Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

‘Né’ báo chí, Hà Nội hủy họp báo về vụ cháy Rạng Đông (Người Việt, 10/09/2019)

Do tình trạng hỗn loạn về mặt thông tin từ cơ quan chức năng về vụ cháy công ty Rạng Đông nên rất đông phóng viên chờ hỏi tại cuộc họp báo do Thành ủy Hà Nội tổ chức, nhưng vào phút chót, Hà Nội bất ngờ hủy nội dung họp này.

chay1

Nhiều người dân, cửa hàng kinh doanh xung quanh khu vực cháy công ty Rạng Đông tháo chạy rời bỏ nhà cửa dọn đi nơi khác lánh nạn. (Hình : Việt Nam Plus)

Theo báo Zing, tại cuộc "họp giao ban báo chí" do Thành ủy Hà Nội tổ chức vào chiều 10/09/2019, do tình trạng hỗn loạn về mặt thông tin từ cơ quan chức năng về vụ cháy Công ty cổ phần Bóng Đèn Phích Nước Rạng Đông (công ty Rạng Đông) nên rất đông phóng viên chờ đặt câu hỏi cho ông Trần Xuân Hà, phó trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội.

Tuy nhiên, khi mở đầu buổi họp, ông Hà đã lưu ý với báo chí : "Hôm nay chỉ có một nội dung huyện Đông Anh báo cáo tình hình thôi".

Trả lời câu hỏi của báo Thanh Niên về việc tại sao Hà Nội dự kiến họp báo rồi lại hủy, ông Trần Xuân Hà cho biết : "Tại sao lại hoãn họp báo, thì hiện nay các cơ quan chức năng đang tích cực vào cuộc, đang điều tra, đánh giá những nội dung xung quanh vụ cháy này. Nếu có gì tới đây mới, chúng tôi sẽ cung cấp ngay cho các cơ quan báo chí".

chay2

Phó trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội giữa "vòng vây" của các phóng viên. (Hình : Zing)

Mặc dù vậy, rất nhiều phóng viên vẫn kiên nhẫn đợi và tiếp tục đặt nhiều câu hỏi liên quan đến vụ cháy này, như các điểm trái ngược về kết quả quan trắc giữa Bộ Tài Nguyên Môi Trường và Ủy Ban Nhân Dân Thành Phố Hà Nội, việc người dân xung quanh công ty Rạng Đông phải rời bỏ nhà cửa do lo ngại nhiễm độc thủy ngân và những mâu thuẫn trong khuyến cáo của chính quyền địa phương…

Tuy nhiên, ông Hà đều né tránh không trả lời trực tiếp vào các câu hỏi, chỉ nói chung chung là "Thành phố sẽ làm tất cả những gì có thể làm để khắc phục hậu quả, bảo đảm cuộc sống người dân. Các cơ quan báo chí cứ yên tâm. Cơ quan hữu trách đang tích cực vào cuộc, điều tra và sẽ đánh giá lại. Nếu có vấn đề mới sẽ cung cấp ngay cho báo chí để người dân hiểu và chia sẻ với thành phố".

Bên cạnh đó, ông Hà nhiều lần đề nghị báo chí "phối hợp chia sẻ với chính quyền tuyên truyền tạo sự đồng thuận với người dân để người dân cùng cơ quan hữu trách khắc phục hậu quả".

Báo Zing cho hay, rất đông nhà báo không hài lòng với trả lời của ông Trần Xuân Hà và đề nghị trả lời thêm. Tuy nhiên, ông Hà từ chối và chỉ nhắc lại câu "thành phố vẫn đang làm hết sức".

Phóng viên báo Thanh Niên vẫn kiên nhẫn hỏi : "Đó mới chỉ là lời hứa, có gì minh chứng là Hà Nội đã làm hết sức mình ?" thì ông Hà nói phải rời phòng họp vì "phải tham dự một cuộc họp khác".

chay3

Bảng tin của khu dân cư sát nhà máy Rạng Đông không có thông báo nào liên quan đến vụ cháy, việc khám sức khỏe miễn phí cho người dân, chỉ có thông báo về cuộc thi tìm hiểu dịch vụ công thành phố. (Hình : Thanh Niên)

Trước đó, chiều tối 9 tháng Chín, ông Mai Tiến Dũng, bộ trưởng Chủ Nhiệm Văn Phòng Chính Phủ cộng sản Việt Nam, đã ký văn bản "truyền đạt chỉ đạo" của Thủ tướng cộng sản Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc về "xử lý hậu quả sự cố vụ cháy tại công ty Rạng Đông", nhằm giảm bớt áp lực từ công luận sau khi qua kiểm tra và quá trình đấu tranh, công ty Rạng Đông thừa nhận "toàn bộ 480,000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thủy ngân lỏng, không phải hợp chất amalgam" như phúc trình của chính công ty này.

Văn bản ghi : "Hà Nội chịu trách nhiệm điều tra, xác định nguyên nhân gây cháy, nổ và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định của pháp luật. Đồng thời, chú trọng thực hiện ngay các biện pháp bảo đảm an toàn cho người dân ở khu vực bị ảnh hưởng do sự cố cháy, đôn đốc, giám sát việc thực hiện các biện pháp khắc phục sự cố môi trường…"

Trong khi đó, sáng 9 tháng Chín, ông Phạm Gia Hữu, trưởng Phòng Giáo Dục và Đào Tạo quận Thanh Xuân, cho biết có 320 trên tổng số 1,310 học sinh trường Tiểu Học Hạ Đình nghỉ học do phụ huynh lo lắng vụ cháy ở công ty Rạng Đông gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Ngoài ra, gần 10 người muốn xin chuyển trường cho con đi nơi khác học.

