Hồng Kông, Trung Quốc sẽ xếp thứ tư, chỉ sau Hàn Quốc, Nhật Bản và Singapore. Trung Quốc cũng là nguồn khách du lịch quan trọng nhất đối với Việt Nam. Ví dụ, năm 2018, 4,966 triệu lượt khách du lịch Trung Quốc đã chiếm tới 32% tổng lượng khách du lịch nước ngoài tới Việt Nam năm đó.
Các mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ đồng nghĩa với việc Việt Nam có lợi ích trong việc duy trì một mối quan hệ lành mạnh và ổn định với Trung Quốc. Tuy nhiên, tranh chấp Biển Đông đã đặt ra những thách thức không ngừng đối với quan hệ song phương, buộc Việt Nam phải chấp nhận một lập trường mang tính đối đầu với Trung Quốc về các vấn đề chủ quyền và lợi ích trên biển. Đối mặt với cách biệt quyền lực lớn giữa hai nước, trong khi tìm cách phát triển sức mạnh kinh tế và hiện đại hóa lực lượng vũ trang, Việt Nam cũng cảm thấy cần phải tăng cường quan hệ chiến lược với các cường quốc để tạo đối trọng với Trung Quốc. Trong nỗ lực này, Việt Nam không tìm thấy cường quốc nào tương thích hơn để làm việc đó ngoài Hoa Kỳ.
Từ góc nhìn của các chiến lược gia Việt Nam, Hoa Kỳ là quốc gia duy nhất có cả sức mạnh lẫn ý chí chính trị cần thiết để kiềm chế tham vọng chiến lược của Trung Quốc, bao gồm ở cả Biển Đông. Sự cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc trong vài năm qua tạo điều kiện thuận lợi cho mối quan hệ chiến lược của Hà Nội với Washington khi lợi ích chiến lược của hai nước trở nên song trùng hơn do nhận thức chung của họ về mối đe dọa Trung Quốc.
Những nỗ lực của Việt Nam dường như được Mỹ đáp lại, khi Mỹ coi Việt Nam là đối tác an ninh mới nổi ngày càng quan trọng. Ví dụ, Báo cáo Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ công bố vào tháng 6 năm 2019 đã tuyên bố rằng Hoa Kỳ "đang ưu tiên các mối quan hệ mới với Việt Nam, Indonesia và Malaysia - những nhân tố chủ chốt trong ASEAN vốn đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực của chúng tôi nhằm đảm bảo hòa bình và bảo vệ sự thịnh vượng tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương". Đối với Mỹ, Việt Nam không chỉ là một cơ hội kinh tế. Với những nâng cấp quân sự đáng kể trong thập niên qua, Việt Nam hiện có trong tay một trong những lực lượng quân sự mạnh nhất Đông Nam Á. Hơn nữa, với tư cách là một quốc gia chủ chốt trong tranh chấp Biển Đông với lịch sử phản kháng lâu dài chống lại sự thống trị và bành trướng của Trung Quốc, Việt Nam có thể là một nhân tố quan trọng trong khu vực giúp Mỹ kiềm chế tham vọng địa chính trị của Trung Quốc.
