Miến Điện : Tập đoàn quân sự triển hạn tình trạng khẩn cấp
Thùy Dương, RFI, 02/02/2023
Hôm 01/02/2023, tập đoàn quân sự cầm quyền lại triển hạn thêm 6 tháng tình trạng khẩn cấp, có hiệu lực từ khi quân đội Miến Điện đảo chính lật đổ chính quyền dân sự của nhà lãnh đạo Aung San Suu Kiy, cách nay đúng 2 năm. Hệ quả là các cuộc bầu cử mà tập đoàn quân sự hứa hẹn tổ chức có nguy cơ bị lùi lại.
Ảnh do chính quyền quân sự cung cấp: Myint See (phải), tổng thống lâm thời tiếp các thành viên Hội đồng An ninh và Quốc phòng ngày 31/01/2023, Naypyitaw, Miến Điện. AP
Hãng tin Pháp AFP dẫn tin từ kênh truyền hình nhà nước MRTV, theo đó Hội đồng An ninh và Quốc phòng của Miến Điện hôm qua đã ủng hộ đề xuất của tướng Min Aung Hlaing, lãnh đạo tập đoàn quân sự cầm quyền, kéo dài tình trạng khẩn cấp thêm 6 tháng, kể từ ngày 01/02, với lý do tình hình "vẫn chưa trở lại bình thường". Theo thông báo của tổng thống lâm thời Myint Swe, "quyền lực của Nhà nước một lần nữa được chuyển giao cho tổng tư lệnh", tức là tướng Min Aung Hlaing.
Tình trạng khẩn cấp ban đầu đã hết hiệu lực vào cuối tháng Giêng 2023. Chiểu theo Hiến pháp, sau ngày đó, chính quyền phải lên lịch trình tổ chức các cuộc bầu cử mới trong khoảng thời gian từ nay cho tới tháng 08/2023. Lệnh triển hạn tình trạng khẩn cấp như vậy có thể đẩy lùi lịch trình tổ chức bầu cử.
Hôm qua, tướng Min Aung Hlaing khẳng định "chính phủ sẽ tiến hành tổ chức bầu cử tại tất cả các vùng trong cả nước để nhân dân không bị mất các quyền dân chủ". Trước đó, lãnh đạo tập đoàn quân sự nhấn mạnh cuộc bầu cử chỉ có thể diễn ra khi Miến Điện được "có hòa bình trở lại và ổn định". Thế nhưng, ông cũng khẳng định "quân đội sẽ luôn là người bảo vệ lợi ích của nhà nước và nhân dân (...) dưới bất kỳ chính quyền nào".
Ngay trong ngày hôm qua 01/02, trong thông cáo, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Ned Price xem việc tập đoàn quân sự cầm quyền ở Miến Điện triển hạn tình trạng khẩn cấp là "kéo dài luật quân sự bất hợp pháp và kéo dài nỗi đau khổ, sự chịu đựng mà họ gây ra cho đất nước này".
Thùy Dương
***********************
Tình hình Miến Điện hai năm sau cuộc đảo chánh quân sự
Trọng Nghĩa, RFI, 01/02/2023
Cách nay đúng 2 năm, vào ngày 01/02/2021, Quân Đội Miến Điện đã tiến hành đảo chánh, lật đổ chính quyền dân sự của bà Aung San Suu Kyi, thay thế bằng một chính quyền quân sư và thẳng tay triệt hạ mọi hình thức chống đối. Hai năm sau, quốc gia Đông Nam Á này vẫn ở trong tình trạng bất ổn đinh, với phong trào chống tập đoàn quân sự cầm quyền vẫn tiếp tục đấu tranh, trong lúc Quân Đội cố tìm cách duy trì quyền lực một cách lâu dài.
