 | Tổng quan: | 3119315 |
Liên Hiệp Châu Âu vừa lên tiếng phản đối việc Việt Nam kết án nhà hoạt động Lê Đình Lượng 20 năm tù hồi tuần trước và cho rằng Hà Nội đã vi phạm nghĩa vụ quốc tế của mình khi đưa ra bản án này.
Liên Hiệp Châu Âu vừa lên tiếng về bản bán 20 năm tù giam mà chính quyền Việt Nam đưa ra đối với nhà hoạt động Lê Đình Lượng. Các đại sứ Châu Âu ở Việt Nam kêu gọi Hà Nội thả tù nhân lương tâm này ngay lập tức.
Trong một tuyên bố ra ngày 20/8, Phái đoàn Liên Hiệp Châu Âu (EU) ở Việt Nam nói việc ông Lượng bị kết án 20 năm tù giam và 5 năm quản chế sau khi thụ án - dựa trên các điều khoản của Bộ luật Hình sự - "tiếp tục xu hướng tiêu cực trong việc đàn áp các nhà hoạt động ôn hòa tại Việt Nam".
Phái đoàn EU tại Việt Nam đưa ra tuyên bố này sau khi đạt được sự đồng thuận của các Đại sứ của các nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu tại Việt Nam.
Các đại sứ EU cho rằng ông Lê Đình Lượng hậu thuẫn một cách ôn hòa nỗ lực thúc đẩy và bảo vệ nhân quyền như đã được bảo đảm trong Hiến pháp Việt Nam, trong Tuyên ngôn Nhân quyền Quốc tế và các công ước quốc tế khác mà Việt Nam đã ký kết, trong đó có Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị.
Bản tuyên bố đăng trên trang web của phái đoàn EU tại Việt Nam viết : "Xét bản án này là một sự vi phạm trực tiếp đối với các nghĩa vụ quốc tế của Việt Nam, Liên Hiệp Châu Âu mong muốn các cơ quan thẩm quyền Việt Nam hãy trả tự do ngay lập tức cho ông Lê Đình Lượng cũng như cho tất cả các blogger và nhà hoạt động nhân quyền khác đang bị phạt tù vì đã biểu đạt quan điểm của mình một cách ôn hòa".
Phái đoàn Liên Hiệp Châu Âu nói họ "lấy làm tiếc về quyết định của các cơ quan thẩm quyền Việt Nam không cho phép các đại diện của Phái đoàn EU và đại sứ quán các nước thành viên EU tới chứng kiến phiên xét xử, bởi vì làm như vậy sẽ khiến dư luận đặt ra những nghi vấn về tính minh bạch của quá trình xét xử".
Tuyên bố của Phái đoàn EU ở Việt Nam kêu gọi chính quyền Hà Nội thả ngay lập tức nhà hoạt động Lê Đình Lượng và các tù nhân lương tâm khác đang bị giam giữ. (EU Delegation to Vietnam)
Ngay sau phiên tòa xử nhà hoạt động vì môi trường diễn ra tại Nghệ An hôm 16/8, Luật sư Đặng Đình Mạnh nói với VOA rằng Viện kiểm sát đã đưa ra các chứng cứ mơ hồ để buộc tội ông Lượng. Luật sư Mạnh cho rằng bản án là rất nặng so với các vụ án cùng tội danh gần đây.
Truyền thông trong nước miêu tả ông Lượng là một "đối tượng phản động đặc biệt nguy hiểm" thuộc "tổ chức khủng bố Việt Tân" có trụ sở tại Hoa Kỳ, các bản tin này tố cáo ông Lượng là "đã lôi kéo, dụ dỗ" người khác tham gia vào tổ chức này, "nhằm mục đích chống lại chính quyền nhân dân, xóa bỏ chính thể Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam".
Vợ ông Lượng, bà Nguyễn Thị Quý, nói với VOA rằng chồng bà từng biểu tình và ký tên vào thỉnh nguyện thư đòi ngừng khai thác Bôxit ở Tây Nguyên, ông cũng tham gia cùng người dân phản đối Trung Quốc xâm chiếm lãnh hải của Việt Nam.
Chính phủ Mỹ tuần trước đã lên tiếng kêu gọi chính phủ Việt Nam hãy thả nhà bất đồng chính kiến này ngay lập tức. Mỹ cũng bày tỏ lo ngại về xu hướng gia tăng các vụ bắt bớ và các bản án khắc nghiệt đối với những hoạt động tranh đấu ôn hòa ở Việt Nam.
