Việt Nam nhích về Mỹ, nhưng không quá gần
Ralph Jennings, VOA, 06/03/2020
Hoa Kỳ trong tuần này điều tàu sân bay đến thăm Việt Nam lần thứ hai trong hàng chục năm qua. Các nhà phân tích nhìn nhận rằng hai nước đang ngày càng trở nên thân thiết hơn, bất chấp từng có cuộc chiến khốc liệt giữa họ cách đây 50 năm, và nay cả hai đều mong ngăn chặn việc Bắc Kinh bành trướng trên Biển Đông.
Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt
Tuy nhiên, hệ thống chính trị cộng sản Việt Nam và việc quốc gia này nhất quán với chính sách đối ngoại đa phương thay vì chỉ thân phương Tây có thể làm cho Washington khó tiến đến quá gần.
Sean King, phó chủ tịch của tổ chức tư vấn chính trị Park Strategies có trụ sở tại New York, nói với VOA : "Bộ máy quan liêu Washington chắc chắn xem Hà Nội như là một đối tác trong việc đẩy lùi các yêu sách chủ quyền và hoạt động quân sự hóa của Bắc Kinh ở Biển Đông. Nhưng Việt Nam không phải là một đồng minh, cũng không phải là một nền dân chủ, do đó, có những giới hạn trong sự hợp tác này".
"Tôi cảm nhận thấy Việt Nam muốn [Hoa Kỳ] là đối trọng trong khu vực với Bắc Kinh nhưng không muốn trở thành một phần trong bất kỳ chiến lược của Mỹ nhằm kiềm chế Trung Quốc đại lục", ông King nói.
Tàu USS Theodore Roosevelt (CVN-71) ở cảng Tiên Sa, Đà Nẵng, 5/3/2020
Hôm 5/3, tàu sân bay USS Theodore Roosevelt đã cập cảng Đà Nẵng ở miền trung Việt Nam, trang web tin tức quân sự Stars and Stripes đưa tin.
Một tàu tuần dương mang tên lửa điều hướng hộ tống cho tàu sân bay trong chuyến thăm mang tính nghi lễ.
Trước đó 2 năm, USS Carl Vinson là tàu sân bay đầu tiên của Mỹ đến thăm cảng kể từ sau Chiến tranh Việt Nam.
Hai chuyến thăm cho thấy cả hai bên đều có ý định tăng cường quan hệ quốc phòng. Việt Nam muốn có sự hỗ trợ từ bên ngoài trong việc ngăn các tàu Trung Quốc đi vào những thực thể ở Biển Đông mà Việt Nam có tranh chấp với Trung Quốc, nước có quân đội mạnh hơn.
Ông Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh nói với VOA : "Tôi nghĩ rằng trong tương lai Việt Nam sẽ chào đón hơn nữa đối với các tàu hải quân của Hoa Kỳ".
Tuy nhiên, ông cho rằng "Một số người bảo thủ trong chính phủ Việt Nam không muốn mối quan hệ với Hoa Kỳ phát triển quá nhanh".
Ngoài Việt Nam, Hoa Kỳ thường xuyên điều tàu chiến đi vào Biển Đông thực hiện tuần tra vì tự do hàng hải, và cũng để cảnh báo Trung Quốc, nước mà Washington coi là một siêu cường đối thủ.
Ralph Jennings
Nguồn : VOA, 06/03/2020
********************
Hàm ý chiến lược từ chuyến thăm của tàu USS Theodore Roosevelt
Lê Hồng Hiệp, Nghiên cứu quốc tế, 05/03/2020
Sự trỗi dậy của Trung Quốc là sự kiện có tác động mạnh mẽ nhất đến địa chính trị toàn cầu trong ba thập niên qua, mang lại cả những niềm hy vọng và nỗi sợ hãi. Là một nước láng giềng trực tiếp của Trung Quốc, Việt Nam là một trong những nơi đầu tiên được hưởng lợi từ sự thịnh vượng ngày càng tăng của Trung Quốc, đồng thời cũng là nước đầu tiên cảm nhận được tác động từ sức nặng ngày càng tăng của nước này. Do đó, dù cố gắng duy trì một mối quan hệ ổn định và hòa bình với Trung Quốc để tạo thuận lợi cho hợp tác kinh tế, Hà Nội cũng tăng cường quan hệ quốc phòng với Mỹ và các cường quốc khác để đối phó với mối đe dọa Trung Quốc, đặc biệt là trên Biển Đông.
