 | Tổng quan: | 3054350 |
Có khả thi và tin cậy không ?
Đồng bằng sông Cửu Long mênh mông vẫn có rất nhiều nước với rất nhiều công trình thủy lợi, nhưng dân vẫn khao khát nước sạch, chìm ngập trong nước bẩn, đói phù sa, thừa muối và khổ sở với ô nhiễm.
Vẫn cứ nuôi tôm giữa vùng nước ngọt [5] (Hình : TuoiTre.vn)
Dẫn nhập
Đồng bằng sông Cửu Long mênh mông vẫn có rất nhiều nước với rất nhiều công trình thủy lợi, nhưng dân vẫn khao khát nước sạch, chìm ngập trong nước bẩn, đói phù sa, dư phèn, thừa muối và khổ sở với ô nhiễm. Các chất thải lỏng, rắn và rác rưới sinh hoạt cứ thế cho xả hết vào nguồn nước không thể kiểm soát và xử lý. Không có một xã hội văn minh nào có thể để tệ trạng (tiểu tiện, đại tiện vào miệng giếng) này kéo dài mãi như thế được. Do đó một quy hoạch với tầm chiến lược quốc gia như thế vô cùng khẩn thiết, không ai không ước mong quy hoạch này đạt mục đích đến thành công. Những phân tích khả thi và khả tín nêu ra trong bài này không có gì vui, người viết ước mong những lo ngại ấy không xảy ra, hay giảm bớt để mang thêm một bát nước trong lành giải khát cho con cháu và thế hệ tương lai.
Giới thiệu : Quy hoạch tổng hợpLưu vực sông Cửu Long [1]
Quy hoạch tổng hợp lưu vực sông Cửu Long (quy hoạch) hay Mekong Delta Master Plan vừa được ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường, Phó Thủ tương phê duyệt vào ngày 6/3/2023, qua Quyết định 174/QĐ-TTg mang tên Quy hoạch tổng hợp Lưu vực sông Cửu Long thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Báo cáo và Quyết định phê duyệt quy hoạch-Nguồn tham khảo [1, 2] (Hình : Gov.vn và chinhphu.vn)
Người viết rất trân trọng với nỗ lực các chuyên gia đã đóng góp trí tuệ vào quy hoạch này và nhìn nhận nhiệm vụ này rất khó khăn. Chuyển đổi lộ trình và lịch trình, cho một con tàu đang đi lạc đã khó, huống chi cho con tàu to lớn như Đồng bằng sông Cửu Long cưu mang vận mạng của 18 triệu người. Người viết sẵn sàng đón nhận những quan điểm phản hồi khác biệt nhưng vẫn khách quan mổ xẻ và rà soát quy hoạch này với khả năng khiêm tốn của mình và trình bày sau đây :
quy hoạch này có mục đích bảo đảm an ninh tài nguyên nước"tôn trọng quy luật tự nhiên" và "lấy tài nguyên nước là yếu tố cốt lõi", đây là một văn bản pháp quy về quyết sách bảo vệ an ninh nguồn nước, xử lý nước thải, kiểm soát ô nhiễm, bảo đảm chất lượng nước cho Đồng bằng sông Cửu Long. Quy hoạch này là một bản tuyên ngôn, một khế ước long trọng với 18 triệu dân là trong 7 năm quy hoạch này sẽ giải quyết được 100% nhiều tệ trạng bi thảm hiện có. Với sứ mạng đó, nếu thành công, quy hoạch này sẽ là một kỳ tích ngoạn mục của lịch sử dân tộc. Nếu quy hoạch thực hiện manh mún, bỏ dở và thất bại, niềm tin và sản nghiệp của người dân sẽ bị nhấn chìm dưới cả đáy vực.
Thật vậy, đây là một canh bạc chơi hết vốn, quy hoạch này phân loại Đồng bằng sông Cửu Long thành ba vùng kinh tế nông nghiệp : Ngọt, Lợ và Mặn theo hình sau ; một số rất lớn dân cư hai bên đường biên phân vùng sẽ phải chuyển đổi sinh kế để thích hợp với nó. Dựa vào những văn bản chính thức và các nguồn tin công khai về quy hoạch này hiện có trên mạng, ta có thể để đánh giá độ khả thi và khả tín của quy hoạch này trước những thách đố tiềm tàng sau đây :
Bản đồ phân vùng nước theo quy hoạch lưu vực sông Cửu Long [1] (Hình : Gov.vn)
1. Chỉ tiêu quá tham vọng [1]
Quyết Định quy hoạch cam kết thực hiện các chỉ tiêu cơ bản sau đây :
- 100% vị trí giám sát dòng chảy xuyên biên giới được giám sát tự động, trực tuyến ;
- 100% nguồn nước liên tỉnh được công bố khả năng tiếp nhận nước thải, sức chịu tải ;
- 100% công trình khai thác, sử dụng nước, xả nước thải vào nguồn nước được giám sát vận hành và kết nối hệ thống theo quy định ;
- 50% nguồn nước thuộc đối tượng lập hành lang bảo vệ nguồn nước được cắm mốc theo quy định ;
- 100% nước thải đô thị được xử lý đạt quy chuẩn quốc gia trước khi xả vào nguồn nước, hệ thống thoát nước chung.
Tất cả các chỉ tiêu trên của quy hoạch này đều phải đạt chỉ tiêu 100% trừ việc cắm mốc nguồn nước 50%. Ngay từ mục này, người từng làm quy hoạch phải thấy quy hoạch này là một"phi vụ nhiều rủi ro rất khó thành". Không thể là chuyện nói chơi rồi vì quy hoạch ghi rõ như thế trong văn bản pháp quy và công bố rầm rộ liên tục trên các nguồn truyền thông báo chí chính thức. Khi thấy những hứa hẹn quá sức như thế, người dân vốn đã ái ngại vì những thất bại từ các quy hoạch quá khứ vẫn chưa hồi phục, dân sẽ không khỏi ngờ vực tính khả thi của quy hoạch này.
2. Ngân sách kinh phí quá thấp
Câu hỏi đầu tiên người Việt đặt ra là tiền đâu ? Tính khả thi của quy hoạch này rất mong manh vì kinh phí đầu tư dành cho quy hoạch rất thấp. Theo trang 309 của quy hoạch, tổng mức đầu tư thực hiện quy hoạch được phê duyệt sẽ là 510 tỉ đồng (22 triệu USD) trong hình trên [1].