Ngày 01/02/2023 người Miến Điện tại Thái Lan biểu tình trước đại sứ quán Miến Điện tại Bangkok, đánh dấu 2 năm ngày quân đội đảo chính lật đổ chính phủ dân sự của bà Aung San Suu Kyi. AP - Sakchai Lalit
Dấu hiệu rõ nhất phản ánh tình hình căng thẳng tại Miến Điện là bất chấp khả năng bị đàn áp, nhiều người dân trong nước vào hôm nay đã tham gia cuộc "biểu tình thầm lặng" theo lời kêu gọi của phong trào phản đối đảo chính, để đánh dấu 2 năm ngày Quân Đội chiếm lại quyền hành.
Theo ghi nhận của hãng tin Anh Reuters, tại các thành phố thương mại chính như Rangoon và Mandalay, các hình ảnh đăng tải trên mạng xã hội cho thấy cảnh đường phố vắng lặng, như thể là lời kêu gọi đã có kết quả.
Còn theo nhật báo Pháp Le Figaro, chính quyền quân sự cũng dự định tổ chức một cuộc biểu tình ủng hộ, hy vọng quy tụ được 10.000 người. Vấn đề là nhiều nguồn tin từ Miến Điện cho biết là giới tổ chức đã tung tiền ra để thu hút người biểu tình.
Ở ngoài nước, một số cuộc tập hợp chống tập đoàn quân sự cũng diễn ra. Tại Thái Lan, hàng trăm người đã biểu tình bên ngoài đại sứ quán Miến Điện ở Bangkok, hô vang các khẩu hiệu như "Cách mạng phải chiến thắng", "Chúng tôi là người dân, chúng tôi nắm tương lai",. Biểu tình chống chính quyền Miến Điện cũng diễn ra tại Manila, thủ đô Philippines.
Nội chiến với hàng ngàn người thiệt mạng
Các cuộc biểu tình ôn hòa chống đảo chánh chỉ là một phần của phong trào phản kháng chống tập đoàn quân sự từ hai năm nay. Theo giới quan sát, trước sự đàn áp khắc nghiệt của Quân Đội, phong trào chống đảo chánh đã biến thành một cuộc kháng chiến vũ trang.
Theo hãng tin Nhật Bản Kyodo, trích thống kê của Hiệp Hội Hỗ Trợ Tù Nhân Chính Trị, có trụ sở tại Thái Lan, trong hai năm qua, đã có hơn 2.900 người thuộc phe chống đảo chính đã bị giết, hơn 17.500 người bị bắt.
Một ví dụ cụ thể : Theo các phương tiện truyền thông tại chỗ, vào tháng 10 năm ngoái, có tới 80 người thiệt mạng trong một cuộc không kích của quân đội ở Bang Kachin phía bắc Miến Điện.
Còn theo ACLED, môt nhóm giám sát xung đột có trụ sở tại Hoa Kỳ và được Reuters trích dẫn, riêng trong năm 2022, đã có khoảng 19.000 người đã thiệt mạng trong các chiến dịch đàn áp do các lực lượng an ninh Miến Điện tiến hành, được tập đoàn quân sự khoác cho lớp vỏ chiến dịch chống "khủng bố".
Như để nhấn mạnh tính chất "nội chiến" của cuộc khủng hoảng tại Miến Điện sau cuộc đảo chính, hãng Kyodo cho biết thêm là số người chết trong giới ủng hộ chế độ quân sự cũng ngày càng tăng lên, với ít nhất 3.542 người bị cáo buộc là người chỉ điểm cho quân đội đã bị hạ sát, theo một báo cáo do chính quyền quân sự công bố.
Con số này không bao gồm các binh sĩ thiệt mạng trong các cuộc đụng độ với các nhóm du kích thuộc Lực Lượng Phòng Vệ Nhân Dân chống đảo chánh hoặc các nhóm thiểu số vũ trang.
Trên bình diện nhân đạo, theo Liên Hiệp Quốc, khoảng 1,2 triệu người đã bị di dời và hơn 70.000 người đã rời khỏi đất nước. Định chế quốc tế này không ngần ngại cáo buộc quân đội về tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại.
