Covid-19 : Dân Trung Quốc được "tự do khóc thương cho người quá cố"
Vào những ngày cuối năm 2022, tình hình Covid-19 tại Trung Quốc là chủ đề lớn được nhiều báo Pháp số ra ngày 28/12/2022, quan tâm. Sau 3 năm áp dụng chính sách Zero-Covid với những hạn chế nghiêm ngặt, chính quyền Bắc Kinh thông báo kể từ ngày 08/01 sẽ ngừng cách ly bắt buộc đối với những người nhập cảnh Trung Quốc. Le Monde chạy tựa lớn trang nhất "Số ca nhiễm Covid-19 bùng nổ, Trung Quốc mở cửa biên giới".
Công nhân mặc đồ bảo hộ chuyển thi thể trong quan tài tại nhà tang lễ giữa lúc dịch COVID-19 bùng phát ở Bắc Kinh vào ngày 17/12. © Reuters
Kể từ ngày 27/03/2020, Trung Quốc đã ngừng cấp visa cho người nước ngoài, 98% các chuyến bay quốc tế bị hủy. Những người hiếm hoi được nhập cảnh vào Trung Quốc thì phải trải qua quá trình cách ly nghiêm ngặt trong "bong bóng y tế", ngay cả các lãnh đạo thế giới như thủ tướng Đức Olaf Scholz hay chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel cũng không được hưởng ngoại lệ. Phóng sự của La Croix cho thấy nhiều người vui mừng vì sẽ có thể đi du lịch nước ngoài. Một số khác thì tính đến việc xuất ngoại để đi tiêm vac-xin của Hoa Kỳ, ví dụ như sang Macao. Tuy nhiên, việc xuất ngoại có thể không dễ dàng vì tình trạng tiếp nhận khách du lịch từ Trung Quốc của một số nước. Le Monde nêu ra trường hợp của Ấn Độ, mới đây vừa đưa ra yêu cầu xuất trình xét nghiệm âm tính với Covid-19 (PCR) đối với du khách từ Trung Quốc, và cả Nhật Bản hay Hàn Quốc.
Libération cũng dành hồ sơ lớn về chủ đề này. Xã luận của nhật báo thiên tả dùng một từ trong tựa đề để miêu tả tình hình ở Trung Quốc : "bi kịch". Số ca nhiễm tăng vọt. Từ bệnh viện, nhà thuốc, cho đến các nhà hỏa táng đều quá tải. Theo Libération, trước khi chính quyền nới lỏng hạn chế di chuyển, dịch vụ hỏa táng ở nghĩa trang Bát Bảo Sơn ở Bắc Kinh tiếp nhận khoảng 150 thi hài, nay phải xử lý đến 600. Nhân viên làm việc tại các cơ sở này không xác định được những người này tử vong là do Covid hay không, vì không có thông tin trên giấy chứng tử.
Xã luận Libération kết luận rằng, chính quyền Bắc Kinh đã đáp lại phản ánh bất bình của người dân, dỡ bỏ chính sách Zero Covid. Người dân Trung Quốc nay đã tìm lại được tự do, nhưng đó là tự do khóc thương cho người thân của họ : "Một tấn bi kịch của lịch sử".
Covid-19 nay chính thức được coi là một căn bệnh truyền nhiễm, ít nguy hiểm hơn, và không còn là bệnh về phổi. Kể từ ngày 25/12, chính phủ Trung Quốc không còn cung cấp thông tin về số ca nhiễm, cũng như ca tử vong vì Covid-19 thường nhật như thông lệ từ 3 năm qua. Tuy nhiên, theo số liệu của tỉnh Chiết Giang, có đến khoảng 1 triệu ca nhiễm mỗi ngày và con số này có thể lên đến 2 triệu ca vào dịp năm mới. Một số hãng thông tấn thì ước tính khoảng 18-20% dân số Trung Quốc đã bị nhiễm Covid-19.
Sau các cuộc biểu tình với quy mô lớn nhất từ nhiều thập kỷ, người dân phẫn nộ với cảnh phong tỏa, chính quyền Bắc Kinh đã nhanh chóng nới lỏng các hạn chế. Nhưng việc dỡ bỏ bị cho là "quá nhanh" mà chưa có sự chuẩn bị. Trung Quốc vẫn cấm sử dụng các loại vac-xin của quốc tế. Mặc dù Trung Quốc được cho là nhà sản xuất paracetamol lớn nhất thế giới, nhưng nhiều dây chuyền sản xuất paracetamol cũng như các loại thuốc trị cúm khác đã bị ngưng trệ do đại dịch. Nhiều loại thuốc trở nên khan hiếm.