"Phụ huynh cho con nghỉ một phần vì nhà gần khu vực cháy chứ không hẳn trường học không bảo đảm. Nhiều người đã cho con về quê hoặc chuyển tạm chỗ ở nên số lượng nghỉ nhiều như vậy", ông Hữu nói với báo VnExpress. (Tr.N)

****************

112 người nhiễm thủy ngân sau vụ cháy nhà máy Rạng Đông (RFA, 10/09/2019)

30 trong số 38 kết quả xét nghiệm mẫu máu, nước tiểu của người dân ở Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường (Bộ Y tế) có nồng độ thủy ngân trong máu, tuy nhiên kết quả nằm dưới ngưỡng 10 mcg/L (mức tối đa cho phép).

chay4

Hình minh họa. Trạm y tế phường Hạ Đình, Hà Nội, nơi có nhà máy Rạng Đông - Courtesy of thoidai.com.vn

Thông tin vừa nêu được truyền thông trong nước loan đi ngày 10 tháng 9, nâng tổng số người bị nhiễm thủy ngân lên con số 112 người sau vụ cháy kho của nhà máy bóng đèn, phích nước Rạng Đông.

Trước đó, Bệnh viện Bạch Mai cũng công bố, trong hơn 100 người tới khám, xét nghiệm nồng độ thủy ngân trong máu và nước tiểu ở Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã có 82 trường hợp có thủy ngân trong máu thấp dưới 10 mcg/lít (mức tối đa cho phép).

Tuy nhiên, báo chí nhà nước không cho biết con số chính xác thủy ngân trong máu của các trường hợp này là bao nhiêu và có phải điều trị hay thải độc gì cho những người này hay không.

Sở Y Tế Hà Nội còn cho biết thêm trong 5 ngày từ hôm 6 tháng 9 đến 10 tháng 9 có gần 1200 người đã đến khám bệnh tại các trạm y tế phường Hạ Đình và Thanh Xuân Trung. Báo Tuổi Trẻ trích lời ông Nguyễn Khắc Hiền, giám đốc Sở Y tế Hà Nội, cho biết có gần 400 người đã được chuyển đến bệnh viện tuyến trên, 34 người trong số này được giữ lại bệnh viện điều trị. Tuy nhiên xét nghiệm trên 34 người này đều chưa phát hiện trường hợp nào có thủy ngân vượt ngưỡng cho phép.

Vào chiều ngày 10 tháng 9, Thành ủy Hà Nội tiến hành họp giao ban và vụ cháy nhà máy Rạng Đông được cho là báo giới tập trung nêu câu hỏi. Tuy nhiên theo mạng báo Tiền Phong thì nhiều câu hỏi của phóng viên chưa được cơ quan chức năng Hà Nội trả lời thỏa đáng.

Mạng báo Tin tức thì cho biết nhiều người dân đến đăng ký khám chũa bệnh tại trạm y tế Hạ Đình và sinh sống gần khu vực nhà máy bị cháy có yêu cầu minh bạch thông tin về tình trạng ô nhiễm môi trường, nhất là ô nhiễm thủy ngân.

Văn phòng thủ tướng chính phủ Việt Nam vào ngày 9 tháng 9 có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của ông Nguyễn Xuân Phúc về việc xử lý hậu quả vụ cháy nhà máy Công ty bóng đèn, phích nước Rạng Đông vào ngày 28 tháng 8 vừa qua.

*******************

Có dễ kiện, khởi tố công ty Rạng Đông về gây ô nhiễm môi trường ? (VOA, 09/09/2019)

Sau khi chính phủ và báo chí Vit Nam khng đnh công ty Rng Đông "gian di" v lượng thy ngân phát ra môi trường trong v cháy công ty cách đây vài tun, mt s tiếng nói nhiu nh hưởng trên mng xã hi kêu gi nhà chc trách khi t công ty vì đã gây ra "thảm ha".

chay5

Khu nhà kho Công ty Bóng đèn Phích nước Rng Đông b phá hy do v cháy hôm 28/8/2019 - Ảnh Lê Quân

Tuy nhiên, một k sư môi trường và mt lut sư nói vi VOA rng vic khi t có th "không d dàng", mc dù vy, nhng người b nh hưởng do v cháy hoàn toàn có th kin công ty đ đòi bi thường.

Luật sư Lê Công Đnh, n doanh nhân Lê Hoài Anh, và cựu Phó Tng cc trưởng Tng cc Môi trường Lê Kế Sơn cui tun qua đăng nhng bài riêng r trên các trang Facebook cá nhân ca h v vic cn xem xét trách nhim hình s ca Công ty Bóng đèn Phích nước Rng Đông sau v cháy nhà kho công ty ở phường H Đình, qun Thanh Xuân, Hà Ni hôm 28/8.

Cho rằng công ty Rng Đông phm ti "gây ô nhim môi trường", căn c theo Điu 235 ca B lut Hình s, lut sư Lê Công Đnh viết rng công ty "l ra đã phi b khi t", và đt câu hi "Vì sao cơ quan chc năng vn chưa khi t v án và b can ?"

Bà Lê Hoài Anh có chung câu hỏi như ông Đnh, sau khi bà đưa ra nhn đnh rng v cháy nhà máy Rng Đông "nh hưởng" ti sc khe và cuc sng ca "vài vn dân".

Dẫn đường link mt bài báo chính thng trong nước mang tít "Công ty Rng Đông gian di v s c thy ngân phát tán ra môi trường", phó giáo sư-tiến sĩ Lê Kế Sơn, mt cu quan chc B Tài nguyên và Môi trường, bày t ý kiến ngn gn : "Có th lp án, khi t ti gian trá, gây hu qu nghiêm trng".

Một lot các t báo, trang tin trong đó có Tui Tr, Soha, VietnamNet, và Zing hôm 8 và 9/9 trích dn mt thông báo ca Tng cc Môi trường, B Tài nguyên và Môi trường, cho hay tng lượng thy ngân trong hàng triu bóng đèn "đã phát tán ra ngoài môi trường do sự c cháy n là 15,1 kg đến 27,2 kg".

Theo Tổng cc Môi trường, được báo chí dn li, các con s này là tính toán ca các nhà khoa hc, sau khi tng cc "kim tra thc tế" vào ngày 31/8 và "đu tranh vi lãnh đo công ty", vi kết qu là công ty "thừa nhận" h s dng thy ngân lng có đc tính cao hơn so vi viên Amalgam trong sn xut bóng đèn.

Kết qu nêu trên khác hn vi "báo cáo ban đầu" ca công ty gi đến nhà chc trách sau v cháy, trong đó nói rng "ch còn vài kilogam Amalgam", là hn hp gm thy ngân, km và kim loi khác, trong kho cha hóa cht lúc v cháy xy ra, vn theo thông báo ca Tng cc Môi trường.

