‘Việt Nam và Malaysia nên hợp tác để dẹp nạn đánh bắt cá trái phép’ (VOA, 20/08/2020)
Giới phân tích hôm 18/8 hối thúc Việt Nam và Malaysia nên cấp tốc làm việc với nhau để diệt trừ nạn đánh bắt cá trái phép, sau khi các giới chức hàng hải Malaysia bắn chết một ngư dân Việt Nam vào cuối tuần rồi, theo Legacy Times.
Tàu cá Việt Nam neo tại cảng cá Thọ Quang (quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng). (AP Photo/Hau Dinh)
Truyền thông Việt Nam cho biết chính phủ Việt Nam đã tiếp xúc với nhà chức trách Malaysia hôm 18/8 về vụ việc xảy ra trong các vùng biển của nước này. Các quan chức Việt Nam ở Kuala Lumpur được yêu cầu phải bảo vệ các quyền của những ngư dân bị bắt giữ, và điều tra cái chết của một ngư dân.
Cảnh sát biển Malaysia nói tình hình trở xấu khi hai chiếc tàu bị nghi đánh cá bất hợp pháp trong vùng biển ngoài khơi phía đông Kelantan được kiểm tra vào chiều tối Chủ nhật.
Trong một tuyên bố, cảnh sát biển Malaysia nói khi được lệnh đầu hàng, 19 thuyền viên trên tàu đã có "hành động hung hăng", và ném "bom xăng".
Hãng tin AFP dẫn lời người chỉ huy lực lượng tuần duyên Malaysia, ông Mohamad Zubil Mat Som, nói rằng cảnh sát tuần duyên "không có lựa chọn nào khác hơn là nổ súng để tự vệ".
Ông nói thêm rằng họ đã hành động để "bảo vệ tính mạng và bảo vệ chủ quyền quốc gia".
Giới phân tích nêu lên những quan ngại về hệ quả của sự cố này đối với các quan hệ trong nội bộ Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á - ASEAN, bên cạnh các quan hệ của akhu vực với Trung Quốc, vốn vẫn bị tố cáo là thường xuyên đánh cá trong các vùng biển của Việt Nam.
'Việt Nam cần kiểm soát chặt chẽ hơn cộng đồng ngư dân'
Một nhà nghiên cứu thuộc Trường Quan hệ quốc tế S Rajaratnam ở Singapore, ông Collin Koh, được Legacy Times dẫn lời nói rằng "Việt Nam cần kiểm soát chặt chẽ hơn cộng đồng ngư dân của mình".
Ông Koh nói thêm rằng trước đây đã có nhiều "dấu hiệu cảnh báo trước khi xảy ra sự cố mới nhất, nghiêm trọng nhất".
Nhắc lại vụ đối đầu giữa Malaysia và Việt Nam ngoài khơi Terengganu vào tháng 9 năm ngoái, ông nói :
"Phải nhớ rằng Hà Nội vẫn đang vận động để EU rút lại thẻ vàng cho thủy sản Việt Nam do đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định".
Đánh bắt cá trái phép thường xuyên xảy ra trong Biển Đông, với hai nước có kỹ nghệ đánh cá phát triển nhất, là Trung Quốc và Việt Nam, bị tố cáo vi phạm thường xuyên nhất.
'ASEAN đừng để bị đánh lạc hướng, phải hiệp lực giải quyết chuyện lớn'
Một yếu tố khác gây tranh cãi là lệnh cấm đánh bắt cá của Bắc Kinh áp dụng từ ngày 1/5 tới Chủ nhật 16/8/2020 trong các vùng biển trên vĩ tuyến 12, trong khi ngư dân Việt Nam và Philippines khẳng định các vùng biển đó không nằm trong khu vực tài phán của Trung Quốc, gồm quần đảo Trường Sa, các vùng biển quanh bãi cạn Scarborough và Vịnh Bắc Bộ.
Trung Quốc nói lệnh cấm đánh bắt cá là cần thiết để duy trì trữ lượng hải sản, nhưng các nước Đông Nam Á kể cả Malaysia, Việt Nam, Philippines và Brunei nói hành động đó của Bắc Kinh đi ngược với Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982.
Nhà nghiên cứu Koh nói những sự cố như đã xảy ra hôm Chủ nhật có thể tác động đến các quan hệ giữa Malaysia và Việt Nam, đồng thời đánh lạc hướng và gây chia rẽ các nước ASEAN trong khi khối này nên hiệp lực để giải quyết những vấn đề lớn hơn trong cuộc tranh chấp Biển Đông.
Nhà nghiên cứu của trường Quan hệ quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore cảnh giác rằng ASEAN nên giải quyết các vấn đề trong nội bộ một cách đúng đắn để tạo điều kiện cho sự đoàn kết tại mặt trận Biển Đông trong tương lai.