Theo thông tín viên của Le Monde từ Tokyo, những người Trung Quốc ở hải ngoại, như ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc hay Singapore "đổ xô" đi mua thuốc trị cúm gửi về nước cho người thân. Một số nhà thuốc tại một số quốc gia này đã phải hạn chế số lượng thuốc bán ra cho mỗi khách hàng.
Không chỉ nói đến cú "lội ngược dòng", quay ngoắt 180 độ trong chính sách tuyên truyền về Covid-19 của Trung Quốc, Libération cũng đề cập đến nguy cơ xuất hiện biến thể mới. Nhật báo thiên tả trích dẫn nhận định của nhà nghiên cứu Yannick Simonin, thuộc Viện Nghiên cứu Y học và Sức khỏe Quốc gia của Pháp (INSERM), cho rằng việc virus lây lan nhanh trên diện rộng và không được kiểm soát có thể dẫn đến nguy cơ xuất hiện các biến thể mới, như trường hợp của biến thể xuất phát từ Omircon BA.5 hay BQ.1.1. Một điều đáng lo ngại khác là chính quyền Bắc Kinh ngừng đưa tin về số ca nhiễm. Nếu không được cung cấp thông tin để truy vết cũng như nghiên cứu, thì rất khó có thể dự báo sự xuất hiện của các biến thể nguy hiểm.
Hoa Kỳ : Trận bão tuyết "chết chóc"
Về thời sự quốc tế, nhiều báo vẫn quan tâm đến trận bão tuyết "thế kỷ" ở Hoa Kỳ. Libération gọi đây là "cạm bẫy của băng tuyết". Một ngày sau lễ Giáng Sinh, khoảng 200 000 người sống trong tình trạng báo động, 16 000 chuyến bay đã bị hủy vì hiện tượng khí hậu cực đoan, có nguy cơ bao phủ khắp Bắc Mỹ đợt gió Bắc Cực băng giá. Gần 70 người đã thiệt mạng, trong đó có ít nhất 28 người ở thành phố Buffalo. Có những người bỏ mạng vì mắc kẹt ở trong xe, một số khác thì bị đột quỵ khi đang dọn tuyết.
Le Figaro thì gọi đây là "địa ngục tuyết" mà hàng triệu người dân Mỹ đang phải trải qua. Nhiệt độ xuống -50 độ C tại Montana, -38 độ C tại Minnesota hay -18 độ C ở Dallas. Hơn 1,5 triệu người không có điện hoặc không có hệ thống sưởi. Những người già chết vì lạnh hoặc vì một bệnh lý khác vì không được trợ giúp y tế kịp thời do nhiều tuyến đường bị tuyết bao phủ. Nạn nhân trẻ nhất là 27 tuổi, người cao tuổi nhất là 93 tuổi.
Vào thứ Tư, có khả năng tuyết sẽ ngừng rơi, nhưng các thành phố ngập trong tuyết, có nơi lên đến 3 mét, khó có thể nhanh chóng quay về tình trạng như cũ. Ngoài ra, cũng phải nói đến nguy cơ xảy ra ngập lụt nếu tuyết tan đột ngột.
Về phần mình, La Croix nêu ra những trận bão tuyết mà Hoa Kỳ đã từng phải hứng chịu trong lịch sử, điển hình là trận bão với tên gọi Snowzilla xảy ra vào năm 2016, hay trận bão tuyết vào mùa đông năm 1976-1977, tuyết dày lên đến 2,5 mét ở nhiều nơi. Liệu hiện tượng khí hậu cực đoan này có phải do hiện tượng Trái đất nóng lên ? Hiện vẫn chưa có nghiên cứu cụ thể để xác nhận, nhưng theo giới chuyên gia, điều chắc chắn đó là các đợt giá lạnh kỷ lục sẽ xuất hiện ít hơn những đợt nắng nóng kỷ lục trong những năm tới, vì Trái đất bị hâm nóng.
Thế Vận Hội 2024 : Sân chơi thể thao của thế giới nhưng không phải của người dân Pháp
Về thời sự nước Pháp, nếu như Le Figaro quan tâm đến cuộc khủng hoảng "giao thông" và tình trạng xuống cấp của nhiều tuyến đường, đặc biệt là sự bất cập của các chuyến tàu kết nối thủ đô Paris với các tỉnh thành khác, thì Libération và Le Monde đề cập đến khả năng của Pháp đón tiếp Thế Vận Hội 2024.