Với suy nghĩ đó, trong chuyến thăm Hà Nội vào tháng 5 năm 2016, Tổng thống Obama đã tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Đầu tháng 8 năm 2018, Đài Phát thanh Hoa Kỳ đã đưa tin rằng Việt Nam có các hợp đồng mua trang thiết bị quân sự trị giá 94,7 triệu đô la với Mỹ theo các chương trình Bán hàng quân sự nước ngoài (FMS) và Bán hàng thương mại trực tiếp (DCS). Những chương trình này đã giúp Việt Nam cải thiện hơn nữa năng lực hàng hải để đối phó với các thách thức an ninh ở Biển Đông. Chẳng hạn, vào tháng 5 năm 2017, Hà Nội đã nhận được sáu tàu tuần tra nhanh Metal Shark trị giá 18 triệu đô la do Hoa Kỳ viện trợ cho lực lượng Cảnh sát Biển. Cũng trong tháng đó, một tàu lớp Hamilton của Lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ đã loại biên cũng được chuyển giao cho Việt Nam. Vào tháng 2 năm 2019, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Hoa Kỳ, Đô đốc Phil Davidson, nói rằng Việt Nam đang chuẩn bị mua các thiết bị từ Hoa Kỳ, bao gồm máy bay không người lái Boeing Insitu ScanEagle, máy bay huấn luyện Beechcraft T-6 Texan II và nhận chuyển giao một tàu Tuần duyên thứ hai từ Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, dù có những cải thiện liên tục trong quan hệ song phương nói chung và quan hệ chiến lược Việt Nam - Hoa Kỳ nói riêng, các quan chức Việt Nam vẫn lo ngại rằng nếu Việt Nam tiến quá nhanh và quá xa trong quan hệ chiến lược với Mỹ, họ sẽ làm Trung Quốc phật lòng và khiêu khích Bắc Kinh trả đũa.
Từ quan điểm của Hà Nội, sự gần gũi về địa lý với Trung Quốc cũng như tầm quan trọng của Trung Quốc đối với sự thịnh vượng kinh tế và an ninh của Việt Nam có nghĩa là một mối quan hệ căng thẳng với Trung Quốc có thể đặt Việt Nam vào một vị thế chiến lược bấp bênh đến mức ngay cả một mối quan hệ mạnh mẽ với Hoa Kỳ cũng không thể bù đắp được.
Chính vì vậy, trong khi cố gắng tăng cường quan hệ với Washington, Hà Nội có xu hướng để mắt đến các phản ứng của Bắc Kinh và điều chỉnh quan hệ với Washington cho phù hợp. Chẳng hạn, giữa tháng 10 năm 2018, Việt Nam đã lặng lẽ hủy 15 hoạt động hợp tác quốc phòng với Hoa Kỳ dự kiến cho năm 2019 liên quan đến trao đổi lục quân, hải quân và không quân. Quyết định này dường như là một trong những phản ứng của Hà Nội đối với cuộc cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa Washington và Bắc Kinh, điều khiến Việt Nam gần như không thể củng cố quan hệ quốc phòng chặt chẽ với một cường quốc này mà không làm phật lòng cường quốc kia.
Do đó, Hà Nội đã cố gắng thúc đẩy quan hệ với Hoa Kỳ với một tốc độ vừa phải và giữ cho hợp tác chiến lược với Hoa Kỳ ít khoa trương ồn ào nhất có thể. Đây cũng có thể là lý do khiến Việt Nam do dự trong việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Hoa Kỳ mặc dù Hoa Kỳ đã có các động thái mời mọc về cả ngoại giao lẫn chiến lược liên tục kể từ năm 2013.
Tuy nhiên, quyết định của Việt Nam thúc đẩy quan hệ với Mỹ ở một tốc độ vừa phải không phải là xu hướng bất biến. Trên thực tế, đó cũng không phải là quyết định của riêng Việt Nam. Do quyết định đó được hình thành phần lớn dựa vào nhận thức của Việt Nam về mối đe dọa Trung Quốc, cách Trung Quốc hành xử ở Biển Đông cũng sẽ gây tác động lên quỹ đạo tương lai của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ. Nếu Trung Quốc tiếp tục hành động hung hăng ở Biển Đông, như được minh chứng bởi sự xâm phạm liên tục của Trung Quốc vào các vùng biển Việt Nam bằng tàu khảo sát và các tàu đi kèm từ tháng 7 đến tháng 10 năm ngoái, Việt Nam sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thúc đẩy quan hệ quốc phòng với Mỹ nhằm chống lại những sự xâm phạm như vậy từ phía Trung Quốc.
