Một lần nữa, Philippines hôm 14/06/2021 lại gia hạn thêm sáu tháng thỏa thuận quân sự với Hoa Kỳ, trong bối cảnh đang chịu áp lực nặng nề từ Trung Quốc trên Biển Đông.
Lính Mỹ và Philippines tập trận, bên bờ biển thuộc thị trấn San Antonio nhìn ra Biển Đông, tại tỉnh Zambales, Philippines, ngày 11/04/2019. AFP – Ted Aljibe
Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin hôm qua loan báo như trên, sau nhiều tháng thương lượng giữa hai nước. Ông nói rằng tổng thống Duterte "muốn có thời gian để đôi bên xem xét những quan ngại về một số phương diện của thỏa thuận". Reuters cho biết Lầu Năm Góc hoan nghênh quyết định này, còn đại sứ quán Mỹ ở Manila không đưa ra lời bình luận với AFP.
Thỏa thuận thăm viếng quân sự (VFA) mang lại khung pháp lý cho việc đưa hàng ngàn quân Mỹ đến tập trận với đồng minh Philippines, không chỉ quan trọng đối với quốc phòng của Manila, mà còn mang tính chiến lược với Washington, trước các hành động hung hăng của Trung Quốc trên Biển Đông.
Đây là lần thứ ba Philippines cho ngưng việc hủy thỏa thuận VFA với Hoa Kỳ. Tổng thống Rodrigo Duterte hồi tháng 2/2020 đã báo với Washington ý định hủy bỏ thỏa ước ký từ năm 1998, cáo buộc Hoa Kỳ can thiệp vào chính sách chống ma túy gây tranh cãi của ông. Nhưng đến tháng 6/2020, Manila tạm ngưng việc ra khỏi VFA, tiếp tục tham gia những cuộc tập trận chung hàng năm giữa hai nước có quan hệ đồng minh từ 70 năm qua. Sau đó thỏa thuận này còn được gia hạn thêm hai lần nữa.
Reuter dẫn lời chuyên gia an ninh hàng hải Greg Poling của CSIS nói rằng cả Washington lẫn đa số quan chức chính phủ Philippines đều thất vọng vì quyết định nửa vời này của ông Duterte, vì còn phải ở trong tình trạng lấp lửng thêm sáu tháng nữa. Trái với xu hướng thân Bắc Kinh của tổng thống, bộ Quốc Phòng và bộ Ngoại Giao Philippines đều muốn siết chặt quan hệ với Mỹ, trong lúc Trung Quốc ngày càng tỏ ra hiếu chiến trên biển.
Gần đây nhất, quyết định tạm ngưng chấm dứt VFA được đưa ra khi Manila phản đối Trung Quốc đưa hàng trăm tàu dân quân đến Đá Ba Đầu thuộc Trường Sa. Tuần trước, Hoa Kỳ thông báo Philippines có thể nằm trong số các nước được nhận hàng triệu liều vac-xin chống Covid do Washington tặng.
Thụy My