Hàn Quốc tìm cách hạ nhiệt căng thẳng với Việt Nam (VOA, 13/06/2017)
Hàn Quốc hôm 13/6 nói rằng nước này "quý trọng" quan hệ với Việt Nam, sau khi Hà Nội lên tiếng kêu gọi Seoul "không gây tổn thương tới tình cảm của nhân dân Việt Nam".
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in.
Trong buổi họp báo thường kỳ, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hàn Quốc nói rằng kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1992, Seoul luôn nỗ lực tăng cường mối bang giao với quan điểm "gác lại quá khứ, hướng tới tương lai".
"Chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực củng cố mối quan hệ hữu nghị tiến về phía trước", ông Cho June-hyuck được hãng tin Yonhap dẫn lời nói.
Giới quan sát cho rằng phía Hàn Quốc đang tìm cách làm giảm bớt căng thẳng ngoại giao với Việt Nam, ít ngày sau khi Hà Nội bất ngờ mạnh mẽ chỉ trích phát biểu của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, trong đó ông tôn vinh các cựu binh sĩ nước này từng tham chiến ở Việt Nam.
Hôm 6/6, ông Jae-in nói rằng "đóng góp của các binh sĩ Hàn Quốc trong Chiến tranh Việt Nam giúp phát triển kinh tế đất nước", theo Yonhap.
Một người phụ nữ Hàn Quốc bên mộ người chồng từng bỏ mạng trong Chiến tranh Việt Nam hôm 6/6.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng sau đó cho biết rằng đại diện của Bộ này đã bày tỏ sự phản đối với Đại sứ quán Hàn Quốc ở Hà Nội.
Bà Hằng nói : "Việt Nam mong muốn phát triển quan hệ hữu nghị với tất cả các nước, trong đó có Hàn Quốc. Lãnh đạo hai nước đã đạt được nhận thức chung về việc gác lại quá khứ, hướng tới tương lai. Chúng tôi đề nghị chính phủ Hàn Quốc không có các hành động và phát ngôn gây tổn thương tới tình cảm của nhân dân Việt Nam, ảnh hưởng tiêu cực tới quan hệ hợp tác hữu nghị hai nước".
Trong khi đó, báo chí Hàn Quốc dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hàn Quốc nói rằng phát biểu của tổng thống nước này chỉ nhằm mục đích gợi nhắc sự cần thiết phải hỗ trợ những người đã hy sinh mạng sống vì tổ quốc.
Ước tính có hàng trăm nghìn binh sĩ Hàn Quốc cùng với lực lượng Mỹ tham chiến ở Việt Nam, và đó vẫn được coi là một chủ đề nhạy cảm trong quan hệ Hà Nội – Seoul, dù bang giao song phương đã phát triển không ngừng hơn hai thập kỷ qua kể từ khi thiết lập quan hệ.
Ước tính có hàng trăm nghìn binh sĩ Hàn Quốc tham chiến cùng Mỹ trong Chiến tranh Việt Nam.
Thời gian qua, nhiều thành viên Hàn Quốc thuộc phong trào "Xin lỗi Việt Nam" đã tới các tỉnh miền Trung để tạ lỗi những người dân được coi là nạn nhân của lính Hàn Quốc trong Chiến tranh Việt Nam.
Tuy nhiên, ông Trần Văn Ty, một người tự nhận là con lai Hàn Quốc sinh ra sau khi mẹ ông "bị lính Hàn Quốc hãm hiếp", nói với VOA Việt Ngữ rằng ông vẫn chờ chính quyền Seoul chính thức xin lỗi thân mẫu ông và nhiều phụ nữ Việt khác.
"Tôi chỉ mong có một việc duy nhất đó là họ làm, họ phải đích thân làm, phải có những lời nói như thế nào đó đối với những người mẹ. Tùy vào tấm lòng của họ. Và tùy vào việc họ có thể lựa lời họ nói như thế nào đó, bởi vì trong cuộc chiến chúng tôi cũng không thể nào bắt bẻ họ được bởi vì đó là chiến tranh. Nếu bên này không bắn bên kia, thì bên kia cũng bắn bên này", ông Ty nói.
