Công ty pin năng lượng mặt trời Trung Quốc rời Việt Nam để né thuế từ Mỹ
BBC, 07/11/2024
Một số nhà máy sản xuất tấm pin điện mặt trời lớn nhất do Trung Quốc sở hữu tại Việt Nam đang cắt giảm sản lượng và tiến hành sa thải công nhân, theo Reuters.
Những tấm pin năng lượng mặt trời tại thành phố Ngân Xuyên (Trung Quốc) vào tháng 6/2024 / Yuan - Hongyan/VCG/Getty Images
Động thái này xuất phát từ việc Mỹ tăng cường thuế quan thương mại nhằm vào Việt Nam và ba quốc gia Đông Nam Á khác.
Trong khi đó, tại Indonesia và Lào, một loạt nhà máy sản xuất pin năng lượng mặt trời mới do Trung Quốc sở hữu đang nở rộ và nằm ngoài phạm vi bảo hộ thương mại của Washington.
Theo thông tin của Reuters, công suất dự kiến của những nhà máy này đủ để cung cấp tương đương khoảng một nửa số lượng tấm pin năng lượng mặt trời được lắp đặt tại Mỹ vào năm 2023.
Các công ty sản xuất pin năng lượng mặt trời Trung Quốc đã nhiều lần giảm quy mô sản lượng tại các trung tâm sản xuất hiện có, trong khi tiến hành xây dựng các nhà máy mới ở những quốc gia khác, giúp né được thuế quan và có thể thống lĩnh thị trường Mỹ cũng như toàn cầu bất chấp các đợt áp thuế liên tiếp của Mỹ trong hơn một thập kỷ, được Washington thiết kế nhằm kiểm soát Trung Quốc.
Mặc dù các công ty Trung Quốc đã dịch chuyển hoạt động sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời của họ trong nhiều năm qua, thế nhưng quy mô chuyển dịch sản xuất sang Indonesia và Lào trong giai đoạn mới nhất này chưa từng được biết đến trước đây.
Reuters đã phỏng vấn hơn một chục người ở 5 quốc gia, bao gồm nhân viên tại những nhà máy Trung Quốc, giới chức tại các công ty sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời không phải của Trung Quốc và các luật sư, cho bài viết này.
"Đây là một trò chơi mèo vờn chuột với quy mô rất lớn", ông William A. Reinsch, cựu quan chức thương mại trong chính quyền Tổng thống Mỹ Bill Clinton và cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định với Reuters."Không khó để dịch chuyển sản xuất. Tái lập và khởi đầu lại. Việc thiết kế luật pháp của Mỹ thường chậm hơn một bước".
Theo công ty nghiên cứu SPV Market Research, Trung Quốc chiếm khoảng 80% số lượng lô hàng tấm pin mặt trời trên thế giới và các trung tâm xuất khẩu của nước này ở những nơi khác tại Châu Á chiếm phần lớn số còn lại.
Điều này trái ngược hẳn với hai thập kỷ trước khi Mỹ là quốc gia dẫn đầu toàn cầu trong lĩnh vực này.
Trina Solar, một công ty chuyên sản xuất tấm pin và tấm module năng lượng mặt trời, ở tỉnh Thái Nguyên (Việt Nam) vào ngày 30/8/2024 / Reuters
Trong 18 tháng qua, ít nhất bốn dự án của Trung Quốc hoặc có liên kết với Trung Quốc đã bắt đầu hoạt động tại Indonesia và Lào và hai dự án khác đã được công bố. Tổng cộng, các dự án có sản lượng tấm pin hoặc tế bào quang điện tương đương công suất 22,9 gigawatt (GW). Phần lớn sản lượng này sẽ được bán tại Mỹ, thị trường năng lượng mặt trời lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc và là một trong những thị trường béo bở nhất. Theo dữ liệu từ công ty PVinsights, giá tại Mỹ trung bình cao hơn 40% so với giá ở Trung Quốc, tính trong bốn năm qua.
Các nhà sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời của Mỹ liên tục lặp lại các tuyên bố trong những khiếu nại thương mại gửi đến chính phủ Mỹ về việc họ không thể cạnh tranh với sản phẩm giá rẻ của Trung Quốc, vốn được cho là đã nhận trợ cấp không công bằng từ chính phủ Trung Quốc và các quốc gia xuất khẩu ở Châu Á.