Kinh phí và lịch trình quy hoạch [1] (Hình : Gov.vn)
Văn phòng Việt Đức Nghiên cứu về phát triển bền vững tại Việt Nam ghi nhận ngày 21/6/2022, Quy hoạch và Xúc tiến đầu tư Đồng bằng sông Cửu Long (Mekong Delta Regional Master Plan and Investment Promotion) có ngân sách tới năm 2025 là 20 tỉ USD hay 910 lần nhiều hơn [3].
Hôm sau ngày 22/6/2022, World Bank, nguồn cung cấp tài trợ vốn, cơ quan tài chính đáng tin cậy nhất, đã ước tính Quy hoạch trên cần kinh phí 57 tỉ USD hay 2.590 lần nhiều hơn [4] ; số vốn đầu tư kinh khủng này cao gần 10 lần ngân sách quốc phòng, và còn nhiều hơn cả ngân sách quốc gia. Dù phạm vi các quy hoach không giống nhau nhưng với ngân sách khác nhau cả ngàn lần dân phải hiểu làm sao ?
Nếu lãnh đạo đã tin vào con số 22 triệu USD trong báo cáo quy hoạch mà phê duyệt tưởng sẽ đạt được 100% các chỉ tiêu phần 1 thì họ đã nuốt phải một cú lừa ngoạn mục. Nếu cho báo cáo quy hoạch này bị lỗi khi dịch hay viết sai, tổng mức đầu tư là con số khác lớn hơn khuất nấp ở nơi nào khác, giới giang hồ sẽ xem đây là một canh bạc bịp. Người dân không thể nào tin cậy vào số liệu kinh phí quy hoạch thấp như thế nó còn phải giãn nở hơn nhiều. Người viết tin chắc kinh phí quy hoạch này đã đưa ra là con toán quy hoạch sai, và sai chưa từng có. quy hoạch lần này lại do chính ông Trần Hồng Hà, với chức vụ Bộ trưởng Tài nguyên và môi trường từ 2016 đã tự đề nghị cho chính ông với chức vụ Phó Thủ tướng phê duyệt, do đó ông phải hoàn toàn chịu trách nhiệm xem xét và trả lời một lần sòng phẳng với dân về quy hoạch này nếu không nói cho cả quy hoạch những năm trước.
3. Người dân đứng trước canh bạc hết vốn và cạn kiệt niềm tin
Ngay cả khi có đủ kinh phí, quy hoạch này chỉ thành công chi khi nào có một đội ngũ nhân sự chuyên môn tại tất cả địa phương từng giờ kiểm soát phẩm chất và phân bố lượng nguồn nước theo quy hoạch. Cho đến nay, qua nửa thế kỷ, sau bao nhiêu công trình quy hoạch thủy lợi, dân nhìn xuống dòng nước sinh hoạt khắp nơi, chỉ thấy ngày càng đen đậm, rác rưởi và hôi thối ; đội ngũ tài nguyên môi trường và quy hoạch vẫn chưa thực hiện và duy trì được một dự án tầm vóc nào thanh lọc hết ô nhiễm và đảo ngược được suy thoái. Tính khả tín của quy hoạch này không nằm trong văn bản quy hoạch mà ở năng lực trình độ các cán bộ và quan chức hữu trách.
Trang 26 của quy hoạch là một bản tự kiểm thảo những công trình tai hại và đầu tư sai lầm không hề được phục hồi đã làm dân mất niềm tin :
"Vùng ven biển lưu vực sông Cửu Long đã xây dựng 450km đê biển, 1.290km đê sông và khoảng 7.000km bờ bao ven các kênh rạch nội đồng để ngăn mặn, triều cường và sóng bão cho vùng ven biển. Có thể nói do vốn và tiến độ không cho phép nên đầu tư còn thiếu tính đồng bộ, không tập trung, nên nhiều khu vực dự án chưa phát huy hiệu quả, thậm chí còn nảy sinh những tác động tiêu cực kéo dài, như hệ thống Bắc Bến Tre (trong đó có cống – đập Ba Lai), hệ thống Quản Lộ - Phụng Hiệp, hệ thống Nam Măng Thít".
Lần này không thấy có biện pháp nào được mang vào quy hoạch để ngăn ngừa những bài học trên tái diễn. Do đó bước đầu quy hoạch phải chứng minh bằng các dự án thí điểm với thành quả thực tế để thuyết phục dân cư và gầy dựng lại niềm tin trước khi tiến hành toàn bộ quy hoạch. Đầu tư vào năng lực cán bộ và gây dựng niềm tin dân hiện là những yếu tố then chốt còn thiếu vắng trong quy hoạch này.
Thật vậy, hiện tượng trái ngược với quy hoạch đang diễn ra ngay trên đồng bằng sông Cửu Long đã được báo Tuổi Trẻ báo động và lan tỏa trên mạng xã hội [5].
"Bây giờ sản xuất nông nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long rất quái lạ : ngành thuỷ lợi lấy hàng ngàn tỷ đồng để ráng làm các cống đập ngăn mặn vùng ven biển để… trồng lúa dù nước ngọt rất khan hiếm. Trong khi vùng Đồng Tháp Mười, nước ngọt quanh năm thì nông dân đào ao, hút nước mặn dưới đất lên để… nuôi tôm !
Ngành nông nghiệp và tài nguyên môi trường chỉ biết lập biên bản và xử phạt, rồi cứ để tình trạng tiếp tục mở rộng thôi sao ?"
Vẫn cứ nuôi tôm giữa vùng nước ngọt [5] (Hình : TuoiTre.vn)
Không chỉ thế thôi, theo báo Nông Nghiệp VN [6], hiện giờ dân đã rơi vào đáy thung lũng tuyệt vọng và cạn kiệt niềm tin, họ cào vét luôn lớp đất màu mỡ có trên ruộng đem bán đi [6] để sống tạm hiện tại, bất kể tuyệt lộ chờ họ ngay trước mắt.