Cuối tuần này, USS Theodore Roosevelt sẽ trở thành tàu sân bay thứ hai của Hoa Kỳ đến thăm Việt Nam sau chuyến thăm lịch sử lần đầu tiên của tàu USS Carl Vinson hai năm trước. Nếu chuyến thăm nói lên điều gì, thì đó chính là việc quyết định của Việt Nam đón tiếp tàu sân bay trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ - Trung không ngừng gia tăng cho thấy sự tự chủ chiến lược cũng như tư thế chiến lược ngày càng trưởng thành của Việt Nam.
Chuyến thăm cũng giúp Việt Nam gửi những tín hiệu nhất quán tới cả hai cường quốc :
- Đối với Mỹ, Hà Nội tiếp tục coi trọng quan hệ chiến lược song phương và Việt Nam sẵn sàng tiếp tục hợp tác với Mỹ ở Biển Đông nếu các can dự đó phù hợp với lợi ích của Việt Nam.
- Đối với Trung Quốc, thông điệp là nếu Trung Quốc tiếp tục duy trì lập trường xác quyết, không tôn trọng các lợi ích chính đáng của Việt Nam ở Biển Đông thì điều đó có thể gây tác dụng ngược, đẩy Việt Nam xa hơn về phía Mỹ cho dù Việt Nam có coi trọng mối quan hệ lâu dài với Trung Quốc đến mức nào đi chăng nữa.
Lê Hồng Hiệp
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 05/03/2020
Một phiên bản tiếng Anh của bài viết đã được xuất bản trên ThinkChina (xem bản dịch dưới đây).
*****************
Tàu sân bay Mỹ ghé Đà Nẵng : nghệ thuật đi dây của Việt Nam
Lê Hồng Hiệp, VNTB, 06/03/2020
Nghệ thuật giữ cân bằng trong vỡ tuồng múa và xiệc Làng Tôi (My Village) tại Hà Nội (courtesy of civitalis) - Ảnh minh họa
Là một nước láng giềng của Trung Quốc, Việt Nam là một trong những nước đầu tiên được hưởng lợi từ sự thịnh vượng ngày càng tăng của Trung Quốc và cảm nhận được sức ép ngày càng tăng của Trung Quốc. Do đó, trong khi cố gắng duy trì mối quan hệ ổn định và hòa bình với Trung Quốc để tạo thuận lợi cho hợp tác kinh tế, Hà Nội cũng tăng cường quan hệ quốc phòng với Mỹ và các cường quốc khác để đối phó với mối đe dọa Trung Quốc, đặc biệt ở Biển Đông.
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, và cũng là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Hà Nội. Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, kim ngạch thương mại hai chiều Việt - Trung năm 2018 đạt 106,94 tỷ Mỹ kim, chiếm 22,2% tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam trong cùng kỳ năm trước. Đồng thời, Trung Quốc đang trở thành nhà đầu tư nước ngoài ngày càng quan trọng của Việt Nam. Cuối năm 2018, Trung Quốc đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 7 của Việt Nam với 2.168 dự án và 13,4 tỷ Mỹ kim vốn đăng ký tích lũy. Nếu bao gồm Hồng Kông, Trung Quốc sẽ xếp thứ tư, chỉ sau Hàn Quốc, Nhật Bản và Singapore. Bắc Kinh cũng là nguồn cấp khách du lịch quan trọng đối với Việt Nam. Vào năm 2018, 4,6 triệu khách du lịch Trung Quốc đã đến thăm Việt Nam, chiếm 32% lượng khách du lịch nước ngoài của Việt Nam trong cùng năm.
Mối quan hệ kinh tế chặt chẽ đồng nghĩa là Việt Nam duy trì lợi ích đó bằng mối quan hệ lành mạnh và ổn định với Trung Quốc. Thế nhưng, tranh chấp Biển Đông đã đặt ra những sóng gió không ngừng đối với các mối quan hệ song phương, buộc Việt Nam phải có lập trường đối đầu với Trung Quốc về các vấn đề chủ quyền và quyền đi lại trên biển. Đối mặt với chênh lệch sức mạnh hai bên, Hà Nội trong khi tìm cách phát triển sức mạnh kinh tế và hiện đại hóa lực lượng vũ trang, quốc gia này cũng thấy cần tăng cường quan hệ chiến lược với các cường quốc để tạo đối trọng với Trung Quốc. Trong nỗ lực này, Việt Nam không tìm thấy đối tác nào phù hợp hơn Mỹ.