Ý đồ nắm quyền lâu dài
Bị cô lập trên trường quốc tế, hai năm sau cuộc đảo chánh, tập đoàn quân sự Miến Điện được cho là đang âm mưu kéo dài quyền thống trị của mình.
Trong bài phát biểu nhân Lễ Quốc Khánh Miến Điện hôm 04/01 vừa qua, thượng tướng Min Aung Hlaing lãnh đạo tập đoàn quân sự cho biết là chính phủ của ông đang "cố gắng" tổ chức cuộc tổng tuyển cử như đã hứa nhưng lại không đưa ra ngày cụ thể.
Theo hãng Kyodo, các phương tiện truyền thông nhà nước tiết lộ rằng một ủy ban bầu cử do quân đội chỉ định đã đào tạo các quan chức tại các thị trấn về cách xử lý danh sách cử tri bằng phần mềm máy tính.
Nếu cuộc bầu cử được tổ chức, đảng thân Quân Đội USDP được cho là sẽ chiến thắng, giúp hợp pháp hóa việc chính quyền quân sự của tướng Aung Hlaing tiếp tục cai trị đất nước.
Đảng Liên Đoàn Quốc Gia vì Dân Chủ là đảng đối lập duy nhất đủ mạnh để đánh bại USDP. Thế nhưng đảng này đang bị suy yếu, với các lãnh đạo chủ yếu hoặc đang ngồi tù hoặc phải lưu vong. Trong một thông cáo công bố ngày 29/01 vừa qua, đảng này cho biết sẽ "kiên quyết phản đối các cuộc bầu cử giả tạo" do quân đội lên kế hoạch.
Chính phủ dân sự Miến Điện lưu vong cũng tuyên bố sẽ hủy bỏ kết quả của cuộc bầu cử nếu nó được tổ chức. Quyền lãnh đạo chính phủ này là ông Duwa Lashi La nhận định : "Vì chính quyền đã bị dồn vào chân tường mà không có lối thoát, giờ đây họ đang cố gắng tạo lối thoát bằng cách tổ chức một cuộc bầu cử giả hiệu".
Riêng đặc phái viên Liên Hiệp Quốc Noeleen Heyzer thì cho rằng việc tổ chức bầu cử sẽ là một thách thức lớn ở một quốc gia đang chìm trong hỗn loạn và "sẽ gây ra nhiều bạo lực hơn", một quan điiểm được ông Ye Tun, cựu nghị sĩ bang Shan, tán đồng khi trả lời hãng Kyodo : "Các điều kiện an ninh hiện tại vẫn chưa phù hợp cho các chiến dịch chính trị, các cuộc mít tinh và bầu cử. Theo nhân vật này, xung đột vũ trang có thể gia tăng khi thời gian bầu cử đến gần.
Bị cô lập hơn bao giờ hết
Về lý do sâu xa khiến tập đoàn quân sự bám víu lấy quyền hành, trên tờ báo Pháp Le Figaro, chuyên gia có uy tín về Miến Điện, nhà nghiên cứu Bertil Lintner cho rằng giới tướng lãnh tại Naypyidaw đang cố bảo vệ các đặc quyền của họ và tránh bị lôi ra trước một tòa án kiểu Nuremberg.
Cái giá mà họ đang phải trả là một sự cô lập quốc tế lớn hơn bao giờ hết, chỉ được một số rất ít hậu thuẫn từ Mátxcơva, Bắc Kinh và New Delhi, những nước vẫn muốn duy trì ảnh hưởng của họ ở quốc gia then chốt nằm giữa Ấn Độ Dương và dãy Himalaya này.
Như để nhấn mạnh đến tình trạng cô lập của Miến Điện, vào hôm qua, Hoa Kỳ và các đồng minh Anh, Úc và Canada đã áp đặt thêm một số biện pháp trừng phạt nhắm vào Naypyidaw, trong đó có các hạn chế đối với giới quan chức năng lượng và các thành viên chính quyền.