Liên Hiệp Châu Âu nói sẽ tiếp tục theo sát và hợp tác với các cơ quan thẩm quyền và tất cả các bên hữu quan nhằm cải thiện tình hình nhân quyền tại Việt Nam.
**************************
Tôn trọng bản quyền hay tác quyền cho đến nay dường như chưa trở nên hành xử bình thường tại Việt Nam. Gần đây lại có chuyện chiếu công khai các trận thi đấu giải bóng đá nam ASIAD 18 khi chưa mua bản quyền truyền hình ; thế rồi một phim truyền hình của Trung Quốc bị phát lậu tại khắp các trang mạng tại Việt Nam.
Người hâm mộ Việt Nam đang cổ vũ đội tuyển bóng đã nam trong trận chung kết với Uzbekistan.(Ảnh minh họa) - AFP
Một số người hâm mộ bóng đá Việt Nam được xem các trận đấu ASIAD 18 qua kênh ‘Xôi Lạc TV’ khi mà Việt Nam chưa có bản quyền chính thức. Một số trang mạng lớn trong nước cũng có thông báo sẽ phát trực tiếp toàn bộ các trận đấu bóng đá của đội tuyển Việt Nam và những môn thi đấu khác bất chấp vấn đề bản quyền.
Anh Phan Lâm hiện đang làm việc tại một công ty về truyền thông tại Sài Gòn cho chúng tôi biết do vạn bất đắc dĩ phải tìm đến với những kênh phát lậu như thế.
"Vấn đề tại ASIAN Cup là mình không còn đường kiếm nó để coi nên mình bắt buộc phải tìm đường để coi vì lòng hâm mộ của người dân Vn với đội tuyển bóng đá rất là cao nên giờ đài không có thì tìm đường lậu mà coi thôi".
Anh còn thừa nhận thực tế một số quán nước tại các khu vực đông người qua lại còn mang cả máy chiếu lớn chương trình phát lậu để mọi người cùng xem.
Sự việc phát lộ lên khi môt trang chiếu phim khá nổi tiếng tại Việt Nam bắt buộc người xem phải trả lời bốn câu hỏi xác nhận để được vào xem, trong đó có câu "Quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa thuộc nước nào ?" nhưng đáp áp không có Trung Quốc.Không chỉ riêng bản quyền truyền hình ASIAD 18, một vụ việc không chỉ giới hạn trong nước mà còn lan sang nước ngoài. Đó là cư dân mạng Trung Quốc một phen tá hỏa khi bộ phim truyền hình đang được ưa chuộng là "Diên Hy Công Lực" chỉ mới phát đến tập 50 và phải trả phí mới được xem ; thế nhưng tại Việt Nam không cần trả một đồng nào khán giả vẫn được xem trước gần cả chục tập.
Cư dân mạng Trung Quốc đã đưa thông tin lên truyền thông thể hiện sự bức xúc về điều này. Anh Phan Lâm cho chúng tôi biết thêm :
"Về vấn đề phim thì không biết tụi nó kiếm đâu ra được 10 tập để chiếu trước Trung Quốc nên bị kiện là phải rồi, còn dữ hơn là không những chiếu lậu mà còn phụ đề tiếng việt nữa. Anh nghĩ là do đồng tiền thôi, nó đẩy lên trước người ta thì trang nó hot hơn, về vụ phim anh nghĩ là do tiền thôi".
Một trang mạng tại Việt Nam yêu cầu phải trả lời các câu hỏi mới được vào xem phim. Reuters
Chúng tôi có liên lạc với một bạn trưởng nhóm chuyên làm phụ đề tại Sài Gòn để hỏi thêm thông tin về vụ việc và được bạn chia sẻ qua email rằng :
"Một khi có một bộ phim truyền hình nào lên sóng thì nhóm phụ đề sẽ chia ra làm ba phần, dịch thuật, canh chỉnh thời gian cho phụ đề và liên hệ với các trang web để đăng tải phim. Phần phụ đề được chia làm ba phần cho ba người mỗi người đảm nhận dịch 15’, nhờ cách này khi phim lên sóng tại nước sở tại thì ngay lập tức sẽ có ngay sau vài tiếng tại Việt Nam".
Sau khi sự việc xảy ra đơn vị sở hữu bản quyền Trung Quốc đã yêu cầu ba kênh phát sóng trên internet là FPT play, Zing.tv và Kênh Youtube TKL gỡ bỏ hoàn toàn các tập phim cũng như các trang phim lậu cũng phải gỡ bỏ khỏi website và chỉ còn duy nhất đài truyền HTV vẫn được chiếu mỗi ngày nhưng phát sau Trung Quốc 3 tuần.