Từ góc nhìn của các chiến lược gia Việt Nam, Mỹ là quốc gia duy nhất có cả sức mạnh và ý chí chính trị cần thiết để kiềm chế tham vọng chiến lược của Trung Quốc, kể cả ở Biển Đông.
Sự cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa Mỹ - Trung trong vài năm qua tạo điều kiện thuận lợi cho mối quan hệ chiến lược của Hà Nội với Washington khi lợi ích chiến lược của hai bên được hội tụ trong nhận thức chung về mối đe dọa Trung Quốc.
Những nỗ lực của Việt Nam dường như được Mỹ đáp lại, Washington coi Việt Nam là đối tác an ninh mới nổi. Trong Báo cáo Chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ vào tháng 6 năm 2019 đã tuyên bố rằng họ đang ưu tiên các mối quan hệ mới với Việt Nam, Indonesia và Malaysia - những nhân vật chủ chốt trong ASEAN và là trung tâm trong nỗ lực của Mỹ nhằm đảm bảo hòa bình và bảo vệ sự thịnh vượng trong Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Đối với Mỹ, Việt Nam không chỉ là một cơ hội kinh tế. Với những chuyển biến quân sự đáng kể trong thập kỷ qua, Việt Nam là một trong những lực lượng vũ trang mạnh nhất ở Đông Nam Á. Hơn nữa, với tư cách là một quốc gia yêu sách lớn ở Biển Đông và lịch sử kháng chiến lâu dài chống lại sự thống trị và bành trướng của Trung Quốc, Việt Nam là một nhân tố quan trọng trong khu vực, hỗ trợ Mỹ kiềm chế tham vọng địa chiến lược của Trung Quốc.
Trong chuyến thăm Hà Nội vào tháng 5 năm 2016, Tổng thống Obama đã tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Đầu tháng 8 năm 2018, Đài Tiếng nói Hoa Kỳ thông tin, Hà Nội có hợp đồng trang thiết bị quân sự trị giá 94,7 triệu Mỹ kim với Mỹ theo chương trình Bán hàng quân sự nước ngoài (FMS) và Bán hàng thương mại trực tiếp (DCS). Những chương trình này đã giúp Việt Nam cải thiện hơn nữa năng lực hàng hải để đối phó với các thách thức an ninh ở Biển Đông. Do đó, vào tháng 5 năm 2017, Hà Nội đã nhận được sáu tàu tuần tra nhanh Metal Shark trị giá 18 triệu Mỹ kim cho Cảnh sát biển.
Vào tháng 2 năm 2019, Đô đốc Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương Mỹ, ông Phil Davidson, nói rằng Việt Nam đang mua thiết bị từ Hoa Kỳ, bao gồm máy bay không người lái Boeing Insitu ScanEagle, máy bay huấn luyện Beechcraft T-6 Texan II,…
Dù vậy, các quan chức Việt Nam vẫn lo ngại rằng nếu Việt Nam đi quá nhanh và quá xa trong quan hệ chiến lược với Mỹ, họ sẽ gây phản ứng trả đùa từ Bắc Kinh.
Theo góc nhìn từ phía Hà Nội, sự gần gũi về địa lý của Trung Quốc và tầm quan trọng của nó đối với sự thịnh vượng kinh tế và an ninh của Việt Nam sẽ khiến cho Việt Nam trở nên bấp bênh về mặt chiến lược khi quan hệ Việt-Trung xấu đi, đến mức mối quan hệ mạnh mẽ với Mỹ sẽ không thể để bù đắp.
