Nguy cơ xung đột ở bãi cạn Scarborough : Những điều cần biết
Reuters, VOA, 27/09/2023
Philippines ngày 26/9 tuyên bố sẽ không lùi bước trước động thái của Trung Quốc muốn ngăn cản ngư dân Philippines tiếp cận khu vực tranh chấp gay gắt ở Biển Đông, trong khi Bắc Kinh cảnh cáo chớ có hành động khiêu khích sau khi Manila cắt đứt hàng rào phao của Bắc Kinh.
Các tàu tuần duyên Trung Quốc ngăn chặn một tàu nghiên cứu về cá và nguồn lợi biển của Philippines gần bãi cạn Scarborough ngày 22/9/2023.
Chuyện gì đang xảy ra ở bãi cạn Scarborough ?
Philippines cuối tuần qua bày tỏ phẫn nộ sau khi lực lượng tuần duyên của họ phát hiện một hàng rào phao dài 300 mét do lực lượng tuần duyên Trung Quốc canh giữ gần Bãi cạn Scarborough. Bãi cạn này đang tranh chấp nhưng nằm dưới sự kiểm soát của Trung Quốc.
Hôm 25/9, Philippines tiến hành ‘chiến dịch đặc biệt’, ra lệnh cho lực lượng tuần duyên tiến vào bãi cạn trên một chiếc thuyền máy nhỏ đóng giả ngư dân, rồi đeo ống thở và mặt nạ lặn xuống để cắt hàng rào phao và nhổ cọc neo của nó.
Lực lượng tuần duyên Philippines cho biết nhiệm vụ này đã được Tổng thống Ferdinand Marcos Jr phê duyệt, chứng tỏ quyết tâm duy trì sự hiện diện tại bãi cạn. Bộ Ngoại giao Trung Quốc khuyên Philippines chớ nên khiêu khích.
Tầm quan trọng của bãi cạn
Được đặt theo tên một con tàu của Anh đã neo đậu trên đảo san hô gần ba thế kỷ trước, Bãi cạn Scarborough là một trong những thực thể biển bị tranh chấp nhiều nhất ở Châu Á và là điểm bùng phát các xung đột ngoại giao về chủ quyền và quyền đánh bắt cá.
Nằm cách Philippines 200 km và nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của nước này, bãi cạn này được biết đến với lượng cá dồi dào và đầm phá màu ngọc lam tuyệt đẹp cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho tàu thuyền khi có bão.
Nằm ở giữa Biển Đông và gần các tuyến đường vận chuyển thương mại hàng năm ước tính trị giá 3,4 ngàn tỷ đô la, vị trí của nó mang tính chiến lược đối với Bắc Kinh.
Có những lo ngại rằng một ngày nào đó Trung Quốc có thể xây dựng một hòn đảo nhân tạo ở đó, giống như cách họ đã làm trên các rạn san hô chìm ở quần đảo Trường Sa, một số được trang bị radar, đường băng và hệ thống phi đạn.
Một quan chức Trung Quốc chịu trách nhiệm về các đảo này vào năm 2017 cho biết Bãi cạn Scarborough sẽ nằm trong số nhiều địa điểm sẽ được xây dựng các trạm giám sát môi trường, mặc dù Bộ Ngoại giao nước này sau đó đã bác bỏ thông tin này.
Bãi cạn thuộc về ai ?
Philippines và Trung Quốc đều tuyên bố chủ quyền đối với bãi cạn này nhưng chủ quyền chưa bao giờ được xác lập và trên thực tế bãi cạn này vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh.
Phán quyết mang tính bước ngoặt năm 2016 của Tòa án Trọng tài Thường trực phần lớn có lợi cho Philippines, không có nhiệm vụ thiết lập chủ quyền. Tòa án phán quyết việc Trung Quốc phong tỏa bãi cạn này đã vi phạm luật pháp quốc tế và cho biết khu vực này là ngư trường truyền thống của một số quốc gia.
Trung Quốc chiếm giữ bãi cạn này vào năm 2012 sau xung đột với Philippines và từ đó liên tục triển khai lực lượng bảo vệ bờ biển và tàu đánh cá, một số bị Manila cáo buộc là lực lượng dân quân biển. Trung Quốc chưa thừa nhận sự hiện diện của lực lượng dân quân ở Biển Đông.
Cho đến nay và trong chính quyền thân Trung Quốc năm 2016-2022 của cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, lực lượng tuần duyên Trung Quốc đã cho phép các tàu đánh cá Philippines hoạt động gần bãi cạn này, chủ yếu là các tàu nhỏ có quy mô nhỏ hơn tàu Trung Quốc.
Nguy cơ xung đột là gì ?
Rủi ro sẽ rất cao đối với cả hai nước và khu vực nếu căng thẳng gia tăng. Đã có những xung đột nhỏ ở những nơi khác trên Biển Đông trong năm nay, bao gồm cả ở Bãi Cỏ Mây, nơi Manila cáo buộc Bắc Kinh có hành vi nguy hiểm và hung hăng, bao gồm cả việc sử dụng tia laser cấp quân sự.
Đối đầu với Bắc Kinh có thể ghi điểm cho Tổng thống Marcos trong lòng người dân Philippines, nhưng lực lượng tuần duyên của ông không được trang bị đầy đủ và không thể sánh được với lực lượng tuần duyên của Trung Quốc. Bất kỳ việc triển khai tàu hải quân nào cũng sẽ là ranh giới đỏ mà cả hai bên rất có thể sẽ tránh xa.
Một biện pháp ngăn chặn có thể là Hoa Kỳ và việc tăng cường quan hệ quốc phòng gần đây giữa Manila và Washington sẽ làm tăng nguy cơ nếu Trung Quốc đáp trả bằng quân sự.