Một số luật sư mà chúng tôi liên lạc đều khẳng định rằng, tình trạng vi phạm bản quyền tại Việt Nam hiện nay ở mức báo động rất nghiêm trọng và nó làm xấu đi hình ảnh về thực thi pháp luật bản quyền của Việt Nam.
Luật sự Đặng Đình Mạnh từ Sài Sòn cho Đài Á Châu Tự Do biết :
"Tình trạng vi phạm bản quyền tại Việt Nam hiện nay hết sức là phổ biến, đến mức là hầu như người ta không biết là mình đang vi phạm và sử dụng việc vi phạm rất là tự nhiên".
Luật sư Mạnh còn cho rằng cần phải xem xét lại tình trạng này, bởi vì Việt Nam đang muốn hội nhập với quốc tế thì nên tôn trọng luật pháp quốc tế.
Một vị Luật sư từ Sài Gòn xin được giấu tên cho chúng tôi biết đối với tình trạng vi phạm bản quyền truyền hình là các trang mạng cho phép xem phim miễn phí để thu được tiền từ việc chạy quảng cáo cũng như nếu lượng người xem cao sẽ thu hut được nhiều nhà tài trợ. Còn đối với các nhà đài đã mua bản quyền phát sóng nhưng hiện tượng cư dân mạng có thể phát trực tiếp trên trang cá nhân của mình thì đơn vị bản quyền có thể cắt sóng bất cứ lúc nào dù đã mua bản quyền.
Theo luật sở hữu trí tuệ các hành vi xâm phạm quyền như nhân bản, sản xuất bản sao, phân phối, trưng bày hoặc truyền đạt tác phẩm đến công chúng qua mạng truyền thông và các phương tiện kỹ thuật số mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả, sẽ bị xử lý bằng các biện pháp hành chính, hình sự và dân sự.
Vị luật sự từ Sài Gòn cho chúng tôi biết thêm việc vi phạm bản quyền bị xử phạt hành chính theo điều 211 luật Sở hữu trí tuệ. Theo đó người vi phạm có thể bị cảnh cáo, phạt tiền hay đình chỉ trang mạng vi phạm.
"Luật của chúng ta có thêm biện pháp hành chính, thế nhưng chúng ta phải chấp nhận dùng biện pháp hành chính là dùng quyền lực của cơ quan nhà nước để bảo vệ quyền dân sự thì những bảo vệ ấy cũng đã được luật hóa trong luật sở hữu trí tuệ và trong luật vi phạm hành chính. Đối với các tổ chức có thể phạm đến 500 triệu, còn đối với cá nhân có thể là 250 triệu đồng, tùy vào hành vi có thể xử lý".
Tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ là một trong những điều khoản được nêu ra trong nhiều thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam tham gia ký kết. Và cũng như nhiều thỏa thuận, thậm chí công ước được Hà Nội phê chuẩn, vấn đề tôn trọng bản quyền, quyền sở hữu trí tuệ vẫn chưa được thực thi như đề ra.
Tình trạng vi phạm bản quyền đang gây thiệt hại rất lớn cho ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam, theo một nữ doanh nhân chuyên hoạt động trong lĩnh vực truyền thông, phân phối, và hợp tác sản xuất các chương trình truyền hình và điện ảnh.
Đạo diễn phim Kong Đảo đầu lâu cũng từng đối mặt vấn đề vi phạm bản quyền phim tại Việt Nam.
Việc vi phạm bản quyền phim ảnh như vậy gây thiệt hại rất lớn không chỉ cho nhà sản xuất mà còn cho hãng phát hành phim, bà Ngô Thị Bích Hạnh, Phó Chủ tịch Công ty TNHH Bình Hạnh Đan (BHD) nói với BBC hôm 14/11.
Việc quay lén, sang in băng đĩa lậu là điều diễn ra khá phổ biến tại Việt Nam trong thời gian qua.
Mới đây nhất là vụ vi phạm bản quyền đối với phim Cô Ba Sài Gòn của nhà sản xuất Ngô Thanh Vân, bị một khán giả quay lén ngay trong rạp tại Thành phố Vũng Tàu rồi phát trực tiếp trên Facebook.
"Các hãng phim ở Việt Nam chủ yếu là hãng tư nhân sản xuất phim. Doanh thu rất quan trọng để hãng trả cho nhà sản xuất, để nhà sản xuất tái đầu tư phim của mình," bà Ngô Thị Bích Hạnh nói.