Như vậy, trong khi cố gắng tăng cường mối quan hệ với Washington, Hà Nội có xu hướng để mắt đến các phản ứng của Bắc Kinh để cân đối điều chỉnh mối quan hệ với Washington. Chẳng hạn, vào giữa tháng 10 năm 2018, Việt Nam đã lặng lẽ hủy 15 hoạt động tham gia quốc phòng với Mỹ dự kiến vào năm 2019 liên quan đến trao đổi quân sự, hải quân và không quân. Quyết định này dường như là một trong những động thái của Hà Nội đối với cuộc cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa Washington và Bắc Kinh, khiến Việt Nam gần như không thể củng cố mối quan hệ quốc phòng chặt chẽ hơn với một cường quốc mà không bị thế lực kia khó chịu.
Hà Nội vì vậy đã vừa cố gắng thúc đẩy mối quan hệ với Mỹ với tốc độ vừa phải, trong hợp tác chiến lược với Mỹ. Đây cũng là lý do khiến Việt Nam do dự trong việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ.
Quyết định giữ mối quan hệ Việt-Mỹ tiến xa đến mức nào được hình thành từ nhận thức của Việt Nam về mối đe dọa Trung Quốc, cách Trung Quốc hành xử ở Biển Đông. Nếu Trung Quốc tiếp tục càn quấy ở Biển Đông, bằng tàu khảo sát như đã diễn ra từ tháng 7 đến tháng 10 năm ngoái, Việt Nam sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thắt chặt hơn quan hệ với Mỹ.
Tuần này, USS Theodore Roosevelt sẽ trở thành tàu sân bay thứ hai của Mỹ đến thăm Việt Nam, sau chuyến thăm lịch sử của USS Carl Vinson hai năm trước. Quyết định của Việt Nam tiếp nhận chuyến thăm của tàu sân bay trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ-Trung cho thấy tự chủ chiến lược của Việt Nam và tư thế chiến lược ngày càng lớn lao hơn. Điều này cũng giúp Việt Nam gửi tín hiệu nhất quán tới cả hai cường quốc : đối với Mỹ, Hà Nội tiếp tục đánh giá cao mối quan hệ chiến lược song phương và Việt Nam sẵn sàng hoan nghênh sự tham gia của Mỹ ở Biển Đông nếu các cam kết đó phù hợp với lợi ích của Việt Nam. Đối với Trung Quốc, điều đó có nghĩa là lập trường quyết đoán hơn về Biển Đông, coi thường Việt Nam vì lợi ích quốc gia có thể gây tác dụng ngược và đẩy Việt Nam tiến xa hơn vào vòng tay của Mỹ, bất kể Việt Nam có quan trọng và lâu dài như thế nào với Trung Quốc.
Lê Hồng Hiệp
Nguyên tác : US aircraft carrier visit and Vietnam's delicate balancing act, Think China, 05/02/2020
Anh Khoa dịch
*********************
Tàu sân bay Mỹ Theodore Roosevelt ghé Đà Nẵng
Trọng Nghĩa, RFI, 05/03/2020
Sáng 05/03/2020, hàng không mẫu hạm nguyên tử USS Theodore Roosevelt (CVN 71) của Mỹ, có tuần dương hạm USS Bunker Hill (CG 52) tháp tùng, đã đến Đà Nẵng, miền Trung Việt Nam, mở đầu một chuyến ghé cảng hữu nghị sẽ kéo dài cho đến ngày 09/03. Sự kiện này đánh dấu 25 năm ngày hai nước Mỹ-Việt bình thường hóa quan hệ ngoại giao.
Hàng không mẫu hạm Mỹ USS Theodore Roosevelt (CVN-71) ở ngoài khơi Đà Nẵng, Việt Nam, ngày 05/03/2020 Reuters/Kham
Bản thông cáo của Hạm Đội 7 Hoa Kỳ cho biết : Phát biểu nhân buỗi lễ đón tiếp đội tàu Mỹ ở Đà Nẵng, đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink nhắc lại rằng chuyến thăm của chiếc tàu sân bay Theodore Roosevelt đã nối tiếp theo chuyến thăm lịch sử của hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson (CVN 70) vào năm 2018, khi lần đầu tiên sau hơn 40 năm mà một tàu sân bay Mỹ thăm Việt Nam.
