Bêu xấu biểu tình Hồng Kông : Bắc Kinh bị gậy ông đập lưng ông (RFI, 09/12/2019)
Với cuộc xuống đường ngày 08/12/2019 huy động được gần 1 triệu người tham gia, phong trào dân chủ ở Hồng Kông như đã có thêm một sức bật mới sau khi bất ngờ được đại đa số người dân ủng hộ bằng lá phiếu trong cuộc bầu cử cấp quận cách đó đúng 2 tuần.
Biểu tình ở Hồng Kông, ngày 08/12/2019. Reuters/Danish Siddiqui
Kết quả cuộc bầu cử ngày 24/11 đã được nhiều nhà phân tích đánh giá là một thất bại chua cay của guồng máy tuyên truyền của Bắc Kinh, đã dùng mọi thủ đoạn để hạ uy tín phong trào phản kháng Hồng Kông, nhưng rốt cuộc đã bị phản tác dụng.
Ngày 07/12 vừa qua, hơn 1000 người thân Bắc Kinh tại Hồng Kông đã biểu tình đòi kiểm lại phiếu bầu nhân cuộc bầu cử cấp quận đã chứng kiến thắng lợi vang dội của phong trào ủng hộ dân chủ. Một người trong ban tổ chức cuộc biểu tình của phe ủng hộ Trung Quốc đã cho rằng cuộc bầu cử "không công bằng" và "không minh bạch".
Đòi hỏi của những thành phần ủng hộ Bắc Kinh đã bị thực tế chứng minh là hoàn toàn vô lý khi chỉ một hôm sau, ngày 08/12, cuộc xuống đường do phong trào phản kháng kêu gọi, đã tập hợp được đến 800.000 người, theo thống kê của ban tổ chức. Đây là một con số cho thấy rõ hậu thuẫn mạnh mẽ mà người dân Hồng Kông dành cho phong trào dân chủ, một sự ủng hộ đã được kết quả cuộc bầu cử cách nay hai tuần hun đúc thêm.
Đối với các nhà quan sát, kết quả cuộc bầu cử ngày 24/11 tại Hồng Kông mang một ý nghĩa rất to lớn : Khi được quyền tự do chọn lựa, đại đa số người dân Hồng Kông không chọn đường lối do Bắc Kinh áp đặt, bất chấp cả một chiến dịch tuyên truyền chống phá phong trào phản kháng, với những người biểu tình bị cả guồng máy tuyên truyền của Trung Quốc cho là một nhóm thiểu số "khủng bố", bị thế lực nước ngoài giật dây.
Tuyên truyền thất bại
Trong một bài phân tích một hôm sau khi có kết quả bầu cử tại Hồng Kông, trang mạng quốc tế Quartz đã không ngần ngại chạy tựa "Kết quả gây chấn động của cuộc bầu cử cho thấy Bắc Kinh đã làm như thế nào để trở thành nạn nhân của chiến dịch tuyên truyền mà chính mình tung ra". Nói cách khác là để cho "gậy ông (lại) đập lưng ông".
Theo ghi nhận của Quartz, cuộc bầu cử hội đồng quận ở Hồng Kông hôm 24/11 đã được xem như là một cuộc trưng cầu dân ý về quan điểm của dân chúng đối với các cuộc biểu tình. Bắc Kinh và chính quyền địa phương dường như tin chắc rằng "đa số thầm lặng", vì chán ngán trước tình trạng đường xá bị chặn, trường học bãi khóa, sẽ dứt khoát bỏ phiếu chống lại những kẻ "bạo loạn".
Tác giả bài viết nêu bật ví dụ của nhật báo Anh ngữ China Daily, trong một tin nhắn Twitter một hôm trước cuộc bầu cử đã kêu gọi mọi người bỏ phiếu cho các ứng cử viên thân Bắc Kinh để giúp Hồng Kông "trở lại cuộc sống bình thường".
Tờ Hoàn Cầu Thời Báo, Global Times, cũng kêu gọi người dân Hồng Kông bỏ phiếu để "chấm dứt bạo lực". Trưởng đặc khu Lâm Trịnh Nguyệt Nga và chính quyền của bà đã hùng hồn lên giọng cho rằng những thành phần cực đoan chuộng bạo lực đã lũng đoạn phong trào phản kháng và đã đến lúc cử tri phải cắt đứt quan hệ với những phần tử này.
Và quả đúng là đa số thầm lặng đã lên tiếng, nhưng ồ ạt loại bỏ những ứng cử viên thân Bắc Kinh và dồn phiếu cho phe dân chủ, giúp phe này giành quyền kiểm soát 17 trên 18 hội đồng quận. Trên bình diện cá nhân, các ứng viên ủng hộ dân chủ giành được 347/452 ghế đại biểu hội đồng quận, trong lúc các ứng viên thân Bắc Kinh chỉ được vỏn vẹn 60 ghế, phần còn lại lọt vào tay các ứng viên độc lập.