Trọng Nghĩa
************************
Miến Điện : Đình công thầm lặng đánh dấu 2 năm tập đoàn quân sự đảo chính
Thu Hằng, RFI, 01/02/2022
Ngày 01/02/2023 đánh dấu tròn hai năm tập đoàn quân sự do tướng Min Aung Hlaing đứng đầu làm đảo chính, lật đổ chính quyền dân sự, kết án tù nhà lãnh đạo Aung San Suu Kyi. Người dân Miến Điện kỷ niệm sự kiện này bằng hình thức "đình công thầm lặng" ở nhiều thành phố lớn, đặc biệt là ở thủ phủ kinh tế Rangoon, sau khi các nhà đấu tranh kêu gọi đóng cửa hàng quán và ở trong nhà từ 10 giờ đến 16 giờ.
Một giáo viên trung học tham gia phong trào Bất Tuân Dân Sự ở Miến Điện, vừa đan len vừa trả lời phỏng vấn của Reuters, tại một nơi trên lãnh thổ Thái Lan, ngày 28/01/2023. Reuters - STAFF
Theo AFP, tập đoàn quân sự Miến Điện có thể kéo dài tình trạng khẩn cấp, hết hạn vào ngày 01/02, nhưng theo Hiến Pháp Miến Điện, có thể được triển thêm hai lần. Do đó, cuộc bầu cử được dự kiến tổ chức vào mùa hè có thể bị lùi lại sau khi Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Miến Điện kết luận trong cuộc họp hôm 31/01 là đất nước "chưa hoàn toàn trở lại bình thường". Trước đó, tướng Min Aung Hlaing hứa chỉ tổ chức bầu cử khi đất nước "đã hòa bình và ổn định".
Trên thực tế, thông tín viên RFI Juliette Verlin tại Rangoon nhận định là "nếu hỏi bất kỳ ai trên đường phố, họ sẽ đều trả lời : tướng Min Aung Hlaing đã coi mình là tổng thống". Kể cả nếu tổ chức bầu cử, "hầu hết các đảng ủng hộ dân chủ đã từ chối tham gia, cho nên thắng lợi dành cho các đảng ủng hộ quân đội là điều khó tránh khỏi". Nhịp sống phần nào đã quay trở lại ở Miến Điện nhưng "giá thực phẩm tăng gấp đôi trong vòng 2 năm, còn tiền lương vẫn thế".
Miến Điện đối mặt với tình trạng trấn áp khốc liệt
Theo cao ủy nhân quyền Liên Hiệp Quốc Volker Türk, "hai năm sau đảo chính, Miến Điện phải đối mặt với tình trạng trấn áp không tưởng tuợng nổi" : Gần 3.000 người chết, ít nhất 16.000 người bị cầm tù vì chống quân đội, khoảng 34.000 trường học, đền thờ và cơ sở y tế bị đốt cháy.
"Phong trào bất tuân dân sự vẫn là điều mà tập đoàn quân sự phát xít căm thù nhất". Trả lời đài RFI ngày 01/02, bác sĩ Lwan Wai (tên đã được thay đổi), đồng sáng lập mạng lưới Yangon Medical Network (gồm hơn 10.000 nhân viên y tế) và tham gia phong trào bất tuân dân sự, giải thích "vì đó là phong trào ngăn tập đoàn quân sự có được tính chính đáng mà họ cần… Quân đội không chỉ ghét nhân viên y tế, mà cả nhiều ngành nghề khác, từ giáo viên đến kỹ sư". Theo ông, những người chống tập đoàn quân sự "sống trong sợ hãi, trầm cảm và phiền muộn" những kiên định "cho đến khi thắng được cuộc đấu tranh".
Để đánh dấu hai năm đảo chính, Hoa Kỳ, Canada và Anh thông báo loạt trừng phạt mới nhắm vào nhiều thành viên của tập đoàn quân sự cũng như những thực thể ủng hộ quân đội Miến Điện.
