Trung Quốc từng bước thừa nhận cuộc đảo chính ở Miến Điện
Trọng Thành, RFI, 11/06/2021
Trung Quốc lần đầu tiên gọi tướng Min Aung Hlaing là "lãnh đạo Miến Điện". Ngoại trưởng Trung Quốc gặp bộ trưởng Ngoại Giao của chính quyền quân sự, hứa hẹn quan hệ song phương Trung Quốc - Miến Điện sẽ không bị khủng hoảng gây ảnh hưởng.
Tướng Min Aung Hlaing (ảnh chụp ngày 03/02/2018) được truyền thồng Nhà nước Trung Quốc hôm 06/06/2021 lần đầu gọi là "lãnh đạo Miến Điện". Reuters - Pool
Báo chí Châu Á đặc biệt chú ý đến cuộc gặp giữa ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và ngoại trưởng của tập đoàn quân sự Miến Điện, Wunna Maung Lwin, hôm 09/06, tại Trùng Khánh, sau Hội nghị đặc biệt giữa Trung Quốc và khối ASEAN. Theo trang mạng của bộ Ngoại Giao Trung Quốc, ông Vương Nghị khẳng định : "Chính sách hữu nghị đối với Miến Điện sẽ không bị ảnh hưởng bởi tình hình nội bộ Miến Điện cũng như tình hình bên ngoài". Ngoại trưởng Trung Quốc nhấn mạnh là Bắc Kinh luôn luôn "ủng hộ Miến Điện lựa chọn con đường phát triển độc lập, phù hợp với các điều kiện của đất nước".
Theo nhiều nhà quan sát, đây là dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang từng bước công nhận tính hợp pháp của tập đoàn quân sự Miến Điện, sau cuộc đảo chính ngày 01/02. Động thái mới nói trên diễn ra sau khi đại sứ Trung Quốc tại Miến Điện gặp lãnh đạo tập đoàn quân sự Miến Điện, Min Aung Hlaing, hôm thứ Bảy, 06/06, và khẳng định quan hệ hữu nghị truyền thống Trung Quốc - Miến Điện. Hồi tuần trước, báo Financial Times cũng cho biết là Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Châu Á (AIIB), do Trung Quốc hậu thuẫn, thông báo sẵn sàng tài trợ cho các dự án tại Miến Điện, ngay cả khi Miến Điện chưa khôi phục nền dân chủ.
Trên The Diplomat, nhà báo Sebastian Strangio đặc biệt chú ý đến việc truyền thông Nhà nước Trung Quốc hôm thứ Bảy, 06/06, lần đầu tiên gọi tướng Min Aung Hlaing là "lãnh đạo Miến Điện". Ông Jason Tower, giám đốc chương trình về Miến Điện, Viện Hòa Bình Hoa Kỳ (United States Institute of Peace), đánh giá việc gọi tư lệnh quân đội Min Aung Hlaing là "lãnh đạo Miến Điện" ngay trước hội nghị các ngoại trưởng Trung Quốc - ASEAN là một dấu hiệu đáng chú ý, một động thái cho thấy "Trung Quốc đã chuyển từ lập trường chờ đợi sang chỗ gần như công nhận tập đoàn quân sự".
Về vấn đề này, báo Hồng Kông South China Morning Post dẫn ý kiến một chuyên gia Trung Quốc, cho rằng không nên thổi phồng việc Bắc Kinh gọi viên tướng này là "lãnh đạo Miến Điện", bởi trong quan niệm của Trung Quốc, từ "lãnh đạo" có thể để chỉ nhiều quan chức cao cấp trong chính quyền, và điều chủ yếu là báo chí Trung Quốc đã không gọi viên tướng này là "lãnh đạo tối cao".