Tổng cục Môi trường khng đnh rng ti thi đim cháy, lượng thy ngân và các cht khí đc hi "đã gây ô nhim môi trường xung quanh", vi ước tính là phm vi ô nhim tri rng khong 200 mét tính t tường rào ca công ty, và theo hướng gió có th nh hưởng đến khoảng cách 500 mét.

Thông báo của tng cc cũng bao gm c kết qu quan trc môi trường không khí xung quanh ngoài hàng rào công ty, theo đó, các đo đc cho thy "hàm lượng Hg [thy ngân] không vượt tiêu chun, quy chun nhưng cũng đã xác đnh được hàm lượng đáng k". Tng cc cho biết thêm rng thi đim quan trc, tri mi mưa, mát vi nhit đ thp.

Từ Hà Ni, k sư Đào Nht Đình, mt chuyên gia đc lp vi 30 năm kinh nghim v môi trường công nghip, đưa ra nhn đnh vi VOA v ri ro t v cháy đối vi người dân :

"Hiện nay chưa phát hin đim nào tích lũy đ thy ngân đ gây ri ro lâu dài, ngoi tr trm tích sông Tô Lch. sông này, trm tích ca nó có mt lượng thy ngân ln, vượt quy chun Vit Nam mt ít, nghĩa là có th gây ri ro lâu dài. Nhưng cũng may là sông Tô Lch không ai khai thác thy sn gì đy c".

Khi được hi căn c vào nhng gì đã xy ra do v cháy, công ty Rng Đông có th b khi t hay không, k sư Đình nói ông mun nhường li cho gii lut sư và chính quyn.

Tuy nhiên, nếu nhìn t góc đ là người dân hoc các doanh nghip khu vc xung quanh công ty, h có th kin, ông Đình nêu ra quan đim. Chuyên gia môi trường này phân tích vi VOA :

"Có một s cơ s đ kin. Nhng thông báo khác nhau ca nhà máy Rng Đông không thống nht. Đu tiên h nói ‘chúng tôi ch làm dng Amalgam hn hng’, sau đó, ‘chúng tôi có thy ngân trong bóng đèn dng lng’. Riêng chi tiết đó tôi nghĩ là lut sư cng có th kin được ri".

Cũng về vn đ này, lut sư Trn Thu Nam nói vi VOA rng "có th xem xét trách nhim" liên quan đến s gian di ca công ty sau v cháy. Ông Nam gii thích :

"Thực tin h có s dng thy ngân lng. H hoàn toàn có th biết được cái đó b tht thoát ra môi trường do cháy hoc rò r mà gây ra thm ha v sc khỏe, thit hi v người và vt cht, nhưng h c tình giu giếm s nguy him đó, thì cn xem xét trách nhim, k c trách nhim hình s".

Theo luật sư Nam, nhng người đi kin hoc cơ quan chc năng cũng cn chng minh rng s gian di ca công ty có mang lại nhng hu qu v sc khe, môi trường.

Báo chí trong nước đưa tin cho hay hôm 6/9, S Y tế Hà Ni c bác sĩ khám sàng lc min phí cho người dân sng gn khu vc v cháy công ty Rng Đông. Đến cui ngày, ít nht 179 người đến khám, trong đó 52 người được cho là "có s bt thường", được chuyn đến các bnh vin đ xét nghim và điu tr.

Bình luận v nhng li kêu gi t mt s người cho rng cn khi t công ty Rng Đông vì đã gây ra ô nhim môi trường, lut sư Nam nói s có mt s khó khăn :

"Vụ ha hon này có phi là trường hp bt kh kháng hay không ? Rơi vào trường hợp bt kh kháng, rt khó có th khi t truy cu trách nhim hình s. Nếu nói đến ti phm, gây ô nhim môi trường, nó phi là li c ý. Trong trường hp h chng minh được v ha hon là trường hp bt kh kháng thì cn có thi gian nghiên cu thêm".

Mặc dù vy, c lut sư Trn Thu Nam ln k sư Đào Nht Đình đu thng nht quan đim là "hoàn toàn có th khi kin v mt dân s" v nhng nh hưởng đến đi sng hàng ngày, bao gm vic người dân phi di di nơi , tr em phi ngh hc, các ca hàng, hàng quán bị đình tr hoc phi đóng ca, chăn nuôi, trng rau b thit hi, v.v…

"Người dân, các cơ s kinh doanh có th kin đ đòi bi thường", ông Nam nói.

Trong hai tuần qua, các cp chính quyn Hà Ni chu nhiu ch trích t người dân do đưa ra các thông điệp trái ngược nhau v mc đ nghiêm trng ca v cháy.

Hôm 9/9, thủ tướng Vit Nam yêu cu ch tch y ban nhân dân Hà Ni phi hp cht ch vi B trưởng B Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan tiếp tc x lý hu qu v cháy, trong đó chú trọng "thc hin ngay các bin pháp bo đm an toàn cho người dân khu vc b nh hưởng do s c v cháy" và "điu tra, xác đnh nguyên nhân" cũng như "x lý nghiêm các hành vi vi phm".

*******************

Hậu vụ cháy Rạng Đông : Dân kéo nhau khám sức khỏe, ‘cầu cứu’ lãnh đạo (VOA, 07/09/2019)

Một ngày sau khi Hà Ni công b nng đ thy ngân trong khu vc xung quanh v cháy Công ty Bóng đèn phích nước Rng Đông vượt ngưỡng t 10-30 ln mc đ cho phép, người dân trong khu vc hôm 6/9 đã đ xô đến các đa đim khám min phí đ kim tra sc khe, giữa lúc mt nhóm hàng chc người khác, trên tay cm đơn thư cu cu gi lãnh đo Đng, Nhà nước và các cơ quan chc năng, kéo nhau đến tr s công ty Rng Đông yêu cu đi thoi vi lãnh đo công ty.

chay6

Người dân kéo đến tr s công ty Rng Đông đòi "đi thoi" vào ngày 6/9/2019.

Phản ng ca người dân ch bt đu din ra sau hơn mt tuần xy ra v cháy kho hàng ca công ty Rng Đông khiến cho gn 30 kg thy ngân t do phát tán ra môi trường sut tun qua.