Theo Quartz, thảm bại chưa từng thấy của phe thân Bắc Kinh tại Hồng Kông đã làm cả bộ máy tuyên truyền của Trung Quốc gần như bị á khẩu. Vào lúc các kết quả bầu cử được lần lượt đưa ra, các hãng tin lớn của Trung Quốc hầu như đều câm nín trước sự thất bại của các ứng viên thân Bắc Kinh. Chỉ sau đó một vài tờ báo mới bắt đầu phản ứng, chẳng hạn như Hoàn Cầu Thời Báo, đã nhai lại quan điểm xưa cũ về sự can thiệp của nước ngoài để giải thích kết quả bầu cử.
Ở cấp Nhà nước, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cũng chẳng biết nói gì ngoài việc nhắc lại rằng Hồng Kông là một phần của Trung Quốc.
Tung tiền mua chuộc cũng vô ích ?
Chiến thắng vang dội của phe đối lập Hồng Kông lại càng gây sốc hơn nữa khi các đảng chính trị trung thành với Bắc Kinh đã được văn phòng đại diện chính quyền Trung Quốc ở Hồng Kông không tiếc công sức hậu thuẫn.
Một ví dụ là Liên Minh Dân chủ vì Tiến Bộ của Hồng Kông DAB, vào năm 2018 đã được văn phòng đại diện của Bắc Kinh tại Hồng Kông tặng cho một tác phẩm nghệ thuật đắt tiền, đã giúp cho đảng này thu được hàng triệu đô la nhân một bữa tiệc gây quỹ.
DAB và các đảng thân Bắc Kinh khác đã có ngân quỹ dồi dào để chi tiêu ở cấp cơ sở, điều mà các đảng dân chủ không có, chẳng hạn có tiền tài trợ cho người già đi du lịch, hay mua vé xem phim cho trẻ em.
Ngoài ra, Bắc Kinh còn có những cách khác để tác động đến các cuộc bầu cử địa phương, ví dụ như thúc đẩy việc loại bỏ các ứng cử viên đối lập mà họ không thích. Điển hình của thủ đoạn này là việc cấm lãnh tụ thanh niên Hoàng Chi Phong tham gia cuộc bầu cử hội đồng quận với lý do là nhân vật này đề cao quyền tự quyết. Có điều là nhiều ứng cử viên dân chủ khác cũng có quan điểm tương tự, nhưng lại không hề hấn gì !
Xem thường dư luận Hồng Kông
Tuy nhiên, đối với tác giả bài phân tích, một trong những sai lầm nghiêm trọng của Bắc Kinh là coi thường phản ứng của người dân Hồng Kông.
Theo HK01, một trang tin trên mạng bằng tiếng Hoa, Bắc Kinh biết rõ là họ đang trong tình thế bất lợi nhưng đã bị sốc trước quy mô thảm bại của các đảng thân chính quyền trung ương. Liên minh DAB đã đưa ra đến 180 ứng cử viên, nhưng chỉ giành được 21 ghế.
Đã có những dấu hiệu dự báo cho kết quả tồi tệ đó, từ việc các cuộc biểu tình liên tục nổ ra từ tháng 6 bắt nguồn từ nỗi lo ngại về dự luật dẫn độ, cho đến những cuộc thăm dò dư luận cho thấy sự mất lòng tin nơi cảnh sát và chính phủ Hồng Kông liên tục gia tăng.
Tuy nhiên, rõ ràng là Bắc Kinh chưa bao giờ quan tâm đến việc đo lường tình cảm ở Hồng Kông, vì nếu không thì họ đã không để cho tình hình sôi bỏng đến mức như hiện nay, trong khi lại bỏ lỡ nhiều cơ hội có thể làm tình hình bất ổn ngừng leo thang.
Chính quyền Hồng Kông xa rời thực tế
Theo nhật báo Hồng Kông South China Morning Post, thái độ chủ quan của Bắc Kinh đến một phần từ các phương pháp thu thập thông tin thiếu phối hợp và lộn xộn được dùng để nắm bắt tình hình trên thực địa, với nhiều mạng lưới báo cáo khác nhau.
Một nguyên do khác là những người mà Bắc Kinh dùng để thu thập thông tin lại có xu hướng chú ý nhiều hơn đến những tiếng nói trung thành, thay vì đến giới chống đối hay giới trẻ hơn. Đó là chưa kể đến việc không cần đến những liên hệ cá nhân có thể giúp mở rộng tầm nhìn, ví dụ như loại trừ những người ủng hộ dân chủ không cho đến dự các sự kiện có sự tham gia của giới lãnh đạo Trung Quốc.