Chính phủ Đoàn kết Dân tộc cảnh báo Trung Quốc
Về quan hệ giữa Trung Quốc với chính quyền quân sự Miến Điện, theo hãng tin Bloomberg hôm qua, 10/06, ngay trước hội nghị tại Trùng Khánh, Chính phủ Đoàn kết Dân tộc (NUG), lãnh đạo lực lượng chống đảo chính, đã gửi thư ngỏ đến ngoại trưởng Trung Quốc, khẳng định tập đoàn quân sự "không đại diện cho nhân dân Miến Điện". NUG cảnh báo "nỗ lực thừa nhận giới tướng lĩnh là lãnh đạo hợp pháp của Miến Điện làm tổn hại cho quan hệ giữa nhân dân hai nước" Miến Điện và Trung Quốc.
Cho đến nay, các quốc gia ASEAN có thái độ rất thận trọng về việc này. Trong chuyến công du tới Jakarta, Indonesia, dự hội nghị đặc biệt của ASEAN về Miến Điện, tướng Min Aung Hlaing chỉ được đón tiếp như tư lệnh quân đội. Nước chủ nhà ASEAN không công nhận viên tướng này là lãnh đạo hợp pháp của Miến Điện. Tại hội nghị ASEAN - Trung Quốc ở Trùng Khánh, khủng hoảng chính trị Miến Điện là hồ sơ trung tâm. Ba nước ASEAN, Indonesia, Malaysia và Singapore, chỉ trích sự chậm trễ trong việc thực thi Đồng thuận 5 điểm của ASEAN (đưa ra ngày 24/04/2021) tìm lối thoát cho khủng hoảng Miến Điện.
Trọng Thành
*******************
Miến Điện : Bà Aung San Suu Kyi bị cáo buộc thêm tội tham nhũng
Thùy Dương, RFI, 10/06/2021
Bà Aung San Suu Kyi, nguyên lãnh đạo chính phủ dân sự Miến Điện bị quân đội làm đảo chính, lật đổ hồi đầu tháng Hai, vừa bị tập đoàn quân sự cáo buộc thêm tội tham nhũng.
Bà Aung San Suu Kyi, cựu tổng thống Win Myint (giữa) và bác sĩ Myo Aung tại tòa án ở Naypyitaw, Miến Điện, ngày 24/05/2021. MRTV via Reuters - Reuters TV
Hôm 10/06/2021, tờ báo chính thức của Miến Điện, The Global New Light of Myanmar, loan tin, bà Aung San Suu Kyi bị buộc tội nhận trái phép "600.000 đô la và 11 kg vàng" từ Phyo Min Thein, khi đó là bộ trưởng phụ trách vùng Rangoon. Bà còn bị cáo buộc đã lạm dụng chức vụ, quyền hạn để cho quỹ từ thiện Daw Khin Kyi, do chính bà làm chủ tịch, thuê đất với những điều kiện có lợi.
Theo tờ báo, bà Aung San Suu Kyi bị buộc tội theo điều 55 luật chống tham nhũng và có thể bị kết án nhiều năm tù.
Tuy nhiên, ông Khin Maung Zaw, một trong những luật sư của nhà lãnh đạo Aung San Suu Kyi, nói với AFP là những lời buộc tội trên là "vô căn cứ" và chỉ nhằm làm hoen ố hình ảnh của bà Aung San Suu Kyi và khiến bà không thể tham gia chính trường trở lại.
Chuyên gia Richard Horsey của trung tâm phân tích International Crisis Group nhắc lại các chế độ quân sự Miến Điện luôn muốn "chụp mũ" tham nhũng cho các đối thủ.
Quân đội Miến Điện đã tiến hành đảo chính ngày 01/02/2021, và bắt giữ bà Aung San Suu Kyi. Cho tới nay, lãnh đạo đảng Liên Đoàn Quốc Gia vì Dân Chủ, giải Nobel Hòa Bình năm 1991, vẫn bị quản thúc tại gia và phải đối mặt với các thủ tục tố tụng với nhiều tội danh như sở hữu bất hợp pháp máy bộ đàm, kích động gây rối trật tự công cộng, vi phạm một đạo luật về bí mật Nhà nước....