Đại sứ Mỹ nhấn mạnh rằng chuyến thăm lần này diễn ra "vào một thời điểm quan trọng trong quan hệ song phương của hai nước. Chỉ 25 năm sau ngày bình thường hóa bang giao, quan hệ Mỹ-Việt trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết".
Về phần mình, chuẩn đô đốc Stu Baker, chỉ huy trưởng nhóm tác chiến tàu sân bay CSG 9 của chiếc Theodore Roosevelt, khẳng định : "Chuyến thăm này chứng tỏ sức mạnh của quan hệ song phương (Mỹ-Việt), nêu bật sự hợp tác liên tục của Hoa Kỳ với các nước đối tác và sự hỗ trợ mạnh mẽ của Mỹ cho khu vực, trong đó có các tổ chức như Hiệp Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á ASEAN mà Việt Nam là chủ tịch năm nay".
Theo chuẩn đô đốc Baker, chuyến thăm Việt Nam của chiếc Theodore Roosevelt "cũng là bằng chứng về cam kết của Mỹ đối với một vùng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở, nơi các quốc gia độc lập và hùng mạnh tôn trọng chủ quyền của nhau, và tuân thủ luật lệ quốc tế".
USS Theodore Roosevelt là chiếc tàu thứ tư thuộc lớp Nimitz của Mỹ, có một thủy thủ đoàn khoảng 5.000 người. Nhóm tác chiến của chiếc Theodore Roosevelt còn có một biên đội máy bay chiến đấu trên tàu cùng một đội tàu hộ tống bao gồm một tuần dương hạm và 6 khu trục hạm.
Trọng Nghĩa
Nguồn : RFI, 05/03/2020
*******************
Chuyên gia nhận định gì về chuyến thăm Việt Nam của mẫu hạm USS Roosevelt
VOA, 05/03/2020
Các chuyên gia đánh giá rằng chuyến thăm Đà Nẵng của tàu sân bay Hoa Kỳ USS Theodore Roosevelt hôm 5/3 cho thấy Hà Nội coi trọng hơn mối quan hệ quốc phòng với Washington, khẳng định chính sách quốc phòng mới như đã thể hiện trong sách trắng cuối 2019, và gửi đi thông điệp rõ ràng hơn cho Bắc Kinh. Cùng lúc Bộ Ngoại giao Việt Nam nhận định đây chỉ là chuyến thăm "thông thường".
Tàu USS Theodore Roosevelt tiến vào biển Đà Nẵng, 5/3/2020.
Ông Nguyễn Thế Phương, một nghiên cứu viên của Trung tâm Nghiên cứu quốc gia, Đại học Khoa học và xã hội nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh, nêu nhận định với VOA :
"Chuyến thăm của tàu USS Roosevelt cho thấy mối quan hệ quốc phòng Hoa Kỳ - Việt Nam ngày càng sâu sắc hơn, đặc biệt là sau khi Việt Nam đưa Sách Trắng về Quốc phòng vào cuối năm ngoái, khi đó có thêm điểm mới là nếu có điều gì xảy ra đối với an ninh của Việt Nam thì Việt Nam gia tăng hợp tác với một quốc gia nào đó…
Chuyến thăm này cho thấy Việt Nam khẳng định gia tăng mối quan hệ với Mỹ.
Có thông tin cho rằng năm ngoái Mỹ có yêu cầu cho tàu sân bay thăm nhưng Việt Nam do tình hình nội bộ và tình hình thực tế trên Biển Đông khi ấy đã từ chối.
Qua đó cho thất Việt Nam cân nhắc rất kỹ chính sách cân bằng của mình giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ".
Sách trắng Quốc phòng Việt Nam 2019 nêu rõ : "Tùy diễn biến tình hình và trong những điều kiện cụ thể, Việt Nam sẽ cân nhắc phát triển các mối quan hệ quốc phòng, quân sự cần thiết với mức độ thích hợp trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau".