Hàng không mẫu hạm USS Theoore Roosevelt trong cảng Tiên Sa, Đà Nẵng ngày 05/03/2020
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất, đồng thời là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam. Theo Tổng cục Thống kê, kim ngạch thương mại song phương năm 2018 đạt 106,94 tỷ USD, chiếm 22,2% tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam trong năm. Đồng thời, Trung Quốc đang trở thành nhà đầu tư nước ngoài ngày càng quan trọng. Tới cuối năm 2018, Trung Quốc đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 7 tại Việt Nam với 2.168 dự án và 13,4 tỷ USD tổng vốn đăng ký. Nếu tính cả Hồng Kông, Trung Quốc sẽ xếp thứ tư, chỉ sau Hàn Quốc, Nhật Bản và Singapore. Trung Quốc cũng là nguồn khách du lịch quan trọng nhất đối với Việt Nam. Ví dụ, năm 2018, 4,966 triệu lượt khách du lịch Trung Quốc đã chiếm tới 32% tổng lượng khách du lịch nước ngoài tới Việt Nam năm đó.
Các mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ đồng nghĩa với việc Việt Nam có lợi ích trong việc duy trì một mối quan hệ lành mạnh và ổn định với Trung Quốc. Tuy nhiên, tranh chấp Biển Đông đã đặt ra những thách thức không ngừng đối với quan hệ song phương, buộc Việt Nam phải chấp nhận một lập trường mang tính đối đầu với Trung Quốc về các vấn đề chủ quyền và lợi ích trên biển. Đối mặt với cách biệt quyền lực lớn giữa hai nước, trong khi tìm cách phát triển sức mạnh kinh tế và hiện đại hóa lực lượng vũ trang, Việt Nam cũng cảm thấy cần phải tăng cường quan hệ chiến lược với các cường quốc để tạo đối trọng với Trung Quốc. Trong nỗ lực này, Việt Nam không tìm thấy cường quốc nào tương thích hơn để làm việc đó ngoài Hoa Kỳ.
Từ góc nhìn của các chiến lược gia Việt Nam, Hoa Kỳ là quốc gia duy nhất có cả sức mạnh lẫn ý chí chính trị cần thiết để kiềm chế tham vọng chiến lược của Trung Quốc, bao gồm ở cả Biển Đông. Sự cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc trong vài năm qua tạo điều kiện thuận lợi cho mối quan hệ chiến lược của Hà Nội với Washington khi lợi ích chiến lược của hai nước trở nên song trùng hơn do nhận thức chung của họ về mối đe dọa Trung Quốc.
Những nỗ lực của Việt Nam dường như được Mỹ đáp lại, khi Mỹ coi Việt Nam là đối tác an ninh mới nổi ngày càng quan trọng. Ví dụ, Báo cáo Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ công bố vào tháng 6 năm 2019 đã tuyên bố rằng Hoa Kỳ "đang ưu tiên các mối quan hệ mới với Việt Nam, Indonesia và Malaysia - những nhân tố chủ chốt trong ASEAN vốn đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực của chúng tôi nhằm đảm bảo hòa bình và bảo vệ sự thịnh vượng tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương". Đối với Mỹ, Việt Nam không chỉ là một cơ hội kinh tế. Với những nâng cấp quân sự đáng kể trong thập niên qua, Việt Nam hiện có trong tay một trong những lực lượng quân sự mạnh nhất Đông Nam Á. Hơn nữa, với tư cách là một quốc gia chủ chốt trong tranh chấp Biển Đông với lịch sử phản kháng lâu dài chống lại sự thống trị và bành trướng của Trung Quốc, Việt Nam có thể là một nhân tố quan trọng trong khu vực giúp Mỹ kiềm chế tham vọng địa chính trị của Trung Quốc.
Với suy nghĩ đó, trong chuyến thăm Hà Nội vào tháng 5 năm 2016, Tổng thống Obama đã tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Đầu tháng 8 năm 2018, Đài Phát thanh Hoa Kỳ đã đưa tin rằng Việt Nam có các hợp đồng mua trang thiết bị quân sự trị giá 94,7 triệu đô la với Mỹ theo các chương trình Bán hàng quân sự nước ngoài (FMS) và Bán hàng thương mại trực tiếp (DCS). Những chương trình này đã giúp Việt Nam cải thiện hơn nữa năng lực hàng hải để đối phó với các thách thức an ninh ở Biển Đông. Chẳng hạn, vào tháng 5 năm 2017, Hà Nội đã nhận được sáu tàu tuần tra nhanh Metal Shark trị giá 18 triệu đô la do Hoa Kỳ viện trợ cho lực lượng Cảnh sát Biển. Cũng trong tháng đó, một tàu lớp Hamilton của Lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ đã loại biên cũng được chuyển giao cho Việt Nam. Vào tháng 2 năm 2019, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Hoa Kỳ, Đô đốc Phil Davidson, nói rằng Việt Nam đang chuẩn bị mua các thiết bị từ Hoa Kỳ, bao gồm máy bay không người lái Boeing Insitu ScanEagle, máy bay huấn luyện Beechcraft T-6 Texan II và nhận chuyển giao một tàu Tuần duyên thứ hai từ Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, dù có những cải thiện liên tục trong quan hệ song phương nói chung và quan hệ chiến lược Việt Nam - Hoa Kỳ nói riêng, các quan chức Việt Nam vẫn lo ngại rằng nếu Việt Nam tiến quá nhanh và quá xa trong quan hệ chiến lược với Mỹ, họ sẽ làm Trung Quốc phật lòng và khiêu khích Bắc Kinh trả đũa.