Theo thống kê, khoảng 80 000 cơ sở thể thao ở Pháp cần được tu sửa, đặc biệt là về hệ thống sưởi và cách nhiệt. Trong bối cảnh giá năng lượng tăng cao, chi phí sưởi ngày càng đắt đỏ. Nhiều nơi đã quyết định đóng cửa các sân trượt băng, hay bể bơi. Chi phí để cải tạo, sửa chữa hệ thống sưởi của các sơ sở này lên đến hàng triệu euro, ngoài tầm với của nhiều địa phương. Vào cuối tháng 11 vừa qua, khi biểu quyết để thông qua ngân sách cho năm 2023, thượng nghị sĩ của đảng Những Người Cộng Hòa Michel Sauvin đã nêu ra nghịch lý, chất vấn chính phủ : "Thế Vận Hội 2024 có thể tạo ra những di sản gì nếu như mà tất cả người Pháp không thể tham gia các hoạt động thể thao tại nhiều nơi ?". Trong khi đó, theo Le Monde, Thế Vận Hội là dịp mà chính quyền đưa thể thao thành một vấn đề quốc gia, là sự kiện để khuyến khích phát triển các hoạt động thể thao
Thế Vận Hội Paris, diễn ra từ ngày 26/07 đến 11/08/2024, cũng đang là chủ đề tranh luận sôi nổi trong giới nghệ sĩ. Theo Libération, chính phủ Pháp đã để ngỏ thông tin về nguy cơ hủy hoặc trì hoãn nhiều lễ hội âm nhạc tổ chức trong dịp này, ước tính lên đến 2600 lễ hội âm nhạc. Quan chức Pháp muốn huy động tối đa nhân lực trong lĩnh vực tổ chức sự kiện cho Thế Vận Hội. Nhiều ban tổ chức lễ hội âm nhạc bức xúc vì chính phủ "nhập nhằng", không có thông tin rõ ràng và có khả năng đưa ra quyết định vào phút cuối, trong khi mà mỗi một lễ hội âm nhạc cần nhiều tháng, có khi vài năm, để chuẩn bị.
Sự phụ thuộc nguy hiểm của Châu Âu
Về thời sự Châu Âu, Le Figaro chỉ ra tình trạng phụ thuộc của Đức vào công nghệ của Trung Quốc, đặc biệt là trong lĩnh vực viễn thông. Khoảng 59% hạ tầng phát triển mạng 5G là do tập đoàn Hoa Vi của Trung Quốc phụ trách. Về phía Pháp, tỷ lệ này là khoảng 17%. Trong khi đó các nước như Estonia, Đan Mạch thì nói "không" với Hoa Vi vì vấn đề an ninh.
Nhật báo thiên hữu cũng chỉ ra rằng viễn thông không phải là lĩnh vực duy nhất mà Đức phụ thuộc vào tập đoàn của Trung Quốc. Hoa Vi cũng đã ký nhiều hợp đồng với các hãng ô tô lớn như BMW hay Mercedes-Benz. Các đối tác của Đức lo ngại vì Berlin có thể mất đi khả năng đàm phán và tự chủ chiến lược, đặc biệt là khi căng thẳng tại eo biển Đài Loan lên đến đỉnh điểm và có nguy cơ là Bắc Kinh sẽ tấn công Đài Bắc. Như vậy thì Châu Âu khó có thể nhất trí đưa ra một phản ứng chung cũng như các quyết định trừng phạt Bắc Kinh, như đã làm với Moskva. Đức cũng không phải là quốc gia duy nhất phụ thuộc vào Trung Quốc, mà trong đó có cả Áo và Ý. Riêng Cộng hòa Cyprus thì 100% hạ tầng viễn thông của nước này do Hoa Vi phát triển.
Trong một bài đăng khác, Le Figaro trích dẫn nhận định của lãnh đạo ngoại giao Châu Âu Josep Borrell, nhấn mạnh rằng "trách nhiệm của Châu Âu" đó là phải giành được tự chủ về kinh tế cũng như quân sự. Châu Âu đã vực dậy sau Đệ Nhị Thế Chiến nhờ vào trợ giúp của Hoa Kỳ. Vào những năm 1990, trong cuộc chiến ở vùng Balkan, Châu Âu không có đủ khả năng can thiệp và phải đợi đến khi Hoa Kỳ nhảy vào này thì các nước Châu Âu láng giềng của vùng Balkan mới theo sau. Lãnh đạo ngoại giao Châu Âu cho rằng sự phụ thuộc rất nguy hiểm, ví dụ điển hình có thể thấy đó là việc mua khí đốt từ Nga.
Vẫn về thời sự Châu Âu, liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine, theo Les Echos, khủng hoảng nhập cư đứng đầu trong chương trình nghị sự năm 2023 của khối 27 nước. Khoảng 8 triệu người Ukraine hiện đang xin tị nạn ở các nước thuộc Liên Hiệp Châu Âu, chủ yếu ở Đức, Ba Lan và Romania. Ngoài việc phải đối mặt với nạn nhập cư bất hợp pháp, Châu Âu cũng phải giải quyết các hồ sơ nhập cư hợp pháp đối với một số nhóm ngành thiếu hụt lao động, như xây dựng, nhà hàng, khách sạn.
Chi Phương