"Sau khi thu hoạch lúa đông xuân, nhiều nông dân ở tỉnh Vĩnh Long thuê máy xới, máy cày cào xới lớp đất mặt ruộng lúa để bán. Ghi nhận của báo nhà nước Việt Nam, thực trạng này diễn ra ở nhiều nơi như : xã Song Phú, Phú Lộc, Mỹ Lộc huyện Tam Bình ; xã Phú Đức, huyện Long Hồ và xã Mỹ An, huyện Mang Thít…
Những ngày này, phong trào diễn ra rầm rộ hơn cả. Chạy theo con đường từ Khu đô thị mới Song Phú (huyện Tam Bình) về chọ Cái Ngang (xã Mỹ Lộc) huyện Tam Bình sẽ thấy nhiều núi đất khổng lồ do người dân thuê máy cày, máy xới cào xới và xe tải chở từ ruộng vào chất đống dự trữ. Còn riêng tại xã Mỹ An trên đường tỉnh 909 cũng có việc nhiều người cặm cụi xúc từng cục đất bỏ vào bao, sau đó sẽ có xe chở thu gom về điểm tập kết ven lộ".
Cạo vét lớp đất trên mặt ruộng bán để sống [6] (Hình : nongnghiep.vn)
Sau nửa thế kỷ qua người dân Đồng bằng sông Cửu Long đã gánh chịu những tệ hại từ các công trình cải tạo thủy lợi thành thủy hại, việc đóng cổng ngăn sông để ô nhiễm tích tụ không xử lý và xả nước thải vào dòng không kiểm soát đã để cho tài nguyên và môi sinh ngày càng suy thoái. Thậm chí trẻ con lớn lên không biết bơi vì nước sông hồ quá dơ bẩn và làm chúng ngứa ngáy. Niềm tin vào các quy hoạch không còn mà thay vào là nỗi ngờ vực và tương lai bấp bênh.
Tại sao người dân phải có những hành động thách thức luật pháp và tự sát như thế. Chỉ có thể hiểu người dân không tin vào quy hoạch, không tin khi phân vùng xong thì nguồn nước các nơi sẽ ngoan ngoãn ngọt mặn mà hiện ra theo. Chưa kể quy hoạch này khiến người dân phải đem cả sản nghiệp và mồ hôi của họ phiêu lưu vào một canh bạc chuyển đổi sinh kế làm họ có thể mất tất cả và thêm gánh nợ nần không vực lại được. Nếu chuyển ruộng thành ao mà không có nước lợ tôm họ sẽ chết, nếu đổi tôm trồng lúa mà thiếu nước ngọt lúa họ sẽ lép. Không thể kéo dài tệ trạng để việc trở thành khó vạn lần rồi đem giao cho dân liệu. Giải pháp và quy định có cả rừng, nhưng khi cán bộ muốn làm còn phải nhìn quanh vì "lòng còn ngại núi e sông". Hậu thuẫn pháp luật và quyết tâm chính trị phải được cơ chế hóa cho cán bộ thi hành quy hoạch.
4. Quỹ Bảo hiểm Mekong cho người dân
Sự e ngại của người dân cần phải giải tỏa bằng một khế ước bảo hiểm. Một Quỹ Bảo hiểm Mekong song hành với quy hoạch, bảo đảm lợi nhuận tối thiểu và đền bù 100% thiệt hại cả vốn lẫn nợ cho dân ở những vùng quy hoạch không thành, mà không phải qua thủ tục xin cho ; ví dụ như phẩm chất nước không đúng và lượng nước không đủ cho họ canh tác vì đó không phải lỗi của họ.
Kết luận
Đồng bằng sông Cửu Long mênh mông vẫn có rất nhiều nướcvới rất nhiều công trình thủy lợi, nhưng dân vẫn khao khát nước sạch, chìm ngập trong nước bẩn, đói phù sa, thừa muối và khổ sở với ô nhiễm. Các chất thải lỏng, rắn và rác rưới sinh hoạt cứ thế cho xả hết vào nguồn nước không thể kiểm soát và xử lý. Không có một xã hội văn minh nào có thể để tệ trạng (iả đái vào miệng giếng) này kéo dài mãi như thế được. Do đó một quy hoạchở tầm chiến lược quốc gia vô cùng khẩn thiết, không ai không ước mong quy hoạchnày đạt mục đích đến thành công. Những phân tích khả thi và khả tín nêu ra trong bài không có gì vui nhưng bất cứlo ngại nào nêu ra trên đây nếu không xảy ra haygiảm bớt tránh né được, người viết ước mongchúng sẽ biến thànhnhững con tôm, hạt gạo hay bát nước trong lành giải khát cho con cháumình và thế hệ tương lai.
California 17 tháng 3 2023
Phạm Phan Long
Nguồn : VOA, 17/03/2023
Về tác giả :
Kỹ sư Phạm Phan Long, P.E., Chairman, Viet Ecology Foundation Principal, Moraes/Pham and Associates, Carlsbad, California Principal, Advanced Technologies Consultants, Inc. Air Quality Engineer, South Coast Air Quality Management District, California
Thiết kế hệ thống giải nhiệt cho dự án hạ tầng Thế kỷ GWR Advanced Water Treatment Plant
Cố vấn trưởng dự án công nghệ cao cho ASML, Abbot Lab, Genentech, ST Microelectronics, Kaiser Permanente, Solar Turbines, Hughes Research Laboratory, OCWD, UCSD, IVC, RCC, SBC Colleges.
Highest Value Saving Award, Hughes Aircraft Company
Engineer of the Year, AIPE, San Diego, California
Industrial Water Conservation Award, San Diego County Water Authority Facilities Management Excellence Award, AIPE, USA
Nguồn tham khảo
[2] https://datafiles.chinhphu.vn/cpp/files/vbpq/2023/3/174-ttg.signed.pdf
[3] https://www.vd-office.org/en/master-plan-for-mekong-delta-in-2021-2030-announced/
[5] https://tuoitre.vn/nuoi-tom-o-ron-nuoc-ngot-dong-thap-muoi-20230304093717519.htm
[6] https://nongnghiep.vn/ban-dat-mat-ruong-tran-lan-o-vinh-long-d345383.html
Phải chăng ngày xưa đất và nước là mạch sống của con người nên cha ông chúng ta đã gọi đất nước là tổ quốc của mình ?
Trong một đợt khô hạn đầu năm 2016, người nuôi tôm Việt Nam chờ nước chảy-Ảnh : Christian Berg / Getty Images.
Quả thật, cho đến ngày nay, nếu không có đất và nước thì không thể có sinh thái và qua đó, không thể có sự sống.