Từ quan điểm của Hà Nội, sự gần gũi về địa lý với Trung Quốc cũng như tầm quan trọng của Trung Quốc đối với sự thịnh vượng kinh tế và an ninh của Việt Nam có nghĩa là một mối quan hệ căng thẳng với Trung Quốc có thể đặt Việt Nam vào một vị thế chiến lược bấp bênh đến mức ngay cả một mối quan hệ mạnh mẽ với Hoa Kỳ cũng không thể bù đắp được.
Chính vì vậy, trong khi cố gắng tăng cường quan hệ với Washington, Hà Nội có xu hướng để mắt đến các phản ứng của Bắc Kinh và điều chỉnh quan hệ với Washington cho phù hợp. Chẳng hạn, giữa tháng 10 năm 2018, Việt Nam đã lặng lẽ hủy 15 hoạt động hợp tác quốc phòng với Hoa Kỳ dự kiến cho năm 2019 liên quan đến trao đổi lục quân, hải quân và không quân. Quyết định này dường như là một trong những phản ứng của Hà Nội đối với cuộc cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa Washington và Bắc Kinh, điều khiến Việt Nam gần như không thể củng cố quan hệ quốc phòng chặt chẽ với một cường quốc này mà không làm phật lòng cường quốc kia.
Do đó, Hà Nội đã cố gắng thúc đẩy quan hệ với Hoa Kỳ với một tốc độ vừa phải và giữ cho hợp tác chiến lược với Hoa Kỳ ít khoa trương ồn ào nhất có thể. Đây cũng có thể là lý do khiến Việt Nam do dự trong việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Hoa Kỳ mặc dù Hoa Kỳ đã có các động thái mời mọc về cả ngoại giao lẫn chiến lược liên tục kể từ năm 2013.
Tuy nhiên, quyết định của Việt Nam thúc đẩy quan hệ với Mỹ ở một tốc độ vừa phải không phải là xu hướng bất biến. Trên thực tế, đó cũng không phải là quyết định của riêng Việt Nam. Do quyết định đó được hình thành phần lớn dựa vào nhận thức của Việt Nam về mối đe dọa Trung Quốc, cách Trung Quốc hành xử ở Biển Đông cũng sẽ gây tác động lên quỹ đạo tương lai của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ. Nếu Trung Quốc tiếp tục hành động hung hăng ở Biển Đông, như được minh chứng bởi sự xâm phạm liên tục của Trung Quốc vào các vùng biển Việt Nam bằng tàu khảo sát và các tàu đi kèm từ tháng 7 đến tháng 10 năm ngoái, Việt Nam sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thúc đẩy quan hệ quốc phòng với Mỹ nhằm chống lại những sự xâm phạm như vậy từ phía Trung Quốc.
Cuối tuần này, USS Theodore Roosevelt sẽ trở thành tàu sân bay thứ hai của Hoa Kỳ đến thăm Việt Nam sau chuyến thăm lịch sử lần đầu tiên của tàu USS Carl Vinson hai năm trước. Nếu chuyến thăm nói lên điều gì, thì đó chính là việc quyết định của Việt Nam đón tiếp tàu sân bay trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ - Trung không ngừng gia tăng cho thấy sự tự chủ chiến lược cũng như tư thế chiến lược ngày càng trưởng thành của Việt Nam.
Chuyến thăm cũng giúp Việt Nam gửi những tín hiệu nhất quán tới cả hai cường quốc :
- Đối với Mỹ, Hà Nội tiếp tục coi trọng quan hệ chiến lược song phương và Việt Nam sẵn sàng tiếp tục hợp tác với Mỹ ở Biển Đông nếu các can dự đó phù hợp với lợi ích của Việt Nam.
- Đối với Trung Quốc, thông điệp là nếu Trung Quốc tiếp tục duy trì lập trường xác quyết, không tôn trọng các lợi ích chính đáng của Việt Nam ở Biển Đông thì điều đó có thể gây tác dụng ngược, đẩy Việt Nam xa hơn về phía Mỹ cho dù Việt Nam có coi trọng mối quan hệ lâu dài với Trung Quốc đến mức nào đi chăng nữa.