Ông Collin Koh nói không làm như vậy, thì chỉ kéo dài hiện trạng của ASEAN, mà ông mô tả là "một khối đầy mâu thuẫn nội bộ", khiến toàn khu vực tiếp tục bị Bắc Kinh chia rẽ và tấn công bằng "chiến lược cắt lát salami".
***********************
Biển Đông : Tuần duyên Malaysia bắn chết một ngư dân Việt Nam (RFI, 17/08/2020)
AFP hôm 17/08/2020 dẫn lời một viên chức Malaysia cho biết tuần duyên nước này đã bắn chết một ngư dân Việt Nam, khi chiếc tàu cá toan tông vào một tàu tuần tiễu của Malaysia trên Biển Đông.
Tàu đánh cá Việt Nam. Ảnh chụp ngày 27/03/2017 Reuters
Sự kiện này xảy ra tại vùng biển Malaysia, nơi ngư dân than phiền các tàu cá Việt Nam làm hư hại lưới của họ. Chỉ huy tuần duyên Zubil Mat Som nói với hãng tin Pháp là hai tàu đánh cá Việt Nam đi vào vùng biển của Malaysia, cách Tok Bali ở phía đông bắc ngoài khơi bang Kelantan tối Chủ Nhật 16/08.
Theo ông Zubil, thì tuần duyên Malaysia đã bắn chỉ thiên, nhưng sau khi bị ném bom xăng và vỏ xe đã bắn thẳng vào tàu Việt Nam. Một ngư dân Việt bị trúng đạn, và khi đưa vào bờ thì đã tử vong. Tàu tuần duyên Malaysia bị hư hại do tàu đánh cá Việt Nam đâm vào. Ông ta nói rằng sự cố chết người này là đáng buồn, nhưng tuần duyên Malaysia phải bảo vệ mạng sống của họ và chủ quyền quốc gia.
Chiếc tàu đánh cá Việt Nam cùng với 20 ngư dân đã bị kéo về cầu cảng của lực lượng tuần duyên Malaysia.
Hồi tháng Hai, Kualar Lumpur tìm cách ký một thỏa thuận với Hà Nội để chấm dứt việc mà họ cho là tàu Việt Nam đi vào vùng biển Malaysia. Trung Quốc và ASEAN cũng đang đàm phán về bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông. Tuy nhiên ngư dân Việt Nam thường xuyên bị Trung Quốc o ép, bắt giữ, tịch thu hải sản đánh bắt được, đặc biệt là tại vùng biển Hoàng Sa.
Thụy My
******************
Malaysia bắn tàu Việt Nam vào 'đánh bắt cá bất hợp pháp', một người chết (BBC, 17/08/2020)
Một thuyền viên tàu cá Việt Nam thiệt mạng, 18 người khác bị bắt giữ, Reuters dẫn lời giới chức Malaysia nói hôm thứ Hai.
Tuần tuần duyên Malaysia tìm cách kiểm tra hai tàu cá mà họ tin là đang đánh bắt bất hợp pháp ở vùng biển Malaysia
Cuộc đối đầu nổ ra sau khi lực lượng tuần duyên Malaysia tìm cách kiểm tra hai tàu cá mà họ tin là đang đánh bắt bất hợp pháp ở vùng biển Malaysia.
Cơ quan Chấp pháp Biển Malaysia (Malaysian Maritime Enforcement Agency - MMEA) trong một tuyên bố nói rằng thủy thủ đoàn 19 người Việt đã tấn công tàu chấp pháp Malaysia bằng các vật cứng và các vật dễ bắt lửa, trước khi đâm lao vào tàu Malaysia.
MMEA nói vụ việc xảy ra tại vùng biển ngoài khơi bang Kelantan, buộc các nhân viên tuần duyên phải nổ súng tự vệ, khiến một người bị thương và sau tử vong.
Những người còn lại đã bị bắt giữ và sẽ bị điều tra về các tội khác nhau, gồm tội đánh bắt cá bất hợp pháp, xâm nhập bất hợp pháp và âm mưu giết người, tuyên bố của MMEA nói.
Giới chức cũng thu được khoảng bốn tấn cá trong khoang.
Truyền thông Malaysia nói vụ việc xảy ra lúc 4g45 chiều giờ địa phương, tại nơi cách đảo Mantanani của Malaysia 29 hải lý về phía tây bắc.
Hãng tin AFP dẫn lời người đứng đầu lực lượng tuần duyên Zubil Mat Som xác nhận hai tàu cá Việt Nam đã vào vùng biển Malaysia, nơi cách Tok Bali thuộc bang Kelantan ở vùng đông bắc Malaysia khoảng 80 hải lý vào cuối ngày Chủ Nhật.