Từ ‘thu hi’ đến ‘ha tc’

Báo Người Lao Đng phng vn mt s người dân đi "biu tình" trước tr s công ty Rng Đông cho biết họ thấy "bt an" và lo ngi cho sc khe sau khi nghe kết qu phiên hp báo Chính ph ngày 4/9, trong đó thông tin v nng đ thy ngân trong khu vc ln đu được công khai cho biết "vượt ngưỡng t 10 đến 30 ln cho phép", sau khi hàng triu bóng đèn compact chứa thy ngân đã b tiêu hy trong v cháy.

Những người dân đi đòi "đi thoi" ti công ty Rng Đông được mô t là "đu mang theo đơn, thư cu cu gi lãnh đo Đng, Nhà nước, cũng như các cơ quan chc năng".

Trong khi đó, hàng trăm người dân khác đng loạt kéo đến các đim khám min phí dành cho người dân trong khu vc cháy vào ngày 6/9 đ kim tra sc khe sau khi Ch tch Hà Ni Nguyn Đc Chung ch đo thành lp các t khám trong khu vc.

Trước đó, khi va xy ra v cháy vào ti 28/8, Ủy ban nhân dân phường H Đình đã ra thông báo yêu cầu người dân không ăn thc phm trong vòng bán kính 1 km xung quanh đám cháy trong vòng 21 ngày, sơ tán tr em, người già, người m bnh ra khi khu vc… Nhưng thông báo này ngay lp tc b thu hi vào ngày hôm sau vì lý do "ban hành không đúng thẩm quyn và ni dung chưa đ cơ s". Chính vì vy, người dân trong khu vc li tiếp tc sinh hot, đi li, ăn ung vô tư trong khu vc b nh hưởng.

Tại cuc hp báo ngày 4/9, mt tun sau khi xy ra v cháy, lãnh đo B Tài Nguyên Môi trường mới công b có khong 27,2 kg thy ngân đã b phát tán ra môi trường và cho biết đã kiến ngh B Quc phòng tiến hành ty đc khu vc.

Kế đó, ngày 5/9, Ch tch Ủy ban nhân dân thành ph Hà Ni ra công văn "ha tc" yêu cu Ch tch Vin Hàn lâm khoa hc và công nghệ Vit Nam Châu Văn Minh mi các chuyên gia trong và ngoài nước đến giúp công an thành ph thc hin giám đnh đ xác minh mc đ ô nhim đt, nước và không khí trong khu vc b nh hưởng.

Tuy nhiên, Phó tổng cc trưởng Tng cc Môi trường, B Tài nguyên Môi trường, ông Hoàng Văn Thc, ti cuc hp ngày 5/9 vn khng đnh "không phi di dân" mc dù tha nhn mc đ thy ngân đã phát tán ra môi trường "nm trong ngưỡng T chc Y tế Thế gii cnh báo có kh năng nh hưởng đến sc khe", theo Vietnamnet.

Và 2.000 khẩu trang chng đc t dân

Phản ng chm chp và bt nht ca gii lãnh đo trong sut mt tun "hu thm ha" khiến cho người dân càng thêm hoang mang và phn n.

"Đây là thảm ha cho thành ph Hà Ni mà ti sao li c đ cho phường, S Tài nguyên Môi trường thu hi ri phát biu linh tinh, trước sau bt nht như thế ? Tôi nghĩ đây cũng li là chuyn bưng bít thông tin mà không tp trung vào đ x lý ngay, gây ra nhng tác hi rt ln cho người dân", doanh nhân Lê Hoài Anh, người đã có sáng kiến mua 2.000 khu trang chng đc đ cung cp min phí cho người dân trong khu vc trong khi chính quyn chưa có bin pháp khn cp đ giúp người dân, bc xúc nói vi VOA.

"Quan trọng nht là thành ph và B Tài nguyên Môi trường. Ti sao cnh sát điu tra không vào cuc ? Ti sao s lượng thy ngân đó không được điu tra ngay, không tính chính xác được s lượng đó ngay lp tc đ có thông báo kp thi cho người dân ? Ch bây gi, nói thng ra là khói bi nhân dân cũng đã hít rồi !", bà Lê Hoài Anh nói về li phn ng mà bà gi là "rt coi thường tính mng dân" ca gii hu trách.

Nữ doanh nhân thường lên tiếng phn bin v nhiu vn đ xã hi cho biết vic tng khu trang chng đc ca bà cũng gp không ít khó khăn vì bị "ngăn cn" và "không được hoan nghênh".

Bà nói với VOA : "Tôi cũng không biết lý do vì sao h ngăn cn na. Khu trang ca tôi không có ch, không có bt c gì, không qung cáo, không bán hàng hay có cái gì tuyên truyn c, ti tôi ch nói vi h rng chỉ có dùng loi khu trang này ch khu trang thông thường là không được, thì cũng b h ngăn cn và không welcome vic làm ca mình".

Nữ doanh nhân cho biết 2.000 mt n chng đc ca bà không th đ đ phát cho s lượng người dân quá đông trong khu vc nên chỉ dành ưu tiên cho người già, tr em, ph n mang thai hay nhng người bán hàng rong trong khu vc.

"Vì thu hồi li công văn nên người ta vn sinh hot bình thường, không mang khu trang phòng đc nên tôi rt lo…", bà Hoài Anh lo lắng nói vi VOA.

Trước đó, khi va xy ra v cháy, đã có 10 phóng viên tác nghip trong khu vc ha hon đã có nhng triu chng chóng mt, bun nôn. Mt s người dân trong khu vc cũng có nhng biu hin tương t.

Tuy nhiên, phát biểu ti cuc hp báo ngày 5/9, Ch tch Hà Ni Nguyn Đc Chung cho rng vic đeo mt n phòng đc trong khi người khác đeo khu trang (loi bình thường, không chng đc) là "phn cm".

"Cá nhân tôi đánh giá đây là một hành đng phn cm. Người dân xung quanh, cán b đi cùng, đng nghip ca mình xung quanh vẫn như thế, mà ti sao mình li x s như thế, có cn thiết không ?", báo Vietnamnet dn li ông Chung nói.