Lê Hồng Hiệp
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 05/03/2020
Một phiên bản tiếng Anh của bài viết đã được xuất bản trên ThinkChina (xem bản dịch dưới đây).
*****************
Tàu sân bay Mỹ ghé Đà Nẵng : nghệ thuật đi dây của Việt Nam
Lê Hồng Hiệp, VNTB, 06/03/2020
Sự trỗi dậy của Trung Quốc có nhiều hệ luỵ nhất đối với địa chính trị toàn cầu trong ba thập kỷ qua, tạo ra vừa hy vọng lẫn sợ hãi.
Nghệ thuật giữ cân bằng trong vỡ tuồng múa và xiệc Làng Tôi (My Village) tại Hà Nội (courtesy of civitalis) - Ảnh minh họa
Là một nước láng giềng của Trung Quốc, Việt Nam là một trong những nước đầu tiên được hưởng lợi từ sự thịnh vượng ngày càng tăng của Trung Quốc và cảm nhận được sức ép ngày càng tăng của Trung Quốc. Do đó, trong khi cố gắng duy trì mối quan hệ ổn định và hòa bình với Trung Quốc để tạo thuận lợi cho hợp tác kinh tế, Hà Nội cũng tăng cường quan hệ quốc phòng với Mỹ và các cường quốc khác để đối phó với mối đe dọa Trung Quốc, đặc biệt ở Biển Đông.
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, và cũng là thị trường nhập khẩu lớn nhất của Hà Nội. Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, kim ngạch thương mại hai chiều Việt - Trung năm 2018 đạt 106,94 tỷ Mỹ kim, chiếm 22,2% tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam trong cùng kỳ năm trước. Đồng thời, Trung Quốc đang trở thành nhà đầu tư nước ngoài ngày càng quan trọng của Việt Nam. Cuối năm 2018, Trung Quốc đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 7 của Việt Nam với 2.168 dự án và 13,4 tỷ Mỹ kim vốn đăng ký tích lũy. Nếu bao gồm Hồng Kông, Trung Quốc sẽ xếp thứ tư, chỉ sau Hàn Quốc, Nhật Bản và Singapore. Bắc Kinh cũng là nguồn cấp khách du lịch quan trọng đối với Việt Nam. Vào năm 2018, 4,6 triệu khách du lịch Trung Quốc đã đến thăm Việt Nam, chiếm 32% lượng khách du lịch nước ngoài của Việt Nam trong cùng năm.
Mối quan hệ kinh tế chặt chẽ đồng nghĩa là Việt Nam duy trì lợi ích đó bằng mối quan hệ lành mạnh và ổn định với Trung Quốc. Thế nhưng, tranh chấp Biển Đông đã đặt ra những sóng gió không ngừng đối với các mối quan hệ song phương, buộc Việt Nam phải có lập trường đối đầu với Trung Quốc về các vấn đề chủ quyền và quyền đi lại trên biển. Đối mặt với chênh lệch sức mạnh hai bên, Hà Nội trong khi tìm cách phát triển sức mạnh kinh tế và hiện đại hóa lực lượng vũ trang, quốc gia này cũng thấy cần tăng cường quan hệ chiến lược với các cường quốc để tạo đối trọng với Trung Quốc. Trong nỗ lực này, Việt Nam không tìm thấy đối tác nào phù hợp hơn Mỹ.
Từ góc nhìn của các chiến lược gia Việt Nam, Mỹ là quốc gia duy nhất có cả sức mạnh và ý chí chính trị cần thiết để kiềm chế tham vọng chiến lược của Trung Quốc, kể cả ở Biển Đông.
Sự cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa Mỹ - Trung trong vài năm qua tạo điều kiện thuận lợi cho mối quan hệ chiến lược của Hà Nội với Washington khi lợi ích chiến lược của hai bên được hội tụ trong nhận thức chung về mối đe dọa Trung Quốc.
Những nỗ lực của Việt Nam dường như được Mỹ đáp lại, Washington coi Việt Nam là đối tác an ninh mới nổi. Trong Báo cáo Chiến lược Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ vào tháng 6 năm 2019 đã tuyên bố rằng họ đang ưu tiên các mối quan hệ mới với Việt Nam, Indonesia và Malaysia - những nhân vật chủ chốt trong ASEAN và là trung tâm trong nỗ lực của Mỹ nhằm đảm bảo hòa bình và bảo vệ sự thịnh vượng trong Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Đối với Mỹ, Việt Nam không chỉ là một cơ hội kinh tế. Với những chuyển biến quân sự đáng kể trong thập kỷ qua, Việt Nam là một trong những lực lượng vũ trang mạnh nhất ở Đông Nam Á. Hơn nữa, với tư cách là một quốc gia yêu sách lớn ở Biển Đông và lịch sử kháng chiến lâu dài chống lại sự thống trị và bành trướng của Trung Quốc, Việt Nam là một nhân tố quan trọng trong khu vực, hỗ trợ Mỹ kiềm chế tham vọng địa chiến lược của Trung Quốc.