Theo dự kiến, phiên tòa xét xử nhà lãnh đạo chính quyền dân sự vì tội nhập khẩu bất hợp pháp máy bộ đàm, không tuân thủ các quy định phòng dịch Covid-19 và vi phạm luật viễn thông sẽ khởi động vào ngày 14/06. Phiên tòa xử bà về tội "nổi loạn" cùng cựu tổng thống Win Myint sẽ mở ra ngày 15/06.
Thùy Dương
*************************
Miến Điện : Thêm 100.000 người ở miền đông phải tản cư do bạo lực
Trọng Thành, RFI, 09/06/2021
Văn phòng Liên Hiệp Quốc tại Miến Điện hôm qua, 08/06/2021, báo động : riêng tại bang miền đông Kayah, gần biên giới với Thái Lan, đã có khoảng 100.000 người phải sơ tán mới đây, do đụng độ giữa quân đội và một số nhóm nổi dậy.
Một nơi tạm trú của dân tản cư ở một vùng rừng rậm tại Demoso, bang Kayah. Người dân đã phải sơ tán khỏi các vùng có chiến sự giữa Quận Đội Miến Điện và phiến quân thuộc Lực Lượng Phòng Vệ Nhân Dân PDF. Ảnh chụp ngày 01/06/2021. AFP - STR
Vài giờ sau khi có những thông tin này, báo cáo viên về tình hình nhân quyền ở Miến Điện của Liên Hiệp Quốc, ông Thomas Andrews, ra một thông báo cho biết cụ thể là các đụng độ và "các cuộc tấn công bừa bãi của quân đội nhắm vào các vùng dân cư" khiến người dân phải tản cư. Theo chuyên gia Liên Hiệp Quốc, người dân trong các vùng chiến sự "cần khẩn cấp" thực phẩm, nước uống, nơi ở và chăm sóc y tế, trong lúc việc quân đội giới hạn giao thông làm chậm lại các hoạt động cứu trợ.
Không chỉ chuyện người dân phải sơ tán quy mô lớn, mà một thảm họa nhân đạo có thể sớm xảy ra. Ông Thomas Andrews khẩn thiết báo động : "Hãy cho tôi được nói thẳng. Tình trạng người chết hàng loạt vì đói, bệnh tật, trên quy mô mà chúng tôi chưa thấy kể từ cuộc đảo chính ngày 1/2, có thể xảy ra ở bang Kayah, nếu không có hành động ngay lập tức".
Đại diện Liên Hiệp Quốc cũng ghi nhận một số dân làng đã thành lập "các nhóm tự vệ". Theo AFP, nhiều cư dân tại bang Kayah cáo buộc quân đội bắn pháo vào các làng. Ảnh chụp của AFP tại vùng này cho thấy nhiều dân làng tham gia làm vũ khí tại các xưởng chế tạo thô sơ, trong lúc các nhóm tự vệ địa phương chống lại quân đội.
Bang Kayah miền đông Miến Điện là bang có đường biên chung với Thái Lan. Tình hình bạo lực tiếp tục gia tăng ở miền đông Miến Điện khiến chính quyền Thái Lan lo ngại làn sóng tị nạn tràn qua biên giới. Hôm 06/06/2021, tức ngay sau khi đoàn đặc phái viên ASEAN đến Miến Điện, bộ Ngoại Giao Thái Lan ra thông báo bày tỏ "quan ngại", đồng thời kêu gọi tập đoàn quân sự sớm thực thi Đồng thuận 5 điểm của khối ASEAN. Tuy nhiên, đối lập Miến Điện không tin tưởng ở khả năng của ASEAN thực thi Đồng thuận 5 điểm.
Hơn 400 hiệp hội dân sự ra tuyên bố chung lên án ASEAN
Không chỉ đối lập và người dân Miến Điện thất vọng. Hôm 07/06/2021, hơn 430 tổ chức xã hội dân sự tại Đông Nam Á và thế giới đã ra một tuyên bố chung tố cáo ASEAN đã thất bại trong việc thực thi Đồng thuận 5 điểm, cụ thể là đã không đối thoại với tất cả các bên, "từ chối đối thoại với các đại diện thực sự của nhân dân Miến Điện", như chính phủ Đoàn kết Dân tộc chống tập đoàn quân sự (NUG), lãnh đạo các sắc tộc thiểu số, Ủy ban Đại diện cho Hạ viện Miến Điện (CRPH)hay Phong trào Bất tuân Dân sự (CDM).