Những quốc gia may mắn như Việt Nam, "rừng vàng biển bạc", sông ngòi phì nhiêu, thường có tâm lý ỷ lại. Nhưng chỉ ba bốn thế hệ nữa thôi, những nguồn lực thiên nhiên này sẽ cạn kiệt. Rừng sẽ hết "vàng", biển sẽ hết "bạc", sông ngòi thì khô cằn hoặc ô nhiễm.
Sự phá hoại của con người vì không biết quản lý môi trường sống, và vì lòng tham vô đáy của một số người, thì đến một lúc nào đó chỉ là vấn đề nhân quả thôi.
Vì "hồng" hơn "chuyên"
Vào đầu năm ngoái,Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ đưa bản tin về nghiên cứu mới của nhà địa vật lý Philip Minderhoud thuộc Đại học Utrecht và Viện Nghiên cứu Deltares [1]. Minderhoud đã làm luận án tiến sĩ về đồng bằng trên các sông lớn, và hiện được xem là chuyên gia hàng đầu về sụt đất ở đồng bằng sông Cửu Long [2]. Trước đó gần hai năm, Minderhoud đã phổ biếnbài nghiên cứu của mình trênIOP Science, với kết luận : "Trong 25 năm qua, việc khai thác nước ngầm đã gia tăng đáng kể, biến vùng đồng bằng từ trạng thái thủy văn gần như không bị xáo trộn sang tình trạng cạn kiệt tầng nước ngầm" [3].
Minderhoud luận rằng, từ khi Việt Nam chuyển đổi vào cuối thập niên 1980 sang nền kinh tế thị trường, đưa đến sản xuất nông nghiệp, dân số gia tăng, và đô thị hóa, tất cả đều cần đến nước ngầm ; nhưng việc bơm nước ngầm làm trầm trọng thêm vấn đề sụt đất. Nước ngầm được khai thác từ đầu thế kỷ này, ngày naynó vượt quá 2,5 triệu mét khối mỗi ngày [4]. Ảnh hưởng dây chuyền của đất bị sụt lún sẽ làm mực nước biển tăng nhanh hơn so với đất liền, như thể đồng bằng đang chìm xuống biển. Thêm vào đó, vì hạn hán và vì nước bị chặn từ thượng nguồn nên nước mặn ngày càng đẩy sâu hơn vào đất liền, như đã trình bày trongbài đầu, làm cho đồng bằng đối mặt với vấn đề nhiễm mặn.
Theo nghiên cứu mới thì nếu tình trạng như vậy tiếp diễn và thì Đồng bằng sông Cửu Long, từng mệnh danh là vựa lúa của Việt Nam, quê hương của 18 đến 20 triệu dân, cung cấp lương thực cho 200 triệu người, có thể bị chìm dưới nước vào năm 2100. Với mực nước biển gia tăng vì sự hâm nóng toàn cầu, của sự thay đổi khí hậu, thì không có hành động nào có thể cứu vãn vùng đồng bằng ở những nơi thấp, tuy rằng nếu thay đổi cách dùng đất có thể cứu được những nơi khác.
Cửu Long, chín nhánh sông, bây giờ chỉ còn bảy, và có nguy cơ sẽ còn bốn hay năm, theo một cố vấn chính quyền Việt Nam cho biết.
Theo VOA thì Việt Nam hiện đang là một quốc gia xuất cảng gạo lớn thứ nhì thế giới (trong khi đó,theo nguồn khác thì Việt Nam đang đứng thứ tư, sau Ấn Độ, Thái Lan và Mỹ), trong đó 95 phần trăm được sản xuất tại Đồng bằng sông Cửu Long, cũng là nơi xuất cảng 60 phần trăm các loại cá. Năm 2016, Việt Nam bị mất 1,6 tỷ Mỹ kim vì nạn lụt lội và hạn hán đã phá hoại 300 triệu tấn gạo tại đồng bằng.
Tóm lại, vì sự quản lý tồi tệ, lãnh đạo thì hồng hơn chuyên, cộng với tham ô nhũng lạm tràn lan, nên chỉ trong vòng ba thập niên nay, Đồng bằng sông Cửu Long, đang từ vựa lúa trở thành một tình cảnh vô cùng bi đát.
Dùng nước như vũ khí
Vào cuối năm 2019, tiến sĩ Osborne cũng bày tỏsự quan tâm sâu xa của mình đối với các đập nước đã và đang được xây bởi Trung Quốc, cộng với hạn hán năm 2019, với mực nước thấp nhất trong vài năm qua, tạo ra một tình huống nguy cấp tại đây [5].
Tiến sĩ Osborne nhận định, Ủy ban Sông Mekong (MRC) không có ảnh hưởng đến các đập nước như tại Lào, một quốc gia thành viên, thì làm sao có tiếng nói gì về các đập nước do Trung Quốc xây. Còn khung Hợp tác Mekong-Lancang (LMC) của Trung Quốc cũng chẳng quan tâm gì đến tác hại của đập nước, khoan nói đến vấn đề giòng chảy phù sa. Chính vì thế mà Osborne nhìn viễn ảnh tại Mekong hết sức bi quan.
Tiến sĩ Milton Osborne là một giáo sư và chuyên gia về Đông Nam Á gần 60 năm làm việc, kể từ năm 1959 khi ông bắt đầu phục vụ cho Tòa Đại sứ Úc tại Phnom Penh ; từng giảng dạy tại Úc, Anh, Mỹ và Singapore. Ông viết nhiều bài trên cơ quan nghiên cứuLowy Institute về sông Mekong, và đã cho ra đời 11 cuốn sách giá trị.
Tiến sĩ Osborne, trongmột bài viết khác, xác định rằng không những Trung Quốc không để cho phù sa chảy xuống hạ nguồn mà ngược lại, một trong những lý do xây dựng đập nước cực lớn tại Tiểu Loan (Xiaowan) là để giới hạn phù sa chỉ chảy xuống hai đập sau đó tại Mạn Loan (Manwan) và Đại Triều Sơn (Dachaoshan) [6]. Nghĩa là không để cho phù sa chảy xuống xa hơn nữa. Hạ nguồn ra sao thì ra !
Âm mưu của Trung Quốc không chỉ dừng ở đó. Họ dự tính xây thêm tám đập nước khác, và như thế họ có khả năng kiểm soát gần như toàn bộ nguồn nước trên con sông này. Nếu có xung đột xảy ra, Trung Quốc có khả năng kiểm soát nước chảy hay không xuống các quốc gia hạ nguồn, gây tác động sâu xa đến nền kinh tế nông nghiệp tại đây, và tạo ra sự hao hụt thức ăn.