Trong chuyến thăm Hà Nội vào tháng 5 năm 2016, Tổng thống Obama đã tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Đầu tháng 8 năm 2018, Đài Tiếng nói Hoa Kỳ thông tin, Hà Nội có hợp đồng trang thiết bị quân sự trị giá 94,7 triệu Mỹ kim với Mỹ theo chương trình Bán hàng quân sự nước ngoài (FMS) và Bán hàng thương mại trực tiếp (DCS). Những chương trình này đã giúp Việt Nam cải thiện hơn nữa năng lực hàng hải để đối phó với các thách thức an ninh ở Biển Đông. Do đó, vào tháng 5 năm 2017, Hà Nội đã nhận được sáu tàu tuần tra nhanh Metal Shark trị giá 18 triệu Mỹ kim cho Cảnh sát biển.
Vào tháng 2 năm 2019, Đô đốc Bộ Tư lệnh Ấn Độ-Thái Bình Dương Mỹ, ông Phil Davidson, nói rằng Việt Nam đang mua thiết bị từ Hoa Kỳ, bao gồm máy bay không người lái Boeing Insitu ScanEagle, máy bay huấn luyện Beechcraft T-6 Texan II,…
Dù vậy, các quan chức Việt Nam vẫn lo ngại rằng nếu Việt Nam đi quá nhanh và quá xa trong quan hệ chiến lược với Mỹ, họ sẽ gây phản ứng trả đùa từ Bắc Kinh.
Theo góc nhìn từ phía Hà Nội, sự gần gũi về địa lý của Trung Quốc và tầm quan trọng của nó đối với sự thịnh vượng kinh tế và an ninh của Việt Nam sẽ khiến cho Việt Nam trở nên bấp bênh về mặt chiến lược khi quan hệ Việt-Trung xấu đi, đến mức mối quan hệ mạnh mẽ với Mỹ sẽ không thể để bù đắp.
Như vậy, trong khi cố gắng tăng cường mối quan hệ với Washington, Hà Nội có xu hướng để mắt đến các phản ứng của Bắc Kinh để cân đối điều chỉnh mối quan hệ với Washington. Chẳng hạn, vào giữa tháng 10 năm 2018, Việt Nam đã lặng lẽ hủy 15 hoạt động tham gia quốc phòng với Mỹ dự kiến vào năm 2019 liên quan đến trao đổi quân sự, hải quân và không quân. Quyết định này dường như là một trong những động thái của Hà Nội đối với cuộc cạnh tranh chiến lược ngày càng gay gắt giữa Washington và Bắc Kinh, khiến Việt Nam gần như không thể củng cố mối quan hệ quốc phòng chặt chẽ hơn với một cường quốc mà không bị thế lực kia khó chịu.
Hà Nội vì vậy đã vừa cố gắng thúc đẩy mối quan hệ với Mỹ với tốc độ vừa phải, trong hợp tác chiến lược với Mỹ. Đây cũng là lý do khiến Việt Nam do dự trong việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ.
Quyết định giữ mối quan hệ Việt-Mỹ tiến xa đến mức nào được hình thành từ nhận thức của Việt Nam về mối đe dọa Trung Quốc, cách Trung Quốc hành xử ở Biển Đông. Nếu Trung Quốc tiếp tục càn quấy ở Biển Đông, bằng tàu khảo sát như đã diễn ra từ tháng 7 đến tháng 10 năm ngoái, Việt Nam sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thắt chặt hơn quan hệ với Mỹ.
Tuần này, USS Theodore Roosevelt sẽ trở thành tàu sân bay thứ hai của Mỹ đến thăm Việt Nam, sau chuyến thăm lịch sử của USS Carl Vinson hai năm trước. Quyết định của Việt Nam tiếp nhận chuyến thăm của tàu sân bay trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ-Trung cho thấy tự chủ chiến lược của Việt Nam và tư thế chiến lược ngày càng lớn lao hơn. Điều này cũng giúp Việt Nam gửi tín hiệu nhất quán tới cả hai cường quốc : đối với Mỹ, Hà Nội tiếp tục đánh giá cao mối quan hệ chiến lược song phương và Việt Nam sẵn sàng hoan nghênh sự tham gia của Mỹ ở Biển Đông nếu các cam kết đó phù hợp với lợi ích của Việt Nam. Đối với Trung Quốc, điều đó có nghĩa là lập trường quyết đoán hơn về Biển Đông, coi thường Việt Nam vì lợi ích quốc gia có thể gây tác dụng ngược và đẩy Việt Nam tiến xa hơn vào vòng tay của Mỹ, bất kể Việt Nam có quan trọng và lâu dài như thế nào với Trung Quốc.