"Vấn đề hãm hiếp phụ nữ đó, sau cuộc chiến, chính phủ Hàn họ phải biết rằng đấy là một cái việc làm sai. Họ phải có động thái nào đó để họ bày tỏ. Đằng này họ không nói bất cứ cái gì hết. Họ cũng không thừa nhận và không có một lời nào để an ủi tinh thần của những người mẹ".
Tranh cãi ngoại giao giữa Hà Nội và Seoul xảy ra trong bối cảnh Hàn Quốc chính thức trở thành nhà đầu tư lớn nhất ở Việt Nam, với số vốn lên tới 50 tỷ đôla tính tới cuối năm 2016, theo Cơ quan Thúc đẩy Đầu tư Thương mại Hàn Quốc.
Tổ chức này cho biết rằng trong vòng hơn hai thập kỷ qua, kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ, Hàn Quốc đã đổ vốn đầu tư vào gần 6 nghìn dự án khắp Việt Nam.
https://av.voanews.com/Videoroot/Pangeavideo/2017/06/4/45/45365c3b-f417-483e-a6be-92c41115af6a.mp4
Viễn Đông
***********************
Hàn Quốc ‘đầu tư lớn nhất’ ở Việt Nam từ khi Đổi mới (BBC, 13/06/2017)
Hàn Quốc là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất ở Việt Nam, tính cả giai đoạn từ 1988 đến 2016, theo số liệu của Cục Xúc tiến thương mại và đầu tư Hàn Quốc.
Samsung là một trong các nhà đầu tư lớn nhất ở Việt Nam
71% tổng số vốn đầu tư được rót vào lĩnh vực chế tạo, tiếp theo là điều hành bất động sản và xây dựng.
Cơ quan này nói trong 28 năm qua, Hàn Quốc đầu tư 50 tỷ đôla vào Việt Nam, vượt qua Nhật Bản (42 tỷ) và Singapore (38 tỷ). Tiếp theo là Đài Loan (31 tỷ) và Quần đảo Virgin thuộc Anh (20 tỷ).
Số liệu từ Bộ Công thương Việt Nam cũng nói từ 2014, Hàn Quốc đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam cả về dự án đầu tư lẫn tổng số vốn đầu tư.
Trước đó, bà Trần Kim Oanh, Cục Xúc tiến thương mại Việt Nam, được dẫn lời nói từ 2014, Hàn Quốc đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam cả về dự án đầu tư lẫn tổng số vốn đầu tư.
************************
Nam Bắc Hàn và Cuộc chiến Việt Nam (BBC, 13/06/2017)
Bộ Ngoại giao Việt Nam, qua lời nữ phát ngôn viên Lê Thu Hằng hôm 09/06, đã đề nghị Chính phủ Hàn Quốc "không có các hành động và phát ngôn gây tổn thương tới tình cảm của nhân dân Việt Nam".
Tân Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in (bìa trái) trong Lễ Tưởng niệm Chiến tranh hôm 06/06/2017 : phát biểu 'ghi công' quân đội Hàn Quốc trong các cuộc chiến ở nước ngoài đã gây phản ứng từ Hà Nội
Tân Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in hôm 6/6 đã phát biểu vinh danh 'người Hàn Quốc có công' tham chiến tại nước ngoài, gồm chiến tranh Việt Nam.
Hà Nội luôn nêu rõ rằng "Việt Nam mong muốn phát triển quan hệ hữu nghị với tất cả các nước, trong đó có Hàn Quốc".
Nhưng di sản cuộc chiến vẫn gợi lại thời bốn nước : Hàn Quốc, Triều Tiên, Nam và Bắc Việt Nam đứng hai lằn ranh ý thức hệ thù địch trong Chiến tranh Lạnh.
Hai nước miền Bắc trong tình hữu nghị cộng sản
Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (Bắc Hàn) là một trong những nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngay từ năm 1950.