Khánh An

*******************

Lo ngại về nhiễm độc thủy ngân sau vụ cháy nhà máy Rạng Đông (VOA, 06/09/2019)

Lo ngại về nguy cơ sc khe gia tăng sau v cháy mt nhà máy Hà Ni làm thy ngân phát tán ra môi trường bên ngoài và sau khi nhà chc trách công b kết qu quan trc không khí cho thy hàm lượng thy ngân vượt ngưỡng cho phép.

chay7

Nhân viên Sở Tài nguyên và môi trường tiến hành quan trc không khí ti đa đim nhà kho b cháy ca công ty Rng Đông, qun Thanh Xuân, Hà Ni, ngày 31 tháng 8, 2019.

Nhà kho của nhà máy sn xut bóng đèn phích nước Rng Đông bc cháy d di vào ngày 28/8 gia mt khu dân cư phường H Đình, qun Thanh Xuân, khiến người dân hong lon tháo chy thoát thân. Hơn mt tun sau, sinh hot ca cư dân vn b gián đon trong khi nỗi lo s nhim đc thy ngân làm gia tăng s bt an.

Tại cuc hp báo ca chính ph hôm 4 tháng 9, Th trưởng B Tài nguyên và Môi trường Võ Tun Nhân cho biết kết qu quan trc nước mt, không khí trong khuôn viên khu vc b cháy vượt t 10 ti 30 ln theo tiêu chuẩn ca T chc Y tế Thế gii WHO, tc mc nh hưởng xu ti sc khe con người.

Hai trên chín điểm quan trc nước mt có giá tr Hg nm ngoài khong khuyến cáo ca WHO nh hưởng đến sc khe con người là h H Đình và sông Tô Lch, cách khu vực cháy 1,5 km v phía h lưu, theo báo Tui Tr.

"Chúng tôi xác định 15,1- 27,2 kg thy ngân đã phát tán ra môi trường", ông Nhân nói, theo Vietnamnet.

Ông cho biết thêm đây là "s c mt an toàn hóa cht quy mô trung bình", vi các khuyến cáo phạm vi vùng ô nhiễm theo tiêu chun ca WHO và Châu Âu là 500m tính t hàng rào kho đến khu vc xung quanh.

Một s người dân bày t lo ngi v nhng nguy cơ đi vi sc khe ca mình trong khi có ít nhng khuyến cáo được nhà chc trách đưa ra đ phòng v.

Trung tâm Chống Đc ca Bnh vin Bch Mai được báo nhà nước trích thut rng k t sau v cháy đã có trên 100 người được làm xét nghim thy ngân máu. Kết qu cho thy có 82 trường hp cho kết qu có nng đ thy ngân máu thp dưới 10 mcg/L là mc ti đa cho phép, theo báo Giao Thông. Các trường hp khác đang đi kết qu.

Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, ph trách Trung tâm chng đc Bnh vin Bch Mai, được truyn thông trong nước dn li cho biết các triu chng nhim đc thy ngân khác nhau tùy thuc dng ng độc, khong thi gian, cường đ tiếp xúc và mt vài điu kin cơ th.

Ông nói thủy ngân có tác hi ghê gm nht là khi b hun nóng và bc hơi ra không khí, dn ti hàm lượng thy ngân trong mt s đim quan trc vượt ngưỡng cho phép.

Trao đổi vi VOA, bác sĩ nội khoa Phan Hoàng Anh đang công tác ti Bnh vin Methodist Willowbrook Houston, bang Texas, Hoa Kỳ, gii thích : "Nhng trường hp b nhim hoc ng đc thy ngân thường qua ba con đường : hít th, tiếp xúc trc tiếp và ăn ung".

"Nếu thy ngân nung nóng lên thì nó sẽ đi vào đường phi ca chúng ta đu tiên hết và nó đi nhanh hơn là nhng đường kia. Tác hi ca vic hp th thy ngân qua đường tiếp xúc trc tiếp hoc ăn ung phát trin t t theo thi gian. Thy ngân dng hơi hp th vào phi rt nhanh và có tác hại rt nhanh".

Bác sĩ Hoàng Anh cho biết hít phi thy ngân quá nhiu có th đưa ti suy hô hp hoc phù phi gây khó th. Nếu mc đ hp th quá nhiu và tr thành ng đc thì có th nh hưởng ti thn và não, làm cơ b yếu đi và tinh thn rối lon.

Nữ bác sĩ khuyến cáo nhng người b nh hưởng nên đi gp bác sĩ đ làm xét nghim đ xác đnh chính xác liu các triu chng có phi do thy ngân hay không đ tiến hành điu tr phù hp. Trong trường hp bnh nhân nhim đc nng có chiu hướng suy thận hoc khó th thì nên vào bnh vin cp cu ngay lp tc.

Đối vi nhng người dân sng gn sát khu vc cháy, bác sĩ Hoàng Anh khuyên tt hơn hết là tm thi lánh đi nơi khác mt thi gian, thay vì đeo khu trang.

"Cho dù có đeo khẩu trang đi na thì thủy ngân vn trong không khí. Chúng ta vn có th hít vào được", bác sĩ Hoàng Anh khuyến cáo. "Khu trang ch có th giúp cho chúng ta mt tí mà thôi ch không th lc hết thy ngân trong không khí".

Published in Việt Nam

Vụ Rạng Đông : Khi đà điểu đối phó thảm họa

Mặc Lâm, VOA, 09/09/2019

Câu chuyện đà điu chui đu vào cát mi khi thy bão p ti hay có k thù nguy him rình rp thc ra ch là câu chuyn ng ngôn không có tht, người xưa ch ly hình nh to ln ca đà điu đng mt mình gia hoang sơ cúi đu tìm thc ăn gây n tượng nó đang tránh né điều gì đó đang p ti nhm ng ý phê phán nhng con người có chc phn nhưng không hoàn thành trách nhim ca mình, như con đà điu trn tránh trách nhim phi bo v chính nó.

onhiem1

Khu nhà kho Công ty Bóng đèn Phích nước Rng Đông b phá hy do v cháy hôm 28/8/2019.