Lê Hồng Hiệp
Nguyên tác : US aircraft carrier visit and Vietnam's delicate balancing act, Think China, 05/02/2020
Anh Khoa dịch
Nguồn : VNTB, 06/03/2020
*********************
Tàu sân bay Mỹ Theodore Roosevelt ghé Đà Nẵng
Trọng Nghĩa, RFI, 05/03/2020
Sáng 05/03/2020, hàng không mẫu hạm nguyên tử USS Theodore Roosevelt (CVN 71) của Mỹ, có tuần dương hạm USS Bunker Hill (CG 52) tháp tùng, đã đến Đà Nẵng, miền Trung Việt Nam, mở đầu một chuyến ghé cảng hữu nghị sẽ kéo dài cho đến ngày 09/03. Sự kiện này đánh dấu 25 năm ngày hai nước Mỹ-Việt bình thường hóa quan hệ ngoại giao.
Hàng không mẫu hạm Mỹ USS Theodore Roosevelt (CVN-71) ở ngoài khơi Đà Nẵng, Việt Nam, ngày 05/03/2020 Reuters/Kham
Bản thông cáo của Hạm Đội 7 Hoa Kỳ cho biết : Phát biểu nhân buỗi lễ đón tiếp đội tàu Mỹ ở Đà Nẵng, đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink nhắc lại rằng chuyến thăm của chiếc tàu sân bay Theodore Roosevelt đã nối tiếp theo chuyến thăm lịch sử của hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson (CVN 70) vào năm 2018, khi lần đầu tiên sau hơn 40 năm mà một tàu sân bay Mỹ thăm Việt Nam.
Đại sứ Mỹ nhấn mạnh rằng chuyến thăm lần này diễn ra "vào một thời điểm quan trọng trong quan hệ song phương của hai nước. Chỉ 25 năm sau ngày bình thường hóa bang giao, quan hệ Mỹ-Việt trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết".
Về phần mình, chuẩn đô đốc Stu Baker, chỉ huy trưởng nhóm tác chiến tàu sân bay CSG 9 của chiếc Theodore Roosevelt, khẳng định : "Chuyến thăm này chứng tỏ sức mạnh của quan hệ song phương (Mỹ-Việt), nêu bật sự hợp tác liên tục của Hoa Kỳ với các nước đối tác và sự hỗ trợ mạnh mẽ của Mỹ cho khu vực, trong đó có các tổ chức như Hiệp Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á ASEAN mà Việt Nam là chủ tịch năm nay".
Theo chuẩn đô đốc Baker, chuyến thăm Việt Nam của chiếc Theodore Roosevelt "cũng là bằng chứng về cam kết của Mỹ đối với một vùng Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở, nơi các quốc gia độc lập và hùng mạnh tôn trọng chủ quyền của nhau, và tuân thủ luật lệ quốc tế".
USS Theodore Roosevelt là chiếc tàu thứ tư thuộc lớp Nimitz của Mỹ, có một thủy thủ đoàn khoảng 5.000 người. Nhóm tác chiến của chiếc Theodore Roosevelt còn có một biên đội máy bay chiến đấu trên tàu cùng một đội tàu hộ tống bao gồm một tuần dương hạm và 6 khu trục hạm.
Trọng Nghĩa
Nguồn : RFI, 05/03/2020
*******************
Chuyên gia nhận định gì về chuyến thăm Việt Nam của mẫu hạm USS Roosevelt
VOA, 05/03/2020
Các chuyên gia đánh giá rằng chuyến thăm Đà Nẵng của tàu sân bay Hoa Kỳ USS Theodore Roosevelt hôm 5/3 cho thấy Hà Nội coi trọng hơn mối quan hệ quốc phòng với Washington, khẳng định chính sách quốc phòng mới như đã thể hiện trong sách trắng cuối 2019, và gửi đi thông điệp rõ ràng hơn cho Bắc Kinh. Cùng lúc Bộ Ngoại giao Việt Nam nhận định đây chỉ là chuyến thăm "thông thường".