Thu Hằng
***************************
Kỷ niệm đảo chính ở Myanmar được đánh dấu bằng ‘cuộc biểu tình thầm lặng’
Reuters, VOA, 01/02/2023
Những người biểu tình đánh dấu kỷ niệm hai năm cuộc đảo chính quân sự ở Myanmar bằng một "cuộc biểu tình thầm lặng" tại các thành phố lớn và các cuộc biểu tình ở nước ngoài hôm 1/2, khi các nhà lãnh đạo dân sự lưu vong tuyên bố sẽ chấm dứt cái mà họ gọi là "sự chiếm đoạt quyền lực bất hợp pháp" của quân đội, theo Reuters.
Một ngôi chùa ở Yangon, Myanmar.
Các tướng lĩnh hàng đầu của quốc gia Đông Nam Á này cầm đầu một cuộc đảo chính vào ngày 1/2/2021 sau 5 năm chia sẻ quyền lực căng thẳng dưới một hệ thống chính trị bán dân sự do quân đội tạo ra.
Tại các thành phố thương mại chính Yangon và Mandalay, hình ảnh trên mạng xã hội cho thấy đường phố vắng vẻ trong điều mà những người phản đối cuộc đảo chính nói là một cuộc biểu tình thầm lặng chống lại chính quyền quân sự. Các nhà hoạt động dân chủ kêu gọi người dân không đi ra đường trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều.
Ngoài ra còn có một cuộc tuần hành ở Yangon của khoảng 100 người ủng hộ quân đội, bên cạnh là binh lính, các bức ảnh cho thấy.
Tại Thái Lan, hàng trăm người biểu tình chống đảo chính đã tổ chức một cuộc biểu tình bên ngoài đại sứ quán Myanmar ở Bangkok.
Ông Acchariya, một nhà sư Phật giáo tham dự cuộc biểu tình, cho biết : "Năm nay là năm quyết định để chúng tôi loại bỏ hoàn toàn chế độ quân sự".
Những người khác trong đám đông hô vang : "Chúng ta là người dân, chúng ta có tương lai" và "Cách mạng phải thắng thế".
Các nhà hoạt động cũng tổ chức một cuộc biểu tình ở thủ đô Manila của Philippines.
Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia (NDSC) do quân đội hậu thuẫn đã nhóm họp vào ngày 31/1 để thảo luận về tình hình ở Myanmar, bao gồm các hành động của Chính phủ Thống nhất Quốc gia (NUG), một chính quyền ngầm do các đối thủ thành lập, và cái gọi là lực lượng phòng vệ nhân dân chống lại quân đội, truyền thông nhà nước đưa tin.
Trang tin Myawaddy thuộc sở hữu của quân đội cho biết hôm 31/1 : "Hoàn cảnh bất thường của đất nước, theo đó họ đang cố gắng giành lấy quyền lực nhà nước theo cách nổi dậy và giống như khủng bố".
Trang Myawaddy loan tin rằng NDSC đã lên kế hoạch đưa ra "tuyên bố cần thiết" vào ngày 1/2 mà không cung cấp thêm thông tin chi tiết.
Chính quyền do Min Aung Hlaing lãnh đạo nói rằng cuộc đàn áp của họ là một chiến dịch hợp pháp chống lại "những kẻ khủng bố".
Hoa Kỳ và các đồng minh bao gồm Vương quốc Anh, Úc và Canada đã áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với Myanmar hôm 31/1, với các biện pháp hạn chế đối với các quan chức năng lượng và các thành viên chính quyền, trong số những người khác.
Chính quyền quân quản cam kết tổ chức một cuộc bầu cử vào tháng 8 năm nay. Truyền thông nhà nước gần đây công bố các yêu cầu khó khăn đối với các đảng phái tham gia tranh cử, một động thái mà các nhà phê bình cho rằng có thể gạt các đối thủ của quân đội sang một bên và củng cố sự kìm kẹp của quân đội đối với chính trị.
(Reuters)
Nguồn : VOA, 01/02/2023