Tháng Bảy năm 1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh có chuyến thăm chính thức Bình Nhưỡng, và nối tiếp là chuyến thăm Hà Nội của lãnh tụ Kim Nhật Thành cuối năm 1958.
Nhưng phải đến năm 2000, Bắc Hàn và Việt Nam mới lần đầu tiên xác nhận - như tin đồn đã có từ lâu - rằng phi công Bắc Hàn đã tham chiến chống các vụ oanh kích không quân Hoa Kỳ thực hiện ở miền Bắc Việt Nam.
Các bạn bè và đồng minh thời Chiến tranh Lạnh : người Bắc Hàn chờ đón đoàn Bắc Việt Nam và Ấn Độ năm 1955
Đến năm 2007, báo Báo Tuổi Trẻ mới tiết lộ có 14 phi công Bắc Hàn bị giết và được chôn ở tỉnh Bắc Giang - hài cốt của họ sau được hồi hương.
Trong lá thư gửi tờ báo để đính chính một số chi tiết, một tướng về hưu của Việt Nam cho hay 87 người lính Bắc Hàn đã phục vụ ở Việt Nam từ 1967 đến đầu 1969.
Có 14 người được phong liệt sĩ và quân nhân Bắc Hàn được nói đã bắn rơi 26 máy bay Mỹ.
Đầu tháng 12/2011, Trung tâm Woodrow Wilson ở Mỹ công bố thêm tư liệu cho biết về số phi công Bắc Hàn này.
Theo đó, ngày 21/9/1966, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đồng ý về yêu cầu của Bình Nhưỡng muốn gửi một đơn vị không quân tình nguyện sang Việt Nam chiến đấu.
Đơn vị này sẽ "tổ chức thành từng đại đội nằm trong đội hình trung đoàn không quân của ta, mặc quân phục Việt Nam, cùng sử dụng một sân bay".
Theo văn bản cuộc họp, Đại tướng Võ Nguyên Giáp kết luận :
"Bộ đội không quân Triều Tiên mang danh nghĩa là chuyên gia, nhưng thực chất là quân tình nguyện. Vì vậy, ta phải đoàn kết tôn trọng bạn, nhưng phải giữ vững chủ quyền".
"Trong quá trình huấn luyện và chiến đấu, ta cần chỉ rõ phạm vi hoạt động của bạn, chỉ định sân bay chính, sân bay dự bị. Trong chỉ huy, ta là cấp trên của bạn, nhưng tại trung đoàn bạn sẽ trực tiếp chỉ huy, có đại diện của ta để giao nhiệm vụ".
"Đại tướng yêu cầu hiệp đồng giữa hai bên phải rõ ràng, rành mạch để tránh những phức tạp không đáng có về sau".
Đến cuối tháng 9 tại Hà Nội, hai bên ký nghị định thư, theo đó :
Vẫn là đồng chí : Phái đoàn Bộ Quốc phòng Bắc Triều Tiên thăm Hà Nội năm 2015
"Phía Triều Tiên sẽ cử sang Việt Nam số chuyên gia đủ để phụ trách 1 đại đội máy bay MiG17 của Việt Nam (đại đội gồm 10 máy bay). Cuối năm 1966 hoặc đầu năm 1967, khi phía Việt Nam chuẩn bị đủ máy bay, phía Triều Tiên sẽ đưa sang Việt Nam số chuyên gia đủ để phụ trách đại đội MiG17 thứ hai của Việt Nam".
"Trong năm 1967, khi nào phía Triều Tiên chuẩn bị xong chuyên gia và Việt Nam chuẩn bị được máy bay, phía Triều Tiên sẽ cử thêm sang Việt Nam một số chuyên gia đủ để phụ trách 1 đại đội máy bay MiG21 của Việt Nam".
Có mặt ở miền Nam Việt Nam ?