Các công ty sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc đã phản bác rằng việc họ làm chủ công nghệ khiến họ có khả năng cạnh tranh hơn về giá.
Thuế quan là chủ đề chính trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, khi ông Trump đề xuất đánh thuế đối với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ để kích thích sản xuất trong nước, bao gồm mức thuế 60% đối với bất kỳ hàng hóa nào từ Trung Quốc. Phó Tổng thống Kamala Harris cho biết kế hoạch của ông Trump sẽ làm tăng chi phí cho người tiêu dùng Mỹ. Tuy nhiên, các nhà lập pháp ở cả hai đảng ở Mỹ đã thể hiện sự ủng hộ biện pháp thuế quan chặt chẽ hơn đối với mặt hàng tấm pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc để nuôi chuỗi cung ứng trong nước.
"Trong tương lai, công chúng Mỹ nên yêu cầu thực thi thuế quan chặt chẽ hơn nhiều, đặc biệt là việc (Trung Quốc) sử dụng các nước thứ ba nhằm vi phạm luật thương mại của Mỹ", Dân biểu Cộng hòa John Moolenaar, Chủ tịch Ủy ban Hạ viện chuyên trách về Trung Quốc, nói với Reuters. Bộ Thương mại Mỹ, Nhà Trắng và Bộ Thương mại Trung Quốc đã không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.
Việt Nam dính đòn
Một nhà máy điện mặt trời ở Việt Nam vào năm 2022 - STR/AFP/Getty Images
Tác động trực tiếp nhất có thể thấy được từ mức thuế nhập khẩu mới nhất của Mỹ, mà theo đó, tổng mức thuế áp lên một số nhà sản xuất có thể lên tới hơn 300% - đó là ngành năng lượng mặt trời ở Việt Nam.
Vào tháng 8, Reuters đã đến thăm các khu công nghiệp ở miền Bắc Việt Nam do các công ty Trung Quốc sở hữu, gồm Longi và Trina Solar và nói chuyện với công nhân. Tại tỉnh Bắc Giang, hàng trăm công nhân tại một tổ hợp nhà máy quy mô lớn của Vinasolar, thuộc công ty công nghệ năng lượng Longi, đã bị mất việc trong năm nay, hai nhân viên nắm vấn đề trả lời Reuters. Một trong số các công nhân này cho biết công ty chỉ sử dụng một trong chín dây chuyền sản xuất trong khu công nghiệp.
Tại tỉnh Thái Nguyên, công ty Trina Solar đã ngưng hoạt động một trong hai nhà máy sản xuất tế bào quang điện và tấm pin năng lượng mặt trời, hai nhân viên ở đó cho biết. Các nhân viên tại cả hai công ty này đều từ chối nêu tên do tính nhạy cảm của vấn đề khi trả lời Reuters.
Công ty Longi đã không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters. Hồi tháng 6, công ty này cho biết đã đình chỉ sản xuất tại một nhà máy pin mặt trời ở Việt Nam nhưng không cung cấp thông tin chi tiết. Trina Solar đã từ chối đưa ra bình luận.
Vào tháng 6, công ty cho biết một số cơ sở tại Việt Nam và Thái Lan sẽ ngừng hoạt động để bảo trì mà không cung cấp thêm chi tiết. Trong khi đó, dữ liệu nhập khẩu tấm pin mặt trời của Mỹ cho thấy các lô hàng từ Việt Nam tăng gần 74% trong tháng 8.
Các nhà phân tích trong lĩnh vực này cho rằng sự tăng vọt sản lượng là do tăng cường xuất khẩu trước khi Mỹ áp thuế nhập khẩu mới trong năm nay. Chính phủ Việt Nam đã không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.
Đặt nhà máy tại Mỹ
Một nhà máy sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời ở tỉnh Giang Tô, Trung Quốc vào tháng 9/2024 - VCG/VCG/Getty Images
Các công ty năng lượng mặt trời Trung Quốc đang đổ xô đến Indonesia, xuất phát từ thuế quan của Mỹ áp lên Việt Nam, quan chức Bộ Công nghiệp Indonesia, ông Beny Adi Purwanto, trả lời Reuters. Ông này đã nêu công ty Thornova Solar làm ví dụ.