Chủ trì tuyên bố chung nói trên là Asian Forum for Human Rights and Development (FORUM-ASIA), Progressive Voice và ALTSEAN-Burma. The Asian Forum for Human Rights and Development là một mạng lưới khu vực vì nhân quyền và phát triển bền vững, có trụ sở tại Bangkok, gồm 81 tổ chức thành viên tại 21 quốc gia Châu Á. Tuyên bố chung của hơn 430 hiệp hội dân sự đặc biệt chú ý đến chuyến công du đầu tháng 6/2021 của phái đoàn ASEAN, gồm tổng Thư ký ASEAN, ông Dato Lim Jock Hoi, và ngoại trưởng Brunei, ông Dato Erywan Pehin Yusof, đại diện cho quốc gia chủ tịch ASEAN. Các hiệp hội dân sự ASEAN chỉ trích "tính không minh bạch" của chuyến đi, với việc phái đoàn ASEAN chỉ tiếp xúc với một bên, là tập đoàn quân sự Miến Điện, chứ không phải là tất cả các bên, "trái với điểm 5 trong Đồng thuận 5 điểm", theo đó "đặc phái viên và phái đoàn ASEAN sẽ đến Miến Điện để gặp gỡ tất cả các bên liên quan".
NUG gửi thư ngỏ đến chính phủ Trung Quốc
Theo trang mạng đối lập Miến Điện Irrawady, cũng hôm 07/06, chính phủ Đoàn kết Dân tộc chống tập đoàn quân sự (NUG) gửi thư ngỏ đến chính phủ Trung Quốc bày tỏ "lo ngại sâu sắc" trước việc Bắc Kinh và khối ASEAN đã không ủng hộ để NUG tham gia vào các nỗ lực tìm giải pháp cho khủng hoảng Miến Điện. Thư ngỏ của NUG gửi chính quyền Trung Quốc được đưa ra ít ngày sau khi NUG lên án ASEAN "đứng hẳn về phía tập đoàn quân sự" trong việc tìm kiếm giải pháp cho khủng hoảng Miến Điện, bùng lên sau đảo chính quân sự 01/02/2021.
Thư ngỏ được gửi đúng dịp Trung Quốc và ASEAN tổ chức Hội nghị thượng đỉnh đặc biệt, kỷ niệm 30 năm hội nghị các ngoại trưởng Trung Quốc-ASEAN đầu tiên và Hội nghị Bộ trưởng Diễn đàn Hợp tác Mêkông – Lan Thương (LMC), từ ngày 6 đến 8 tháng 6 tại Trùng Khánh, Trung Quốc.
Trọng Thành
*********************
Bị ASEAN chỉ trích, quân đội Miến Điện biện minh cuộc đảo chính
Minh Anh, RFI, 08/06/2021
Tập đoàn quân sự Miến Điện ngày 08/06/2021 biện hộ cho kế hoạch khôi phục nền dân chủ, sau khi bị các đối tác Đông Nam Á thúc ép thực thi "Thỏa thuận 5 điểm" nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng.
Lãnh đạo tập đoàn quân sự Miến Điện, tướng Min Aung Hlaing dự một cuộc thao dượt quân sự tại vùng đồng bằng Ayeyarwaddy, Miến Điện, ngày 03/02/2018. Reuters - Pool
Tại cuộc họp giữa ASEAN với Trung Quốc ở Trùng Khánh hôm qua, ngoại trưởng các nước Đông Nam Á đã bày tỏ sự thất vọng, cho rằng Miến Điện đã quá "chậm chạp" thực thi các đề xuất của ASEAN nhằm chấm dứt cuộc khủng hoảng ở trong nước.