Trung tâm Woodrow Wilson còn công bố một văn bản của Bộ Ngoại giao Romania ngày 6/7/1967, do Eliza Gheorghe dịch sang tiếng Anh, nêu thông tin người Bắc Hàn có mặt ở Nam Việt Nam thời chiến.
Bức điện tường thuật cuộc gặp của một người thuộc Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và nhân viên ngoại giao của Romania ở Bình Nhưỡng.
Nhà ngoại giao người Việt cho hay nhiều nhân viên Bắc Hàn đã có mặt ở miền Nam Việt Nam.
Ông này nói : "Họ hoạt động ở những khu vực nơi lính Nam Hàn có mặt, để nghiên cứu chiến thuật của họ, khả năng sẵn sàng chiến đấu và tinh thần của lính Nam Hàn, và tuyên truyền chống lại phía Nam Hàn".
Theo bức điện, Sứ quán Bắc Hàn ở Hà Nội là nơi điều phối các hoạt động của bộ đội Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên tại miền Nam Việt Nam.
Đại Hàn tham chiến ồ ạt và để lại tội ác
So với vài đơn vị Bình Nhưỡng cử sang giúp Hà Nội và đồng thời học hỏi kinh nghiệm chiến tranh thì kẻ thù của miền Bắc là Đại Hàn Dân quốc cử sang 300 nghìn lượt quân giúp Việt Nam Cộng hòa và Hoa Kỳ chống cộng sản.
Quân lính Đại Hàn dùng xe ủy phá nhà dân ở Nam Việt Nam
Theo Korea Herald thì trong vào bảy năm kể từ 1965 có hai sư đoàn bộ binh Đại Hàn và một lực lượng Thủy quân Lục chiến đã tham chiến phía đồng minh Hoa Kỳ tại Nam Việt Nam.
Trong số này, ước tính có khoảng 8000 người bị thương và 3000 người thiệt mạng.
BBC News hồi 2003 nêu rằng tổng cộng có 300 nghìn quân Đại Hàn lần lượt tham chiến tại Việt Nam, lực lượng lớn thứ nhì sau quân đội Hoa Kỳ.
Các vụ thảm sát lính Đại Hàn gây ra với thường dân Việt Nam đã được nói đến ngay từ khi xảy ra cuộc chiến và để lại di sản sâu nặng cho quan hệ hai bên và cho cả những quân nhân Hàn tham chiến.
Hồi năm 2009, di sản chiến tranh ở Nam Việt Nam đã được nêu ra nhân "chuyến thăm vội vã" của một bộ trưởng sang Việt Nam để chuẩn bị cho chuyến công du của Tổng thống Hàn khi đó, ông Lee Myung-bak.
Theo tờ Korean Herald, có vẻ như phía Hàn Quốc bị xấu hổ vì Việt Nam phản đối một dự luật công nhận danh dự và quyền lợi cho các cựu binh Đại Hàn từng tham chiến tại Việt Nam.
Ngoài việc cho cựu chiến binh được hưởng quyền lợi vật chất, dự luật công nhận họ sang Việt Nam chiến đấu "để gìn giữ hòa bình trên thế giới".
Điều này đã khiến Ngoại trưởng Yu Muyng-hwan phải "vội vã" sang Việt Nam hôm 11/10/2009 để tìm cách giải tỏa "cảm xúc" của Hà Nội.
Lý do chính trị và kinh tế
Tài liệu của Viện Asan, Hàn Quốc công bố năm 2013 cho rằng có hai lý do khiến Tổng thống Park Chunghee, cha của nữ tổng thống Park Geun-hye vừa bị phế truất, quyết định đem quân sang Nam Việt Nam.
Lý do đầu tiên là để duy trì quan hệ với Hoa Kỳ, biến Seoul thành đồng minh không thể thiếu ở Đông Á, đề phòng trường hợp Mỹ muốn rút khỏi Nam Hàn, để nước này một mình đối phó với miền Bắc cộng sản.