Câu chuyện này không khác my vi thái đ chui đu xung cát ca Ủy ban nhân dân thành ph Hà Ni trong my ngày qua khi nhà máy bóng đèn phích nước Rng Đông b cháy gây phát tán cht đc thy ngân có th làm cho người dân quanh vùng b nhim cht đc này. T khi xảy ra vụ cháy cho đến nhng tranh cãi v các thông báo cho người dân tránh xa vùng b nhim đc, người dân c nước tht s ngc nhiên khi Ủy ban nhân dân thành ph Hà Ni hoàn toàn im lng, không h có bt c ch đo nào đi phó vi ti ha này trong khi vai trò mà Ủy ban nhân dân thành phố mang trên vai là phi nhanh chóng x lý v vic nhanh nht có th.

Câu chuyện v thông báo khn cp ca Ủy ban nhân dân phường H Đình cho thy trách nhim ca mt ch tch phường ln hơn nhiu ln lãnh đo cp cao hơn. Ngay hôm sau khi đám cháy xy ra thông bao của phường H Đình cho biết s bi khói, không khí nhim bn chc chn s gây tn hi đến sc khe người dân trên mt s đa bàn ca phường H Đình vì vy phường khuyến ngh người dân không s dng thc phm rau, hoa qu gia cm, cá, ln được nuôi trong vòng bán kính 1 km tính từ tâm đám cháy trong vòng 21 ngày.

Nhận xét v văn bn này Tiến sĩ Hoàng Dương Tùng, Ch tch mng lưới không khí sch Vit Nam, cho rng thông báo ca Ủy ban nhân dân phường H Đình phát đi là rt kp thi, cn thiết, hu ích. Ông Tùng cho rằng tuy văn bn do chính quyn phường ban hành nhưng đã được cơ quan chuyên môn tư vn rt k vì các khuyến cáo đưa ra khá chính xác, chi tiết. Người son tho, ký cho ban hành đã nhìn thy rõ nguy cơ v ô nhim hóa cht ca mt v cháy không phi thông thường kho hàng ca mt nhà máy sn xut có cha hóa cht trong khu dân cư đông đúc, khuyến cáo như vy là cn thiết.

Tuy nhiên văn bản cn thiết này dưới mt ca cp cao hơn là Ủy ban nhân dân qun Thanh Xuân li cho rng không phù hp vi cương v ca mt ch tch phường do đó bà Phó Ch tch qun Thanh Xuân (Hà Ni) Lê Mai Trang cho biết, Ủy ban nhân dân qun đã kim đim nghiêm khc đi vi Ủy ban nhân dân phường H Đình vì đã ban hành văn bn vượt quá thm quyn và chưa đ cơ s, khiến người dân hoang mang, lo lng.

Một ln na Ủy ban nhân dân thành ph Hà Ni vn rúc đu xung cát.

Sau khi phán xử Ủy ban nhân dân phường H Đình, hai ngày sau qun Thanh Xuân tiến hành cho ly mu quan trc môi trường ri vi kết lun : An toàn ! Nhưng sau đó B Tài nguyên và môi trường đã chng minh môi trường không h an toàn đi vi sc khe người dân.

Tiến sĩ Nguyễn Đc Sơn, Vin phó Vin Sc khe Ngh nghip - Môi trường thuc B Y tế, người trc tiếp dn đoàn ca đơn v này đến quan trc khu vc đám cháy ti công ty Rng Đông, khng đnh vi báo chí chưa tng có văn bn nào tr li kết qu quan trc môi trường sau v cháy ti công ty Rng Đông, như thông tin do Ủy ban nhân dân qun Thanh Xuân t đưa ra. Vy hóa ra Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân đang dùng chiêu trò trn an qun chúng bng phương pháp trn áp thông tin mt chiu.

Ngay cả vic làm sai trái đi ngược li vi "đo đc cách mng" này ca qun Thanh Xuân thì Ủy ban nhân dân thành ph Hà Ni, đơn v ch qun ca nó vn tiếp tc im lng làm như Thanh Xuân trc thuc thành ph HCM.

Người dân không cn s quan tâm hay trách nhim gì ca Ủy ban nhân dân thành ph Hà Ni vì h biết có quan tâm thì cũng ch là nhng thông báo vô thưởng vô pht chng my ai nghe, nhưng dù sao thì mt thông báo dù ngớ ngn cũng có th gi là "quan ngi" sc khe qun chúng, có đâu tâm lý đà điu đã làm cho cán b t thp đến cao trong cái UB này ch biết nhìn nhau ch đi.

Người dân không nói nhưng ông u Bình Nhưỡng, đại biu quc hi đã nói. Theo ông thì "Trong vic này, l ra Thành ph phi có trách nhim nhưng li không làm. Thm chí khi người ta làm có trách nhim thì lại lờ đi không bênh vc, cũng không công khai thông tin. Vì thế, dư lun có quyn đt du hi v vic Thành ph bao che cho qun Thanh Xuân - đơn v liên quan trc tiếp nhưng cũng chưa có đng thái kp thi ng phó vi s c".

Vào ngày 4 tháng 9, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Võ Tun Nhân cho biết có 15,1 - 27,2 kg thy ngân đã phát tán ra môi trường vì vy B Tài nguyên và môi trường xác đnh phm vi vùng có nguy cơ nh hưởng xu đến sc kho người dân là trong khong cách 500 m tính t hàng rào nhà máy bị cháy và cho hay, đã kiến ngh TP. Hà Ni phi hp vi B Quc phòng trin khai ty đc khu vc b cháy. Ngoài ra, khuyến cáo người dân trong vùng phm vi bán kính cách hàng rào nhà kho cháy đến 500m áp dng các bin pháp v sinh, phòng nga phơi nhim bảo v sc khe.

Vậy là phường H Đình đã làm mt công vic hết sc cn thiết tuy thm quyn ca mt phường không cho phép quyết đnh mt vic vượt quá chc năng ca nó. Tuy nhiên trong đi phó vi thm ha, hành đng quyết đoán này cn được nhân rng thay vì phủ nhn bi vì văn bn kp thi này làm cho người dân hiu rõ mc đ nguy him ca cht đc trong nước và không khí, nó cnh báo ch không o ép người dân phi ngay lp tc di tn tránh tai ha, phn vic này thuc trách nhim ca Ủy ban nhân dân thành ph, cp cao nhất và có đ thm quyn nht cho nhng hành đng tiếp theo k c vic thông báo g b nhng bin pháp mà phường H Đình đưa ra lúc ban đu.