Theo nhà báo David Hutt thì Trung Quốc có thể dùng sông Mekong nhưđòn bẫy để trừng phạt những nước nào chống lại các chính sách bành trướng của họ, kể cả những nước nằm trong vùng Biển Đông cũng như Sáng kiến Vành đai Con đường (BRI) [7]. Các học giả nhận định Mekong có thể là điểm nóng giống như Biển Đông thứ hai, dùng nước như một thứ vũ khí, theo Brahma Chellaney, giáo sư chiến lược học tại New Delhi. Trung Quốc có thể sử dụng mở hay tắt nước tại thượng nguồn để ép, như trường hợp Việt Nam, phải nhượng bộ về các đòi hỏi của họ tại Biển Đông.
Thế cờ vây
Biển Đông trở thành điểm nóng chính trị trong những năm qua. Tuần trước ngày 13 tháng Bảy, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeokhẳng định : "Bắc Kinh tuyên bố các nguồn tài nguyên ngoài khơi trên hầu hết Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp, cũng như chiến dịch bắt nạt để kiểm soát của họ". [8] Đây có lẽ là lời tuyên bố mạnh mẽ nhất của Hoa Kỳ từ trước đến nay. Sau đó một ngày, Trợ lý Ngoại trưởng David Stilwell, trong bài nói chuyện trực tuyến với Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Center for Strategic and International Studies),nhận định rằng Bắc Kinh đang áp dụng chủ trương "Mạnh là(m) đúng" (Might makes right) tại Biển Đông ; rằng Bắc Kinh đang nỗ lực để phá hoại chủ quyền của các quốc gia ven biển khác và không để họ tiếp cận các nguồn tài nguyên ngoài khơi ; rằng tài nguyên này thuộc về các quốc gia đó, không thuộc về Trung Quốc. Stilwell tuyên bố Bắc Kinh muốn thống trị, muốn thay thế luật pháp quốc tế bằng sự cai trị bởi sự đe dọa và ép buộc [9].
Trong khi thế giới tập trung lo giải quyết Covid-19, Trung Quốc lại tăng cường các hoạt động của họ tại Biển Đông. Họ không quên chiến thuật "dương đông kích tây" và tiếp tục sử dụng các chiến lược cùng những biện pháp để xiết chặt hầu bao của các quốc gia trung và hạ nguồn sông Mekong.
Cách đây hai năm, trong bài Thế Cờ Vây, tôi cũng trình bày các vấn đề này như sau.
"Điều khiển được lượng nước chảy dọc sông Mekong có nghĩa là kiểm soát được thực phẩm của hàng triệu người đang dựa vào mạch sống mà nó mang lại [10]. Trong 11 dự án đập nước điện hiện nay có hơn một nửa có bàn tay Trung Quốc nhúng vào, với dung lượng dự trù hơn 15000 MW. Các đập nước này có thể lưu trữ 23 tỷ khối nước, chiếm 27 phần trăm lượng nước chảy của sông này giữa Trung Quốc và Thái Lan. Trung Quốc có ưu thế của thượng nguồn sông Mekong, lại sử dụng tối đa lợi thế đó bất kể các quốc gia trung hay hạ nguồn ra sao. Họ xem như thế cờ Dominos. Khi muốn, họ có thể xả nước ở một hay vài đập mà không cần thông báo trước. Các kênh đập ở dưới khi biết phải tìm cách xả nước cấp bách qua các ngã đập tràn, mặc dầu làm như thế sẽ ảnh hưởng đến nguồn điện lực, nhưng không có cách nào khác. Cách xả nước như thế có nguy cơ gây lụt lội dưới hạ nguồn hoặc làm hư hại các thành đập. Điều này đã xảy ra và các đập của Trung Quốc ihoặc không hề báo động cho các đập phía dưới, như tại Lào. Thêm vào đó, dự án có tên "gieo mây" (cloud seeding) của Trung Quốc tại Tianhe dự trù tăng lượng thu hoạch nước mưa lên 10 tỷ khối nước, chiếm 7 phần trăm số lượng tiêu dùng cho dân số Trung Quốc. Lượng nước này có thể được tiếp liệu vào sông Mekong và các nhánh sông khác tại Trung Quốc. Điều đó có nghĩa là Trung Quốc sẽ sử dụng để trừng phạt, chế tài hay cảnh cáo các nước hạ nguồn khi cần. Hoạ vô đơn chí : 70 phần trăm các sông và rạch của Trung Quốc bị ô nhiễm môi trường trầm trọng, cho nên các nước hạ nguồn sẽ lãnh đủ.
Bằng cách phá đảo nhỏ, gềnh và đá dọc bờ sông, Trung Quốc đã làm rộng các nhánh sông để thuyền bè của họ đi lại dễ dàng. Họ đã biến sông Mekong thành một ác mộng chiến lược. Ủy ban Sông Mekong, thành lập năm 1995 để giải quyết các tranh chấp này, nhưng thái độ của Trung Quốc là câu giờ, hống hách, trịch thượng, "cách của tôi, còn không xin miễn". Họ tự lập ra một cơ quan mới có tên khung Hợp tác Lancang Mekong, và sử dụng củ cà rốt vào tháng Ba năm 2016 bằng cách xả nước cho các quốc gia hạ nguồn đang bị hạn hán. Lấy tên là hợp tác, nhưng Elliot Brennan cho rằng nó là tiền đề để giải quyết tranh chấp, không phải hợp tác".
Vài nhận định
Người Việt Nam không lạ gì với các thủ đoạn chèn ép của giới lãnh đạo chính trị chuyên quyền tại Trung Quốc trong mấy nghìn năm qua.
Ngày xưa khi chưa có các phương tiện truyền thông hiện đại, mang tính đại chúng, người Việt vẫn biết các hiểm họa lớn lao từ chủ trương bá quyền của Trung Quốc, bằng cách truyền miệng nhau. Ở trong máu người Việt đã có tinh thần bất khuất chống ngoại xâm, không cần ai bảo ai, và bất kể vua quan hay lãnh đạo quốc gia có lập trường ra sao.
Chỉ từ nửa thế kỷ 20 trở đi, sự độc tôn độc quyền đã lên tuyệt đỉnh để rồi lãnh đạo chính trị phần lớn câm như hến khi Trung Quốc dương tây kích đông và dương đông kích tây. Người dân đi biểu tình chống Trung Quốc thì lại bị đàn áp. Lập trường quốc gia đối với các vấn đề này thì bất nhất, hèn nhát, và không có gì rõ ràng.
c[11].