Lý do thứ nhì là kinh tế. Các khoản tiền Hoa Kỳ trả để Seul đem quân sang Nam Việt Nam và các dịch vụ khác cho quân đội Hoa Kỳ ở Châu Á đã đóng góp to lớn vào Sự thần kỳ kinh tế Hàn Quốc.
Có vẻ như dư luận Hàn biết rõ mối lợi này.
Một điều tra năm 2012 của Asan Institute for Policy Studies, có 80% người Hàn hiện nay biết về vai trò trước đây của quân đội nước họ tại Việt Nan, và 57% vẫn ủng hộ chuyện tham chiến đó.
Trái với tuyên truyền của bộ máy thời ông Park Chunghee rằng chiến đấu ở Việt Nam là để ngăn làn sóng cộng sản, 54% người được hỏi tin rằng tham chiến ở Việt Nam có mục tiêu đem lại lợi ích kinh tế.
Trong số người được hỏi về lý do tham chiến vì kinh tế này, 58% tin rằng Hàn Quốc đã đạt mục tiêu.
Bài viết 'A Perspective on Korea's Participation in the Vietnam War' (09/04/2013) còn gọi cuộc chiến Việt Nam là "Mỏ Vàng - El Dorado" cho Hàn Quốc.
Người ta tin rằng Hàn Quốc đã kiếm được 5 tỷ USD (theo thời giá khi đó) trong tám năm tham chiến từ các nguồn khác nhau, gồm cả viện trợ quân sự của Hoa Kỳ để hiện đại hóa quân đội, tiền lương cho quân Hàn ở Việt Nam, các hợp đồng dân sự hàng triệu USD và thương mại được mở rộng với Việt Nam Cộng Hòa.
Hai lãnh đạo Việt Nam Cộng Hòa : Tướng Nguyễn Văn Thiệu và Tướng Nguyễn Cao Kỳ đến vinh danh Sư đoàn Mãnh Hổ của Đại Hàn "sau một chiến dịch thắng lợi" năm 1966
Sau hai năm tham chiến, thu nhập từ chiến tranh chiếm 40% nguồn thu bằng ngoại tệ của Hàn Quốc, và từ 1965 đến 1972, nước này thu về 1 tỷ USD tiền mặt.
...Có thể tin rằng sự tham chiến của Hàn Quốc và Nam Việt Nam là yếu tố đóng góp cho nền kinh tế tăng trưởng nhanh. Một số học giả tin rằng thu nhập tài chính từ cuộc chiến đã góp 7-8% GDP cho Hàn Quốc từ 1966-1969.
Tội ác chiến tranh và hòa giải
Hồi 2009, hãng Yonhap trích lời Đại sứ Việt Nam khi đó, ông Phạm Tiến Văn nói :
"Đúng là Nam Hàn đã gây vết thương trong quá khứ bằng việc tham gia cuộc chiến, nhưng chúng tôi không bao giờ nhắc đến điều đó để duy trì mối quan hệ tương lai tốt giữa hai nước".
Nguồn này nói nhờ chính các nhà báo Hàn Quốc mà các tội ác của quân Đại Hàn ở Nam Việt Nam được nói đến sau chiến tranh tại nước họ.
Trong khi đó, truyền thông Phương Tây đã nêu ra vai trò của các lãnh đạo Việt Nam Cộng hòa như Nguyễn Văn Thiệu và Nguyễn Cao Kỳ từng có động tác "vinh danh" các đơn vị Đại Hàn tham chiến.
Sau chiến tranh, nước Việt Nam thống nhất đã bình thường hóa quan hệ với Hàn Quốc.
Cũng đã có các công trình Hàn Quốc bỏ tiền xây dựng như ở Phú Yên nhằm tạ lỗi với Việt Nam cho những gì quân đội của họ gây ra.
Tổng thống Kim Dae-jung từng coi trang sử nước ông tham chiến ở Việt Nam là "sự kiện lịch sử bất hạnh".
Phát biểu mới nhất của Tổng thống Moon Jae-in, người gốc Bắc di cư có cha mẹ chạy vào Nam năm 1953, có thể chỉ nhằm vui lòng các phái cánh hữu, bảo thủ và chống cộng trong nước.
