Tập Cận Bình đối mặt với Hồng Kông, thành trì "thế lực thù địch" (RFI, 13/06/2020)
Đề tài Hồng Kông được các báo tuần này chú ý với sự kiện tưởng niệm vụ thảm sát Thiên An Môn, trong bối cảnh Quốc hội Trung Quốc vừa thông qua luật an ninh quốc gia để siết chặt kiểm soát đặc khu.
Người biểu tình chống luật an ninh quốc gia ở Hồng Kông đụng độ với cảnh sát ngày 27/05/2020. © Reuters/Tyrone Siu
Cuộc tưởng niệm Thiên An Môn cuối cùng sau 30 năm ?
Courrier International dịch bài phóng sự của South China Morning Post "Hồng Kông : Các thế hệ cùng đoàn kết để tưởng niệm Thiên An Môn", sự kiện dù bị cấm đoán nhưng vẫn diễn ra.
Khá nhiều người trẻ từ vài năm qua cho rằng việc tổ chức tưởng niệm vụ thảm sát hàng năm chỉ là thủ tục, không mang lại tác động hữu ích cho công cuộc đấu tranh dân chủ. Nhưng năm nay các nhà hoạt động đã gác sang một bên những bất đồng trước mối đe dọa mới : luật an ninh quốc gia. Nhiều người lo sợ cuộc tưởng niệm quy mô vẫn diễn ra suốt 30 năm qua trên một vùng đất thuộc Trung Quốc sẽ trở thành bất hợp pháp.
Những người tham gia họp thành nhiều nhóm nhỏ với nến cầm tay, xuất hiện tại nhiều địa điểm khác nhau trong thành phố. Nhưng đây không phải là khác biệt duy nhất so với các buổi lễ trang trọng tại công viên Victoria những năm trước đây nhằm tưởng niệm những người đã ngã xuống ở Thiên An Môn năm 1989.
Ngày 4 tháng Sáu năm 2020 còn là dịp bày tỏ sự phẫn nộ trước chính quyền, một năm sau phong trào biểu tình. Nhiều người hát vang bài "Nguyện vinh quang quy Hương Cảng", giơ cao các biểu ngữ "Không có nổi dậy, chỉ có độc tài", "Một quốc gia duy nhất, một Hồng Kông duy nhất"…
Hàng trăm quầy hàng đã được dựng lên tại nhiều khu phố, phân phát đèn cầy cho người biểu tình. Đó là nhờ phe đối lập giành được 80% số ghế trong cuộc bầu cử địa phương trước đó. Đại biểu đối lập ở các quận nay có được nguồn lực cần thiết để tổ chức cuộc tưởng niệm trong toàn thành phố.
Lệnh cấm tập họp tại công viên Victoria đã gây phản tác dụng. Trước đây một số người Hồng Kông không đi vì nghĩ rằng năm nào cũng diễn ra, giờ đây họ hăng hái tham gia, sợ rằng sẽ là buổi tưởng niệm cuối cùng. Một người cho biết sau này sẽ kể lại vụ Thiên An Môn cho con gái hiện mới lên ba : "Tôi không muốn sự thật bị rơi vào quên lãng".
Tập Cận Bình coi Hồng Kông là thành trì của "thế lực thù địch"
Vì sao Bắc Kinh dùng bàn tay sắt với Hồng Kông trong lúc này ? L’Express nhận định "Đối mặt với Hồng Kông, Tập Cận Bình lựa chọn sự thách đố qua việc áp đặt".
Chủ tịch Trung Quốc khi cưỡng ép Hồng Kông với luật an ninh quốc gia ngay trong đại dịch, đã gánh lấy rủi ro có thể làm các nhà đầu tư ngoại quốc rời bỏ đặc khu, và có thể bị Hoa Kỳ trừng phạt. Nhưng ông Tập tin rằng sẽ thắng, củng cố hình ảnh một nhà lãnh đạo cứng rắn đối với dân Hoa lục, và kết thúc được phong trào biểu tình đại quy mô ở Hồng Kông.