Cho tới nay đã hơn mt tun l, theo Trung tâm Chng đc, Bnh vin Bch Mai cho biết k t sau khi v cháy xy ra, đã có trên 100 người được làm xét nghim thy ngân máu và mt s người đã được ly nước tiu 24 gi đ xét nghim thy ngân, đã có 82 người ghi nhn có thy ngân trong máu vi hàm lượng thp 10 mcg/L (mc ti đa cho phép). Tuy thp nhưng đây là du hiu đã có s xut hin ca thy ngân trong nước hay trong không khí. T thp đến cao là mt kh năng hoàn toàn có th.

Báo chí đã có ý kiến chuyên gia cho rng Hà Ni cn buc các nhà máy công nghip có hóa cht đc hi di di ra khi ni đô vì mi ln có s c thì người dân không biết tránh đâu vì h tng phòng chng thm ha ca Vit Nam là mt bi kch, nếu có s c ln xy ra thì tai ha s rt khôn lường. Tuy nhiên theo nhiu người trách nhim cho biết ch trương di di các cơ s sn xut ô nhim, đc hại ra khỏi ni đô đã được quyết đnh t nhng năm 2010 ti 2014 nhưng t đó đến nay vn chưa thc hin.

Và một ln na trách nhim ca chú đà điu đã được nhc ti mc dù không ai tin rng chú s nghe và phn hi tích cc.

Mặc Lâm

Nguồn : VOA, 09/09/2019

*******************

Vụ Rạng Đông và bi kịch từ ‘các cơ quan chức năng’

Trân Văn, VOA, 09/09/2019

Tổng cc môi trường thuc B Tài nguyên và môi trường va kết lun : Công ty Rng Đông gian di. 480.000 bóng đèn dài 1,2 mét đã cháy trong vụ ha hon hôm 28 tháng 8 cha thy ngân lng ch không phi là hp cht amalgam như báo cáo. 1,6 triu bóng loi compact tuy cha hp cht amalgam nhưng hàm lượng thy ngân vn chiếm khong 25% trng lượng. Khong hai triu bóng tròn, tuy không cha thy ngân nhưng có vonfram và nhng hóa cht đc hi cho sc khe và môi trường (1)…

onhiem2

Người dân kéo đến tr s công ty Rng Đông đòi "đi thoi" vào ngày 6/9/2019.

Nói cách khác, vụ cháy kho cha bóng đèn ca Công ty Rng Đông đe da sc khe ca cư dân quanh khu vc phát cháy. Tổng cục môi trường chính thc khuyến cáo. Nếu cư trú trong bán kính 200 mét tính từ hàng rào ca nhà máy thuc Công ty Rng Đông, dân chúng nên khám sc khe đnh kỳ. Nếu cư trú trong bán kính t 200 mét đến 500 mét tính t hàng rào ca nhà máy mi cháy, phi theo dõi xem có du hiu nhim đc thy ngân hay không. Ngoài phạm vi 500 mét, cn ty ra mái nhà, tường, sàn nhà, đ gia dng,…

***

Nhìn một cách tng quát, tuy cùng thuc h thng công quyn, cùng "ca dân, do dân, vì dân" nhưng trong v cháy kho cha bóng đèn ca Công ty Rng Đông, cách ng x ca các cơ quan công quyền t trung ương đến đa phương không nhng mâu thun mà còn nhm trit h nhau.

Nhà máy sản xut bóng đèn ca Công ty Rng Đông b cháy hôm 28 tháng 8 thì ngày 29 tháng 8, Ủy ban nhân dân phường H Đình – nơi nhà máy ta lc – phát hành thông báo, khuyến cáo dân chúng tạm ngưng dùng rau, trái, cá gia cm, gia súc,… được trng, được nuôi trong bán kính mt cây s tính t đim phát cháy, ít nht là 21 ngày.

Tuy giới chuyên môn cho rng, h thng công quyn cn hành đng như chính quyn phường H Đình, phi khuyến cáo để dân chúng t phòng nga (2) nhưng ngày 30 tháng 8), Ủy ban nhân dân qun Thanh Xuân ra lnh cho Ủy ban nhân dân phường H Đình thu hi thông báo va k vi lý do khuyến cáo lm quyn, "không đ cơ s khoa hc".

Trong văn bản đ cp đến v cháy kho ca Công ty Rng Đông, Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân dn "thông tin ban đu t Vin Sc khe ngh nghip - Môi trường thuc B Y tế", trn an rng, sau khi dùng phương tin th nghim nhanh, hin đi, "các ch s như thy ngân, chì, kim loi nng đu nm trong ngưỡng an toàn".

Đáng lưu ý là ngay sau đó, qua tờ Tin Phong, ông Nguyn Đc Sơn – Vin phó Vin Sc khe Ngh nghip - Môi trường thuc B Y tế đính chính : Cơ quan ca ông chưa có văn bn nào thông báo chính thc v kết qu kho sát môi trường sau ha hon khu vc quanh kho ca Công ty Rạng Đông (3).

Đến ngày 31 tháng 8, ti lượt S Tài nguyên và môi trường thành ph Hà Ni nhp cuôc. Cơ quan này công b báo cáo trin khai hot đng "khc phc ‘s c môi trường’ xy ra khi cháy kho ca Công ty Rng Đông", nhn mnh, sau khi kim tra môi trường quanh khu vực ha hon, S Tài nguyên và môi trường thành ph Hà Ni "không phát hin nng đ thy ngân" (4).

Không may cho Sở Tài nguyên và môi trường thành ph Hà Ni là báo cáo y lp tc b biến thành trò h. Chng ai tin môi trường quanh khu vc ha hon an toàn khi báo gii dùng tm nh chp ông Hoàng Văn Thức, Tng cc phó Tổng cục môi trường, đeo mt n phòng đc khi th sát hin trường đ minh ha cho tuyên b "không phát hin nng đ thy ngân" (5).