Tiến sĩ Nguyễn Nhã, một nhà nghiên cứu thâm niên về tình hình Biển Đông nêu nhận định :
"USS Theodore Roosevelt là tàu sân bay hiện đại nhất của Hoa Kỳ cũng như của thế giới và khi đến thăm Việt Nam, Hoa Kỳ có ý dành cho Việt Nam sự ưu ái đặc biệt - những gì hiện đại nhất sẽ dành cho Việt Nam - cũng thể hiện mối quan hệ chặt chẽ với Việt Nam, sẵn sàng bảo vệ Việt Nam khi cần".
Chuyến thăm này tiếp nối chuyến thăm lịch sử năm 2018 của tàu sân bay USS Carl Vinson (CVN 70), chuyến thăm đầu tiên của một tàu sân bay Hoa Kỳ đến Việt Nam trong hơn 40 năm. Chuyến thăm cũng diễn ra vào một thời điểm quan trọng đối với quan hệ song phương của hai nước. Chỉ 25 năm sau khi bình thường hóa quan hệ ngoại giao, "quan hệ song phương của hai nước đã trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết", Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink cho biết thông một thông cáo hôm 5/3.
Cũng hôm 5/3, truyền thông Việt Nam trích lời Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng, nói :
"Tàu sân bay và tàu tuần dương thăm cảng Tiên Sa của Đà Nẵng từ ngày 5 đến 9/3. Đây là chuyến thăm thông thường của một đoàn tàu sân bay Hoa Kỳ, trong khuôn khổ hoạt động kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, qua đó góp phần thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển, phù hợp với khuôn khổ quan hệ đối tác toàn diện, đóng góp vào duy trì hòa bình, ổn định, an ninh hợp tác và phát triển ở khu vực".
Tiến sĩ Nguyễn Nhã phân tích những thông điệp của chuyến thăm Việt Nam của tàu hải quân Hoa Kỳ :
"Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt cùng với các tàu hiện đại đi theo đi vào Biển Đông của Việt Nam, bất chấp Trung Quốc tuyên bố về "Đường Lưỡi Bò" là ao nhà của Trung Quốc.
Đây là thông điệp cho Trung Quốc về tự do hàng hải theo Luật quốc tế, nhất là Tòa án Quốc tế Lahaye đã tuyên bố bác bỏ "Đường Lưỡi Bò của Trung Quốc khi Philippines kiện Trung Quốc.
Đây còn là thông điệp cho Trung Quốc không được bắt nạt nước nhỏ như Việt Nam mà khi đó Hòa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ.
Ngoài ra qua đó cho thấy hiện nay Mỹ đã thay đổi, sẵn sàng dùng quân sự để đối phó với Trung Quốc".
Trước đó, hôm 3/3, Giáo sư Carl Thayer, nhà phân tích quốc phòng Australia, nhận định trong một thông cáo :
"Chuyến thăm này là một phần trong mối quan hệ quốc phòng lớn hơn giữa Mỹ và Việt Nam nhằm phát đi những thông điệp mạnh mẽ đến Trung Quốc về sự xâm lược của Bắc Kinh tại Biển Đông. Chuyến thăm của tàu Roosevelt là một tín hiệu của Hoa Kỳ cho thấy rằng họ có ý định duy trì sức mạnh hải quân ưu việt ở Tây Thái Bình Dương và Biển Đông".
Nhà nghiên cứu Nguyễn Thế Phương nhận định rằng chuyến thăm của tàu USS Roosevelt cho thấy Hà Nội có xu hướng gần Wasgington hơn tuy phải vẫn giữ thế cân bằng với Bắc Kinh :
"Mối quan hệ quốc phòng Việt - Mỹ hiện đang ở đỉnh cao trong 25 năm qua. Nhưng cũng phải nhìn nhận rằng mối quan hệ quốc phòng Việt - Mỹ là yếu tố giúp Việt Nam cân bằng lại trong mối quan hệ tam giác Việt Nam - Trung Quốc - Mỹ : Việt Nam có xu hướng mở rộng quan hệ với Mỹ nhưng trên thực tế là xem xét làm sao cho mối quan hệ Việt - Mỹ cân bằng với mối quan hệ Việt -Trung để tránh những khó khăn trong mối quan hệ với người láng giềng trực tiếp ở phía Bắc".