Nhà nghiên cứu chính trị độc lập Trần Đạo Ngân (Chen Daoyin) giải thích : "Tập Cận Bình hoàn toàn cân nhắc được các nguy cơ. Dưới mắt ông ta, Hồng Kông đã trở nên thành trì của ‘các thế lực thù địch nước ngoài’, là mối đe dọa ngày càng lớn. Ông hy vọng đạo luật sẽ giúp thống lĩnh về chính trị mà vẫn không ảnh hưởng đến tư cách quốc tế của Hồng Kông".
Muốn vậy, cần phải trấn an giới kinh doanh. Chuyên gia Jean-Pierre Cabestan, trường đại học Báp-tít Hồng Kông nhận xét : "Trung Quốc có lợi khi Hồng Kông vẫn là trung tâm kinh tế tài chính hàng đầu, như thế cần duy trì an toàn về pháp luật cho các doanh nghiệp, nếu không họ sẽ ra đi".
Alicia Garcia Herrero, kinh tế gia trưởng phụ trách Châu Á-Thái Bình Dương của ngân hàng Natixis ở Hồng Kông nói thêm, các công ty Trung Quốc thông qua Hồng Kông có thể gọi vốn trên thị trường chứng khoán và giao dịch bằng đồng đô la. Còn thị trường chứng khoán Thâm Quyến lẫn Thượng Hải không có được hệ thống tư pháp độc lập, hơn nữa luồng vốn ra vào bị chính quyền Trung Quốc kiểm soát.
Nguy cơ trước tiên cho ông Tập là luật an ninh quốc gia có thể tái thúc đẩy phong trào phản kháng, cho dù đàn áp và đợt bắt bớ mới đây có thể làm khựng lại đôi chút. Những người trẻ cực đoan nhất có thể sẽ tiếp tục xuống đường, vấn đề là dân chúng đang gặp khó khăn kinh tế có ủng hộ đông đảo hay không.
Một nguy cơ khác là sự trả đũa của Mỹ. Nếu tổng thống Donald Trump hủy bỏ chế độ ưu đãi cho Hồng Kông, nền kinh tế đặc khu sẽ lung lay. Tuy nhiên theo ông Jean-Pierre Cabestan, thay vì dùng biện pháp có thể làm ảnh hưởng đến các công ty Mỹ tại đây, Hoa Kỳ có thể tìm cách trừng phạt các quan chức Trung Quốc. Nhà chính trị học Hồng Kông Lâm Hòa Lập (Willy Lam) dự báo : "Áp lực sẽ đè nặng lên phong trào dân chủ, và tự do báo chí sẽ tiếp tục giảm xuống".
Thụy My
******************
Chính quyền Hong Kong bị cáo buộc thực hiện chiến dịch 'tẩy não' giáo viên (BBC, 13/06/2020)
Chính quyền Hong Kong đang bị cáo buộc thúc đẩy một chiến dịch tẩy não nhắm vào các nhà giáo dục của thành phố thông qua các chương trình đào tạo bắt buộc bao gồm 'phát triển quốc gia'.
Luật an ninh quốc gia của Trung Quốc đã làm dấy lên làn sóng biểu tình mới ở Hong Kong
Theo Taiwanews, Văn phòng Giáo dục Hong Kong gần đây đã đưa ra một thông báo cho các giáo viên mới yêu cầu họ phải tham gia 90 giờ đào tạo do văn phòng này tổ chức.
Ba mươi giờ sẽ được dành riêng cho việc giảng dạy về vai trò, giá trị và đạo đức của giáo viên, cũng như sự phát triển giáo dục trong nước và quốc tế, theo báo cáo của CNA.
Ip Kin-yuen, một thành viên của Hội đồng Lập pháp Hong Kong, thuộc phe dân chủ, đã chỉ trích động thái này, gọi đó là cách "kiểm soát tư tưởng" để tuyên truyền hệ tư tưởng của chính phủ.
Phòng Giáo dục đã phản bác các chỉ trích bằng cách nói rằng chương trình này đã bị 'mô tả sai lệch'.
Trong một động thái riêng biệt, một giáo viên tên là Lee, người từng làm việc tại trường trung học Heung To ở Cửu Long trong 12 năm đã buộc tội quản lý trường học đã sa thải bà vì niềm tin chính trị của bà.