Sau nhiều năm vận động hành lang, hồi tháng 5 năm nay, ông Marcos đã nhận được chỉ dẫn từ Mỹ về thời điểm giải cứu Philippines theo Hiệp ước phòng thủ chung năm 1951. Ngũ Giác Đài tuyên bố các cam kết phòng thủ chung sẽ được áp dụng khi xảy ra một cuộc tấn công "ở bất cứ đâu trên Biển Đông" và các tàu tuần duyên nằm trong số những tàu được bảo vệ.
(Reuters)
Nguồn : VOA, 27/09/2023
************************
Biển Đông : Philippines dỡ phao nổi mà Trung Quốc lắp đặt gần bãi cạn Scarborough
Thùy Dương, RFI, 26/09/2023
Cảnh sát biển Philippines hôm thứ Hai 25/09/2023 thông báo đã dỡ bỏ phao nổi mà Trung Quốc lắp đặt gần bãi cạn Scarborough, nhằm ngăn cản ngư dân Philippines tiếp cận khu vực, nơi đang có tranh chấp ở Biển Đông.
Cảnh sát biển Philippines cắt sợi dây nối hàng rào nổi được lắp đặt gần bãi cạn Scarborough ở Biển Đông, trong một bức ảnh không ghi ngày tháng được công bố ngày 25/09/2023 via Reuters – Philippine Coast Guard
Xin nhắc lại là hôm 22/09/2023, cảnh sát biển Philippines đã phát hiện Trung Quốc lắp đặt một hệ thống phao nổi dài 300 mét trong khu vực tại khu vực có tên gọi Bajo de Masinloc của Philippines, gần bãi cạn Scarborough. Từ năm 2012, Trung Quốc kiếm soát bãi cạn này và thường xuyên ngăn cản ngư dân Philippines tới gần.
Theo AFP, trong một thông cáo, phía Philippines khẳng định đã "thành công" trong việc dỡ bỏ phao nổi ở gần bãi cạn Scarborough "theo lệnh của tổng thống".
Theo cảnh sát biển Philippines, "phao nổi là mối nguy hiểm đối với hàng hải, rõ ràng là sự vi phạm luật pháp quốc tế". Một video cho thấy cảnh một người, đeo mặt nạ dưỡng khí có ống thở, đang dùng dao cắt dây nối các tấm phao màu trắng. Bãi cạn Scarborough cách đảo Luzon của Philippines 230 km và cách bờ biển đông nam Trung Quốc khoảng 900 km.
Trước đó, cố vấn an ninh quốc gia Philippines Eduardo Ano cho biết Manila sẽ thực hiện "mọi biện pháp phù hợp" để dỡ bỏ phao nổi mà Trung Quốc đã lắp đạt.
Trung Quốc : Philippines không nên "khiêu khích"
Về phía Trung Quốc, hôm nay 26/09, Bắc Kinh đã "khuyên" Philippines tránh "các hành động khiêu khích" hoặc "gây bất ổn" ở Biển Đông. Phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc, Vương Văn Bân, nhấn mạnh "Trung Quốc kiên quyết bảo vệ chủ quyền, cũng như các quyền và lợi ích của mình trên đảo Hoàng Nham" (tên bãi cạn Scarborough bằng tiếng Trung).
Đáp lại Bắc Kinh, ngay lập tức cố vấn an ninh quốc gia Eduardo Ano hôm nay khẳng định Philippines "có quyền" dỡ bỏ bất kỳ rào cản nào ở Bajo de Masinloc "xâm phạm quyền hàng hải" của nước này.
Thùy Dương
*************************
Philippines cắt phao nổi của Trung Quốc, kiên quyết không lùi bước trước đe dọa từ Bắc Kinh
RFA, 26/09/2023
Philippines hôm 26/9 khẳng định nước này sẽ không lùi bước và sẽ tiếp tục thực hiện các hoạt động cần thiết ở Biển Đông sau khi Bắc Kinh cáo buộc Manila gây hấn bằng cách cắt các phao nổi mà Trung Quốc đã dùng để ngăn cản các ngư dân Philippines vào vùng đánh cá truyền thống ở bãi cạn Scarborough.
Một tàu bảo vệ bờ biển Trung Quốc cố gắng chặn đường một tàu tiếp tế của Philippines, (ảnh trái), khi nó tiến về Bãi cạn Second Thomas, người dân địa phương gọi là Bãi cạn Ayungin, tại Biển Đông đang tranh chấp vào ngày 22 tháng 8 năm 2023. Ph..
Tuần duyên Philippines hôm 25/9 công bố video cho thấy thợ lặn của Philippines đã cắt sợi dây phao nổi dài 300 mét gần bãi cạn Scarborough mà Trung Quốc chiếm quyền kiểm soát từ Philippines từ năm 2012.
Giới chức Philippines cho biết ba tàu hải cảnh và một tàu dân quân biển Trung Quốc đã lắp đặt dây phao nổi sau khi một tàu của chính phủ Philippines đến khu vực này.
Tuần duyên Philippines trong một thông báo vào ngày 24/9 đã xác định "dây phao này gây khó khăn cho việc định hướng và là sự vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế".
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân trong họp báo vào ngày 26/9 đã cảnh báo Philippines không nên "có các hành vi khiêu khích hoặc gây rối" và gọi hành động của Philippines là xâm phạm chủ quyền của Trung Quốc.
CNN trích lời người phát ngôn tuần duyên Philippines Jay Tarriela nói : "Chúng tôi đã cho thế giới thấy là người Philippines sẽ không lùi bước và chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện bất cứ điều gì cần thiết để duy trì sự hiện diện của chúng tôi".
Nguồn : RFA, 26/09/2023