Ngoại trưởng của chính phủ do tập đoàn quân sự lãnh đạo, ông Wunna Maung Lwin, thông qua cơ quan truyền thông Nhà nước tờ Global New Light of Myanmar, đã bác bỏ những chỉ trích trên, cho rằng "con đường duy nhất để bảo đảm hệ thống dân chủ thực sự, có kỷ luật, là thông qua chương trình 5 điểm tương lai được công bố hồi tháng 2/2021".
Cũng theo vị ngoại trưởng này, hầu hết những điểm trên đã được đáp ứng, bao gồm cả các biện pháp phòng chống Covid-19 và lập ra một ủy ban bầu cử mới để điều tra về tình trạng gian lận phiếu trong cuộcbầu cử tháng 11/2020, với kết quả là đảng bà Aung San Suu Kyi thắng lớn.
Quân đội Miến Điện biện minh cho việc giành chính quyền khi tố cáo ủy ban bầu cử cũ đã phớt lờ những khiếu nại về gian lận phiếu.
Còn theo hãng tin Pháp AFP, ba nhà báo Miến Điện chạy sang Thái Lan để trốn chế độ đã được một nước thứ ba chấp nhận cho tị nạn. Thông tin cụ thể về quốc gia hảo tâm này sẽ được nêu cụ thể sau đó, theo như thông cáo của những hãng truyền thông tuyển dụng họ.
Minh Anh
**********************
Miến Điện : Cựu lãnh đạo Aung San Suu Kyi ra tòa ngày 14/06
Thanh Phương, RFI, 07/06/2021
Cựu lãnh đạo Miến Điện Aung San Suu Kyi sẽ bị đem ra xử kể từ ngày 14/06 theo thông báo của các luật sư của bà với hãng tin AFP hôm nay, 07/06/2021.
Phiên toàn đầu tiên được ấn định vào ngày 14/06/2021 xử bà Aung San Suu Kyi chủ tịch Liên Đoàn Quốc vì Dân Chủ Miến Điện. Ye Aung Thu AFP/Archivos
Bà Aung San Suu Kyi, giải Nobel hòa bình năm 1991, đã bị bắt ngày 01/02 khi quân đội tiến hành đảo chính lật đổ chính phủ dân sự. Từ đó đến nay, cựu lãnh đạo Miến Điện đã bị cáo buộc nhiều tội, từ tàng trữ trái phép máy bộ đàm, đến kích động gây rối trật tự công cộng và vi phạm luật về bí mật quốc gia.
Phiên tòa đầu tiên sẽ diễn ra ngày 14/06 tại thủ đô Naypyidaw. Trong phiên tòa thứ hai vào ngày 15/06 cũng tại Naypidaw, bà Aung San Suu Kyi sẽ bị đem ra xử cùng với cựu tổng thống Win Myint về tội "nổi loạn". Về tội nặng nhất, tội vi phạm luật an ninh quốc gia, có từ thời thuộc địa, cựu lãnh đạo Miến Điện, năm nay 75 tuổi, có thể sẽ bị xử sau đó ở Rangoon.
Nếu bị kết tội, bà Aung San Suu Kyi sẽ bị cấm tham gia chính trị và sẽ lãnh án tù nhiều năm. Các nhà quan sát được hãng tin AFP trích dẫn đều đã lên án "những phiên tòa dàn dựng". Một luật sư của cựu lãnh đạo Miến Điện cho biết, bị quản thúc tại gia kể từ cuộc đảo chính, bà không hề được cung cấp thông tin, chỉ được gặp luật sư hai lần, nhưng hiện tình trạng sức khỏe vẫn tốt.
Ngoài việc đưa bà Aung San Suu Kyi ra xử, các tướng lãnh cầm quyền còn dọa sẽ giải tán đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ của bà. Đảng này đã giành thắng lợi áp đảo trong cuộc bầu cử Quốc Hội năm 2020, nhưng nay bị cáo buộc gian lận bầu cử. Theo AFP, ủy ban bầu cử, thân cận với tập đoàn quân sự, đã cho biết sắp hoàn tất cuộc điều tra. Điều này có nghĩa là sắp tới đây chính quyền sẽ thông báo quyết định về vấn đề này.
Thanh Phương