Bà nói trong một bức thư ngỏ gửi cho các sinh viên và nhân viên của trường vào ngày 7/6 rằng hiệu trưởng đã thông báo cho bà qua WhatsApp vào tháng Năm rằng hợp đồng của bà sẽ không được gia hạn vào năm tới, mà không nêu rõ lý do đằng sau quyết định này.
Trích dẫn những tuyên bố trước đây của hiệu trưởng, bà Lee tin rằng việc chấm dứt hợp đồng của bà là kết quả của việc bà cho phép học sinh chơi bản "Vinh quang cho Hong Kong" (Glory to Hong Kong) trong các kỳ thi âm nhạc.
Bài hát được mệnh danh là quốc ca của các cuộc biểu tình ở Hong Kong và được ban quản lý nhà trường coi là "không phù hợp".
************************
Đài Loan chuẩn bị đón làn sóng người biểu tình từ Hong Kong sang (VOA, 12/06/2020)
Đài Loan đang chuẩn bị chào đón những người dân Hong Kong chạy trốn khỏi đặc khu khi Trung Quốc siết chặt thêm thành phố này. Tuy nhiên, theo Reuters, hòn đảo ít có kinh nghiệm xử lý người tị nạn đang vất vả chuẩn bị và canh chừng việc có gián điệp Trung Quốc trà trộn vào dòng người này.
Người Đài Loan mang biểu ngữ ủng hộ những người biểu tình đòi dân chủ ở Hong Kong tại một nhà ga ở Đài Bắc vào ngày 23/5/2020.
Các cuộc biểu tình chống chính phủ kéo dài cả năm ở Hong Kong đã giành được sự đồng tình rộng rãi ở Đài Loan, nơi Trung Quốc vẫn tuyên bố thuộc sở hữu của mình.
Đài Loan đã chào đón những người Hong Kong đã sang và dự kiến sẽ có thêm nhiều người đến nữa.
Tháng trước, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đã trở thành lãnh đạo chính phủ đầu tiên trên thế giới cam kết sẽ có các biện pháp giúp đỡ người dân Hong Kong bỏ xứ ra đi vì tình trạng mà họ xem là "thắt chặt kiểm soát" của Trung Quốc, bao gồm Luật An ninh quốc gia vừa mới được đưa ra làm tổn hại đến nền dân chủ ở đặc khu.
Trung Quốc phủ nhận việc siết chặt quyền tự do của Hong Kong và lên án đề nghị của bà Thái.
Với nhiều thập niên luôn cảnh giác với đại lục giống như nhiều người ở Hong Kong, cựu thuộc địa của Anh, Đài Loan đang thực hiện kế hoạch cứu trợ nhân đạo cho những người dự kiến từ Hong Kong sang, theo các quan chức ở Đài Bắc.
Kế hoạch cứu trợ của Đài Loan sẽ bao gồm một khoản trợ cấp hàng tháng để sinh sống và thuê nhà, và lo chỗ ở cho những người không thể tìm được nơi lưu trú, Reuters dẫn một nguồn tin trực tiếp tham gia việc chuẩn bị cho biết.
Theo hãng thông tấn Anh, còn quá sớm để ước lượng sẽ có bao nhiêu người từ Hong Kong sang Đài Loan, nhưng Đài Bắc không cho rằng con số này sẽ nhiều hơn số người đến từ Việt Nam bỏ nước ra đi vào giữa thập niên 1970 để chạy trốn khỏi sự tiếp quản của Cộng sản miền Bắc đối với miền Nam Việt Nam.
Gần 200 người Hong Kong đã trốn sang Đài Loan kể từ khi các cuộc biểu tình nổ ra vào năm ngoái, và khoảng 10% đã được cấp thị thực theo Luật bảo vệ những người Hong Kong gặp rủi ro vì lý do chính trị, Reuters dẫn lời thành viên Hiệp hội Nhân quyền Đài Loan, Shih Yi-hsiang, cho biết.
Cho tới nay, bất cứ ai muốn sang Đài Loan đều phải chờ đợi vì Đài Loan đang cấm người Hong Kong sang trong nỗ lực ngăn chặn virus corona. Nhưng theo ông Shih, dự kiến số người Hong Kong đến Đài Loan sẽ tăng vọt khi lệnh cấm được dỡ bỏ.