Quái đản hơn : Cùng lúc vi vic S Tài nguyên và môi trường thành ph Hà Ni khng đnh "không phát hin nng đ thy ngân", B Tài nguyên và môi trường nhc nh dân chúng trong vùng, đc bit là nhng người cư trú trong bán kính 1,5 cây s tính t kho ca Công ty Rng Đông phi phòng nga nhim độc. Nếu đến gn Công ty Rng Đông, nên mc áo dài tay, đeo khu trang…

Tình trạng "trng đánh xuôi, kèn thi ngược" như thế kéo dài đã na tháng. Các cơ quan hu trách ca chính quyn đa phương (phường, qun, thành ph) và chính quyn trung ương (B Tài nguyên và môi trường, Bộ Y tế, thm chí c B Quc phòng - tình nguyn tham gia bài đc cho môi trường) liên tc đưa ra nhng tuyên b mà t chúng là s thóa m ln nhau.

Không chỉ có thế, tun trước, ông Nguyn Đc Chung, Ch tch thành ph Hà Ni, công khai ch trích ông Hoàng Văn Thức, Tng cc phó Tổng cục môi trường, ng x… phn cm (khi đến hin trường, mi người ch mang khu trang trong khi ông này li đeo mt n phòng đc) (6) ! C như lp lun ca ông Chung thì ông Thc không có quyn phòng nga, ging như dân chúng không có quyn nghi ngờ môi trường sng ca h đang b nhim đc.

***

Cho tới hôm nay, tình trng "trng đánh xuôi, kèn thi ngược" vn tiếp din. Bt k ch trong mt ngày (6 tháng 9), ít nht 52/179 người cư trú trong bán kính 500 mét tính t tâm kho b cháy, đã được hệ thng y tế xác đnh là có du hiu bt thường v sc khe (7), bt k Tổng cục môi trường va đưa ra thêm hàng lot khuyến cáo, S Tài nguyên và môi trường thành ph Hà Ni vn khng đnh, tt c các ch s thu thp t đt quan trc mi nht đu trong ngưỡng an toàn (8) ging như kết quả quan trắc ngay sau khi kho b cháy (9).

Hệ thng chính tr, h thng công quyn ti Vit Nam thích gi các cơ quan hu trách (có trách nhim và phi chu trách nhim v nhng vn đ liên quan đến phm vi trách nhim ca mình) là… "các cơ quan chc năng". Vụ cháy kho ca Công ty Rng Đông chính là ví d minh ha cho cái gi là "chc năng" vn hết sc mơ h v ng nghĩa và trách nhim vn hết sc chung chung, nht nhòa ca "các cơ quan chc năng".

Đến gi "chc năng" rõ nht ca "các cơ quan chc năng" vn chỉ là có… quyn, không có và chng bao gi phi chu… trách nhim (chng hn trách nhim ca chính quyn thành ph Hà Ni thế nào khi qui hoch đến c… va hè nhưng vn đ sót nhng doanh nghip mà hot đng vn s dng rt nhiu hóa cht nguy hi cho môi trường, cho sc khe dân chúng, tn ti gia nơi dân cư hết sc đông đúc như phường H Đình ?).

Đặc đim rõ nht v "chc năng" ca "các cơ quan chc năng" là không trên, không dưới nên lúc hu s không biết ai đúng, ai sai. Cũng vì vy, ông Nguyn Đc Chung, Chủ tch thành ph Hà Ni mi không thèm bn tâm chuyn B Tài nguyên và môi trường là cơ quan đc trách v tài nguyên và môi trường ca chính ph Vit Nam. Khi nhn đnh ca B Tài nguyên và môi trường khác vi nhn thc ca chính quyn thành ph Hà Ni, ông Chung lp tc ch đo "trưng cu cơ quan đc lp có trang thiết b tt nht, hin đi nht đ đưa ra thông s chính xác nht".

Trong nhận thc ca ông Chung – người đng đu mt "cơ quan chc năng", chuyn đi din B Tài nguyên và môi trường cho biết h là "nơi duy nht có thiết b hin đi by được hàm lượng thủy ngân" là… v vn, rng "kết qu quan trc cho thy thy ngân đã phát tán ra môi trường, vượt ngưỡng mà theo T chc Y tế Thế gii (WHO) cnh báo s nh hưởng đến sc khe" còn… v vn hơn. "Cơ quan chc năng" do ông Chung lãnh đo "cũng lp đt thiết bị ca Pháp - đt tiêu chun Châu Âu - có th xác đnh ch s rt chính xác" nên B Tài nguyên và môi trường thích thì c "cnh báo" còn Hà Ni vn khng đnh… "an toàn" !

Với mt h thng chính tr, h thng công quyn gm toàn "các cơ quan chc năng" mang các đc đim như thế, vn hành theo kiu như thế thì thc trng xã hi như hin nay là tt nhiên. C "ý thc trách nhim" ln "truy cu trách nhim" tt nhiên phi thuc v phm trù… gi tưởng.

Trân Văn

Nguồn : VOA, 09/09/2019

Chú thích :

(1) https://tuoitre.vn/cong-ty-rang-dong-gian-doi-ve-su-co-thuy-ngan-phat-tan-ra-moi-truong-2019090911030257.htm

(2) https://laodong.vn/moi-truong/vu-chay-rang-dong-phuong-ha-dinh-ra-van-ban-khuyen-cao-dan-la-hop-ly-753042.ldo

(3) https://www.tienphong.vn/xa-hoi/lo-van-ban-lap-lo-cua-ubnd-quan-thanh-xuan-sau-vu-chay-cong-ty-rang-dong-1458816.tpo

(4) https://www.tienphong.vn/xa-hoi/so-tnmt-ha-noi-khong-phat-hien-thuy-ngan-quanh-cong-ty-rang-dong-1458924.tpo

(5) https://vietnamnet.vn/vn/thoi-su/moi-truong/pho-tong-cuc-truong-deo-mat-na-chong-doc-kiem-tra-vu-chay-nha-may-rang-dong-563836.html

(6) https://news.zing.vn/chu-tich-ha-noi-can-bo-deo-mat-na-phong-doc-la-phan-cam-post986879.html09/2019

(7) https://tuoitre.vn/ngay-dau-kham-benh-vu-chay-cong-ty-rang-dong-52-nguoi-phai-di-dieu-tri-20190906185339032.htm

(8) https://thanhnien.vn/thoi-su/vu-chay-cong-ty-rang-dong-ha-noi-lai-cong-bo-moi-truong-an-toan-1124076.html

(9) https://tuoitre.vn/vu-chay-cong-ty-rang-dong-khong-khi-trong-nguong-an-toan-20190830205805059.htm

Published in Diễn đàn