Ông Nguyễn Thế Phương, một nghiên cứu viên của Trung tâm Nghiên cứu quốc gia, Đại học Khoa học và xã hội nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh, nêu nhận định với VOA :
"Chuyến thăm của tàu USS Roosevelt cho thấy mối quan hệ quốc phòng Hoa Kỳ - Việt Nam ngày càng sâu sắc hơn, đặc biệt là sau khi Việt Nam đưa Sách Trắng về Quốc phòng vào cuối năm ngoái, khi đó có thêm điểm mới là nếu có điều gì xảy ra đối với an ninh của Việt Nam thì Việt Nam gia tăng hợp tác với một quốc gia nào đó…
Chuyến thăm này cho thấy Việt Nam khẳng định gia tăng mối quan hệ với Mỹ.
Có thông tin cho rằng năm ngoái Mỹ có yêu cầu cho tàu sân bay thăm nhưng Việt Nam do tình hình nội bộ và tình hình thực tế trên Biển Đông khi ấy đã từ chối.
Qua đó cho thất Việt Nam cân nhắc rất kỹ chính sách cân bằng của mình giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ".
Sách trắng Quốc phòng Việt Nam 2019 nêu rõ : "Tùy diễn biến tình hình và trong những điều kiện cụ thể, Việt Nam sẽ cân nhắc phát triển các mối quan hệ quốc phòng, quân sự cần thiết với mức độ thích hợp trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhau".
Tiến sĩ Nguyễn Nhã, một nhà nghiên cứu thâm niên về tình hình Biển Đông nêu nhận định :
"USS Theodore Roosevelt là tàu sân bay hiện đại nhất của Hoa Kỳ cũng như của thế giới và khi đến thăm Việt Nam, Hoa Kỳ có ý dành cho Việt Nam sự ưu ái đặc biệt - những gì hiện đại nhất sẽ dành cho Việt Nam - cũng thể hiện mối quan hệ chặt chẽ với Việt Nam, sẵn sàng bảo vệ Việt Nam khi cần".
Chuyến thăm này tiếp nối chuyến thăm lịch sử năm 2018 của tàu sân bay USS Carl Vinson (CVN 70), chuyến thăm đầu tiên của một tàu sân bay Hoa Kỳ đến Việt Nam trong hơn 40 năm. Chuyến thăm cũng diễn ra vào một thời điểm quan trọng đối với quan hệ song phương của hai nước. Chỉ 25 năm sau khi bình thường hóa quan hệ ngoại giao, "quan hệ song phương của hai nước đã trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết", Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink cho biết thông một thông cáo hôm 5/3.
Cũng hôm 5/3, truyền thông Việt Nam trích lời Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng, nói :
"Tàu sân bay và tàu tuần dương thăm cảng Tiên Sa của Đà Nẵng từ ngày 5 đến 9/3. Đây là chuyến thăm thông thường của một đoàn tàu sân bay Hoa Kỳ, trong khuôn khổ hoạt động kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, qua đó góp phần thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển, phù hợp với khuôn khổ quan hệ đối tác toàn diện, đóng góp vào duy trì hòa bình, ổn định, an ninh hợp tác và phát triển ở khu vực".
Tiến sĩ Nguyễn Nhã phân tích những thông điệp của chuyến thăm Việt Nam của tàu hải quân Hoa Kỳ :
"Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt cùng với các tàu hiện đại đi theo đi vào Biển Đông của Việt Nam, bất chấp Trung Quốc tuyên bố về "Đường Lưỡi Bò" là ao nhà của Trung Quốc.
Đây là thông điệp cho Trung Quốc về tự do hàng hải theo Luật quốc tế, nhất là Tòa án Quốc tế Lahaye đã tuyên bố bác bỏ "Đường Lưỡi Bò của Trung Quốc khi Philippines kiện Trung Quốc.
Đây còn là thông điệp cho Trung Quốc không được bắt nạt nước nhỏ như Việt Nam mà khi đó Hòa Kỳ sẵn sàng hỗ trợ.
Ngoài ra qua đó cho thấy hiện nay Mỹ đã thay đổi, sẵn sàng dùng quân sự để đối phó với Trung Quốc".
Trước đó, hôm 3/3, Giáo sư Carl Thayer, nhà phân tích quốc phòng Australia, nhận định trong một thông cáo :
"Chuyến thăm này là một phần trong mối quan hệ quốc phòng lớn hơn giữa Mỹ và Việt Nam nhằm phát đi những thông điệp mạnh mẽ đến Trung Quốc về sự xâm lược của Bắc Kinh tại Biển Đông. Chuyến thăm của tàu Roosevelt là một tín hiệu của Hoa Kỳ cho thấy rằng họ có ý định duy trì sức mạnh hải quân ưu việt ở Tây Thái Bình Dương và Biển Đông".