Nhưng những gì chính giới Hàn Quốc nêu ra vẫn dễ gây ra phản ứng vì như điều tra của Viện Asan cho thấy, không ít người Hàn chưa sẵn sàng nhìn nhận trách nhiệm về các tội ác quân đội họ gây ra ở Nam Việt Nam.
*************************
Hà Nội chỉ trích Hàn Quốc vinh danh cựu quân nhân tham chiến ở Việt Nam (RFI, 13/06/2017)
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In đọc diễn văn nhân Ngày Tưởng Niệm hôm 06/06/2017. REUTERS/Kim Hong-Ji
Ngày 12/06/2017, Hà Nội phản đối việc tổng thống Moon Jae In vinh danh các cựu chiến binh Hàn Quốc tham chiến ở Việt Nam, xem việc này "ảnh hưởng tiêu cực" đến quan hệ giữa hai nước.
Trong bài phát biểu nhân Ngày Tưởng Niệm hôm 06/06 vừa qua, tổng thống Moon Jae In đã đặc biệt nhấn mạnh đến "sự tận tụy và hy sinh" của các cựu chiến binh Hàn Quốc từng tham chiến ở Việt Nam, mô tả họ là những người đã đóng góp vào sự tăng trưởng kinh tế của nước này.
Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng ngày 12/06/2017 tuyên bố rằng phát biểu nói trên của tổng thống Hàn Quốc "gây tổn thương" cho người dân Việt Nam, và Việt Nam "đề nghị chính phủ Hàn Quốc không có các hành động và phát ngôn gây tổn thương tới tình cảm của nhân dân Việt Nam, ảnh hưởng tiêu cực tới quan hệ hợp tác hữu nghị hai nước".
Bà Lê Thị Thu Hằng cũng cho biết là về vấn đề này, ngày 09/06/2017, đại diện bộ Ngoại Giao Việt Nam đã có trao đổi "nghiêm khắc" với đại diện đại sứ quán Hàn Quốc tại Việt Nam.
Trong thời gian chiến tranh Việt Nam, Seoul đã gởi gần 300 000 quân đến tham chiến cùng với quân đội Mỹ. Nhờ tham chiến ở Việt Nam mà Hàn Quốc, lúc đó còn là một trong những nước nghèo nhất thế giới, đã được vay hàng tỷ đôla từ Hoa Kỳ và các định chế tài chính quốc tế và từ đó nước này bắt đầu phát triển thành một trong những nền kinh tế giàu mạnh nhất thế giới như hiện nay.
Nhưng trong thời gian chiến tranh Việt Nam, quân đội Hàn Quốc bị cáo buộc đã tàn sát hàng ngàn thường dân. Cho tới nay, Seoul vẫn không nhìn nhận quân đội Hàn Quốc đã gây ra những vụ thảm sát này. Theo lời một nhà hoạt động Hàn Quốc nói với nhật báo The Korea Times, đây là lần đầu tiên chính phủ Việt Nam có phản ứng chính thức về cáo buộc thảm sát đó, vì cho tới nay, chủ trương của Việt Nam là "gác lại quá khứ, hướng tới tương lai"
Hôm nay, bộ Ngoại giao Hàn Quốc đã cố làm dịu sự tức giận của phía Việt Nam, khẳng định rằng quan hệ hữu nghị giữa hai nước "rất quan trọng". Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao nước này giải thích rằng tuyên bố của tổng thống Moon Jae In nhằm kêu gọi phải đãi ngộ xứng đáng hơn với những quân nhân đã từng phục vụ đất nước, chứ không nhằm làm tổn thương tình cảm của người dân Việt Nam.
Hiện giờ, Hàn Quốc là nước đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam, với tổng cộng 50 tỷ đôla tính đến cuối năm 2016, theo số liệu của Cơ Quan Xúc Tiến Đầu Tư - Mậu Dịch Hàn Quốc.
Thanh Phương