Nước, mạch sống và là nguồn quan trọng cho kinh tế tại Việt Nam, bị Trung Quốc dùng như vũ khí xiết cổ người dân Việt Nam và các quốc gia khác tại hạ nguồn.
Người dân Việt Nam, không chỉ 20 triệu người sống nương tựa vào sông Mekong, mà tất cả 97 triệu dân hôm nay, cần biết rõ, và cần được giáo dục, về mọi hiểm họa đang đến. Chỉ có thông tin, giáo dục, khả năng biết suy nghĩ độc lập, có sáng kiến, biết tự giải quyết vấn đề, biết khai dụng các kiến thức và công nghệ tối tân nhất, và nhất là có tinh thần chủ động và được ủy nhiệm (empowerment), để tìm ra những phương thức hiệu quả nhất hầu cứu vãn tình thế nguy bách đang treo sợi dây thòng lọng lên cổ và lên toàn đất nước Việt Nam.
Nếu lòng còn thiết tha với vận mệnh dân tộc, tất cả chúng ta đều có thể góp phần mang lại sự thay đổi này, dù nhỏ, dù muộn và dù không thể đảo ngược tình thế hoàn toàn, nhưng "còn nước còn tát". Chúng ta không thể ngồi nhìn Đồng bằng Sông Cửu Long đang dần dần biến mất, và bao nhiêu hiểm họa bao vây sinh thái Việt Nam.
Nước bẩn lấy gì rửa đây ?
Phạm Phú Khải
Nguồn : VOA, 20/07/2020
Tài liệu tham khảo :
1. David Boyle, "Huge Land Loss Predicted for Vietnam's Mekong Delta ", VOA East Asia Pacific, 16 February 2019.
2. News, "‘Soil subsidence is a hidden assassin’", Utrecht University, 14 February 2019.
3. P S J Minderhoud et al 2017 Environ. Res. Lett. 12 064006, "Impacts of 25 years of groundwater extraction on subsidence in the Mekong delta, Vietnam ", IOP Publishing, 1 June 2017.
4. Minderhoud, P.S.J., Erkens, G., Pham, V.H., Bui, V.T., Erban, L., Kooi, H., Stouthamer, E., 2017. Impacts of 25 years of groundwater extraction on subsidence in the Mekong delta, Vietnam. Environ. Res. Lett. 12. doi:10.1088/1748-9326/aa7146. "The Mekong Delta is threatening to drown due to the pumping of groundwater ", Knowledge journal / Edition 1 / 2018.
5. Milton Osborne, "Mekong : When the river runs dry ", The Interpreter, Lowy Institute, 6 September 2019.
6. Milton Osborne, "It’s not just melting glaciers that endanger the Mekong and its region ", The Interpreter, Lowy Institute, 25 June 2019.
7. David Hutt, "Water war risk rising on the Mekong ", Asia Times, 16 October 2019.
8. Mike Pompeo, "U.S. Position on Maritime Claims in the South China Sea ", Press Statement, US Department of State, 13 July 2020.
9. David Stilwell, "The South China Sea, Southeast Asia’s Patrimony, and Everybody’s Own Backyard ", Remarks – Centre for Strategic and International Studies (Virtual), US Department of State, 14 July 2020.
10. Elliot Brennan, "China eyes its next prize – the Mekong ", Lowy Institute, 5 June 2018.
11. Li Jiangang, "How close can US and Vietnam be ? ", Global Times, 16 July 2020 ; "Hoàn Cầu Thời Báo : VN sẽ ‘trắng tay’ nếu đu dây Mỹ tăng cường sức mạnh ở Biển Đông ", VOA Tiếng Việt, 16 July 2020.
Sông Mekong là con sông lớn nhất ở Đông Nam Á và là một trong những con sông lớn trên thế giới. Về độ dài, sông Mekong xếp hàng thứ 12 trên thế giới với dòng chảy kéo dài 4800 km. Sông Mekong khởi nguồn từ cao nguyên Tây Tạng (hiện đang bị Trung Quốc chiếm đóng và coi là một bộ phận lãnh thổ của Trung Quốc) và nó chảy qua lãnh thổ của Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia rồi đổ vào khu vực Đồng bằng sông Cửu long ở miền Nam Việt Nam, và từ đây, nước trên dòng Mekong đổ ra biển Đông.
Hình minh họa. Một ngư dân trên dòng sông Mekong ở Lào hôm 20/9/2019 - AFP
Trung Quốc và Myanmar là hai quốc gia nằm ở thượng nguồn. Khu vực hạ nguồn sông Mekong nơi dòng chảy đi qua các quốc gia Lào, Thái lan, Campuchia và Việt Nam, khu vực này là địa bàn sinh sống của hơn 65 triệu người, hầu hết là cư dân nông nghiệp.
Sông Mekong là tên gọi quốc tế, nó còn được gọi bằng các tên khác. Người Tây Tạng gọi nó là Zachu. Tại Trung Quốc nó được gọi là sông Lan thương, người Lào gọi nó là sông Menam (sông Mẹ), hồ nước ngọt khổng lồ từ Mekong đổ vào Campuchia được người Campuchia gọi là Biển hồ Tongle Sap, đến Việt Nam, theo truyền thuyết xưa, sông Mekong đổ ra biển Đông theo chín cửa biển nên người dân nơi đây ví như chín con rồng, nên được gọi là sông Cửu long.
Sông Mekong giàu tài nguyên thiên nhiên hơn bất kỳ con sông nào khác trên thế giới. Sông Mekong mang trong lòng nó hơn 1500 loài cá nước ngọt khác nhau. Lượng thủy sản đánh bắt hàng năm trên dòng Mekong được tính toán vào khoảng 2 triệu tấn, gấp đôi lượng thủy sản đánh bắt trên biển Bắc.
Các tranh chấp về việc sử dụng nguồn nước quốc tế đang được nảy sinh trên dòng sông Mekong. Đây thực sự là một con sông quốc tế, thế nhưng mỗi một quốc gia ven sông lại có những tính toán riêng cho lợi ích của mình, đặc biệt là các quốc gia thượng nguồn như Trung Quốc. Trong đó các dự án xây các con đập phục vụ các công trình thủy điện ở vùng thượng nguồn luôn ẩn chứa các mối đe dọa cho dân cư vùng hạ nguồn, khi dòng nước bị ngăn lại, khiến cho môi trường thủy sinh bị thay đổi, và cuộc sống người dân phụ thuộc vào con sông này bị ảnh hưởng nặng nề.