"Nếu bị ăn cắp bản quyền dẫn đến doanh thu ít thì chỉ sản xuất được phim đơn giản, tốn ít chi phí".
"Nền công nghiệp sáng tạo sẽ không thể phát triển tại bất kỳ quốc gia nào để xảy ra tình trạng vi phạm bản quyền nghiêm trọng".
Ngày 15/11, đại diện của Ngô Thanh Vân, BHD và công an có kế hoạch làm việc với người đã đưa video livestream lên Facebook để 'tìm hướng giải quyết và xử lý', bà Hạnh cho BBC biết.
Đạo diễn, diễn viên Charlie Nguyễn, diễn viên Kiều Minh Tuấn và nghệ sĩ Hồng Vân đã từng rất bức xúc khi phim Em chưa 18 và Xóm trọ 3D bị quay lén rồi đưa lên mạng.
Phim Kong : Đảo đầu lâu của đạo diễn Mỹ Jordan Vogt-Roberts với 70% bối cảnh tại Việt Nam cũng bị các trang mạng phát tán tràn lan chỉ sau vài ngày chiếu.
Vi phạm bản quyền 'nghiêm trọng và đáng buồn'
Bà Ngô Thị Bích Hạnh nhấn mạnh vi phạm bản quyền ở Việt Nam là 'nghiêm trọng và đáng buồn' và góp phần 'giết chết ngành công nghiệp sáng tạo của đất nước'.
"Nhiều bạn trẻ coi hành động đó là bình thường nhưng đó là ăn cắp sản phẩm trí tuệ," bà Hạnh nói.
Được biết ê-kíp sản làm phim của Ngô Thanh Vân đã liên hệ với đại diện Facebook tại Việt Nam và đoạn video clip quay lén nội dung phim được gỡ xuống.
Trên Facebook cá nhân, Ngô Thanh Vân bày tỏ sự thất vọng, chán nản và nói 'đây có thể là bộ phim cuối cùng tôi sản xuất.' Đây là lần thứ liên tiếp hai thành quả lao động của cả một tập thể sản xuất phim bị 'ăn cắp trắng trợn', nhà sản xuất phim nói.
Biện pháp hạn chế
Đánh giá về tình trạng vi phạm bản quyền và vi phạm sở hữu trí tuệ, luật sư Phùng Thanh Sơn từ Công ty Thế giới Luật pháp nói chủ yếu là do 'nhận thức, hiểu biết của người dân, doanh nghiệp còn hạn chế'.
Việc này "không hoàn toàn do lỗ hổng của pháp luật hay do việc thực thi pháp luật sở hữu trí tuệ chưa nghiêm", Luật sư Sơn nói với BBC.
Tuy nhiên, Luật sư Sơn nhìn nhận một thực tế rằng công nghệ kỹ thuật phát triển khiến giới chức có thể lúng túng trong việc xử lý vi phạm, bởi các hình thức vi phạm sở hữu trí tuệ hiện đã "vượt ra khỏi các quy định hiện tại".
"Điển hình là hành vi livestream khi phim đang chiếu chỉ mới xuất hiện khi mạng xã hội có tính năng livestream". ông nói. "Do đó, nhà nước cần cập nhật thực tiễn cuộc sống để sớm có văn bản hướng dẫn cho phù hợp".
Nếu dựa trên luật hiện hành, theo Luật sư Sơn, thì hành vi livestream khi phim đang chiếu "là một hình thức phân phối tác phẩm đến công chúng".
Nếu việc phân phối không được sự cho phép của tác giả thì đó là hành vi xâm phạm quyền tác giả, có thể bị xử lý hình sự theo Điều 170a Bộ luật Hình sự, là điều luật có khung hình phạt tối đa là 3 năm, hoặc phạt tiền tối đa là 1 tỷ đồng.
Tuy nhiên, bà Ngô Thị Bích Hạnh cho rằng cần có những biện pháp răn đe mạnh mẽ hơn để mọi người có trách nhiệm với các tác phẩm điện ảnh nói riêng và các tác phẩm nghệ thuật nói chung.
"Một bộ phim là sản phẩm trí tuệ của rất nhiều người, tốn rất nhiều tiền đầu tư và thời gian thực hiện có thể kéo dài nhiều tháng, nhiều năm," bà Hạnh nói.
Trong vụ Cô Ba Sài Gòn, video clip bị phát đi dưới hình thức livestream đã thu hút hơn 5,3 nghìn lượt xem chỉ sau 30 phút phát trên mạng. Với mức vé trung bình 60.000 đồng, nhà sản xuất ước tính thiệt hại hơn 342 triệu đồng.