Trong khi đó thì các quan chức ở cấp cao nhất trong chính quyền Hồng Kông hầu như hoàn toàn xa rời thực tế. Trong những tuyên bố công khai vào đầu tháng 11 chẳng hạn, ông Trương Kiến Tông (Matthew Cheung), quan chức số hai của Hồng Kông đã thản nhiên cho rằng ông không hiểu vì sao mà mọi người lại giận dữ với chính quyền như vậy.
Đối với trang mạng Quartz, trong một hệ thống chính trị đã trở nên độc đoán, không còn chấp nhận bất kỳ một chính kiến bất đồng nào, dù có nhận được tin xấu về Hồng Kông, đảng cộng sản Trung Quốc vẫn chỉ nghe thấy những gì mình muốn nghe và đã nhấn mạnh thêm lập luận cho rằng những người biểu tình Hồng Kông là thành phần đòi độc lập, đang có hành vi khủng bố, với sự giúp đỡ của các chính phủ nước ngoài và phương tiện truyền thông phương Tây.
Sách lược này rất thành công đối với dư luận ở Hoa Lục, nặng đầu óc tư tưởng dân tộc chủ nghĩa, đặc biệt là khi tình trạng bạo lực trong các cuộc biểu tình càng lúc càng leo thang. Thế nhưng, sách lược đó trong thực tế đã làm cho đảng Cộng Sản không còn đường lui và tìm ra những cách thức mới và linh hoạt hơn để giải quyết các yêu cầu thực sự của phong trào phản kháng Hồng Kông, trong đó có quyền được đại diện một cách dân chủ hơn và một cuộc điều tra về bạo lực quá đáng của cảnh sát.
Mai Vân
**********************
Một triệu người biểu tình ở Hồng Kông, báo chí Trung Quốc im lặng (RFI, 09/12/2019)
Cả một biển người biểu tình hôm qua 08/12/2019 trên các đường phố Hồng Kông, chứng tỏ sức sống mãnh liệt của phong trào đòi dân chủ, sau sáu tháng liên tục xuống đường chống chính quyền thân Trung Quốc. Tuy nhiên báo chí Hoa lục giữ im lặng không đưa tin về cuộc biểu tình ở đặc khu.
Cả triệu người biểu tình rầm rộ ở Hồng Kông ngày 08/12/2019. Reuters/Danish Siddiqui
Thông tín Stéphane Lagarde tại Hồng Kông tường thuật :
"Chỉ có những chiếc mặt nạ, năm ngón tay giơ lên kèm theo khẩu hiệu "Năm yêu sách, không thiếu một điều nào", là khác với các cuộc biểu tình lớn hồi tháng Sáu ; còn thì những hình ảnh đều giống nhau. Đó là một đám đông khổng lồ, diễu hành ôn hòa trên những con đường ở khu trung tâm Hồng Kông. Cả phía cảnh sát và người biểu tình đều tỏ ra kềm chế. Những gia đình với xe đẩy em bé, những người biểu tình đi xe lăn hòa lẫn trong biển người.
Trái ngược với những gì mà chính quyền vẫn khẳng định lâu nay, đa số không hề im lặng, và người dân Hồng Kông ủng hộ phong trào phản kháng. Chuyên gia về chính trị Trung Quốc của trường đại học Báp-tít Hồng Kông, ông David Bartel khẳng định : Sau khi hai triệu người đã xuống đường trước đây, nay chính quyền nhìn thấy một triệu người lại biểu tình trên đường phố. Yêu sách của họ khó thể rõ ràng hơn".
Bắc Kinh từ chối nhượng bộ về việc tổ chức phổ thông đầu phiếu, cũng như các đòi hỏi khác của người biểu tình. Ông Nam Shum Wai, thuộc nghiệp đoàn giáo viên Hồng Kông nhận định : Một triệu người biểu tình Chủ nhật này, nhưng chính quyền Hồng Kông luôn từ chối đáp ứng những yêu sách của người dân, nhất là việc lập ra một ủy ban điều tra độc lập về bạo lực cảnh sát. Thế nên các cuộc biểu tình sẽ tiếp tục.
Phong trào phản kháng sẽ tiếp diễn, trong khi tại Hoa lục, báo chí Nhà nước không hề đưa ra con số người biểu tình ở Hồng Kông hôm Chủ nhật. Truyền thông Trung Quốc chỉ nói về chuyến thăm Macao của chủ tịch Tập Cận Bình ngày 20/12 tới để kỷ niệm 20 năm cựu thuộc địa Bồ Đào Nha được trao trả cho Trung Quốc - và không có cuộc biểu tình nào tại đây".
Thụy My