Các quốc gia ven sông Mekong đã tích cực phát triển các nhà máy thủy điện trên dòng Mekong, Trung Quốc đã và đang xây 11 nhà máy thủy điện. Ngoài ra, Trung Quốc cũng đang dự định xây thêm 20 con đập trên dòng sông này. Lào đang cho xây dựng đập cho dự án thủy điện Xayaburi và đang có dự án xây 11 nhà máy thủy điện tiếp theo. Dự án xây đập chắn Xayaburi đã bị nhiều quốc gia trên thế giới lên tiếng phản đối vì nó chưa thực hiện nghiên cứu đầy đủ về ảnh hưởng đối với sự biến đổi môi trường và có phương án giải quyết thích hợp, đảm bảo cuộc sống của cư dân vùng ven sông này không bị chịu tác động xấu.
Hình chụp vệ tinh đập Xayaburi trên dòng Mekong ở Lào hôm 24/12/2017 - Reuters
Một số nhà nghiên cứu chỉ ra nguyên nhân đe doạ nguồn sống ở Đồng bằng sông Cửu long gồm hai nguyên nhân : Tác động của biến đổi khí hậu và ảnh hưởng của các đập thuỷ điện, trong đó, ảnh hưởng của các con đập ở thượng nguồn mới là nguyên nhân chính.
Báo cáo đánh giá môi trường của Uỷ hội sông Mekong (MRC) năm 2010 đã nhận định có nhiều thiệt hại kinh tế khi những đập nước trên dòng chính được xây dựng, riêng thiệt hại về lượng thủy sản ước tính khoảng 476 triệu USD mỗi năm, 54% ruộng vườn dọc theo con sông sẽ bị biến mất, thiệt hại về nông nghiệp ước tính khoảng 49,1 triệu USD mỗi năm, chưa kể đến việc ảnh hưởng đến nông nghiệp và đời sống của 20 triệu cư dân nông nghiệp Việt Nam sống dựa vào con sông này sẽ bị ảnh hưởng mà không thể tính toán được thiệt hại là bao nhiêu.
MRC cũng dự báo rằng khu vực hạ lưu Mekong sẽ sụt giảm 40% các đàn cá vào năm 2020, và đến năm 2040 sẽ bị mất khoảng 80% các loài cá nước ngọt ở đây, chủ yếu là do tác động của các đập thuỷ điện ở vùng thượng lưu Mekong, mà các đập này chủ yếu là của Trung Quốc hoặc liên quan đến Trung Quốc.
Nằm ở cuối nguồn của Mekong, Việt Nam là nước chịu thiệt hại nặng nề nhất khi dòng Mekong bị tác động. Báo chí gần đây đã cho biết 10/13 tỉnh thành ở Đồng bằng Sông Cửu long bị nước mặn xâm nhập do lượng nước ngọt giảm [1]. Trong đó, tỉnh Bến tre mới đây đã phải ban bố tình trạng khẩn cấp bởi lý do nước mặn xâm nhập địa bàn toàn tỉnh [2].
Một nghiên cứu của Trường đại học Fulbright Việt Nam gần đây cho biết, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có thể sẽ thiệt hại mỗi năm 40 tỉ USD nếu không có chính sách thích ứng kịp thời [3].
Trong một cuộc hội thảo năm ngoái tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, giới chức chính quyền và các nhà nghiên cứu cho biết sự suy giảm của khu vực này chịu ảnh hưởng bởi các đập thuỷ điện ở thượng nguồn [4].
Còn một nhà nghiên cứu người Mỹ, trong cuốn sách của ông ta "Những ngày cuối cùng của dòng Mekong hùng mạnh" cho rằng, Trung Quốc đang tăng cường trữ nước trên các đập thuỷ điện trên đất của họ, tại thượng nguồn Mekong, nhưng không phải vì mục đích lấy điện mà vì muốn tích trữ nước cho tương lai [5]. Việc trữ nước cũng có thể bao gồm các mục đích địa chính trị, trong đó sẽ "trừng phạt" các nước cuối nguồn bằng cách đóng nguồn nước từ trên thượng nguồn lại.
Sự tham lam của các quốc gia thượng nguồn, đặc biệt là Trung Quốc, đã khiến dòng Mekong giảm lượng nước nghiêm trọng. Điều đó sẽ dẫn tới "cái chết trong tương lai" của Đồng bằng sông Cửu long - vốn được coi là vựa lúa của Việt Nam.
Yến Nhi
Nguồn : RFA, 16/01/2020
[3] https://fulbright.edu.vn/vi/dong-bang-song-cuu-long-doi-mat-thiet-hai-hang-chuc-ty-do-moi-nam/?fbclid=IwAR1vn14luqMZszDuILS1UJIKYebRgnomhzsRxoILbKUQJYKQb21CLVEdRvU
[4] https://tuoitre.vn/thuy-dien-thuong-nguon-mekong-lam-giam-90-phu-sa-dbscl-20190618115945503.htm
[5] https://vnexpress.net/the-gioi/chuyen-gia-my-trung-quoc-xay-dap-tren-mekong-khong-de-lay-dien-3993662.html?fbclid=IwAR353o-0aeTddLANf2pPvXTZhdBUssh4QVV7fmzctwE0TBVoecdN3oJGhXU
Bộ Công thương Việt Nam mới tiến hành việc điều tra vụ bán phá giá một số sản phẩm bằng nhôm nhập từ Trung Quốc, theo báo chí trong nước.
Sông Mekong, dài 4.350km, chảy từ bình nguyên Tây Tạng của Trung Quốc dọc xuống biên giới các nước Myanmar, Lào, Thái Lan, qua Campuchia rồi đổ vào Việt Nam, nơi sông được gọi là Cửu Long.
Sông là nguồn sống, đem lại phù sa màu mỡ và nguồn cá cho các cộng đồng dân cư dọc sông từ hàng ngàn năm nay.
Tại Việt Nam, giới chức địa phương vùng đang chật vật đối phó với tốc độ xói mòn, sạt lở nhanh chóng, vốn đang đe dọa tới nhà cửa, sinh mạng của người dân.