Biển Đông là nơi nhiều nước trong khu vực tuyên bố chủ quyền, với những vùng chồng lấn lên nhau, dẫn đến tình trạng tranh chấp ở vùng biển giàu tài nguyên này.
Tình trạng tàu cá Việt Nam bị giới chức một số nước như Thái Lan, Indonesia bắt giữ, các thuyền viên bị phạt tiền hoặc bị án tù không phải là điều hiếm xảy ra.
Tuy nhiên, cho tới tận gần đây, Malaysia vẫn thường chỉ xua đuổi các tàu cá nước ngoài mà họ cho là xâm nhập, đánh bắt trái phép trong vùng biển của Malaysia.
Chính sách này nay đã thay đổi, với việc Malaysia tuyên bố sẽ bắt giữ và bắt phạt thay vì chỉ đuổi đi như trước, người đứng đầu lực lượng tuần duyên Malaysia nói hồi cuối tháng Sáu.
Kể từ giữa tháng Ba tới nay, cùng với việc bùng phát Covid-19 là tình trạng gia tăng số lượng tàu cá Việt Nam bị phát hiện đi vào vùng biển Malaysia, tổng giám đốc MMEA Mohd Zubil Mat Som nói hôm 24/6.
Từ 19/3 đến thời điểm 24/6, ông nói đã có 88 trường hợp tàu cá Việt Nam, mà ông gọi là "cái gai thường xuyên đeo đẳng bên hông chúng ta", bị giới chức Malaysia phát hiện.
Hôm thứ Hai cũng là ngày đầu tiên Biển Đông 'mở' trở lại sau khi lệnh cấm đánh bắt cá hàng năm của Trung Quốc năm nay kết thúc.
Trung Quốc tuyên bố cấm các hoạt động đánh bắt cá trong ba tháng rưỡi, từ ngày 1/5 đến 16/8/2020 ở vùng biển từ 12 độ vĩ Bắc đến vùng biển giao giữa tỉnh Phúc Kiến và Quảng Đông, bao gồm quần đảo Hoàng Sa, một phần khu vực Vịnh Bắc Bộ và bãi cạn Scarborough.
Bắc Kinh nói tàu chấp pháp giám sát được tăng cường hai tới ba lần một ngày để bắt và xử phạt các trường hợp tàu cá bị coi là vi phạm trong thời gian đó.
**********************
Bộ Ngoại giao Việt Nam lên tiếng về vụ ngư dân Việt Nam bị Malaysia bắn chết (RFA, 17/08/2020)
Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 17/8 đã lên tiếng về vụ một ngư dân Việt Nam bị cơ quan chấp pháp trên biển của Malaysia bắn chết vào khuya ngày 16/8 vừa qua ngoài khơi bờ biển bang Kelantan, phía đông bắc Malaysia.
Bom xăng do ngư dân Việt Nam ném lên tàu của cơ quan chấp pháp trên biển của Malaysia. Hình do phía Malaysia cung cấp hôm 17/8/2020. Reuters
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng được truyền thông trong nước trích lời cho biết : "Thực hiện chỉ đạo của Bộ Ngoại giao, ngay sau khi nhận được thông tin nói trên, Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia đã khẩn trương liên hệ với các cơ quan chức năng của Malaysia để xác minh, làm rõ vụ việc".
Trước đó, hãng tin Bernama và Reuters cho biết hai tàu cá của Việt Nam với 19 thuyền viên đã bị tàu của cơ quan chấp pháp trên biển của Malaysia bắt giữ khi đánh cá trộm tại vùng nước của Malaysia. Giới chức Malaysia cáo buộc các ngư dân Việt Nam đã ném các vật nặng gây cháy vào tàu của cơ quan chấp pháp Malaysia, trước khi đâm tàu vào tàu của Malaysia. Phía Malaysia đã nổ súng đáp trả để tự vệ.
Trang tin Tuổi Trẻ của Việt Nam trích lời của Đại sứ Việt Nam tại Malaysia, ông Lê Quý Quỳnh, cho biết hiện đại sứ quán Việt Nam đã nắm được thông tin qua các nguồn không chính thức và đang yêu cầu Malaysia cung cấp thêm thông tin chi tiết.
Theo Tuổi Trẻ, thi thể của ngư dân Việt Nam sẽ được đưa đến bệnh viện để khám nghiệm. Cơ quan chức năng Malaysia đang tạm giữ 18 ngư dân còn lại và sẽ truy tố họ về các tội đánh bắt hải sản trái phép, và cố ý giết người.
Hiện Việt Nam và Malaysia vẫn có một khu vực đặc quyền kinh tế chồng lấn ở phía đông bắc Malaysia.
Thông tin từ phía Malaysia không cho biết cụ thể những tàu cá của ngư dân Việt Nam bị bắt giữ ở vị trí toạ độ nào.