Có mặt tại Đà Nẵng, Chuẩn Đô đốc hải quân Hoa Kỳ Stu Baker, chỉ huy nhóm tác chiến tàu sân bay (CSG) số 9, nói trong một thông cáo : "Chuyến thăm này là bằng chứng cho cam kết của Mỹ đối với một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở, nơi các quốc gia giàu mạnh và độc lập tôn trọng chủ quyền của nhau, và tuân thủ luật lệ quốc tế".
*********************
Hàng không Mẫu hạm USS Theodore Roosevelt thả neo tại cảng Đà Nẵng
RFA, 05/03/2020
Hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt (CVN 71) và tàu USS Bunker Hill (CG 52) thăm Đà Nẵng ngày 5-9/3/2020. Courtesy : zing.vn
Sáng ngày 5/3/2020, hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ USS Theodore Roosevelt đã tiến vào Đà Nẵng và thả neo cách đất liền khoảng 7 km bắt đầu chuyến thăm hữu nghị nhân kỷ niệm 25 năm bình thường hóa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ.
Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam đăng tải các hình ảnh của hàng không mẫu hạm cùng lời chào đón :
"Chào mừng đến Việt Nam, tàu sân bay USS Theodore Roosevelt (CVN 71) và tàu USS Bunker Hill (CG 52) !
Chúng tôi nóng lòng được dẫn các bạn đi thăm thú nơi đây".
"Đối tác tin cậy. Thịnh vượng bền lâu", khẩu hiệu được Facebook của Đại sứ quán Mỹ đăng tải.
Truyền thông Nhà nước Việt Nam cũng đồng loạt loan tin hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ USS Theodore Roosevelt đến tại Đà Nẵng. Tin từ phía Việt Nam cho biết Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, ông Hồ Kỳ Minh, bắt tay Tư lệnh Hạm Đội Thái Bình Dương của Mỹ, Đô Đốc John C. Aquilino, tại lễ đón tàu diễn ra vào lúc 13 giờ chiều ngày 5 tháng 3.
Tại lễ đón, Đô đốc John C. Aquilino lên tiếng cho rằng mối quan hệ đối tác giữa hai nước Việt Nam- Hoa Kỳ dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau. Hoa Kỳ luôn đứng cạnh và ủng hộ Việt Nam về những quyền hàng hải chính đáng ở Biển Đông.
Trong khi đó, Đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội, ông Daniel Kritenbrink, nhắc lại sau chuyến thăm Việt Nam của tàu Sân bay USS Carl Vinson vào tháng 3 năm 2018, sự kiện hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt đến Đà Nẵng lần này khẳng định cam kết của Hoa Kỳ về một khu vực Thái Bình Dương- Ấn Độ Dương ổn định và tự do hàng hải.
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Lê Thị Thu Hằng, vào ngày 5 tháng 3, cho báo giới biết rằng ‘được sự đồng ý của Chính phủ Việt Nam, đoàn tàu sân bay của Mỹ gồm tàu sân bay USS Theodore Roosevelt và tàu tuần dương USS Bunker Hill thăm cảng Tiên Sa bắt đầu từ ngày 5/3 đến 9/3. Đây là chuyến thăng thông thường của một đoàn tàu sân bay Mỹ, nằm trong khuôn khổ hoạt động kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, qua đó góp phần thúc đẩy quan hệ 2 nước phát triển, phù hợp với khuôn khổ quan hệ đối tác toàn diện, đóng góp vào duy trì hòa bình, ổn định, an ninh hợp tác và phát triển ở khu vực’.
Đây là lần thứ 2 sau chiến tranh, một tàu sân bay của Mỹ lại trở lại và thăm hữu nghị Việt Nam.