Các chuyên gia nói việc chặn dòng xây đập ở thượng nguồn khiến phần trầm tích quan trọng bị đọng lại ở các hồ chứa. Đây vốn là phần vô cùng cần thiết, tác động tới dòng chảy của sông Mekong.
Thêm vào đó, tình trạng khai thác cát bừa bãi để phục vụ ngành xây dựng vốn phát triển rất nhanh chóng tại Việt Nam, càng làm dòng chảy bị tác động.
Tuy nhiên, để tạo được thay đổi hay để kiểm soát được hai vấn đề trên, là điều khó khăn.
Ông Đào Trọng Tứ, Giám đốc Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam nói rằng việc các nước khác xây đập thủy điện ở thượng nguồn là điều Việt Nam khó ngăn cản, chỉ có thể tìm các hợp tác để hạn chế tác động tiêu cực mà thôi.
Vấn đề bắt đầu từ việc Trung Quốc xây các nhà máy thủy điện đầu tiên ở thượng nguồn sông Mekong, một số chuyên gia nói.
Việc này khiến Lào, Campuchia và Thái Lan trở thành nguồn cung cấp phù sa chính khi sông chảy tới Việt Nam
Nhưng việc khai thác cát tại Campuchia đã bùng nổ từ hơn 10 năm qua, một phần do nhu cầu lớn từ Singapore, mua cát để bồi đắp đất, lấn biển.
Tình trạng này nghiêm trọng tới mức trong năm 2017, Phnom Penh đã quyết định cấm vĩnh viễn việc xuất khẩu cát của Campuchia.
*******************
Hơn 260 phụ nữ Nghệ An ‘vắng mặt lâu ngày’, nghi rơi vào đường dây buôn bào thai sang Trung Quốc (VOA, 15/01/2019)
Tình trạng buôn bán bào thai đang rộ lên ở Nghệ An gần đây trong lúc chính quyền lúng túng về cách đối phó với loại tội phạm mới này vì chưa có quy định cụ thể về pháp lý.
Một phụ nữ ở Nghệ An trở về từ Trung Quốc sau khi bán con. Ảnh : báo Nghệ An.
Theo báo cáo vừa được UBND tỉnh Nghệ An công bố, hiện toàn tỉnh có 263 phụ nữ, trẻ em "vắng mặt lâu ngày" ở địa phương. Giới hữu trách nghi có thể họ đã rơi vào đường dây buôn bán người và bào thai sang Trung Quốc.
Tình trạng buôn người đã nghiêm trọng đến mức UBND tỉnh Nghệ An phải ban hành "văn bản tăng cường công tác phòng, chống mua bán người, mua bán bào thai trên địa bàn" hôm 9/1, theo trang tin chính thức của tỉnh.
Theo đó, "thủ đoạn mới" của tội phạm buôn người là tìm đến những gia đình ở vùng núi có phụ nữ mang thai sắp sinh (khoảng 6-8 tháng) và dụ dỗ đưa sang Trung Quốc sinh rồi bán con lại cho người Trung Quốc.
Báo cáo cho biết tính đến tháng 11/2018, tại huyện Kỳ Sơn đã có 25 trường hợp phụ nữ mang thai người dân tộc thiểu số sang Trung Quốc đẻ. Trong đó, công an xác minh được 6 trường hợp đã bán con ở Trung Quốc sau khi sinh con ra và mỗi trường hợp được nhận từ 80 triệu đến 140 triệu đồng. Nhiều trường hợp "vắng mặt lâu ngày" khác vẫn chưa xác minh được.
Trước tình trạng buôn bào thai ngày càng trở nên phổ biến, Đại tá Nguyễn Hữu Cầu, Giám đốc Công an Nghệ An, cho biết trên báo Nghệ An hôm 12/12 rằng tỉnh này đã phải gửi văn bản lên trung ương để "xin ý kiến" xử lý vì hiện pháp luật Việt Nam vẫn chưa có quy định cụ thể về vấn đề này.
Theo nguồn tin này, Bộ Luật Hình sự Việt Nam hiện nay có đến 5 tội danh liên quan đến hành vi mua bán người nhưng lại không hề đề cập đến việc mua bán bào thai.
"Trong các vụ án này không có bị hại nên không thể xử lý được. Bị hại ở đây chính là những bào thai", báo Nghệ An dẫn lời người đứng đầu công an tỉnh nói.
Các huyện được xem là trọng điểm của nạn buôn bán người bao gồm Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Quế Phong, Quỳ Châu, Quỳ Hợp.
**********************
Đài Loan bắt giữ 12 phụ nữ Việt nghi ngờ bán dâm (RFA, 15/01/2019)
Cơ quan quản lý xuất nhập cảnh của Đài Loan (NIA) hôm 15/1 cho hãng tin CNA biết có 12 phụ nữ Việt Nam đã bị bắt giữ gần đây ở Tainan với nghi ngờ có hoạt động mại dâm. Phần lớn những người này đều vào Đài Loan hoặc không có visa hoặc theo visa du lịch.
Hình minh họa. Hai phụ nữ Việt Nam thuộc số những người bỏ trốn khi đến Đài Loan bị nhân viên xuất nhập cảnh Đài Loan dẫn đi ở thành phố Đài Bắc hôm 28/12/2018 - AFP
CAN trích lời một giới chức của NIA cho biết dựa theo tin báo, cảnh sát nước này đã tìm thấy những phụ nữ làm việc tại một số phòng massage ở thành phố Đài Nam. Dịch vụ massage và mại dâm của những phụ nữ Việt Nam được quảng cáo trên mạng xã hội, tin nhắn.
Theo NIA, một phụ nữ Việt có họ Nguyễn, 45 tuổi và có chồng là người Đài Loan, đã dứng ra cùng những người bạn của mình tuyển dụng các phụ nữ Việt Nam vào làm ở các cơ sở massage.
Đại diện NIA cho biết trong số 12 người bị bắt, 9 người bị bắt tại 3 cơ sở massage, hai người nữa bị bắt khi đến sân bay. Ngoài ra cảnh sát còn thu giữ được 580.000 Đài tệ (tương đương 18.820 đô la) tiền mặt. 11 người phụ nữ bị bắt sẽ bị trục xuất về nước sau khi bị xét hỏi, còn cô Nguyễn sẽ phải chịu hình phạt liên quan đến tội mua bán dâm.