Công ty Thornova Solar giới thiệu trên trang web rằng nhà máy của họ đặt tại Indonesia có công suất hằng năm về module năng lượng mặt trời tương đương công suất 2,5 GW và về tế bào quang điện tương đương công suất 2,5 GW cho thị trường Bắc Mỹ.
Theo ông Beny, Trina, một nhà máy sản xuất module và tế bào quang điện với công suất 1 GW mới sẽ đi vào hoạt động hoàn toàn vào cuối năm 2024 và sẽ mở rộng công suất. Ông cũng cho biết nhà máy module năng lượng mặt trời của tập đoàn China Lesso Group có sản lượng tương đương công suất 2,4 GW.
Công ty New East Solar có liên kết với Trung Quốc đã công bố một nhà máy sản xuất tấm pin và tế bào quang điện với sản lượng tương đương công suất 3,5 GW tại Indonesia vào năm 2023. Các công ty Trung Quốc đã không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters.
Sự chuyển dịch sang sản xuất sang Indonesia đang diễn ra một cách nhanh chóng và mạnh mẽ, theo một nhà quản lý công ty sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời của Mỹ, người mà theo một nhà cung cấp Trung Quốc tại Indonesia, đang bị ngập chìm trong các đơn đặt hàng lớn từ những công ty lớn của Trung Quốc đang tìm cách xuất khẩu hàng sang Mỹ. "Quy mô hiện nay là hoàn toàn khác", người quản lý giấu tên này cho biết.
Theo dữ liệu liên bang của Mỹ, sản lượng xuất khẩu tấm pin năng lượng mặt trời từ Indonesia sang Mỹ đã tăng gần gấp đôi lên mức 246 triệu đô la Mỹ trong toàn bộ tháng 8/2024.
Trong các công ty sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời đang tìm kiếm lựa chọn khác ở Lào, có Imperial Star Solar. Công ty này, xuất xứ từ Trung Quốc, nhưng phần lớn hoạt động sản xuất đặt ở Campuchia, đã mở một nhà máy sản xuất tấm bán dẫn silicon tại Lào vào tháng 3, dự kiến cuối cùng sẽ có công suất 4 GW. Công ty này, nêu trong một tuyên bố vào thời điểm đó, đã giúp họ tránh được thuế quan của Mỹ.
Công ty SolarSpace đã mở một nhà máy sản xuất tấm pin mặt trời với công suất 5 GW tại Lào vào tháng 9/2023. Mục đích chính của việc chuyển giao sản xuất sang Lào không liên quan đến thuế quan của Mỹ, công ty SolarSpace cho biết trong một thông báo với Reuters nhưng không đưa ra thêm giải thích.
Hiện không có thông tin về sản lượng xuất khẩu tấm pin năng lượng mặt trời từ Lào sang Mỹ trong tám tháng đầu năm nhưng có thông tin là giá trị đạt khoảng 48 triệu đô la Mỹ trong tháng 8/2024.
Những công ty khác đang còn đi xa hơn nữa. Hồi tháng 7, công ty JinkoSolar cho biết đã ký một thỏa thuận trị giá gần 1 tỷ đô la Mỹ với các đối tác ở Ả Rập Xê Út để xây dựng một nhà máy sản xuất module và tế bào điện mặt trời mới với công suất 10 GW tại vương quốc này.
Việc xây dựng các nhà máy sản xuất năng lượng mặt trời tại Mỹ của các công ty Trung Quốc cũng đang tăng vọt vì họ cũng tìm cách tận dụng các ưu đãi của Mỹ.
Theo phân tích của Reuters, các công ty Trung Quốc sẽ có công suất sản xuất tấm pin mặt trời hằng năm ít nhất là 20 GW trên lãnh thổ Mỹ trong năm 2025, đủ để phục vụ khoảng 50% thị trường Mỹ.
Nguồn : BBC, 07/11/2024
*****************************
Các công ty Trung Quốc chuyển dịch sản xuất từ Việt Nam sang các nước Châu Á khác để tránh thuế của Mỹ
RFA, 05/11/2024
Nhiều công ty sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc đang chuyển dịch sản xuất từ Việt Nam sang các nước láng giềng Châu Á khác như Lào và Indonesia để tránh thuế nhập khẩu quá cao mà Mỹ áp dụng đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc.
Tấm pin năng lượng mặt trời ở một trang trại điện gió ở Bình Thuận hôm 23/4/2019 - Manan VATSYAYANA / AFP
Hãng tin Reuters hôm 4/11 có bài viết phỏng vấn các nhân viên làm việc cho các công ty sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc và các luật sư về diễn biến mới này.