Nhà nghiên cứu Nguyễn Thế Phương nhận định rằng chuyến thăm của tàu USS Roosevelt cho thấy Hà Nội có xu hướng gần Wasgington hơn tuy phải vẫn giữ thế cân bằng với Bắc Kinh :
"Mối quan hệ quốc phòng Việt - Mỹ hiện đang ở đỉnh cao trong 25 năm qua. Nhưng cũng phải nhìn nhận rằng mối quan hệ quốc phòng Việt - Mỹ là yếu tố giúp Việt Nam cân bằng lại trong mối quan hệ tam giác Việt Nam - Trung Quốc - Mỹ : Việt Nam có xu hướng mở rộng quan hệ với Mỹ nhưng trên thực tế là xem xét làm sao cho mối quan hệ Việt - Mỹ cân bằng với mối quan hệ Việt -Trung để tránh những khó khăn trong mối quan hệ với người láng giềng trực tiếp ở phía Bắc".
Có mặt tại Đà Nẵng, Chuẩn Đô đốc hải quân Hoa Kỳ Stu Baker, chỉ huy nhóm tác chiến tàu sân bay (CSG) số 9, nói trong một thông cáo : "Chuyến thăm này là bằng chứng cho cam kết của Mỹ đối với một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và mở, nơi các quốc gia giàu mạnh và độc lập tôn trọng chủ quyền của nhau, và tuân thủ luật lệ quốc tế".
*********************
Hàng không Mẫu hạm USS Theodore Roosevelt thả neo tại cảng Đà Nẵng
RFA, 05/03/2020
Hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt (CVN 71) và tàu USS Bunker Hill (CG 52) thăm Đà Nẵng ngày 5-9/3/2020. Courtesy : zing.vn
Sáng ngày 5/3/2020, hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ USS Theodore Roosevelt đã tiến vào Đà Nẵng và thả neo cách đất liền khoảng 7 km bắt đầu chuyến thăm hữu nghị nhân kỷ niệm 25 năm bình thường hóa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ.
Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam đăng tải các hình ảnh của hàng không mẫu hạm cùng lời chào đón :
"Chào mừng đến Việt Nam, tàu sân bay USS Theodore Roosevelt (CVN 71) và tàu USS Bunker Hill (CG 52) !
Chúng tôi nóng lòng được dẫn các bạn đi thăm thú nơi đây".
"Đối tác tin cậy. Thịnh vượng bền lâu", khẩu hiệu được Facebook của Đại sứ quán Mỹ đăng tải.
Truyền thông Nhà nước Việt Nam cũng đồng loạt loan tin hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ USS Theodore Roosevelt đến tại Đà Nẵng. Tin từ phía Việt Nam cho biết Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, ông Hồ Kỳ Minh, bắt tay Tư lệnh Hạm Đội Thái Bình Dương của Mỹ, Đô Đốc John C. Aquilino, tại lễ đón tàu diễn ra vào lúc 13 giờ chiều ngày 5 tháng 3.
Tại lễ đón, Đô đốc John C. Aquilino lên tiếng cho rằng mối quan hệ đối tác giữa hai nước Việt Nam- Hoa Kỳ dựa trên sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau. Hoa Kỳ luôn đứng cạnh và ủng hộ Việt Nam về những quyền hàng hải chính đáng ở Biển Đông.
Trong khi đó, Đại sứ Hoa Kỳ tại Hà Nội, ông Daniel Kritenbrink, nhắc lại sau chuyến thăm Việt Nam của tàu Sân bay USS Carl Vinson vào tháng 3 năm 2018, sự kiện hàng không mẫu hạm USS Theodore Roosevelt đến Đà Nẵng lần này khẳng định cam kết của Hoa Kỳ về một khu vực Thái Bình Dương- Ấn Độ Dương ổn định và tự do hàng hải.
Phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Lê Thị Thu Hằng, vào ngày 5 tháng 3, cho báo giới biết rằng ‘được sự đồng ý của Chính phủ Việt Nam, đoàn tàu sân bay của Mỹ gồm tàu sân bay USS Theodore Roosevelt và tàu tuần dương USS Bunker Hill thăm cảng Tiên Sa bắt đầu từ ngày 5/3 đến 9/3. Đây là chuyến thăng thông thường của một đoàn tàu sân bay Mỹ, nằm trong khuôn khổ hoạt động kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, qua đó góp phần thúc đẩy quan hệ 2 nước phát triển, phù hợp với khuôn khổ quan hệ đối tác toàn diện, đóng góp vào duy trì hòa bình, ổn định, an ninh hợp tác và phát triển ở khu vực’.
Đây là lần thứ 2 sau chiến tranh, một tàu sân bay của Mỹ lại trở lại và thăm hữu nghị Việt Nam.