Theo bài báo của Reuters, một số các nhà máy sản xuất pin năng lượng mặt trời lớn do Trung Quốc đầu tư ở Việt Nam đang cắt giảm sản xuất và nhân sự để đối phó với mức thuế cao mà Mỹ nhắm vào hàng Trung Quốc. Các công ty này đang xây dựng và mở rộng sản xuất ở các nước như Lào và Indonesia và công suất theo kế hoạch của các nhà máy này đủ để đáp ứng một nửa nhu cầu của thị trường Mỹ vào năm ngoái.
Trong vòng 18 tháng qua, có ít nhất bốn dự án có liên quan đến Trung Quốc đã bắt đầu đi vào hoạt động tại Indonesia và Lào, hai dự án khác cũng mới được công bố. Tổng công suất của các dự án này là 22,9 GW, theo Reuters.
Phóng viên của Reuters trong tháng 8 vừa qua đã phỏng vấn các công nhân làm việc cho các khu công nghiệp do công ty Trung Quốc đầu tư ở miền Bắc Việt Nam bao gồm các công ty như Longi và Trina Solar.
Tại tỉnh Bắc Giang, hàng trăm công nhân tại tổ hợp nhà máy Vinasolar của Longi Green Energy Technology đã bị mất việc trong năm nay, hai nhân viên nhà máy này cho Reuters biết.
Tại Thái Nguyên, Trina Solar cũng ngừng một trong hai nhà máy sản xuất các tấm pin năng lượng, Reuters dẫn lời hai nhân viên thuộc công ty này cho biết như vậy.
Tất cả các nhân viên được phỏng vấn đều không muốn nêu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề.
Longi hiện chưa đưa ra lời bình luận nào với Reuters về thông tin này. Tuy nhiên, vào tháng 6 vừa qua, công ty cho biết đã ngưng sản xuất ở một nhà máy tại Việt Nam và không cung cấp thêm chi tiết. Trina cũng từ chối đưa ra bình luận. Trina vào tháng 6 vừa qua cũng cho biết một số cơ sở của hãng ở Thái Lan và Việt Nam đã phải đóng cửa để bảo trì mà không đưa thêm thông tin chi tiết.
Chính phủ Việt Nam hiện cũng chưa đưa ra lời bình luận nào về diễn tiến mới.
Theo Reuters, các công ty pin năng lượng mặt trời Trung Quốc đổ vào Indonesia vì thuế đánh lên các sản phẩm từ Việt Nam. Một nhà máy có công suất 1GW của Trina tại Indonesia sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm nay.
Công ty New East Solar của Trung Quốc vào năm ngoái cũng thông báo kế hoạch về nhà máy tấm pin năng lượng mặt trời 3,5 GW tại Indonesia.
Xuất khẩu pin năng lượng mặt trời từ Indonesia vào Mỹ đang tăng gần gấp đôi lên 246 triệu đô la tính đến tháng 8 năm 2024, theo số liệu của Chính phủ Mỹ.
Ngoài ra, các công ty Trung Quốc cũng đổ vào Lào, Theo Reuters, Imperial Star Solar của Trung Quốc đã mở một nhà máy sản xuất tấm wafer vào tháng 3 vừa qua và có công suất 4 GW.
SolarSpace của Trung Quốc cũng đã mở nhà máy công suất 5 GW ở Lào vào tháng 9/2023. Tuy nhiên công ty này cho biết việc chuyển dịch sản xuất sang Lào không liên quan đến thuế của Mỹ.
Thuế là một chủ đề quan trọng trong bầu cử Tổng thống Mỹ. Ứng cử viên Đảng Cộng hòa Donald Trump cho biết ông sẽ đánh thuế 60% lên tất cả hàng hóa từ Trung Quốc. Ứng viên Đảng Dân chủ Kamala Harris cho rằng việc đánh thuế cao như vậy sẽ làm tăng chi phí cho người tiêu dùng Mỹ. Tuy nhiên, dân biểu và nghị sĩ ở cả hai đảng chính trị lớn tại mỹ đều ủng hộ mức thuế cứng rắn hơn với các sản phẩm năng lượng mặt trời từ Trung Quốc.
Nguồn : RFA, 05/11/2024