Tiến sĩ Kinh tế Lê Đăng Doanh : Rút khỏi TPP không có lợi cho Hoa Kỳ (VOA, 24/01/2017)
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vừa ký một sắc lệnh hành pháp rút Hoa Kỳ ra khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), một thỏa thuận thương mại đa quốc mang nặng dấu ấn của Tổng thống Barack Obama, người mà trong nhiệm kỳ của ông đã dồn nỗ lực để lập một "khu vực tự do thương mại" với 11 quốc gia khác, trong đó có Việt Nam.
Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vừa ký một sắc lệnh hành pháp rút Hoa Kỳ ra khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP)
Việt Nam chưa có phản ứng chính thức về việc Tổng thống Trump ký quyết định rút TPP, nhưng báo điện tử VTC News trích lời tiến sĩ Đinh Thế Hiển cho rằng "Mỹ rút khỏi TPP, Việt Nam không những không bị ảnh hưởng mà thậm chí còn tốt hơn".
Trang CNSNews.com, một trang mạng tin tức của Mỹ có lập trường bảo thủ, đăng một bài viết nói rằng "Tổng thống Trump hủy bỏ TPP, một hiệp định bao gồm việc giao thương với nhà nước cộng sản Việt Nam, là hiệp định hợp thức hóa các doanh nghiệp quốc doanh". Bài báo trích dẫn phúc trình thường niên về nhân quyền của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ theo đó : "Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nhà nước độc tài, độc đảng, do đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo".
Bài báo trích lại lời nói đầu trong thỏa thuận TPP rằng "các quốc gia tham gia thỏa thuận công nhận 'vai trò hợp pháp' của các doanh nghiệp thuộc quyền sở hữu nhà nước và một mục đích của TPP là 'cổ vũ một sân chơi bình đẳng' giữa các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước".
Tiến sĩ kinh tế Lê Đăng Doanh nói với VOA rằng việc đề cập đến nhà nước "cộng sản" và "doanh nghiệp nhà nước" như trong bài báo của CNSNews là không có căn cứ :
"Hiệp định TPP có hẳn một chương về doanh nghiệp nhà nước, trong đó không có bất kỳ một hạn chế nào về số lượng doanh nghiệp nhà nước, chỉ có quy định rằng doanh nghiệp nhà nước phải cạnh tranh một cách bình đẳng, phải công khai minh bạch, không có bất kỳ ưu tiên nào. Việc bài báo này đề cập đến chính quyền cộng sản và doanh nghiệp nhà nước là đề cập không có căn cứ gì cả. Vì từ trước đến nay trong quá trình đàm phán không ai nhắc đến việc Việt Nam là chính quyền cộng sản cả".
Chuyên gia kinh tế hàng đầu của Việt Nam cũng bày tỏ sự thất vọng sau khi Tổng thống Trump ký sắc lệnh rút Hoa Kỳ ra khỏi TPP :
"Tôi hết sức thất vọng vì quyết định của Tổng thống Donald Trump, đã ký quyết định rút khỏi TPP, Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương. Tôi nghĩ rằng việc rút khỏi TPP cũng không có lợi cho Hoa Kỳ, bởi vì người ta cho rằng Hoa Kỳ là một đối tác thiếu tin cậy. Hoa Kỳ là người dẫn đầu trong việc đàm phán, ký kết. Bây giờ thay ông tổng thống rồi rút khỏi hiệp định. Đây là điều đáng tiếc".
Tiến sĩ Doanh cho biết, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 22,1% trong tổng kim ngạch của Việt Nam. Kinh tế Hoa Kỳ và kinh tế Việt Nam có tác dụng bổ sung cho nhau và ít cạnh tranh lẫn nhau. Tuy nhiên, tiến sĩ Doanh nói rằng Việt Nam phải nỗ lực tìm kiếm thị trường nhiều hơn :
"Việc Hoa Kỳ rút khỏi hiệp định TPP sẽ đòi hỏi Việt Nam phải có nỗ lực để tìm kiếm những thị trường xuất khẩu khác, thúc đẩy quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong tương lai. Có thể là thúc đẩy chi tiết hiệp định thương mại song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Hoặc cùng với các đối tác khác để tiếp tục thúc đẩy một hiệp định TPP mà không có Hoa Kỳ như Nhật Bản, Canada, Australia, hoặc những nền kinh tế có quan hệ thương mại rất lớn với Việt Nam".
Thỏa thuận thương mại TPP gồm 12 quốc gia là một phần cốt lõi trong chiến dịch xoay trục sang Châu Á của cựu Tổng thống Barack Obama. Chính quyền Obama vất vả nhiều năm để hoàn tất thoả thuận nhưng ngay đảng Dân chủ của ông Obama cũng có người tỏ thái độ hoài nghi về thỏa thuận này.
Trong chiến dịch tranh cử tổng thống, ông Trump chỉ trích TPP là một "thảm họa tiềm tàng đối với nước Mỹ" bởi nó làm "tổn hại lĩnh vực chế tạo sản xuất của Hoa Kỳ".
********************
Phản ứng của Việt Nam trước việc Hoa Kỳ thông báo rút khỏi TPP (Tin Tức, 24/01/2017)
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình. Ảnh: Tiến Tuấn.
Ngày 24/1/2017, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của Việt Nam trước việc Hoa Kỳ thông báo rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình nêu rõ :
"Trong 6 năm qua, 12 nước Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương đã rất nỗ lực đàm phán, hoàn tất ký Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, một Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Nếu được triển khai, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương sẽ đáp ứng lợi ích chung của tất cả các nước thành viên, không chỉ tạo động lực mới cho quan hệ kinh tế - thương mại giữa các nước, mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với hợp tác, liên kết kinh tế và sự ổn định, thịnh vượng của khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.
Việt Nam coi việc tham gia Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương và các Hiệp định thương mại tự do (FTA) khác là một trong các bước triển khai chủ trương chủ động và tích cực hội nhập kinh tế sâu rộng và toàn diện, hoàn thiện hệ thống pháp luật và thể chế kinh tế thị trường, tạo động lực mới để phát triển, đồng thời đóng góp vào xu thế hội nhập, liên kết kinh tế khu vực.
Theo đó, Việt Nam sẽ tiếp tục quá trình đổi mới, đẩy mạnh chuẩn bị trong nước, để bảo đảm thực thi có hiệu quả các cam kết của các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã và sẽ tham gia".
TTXVN/Tin Tức
******************
Tác động đến Việt Nam sau khi Mỹ rút khỏi TPP ? (BBC, 24/01/2017)
Tân Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh chính thức rút khỏi TPP theo cam kết lúc tranh cử - Reuters
BBC ghi nhận ý kiến của giới quan sát trong và ngoài Việt Nam về tác động đến kinh tế - chính trị Việt Nam sau khi tân Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh chính thức rút khỏi TPP.
Thỏa thuận thương mại, được ký kết bởi 12 quốc gia, vốn được coi là giúp Việt Nam hưởng lợi nhiều nhất khi Quốc hội Mỹ thông qua.
Theo trang Diplomat, ước tính rằng vào năm 2030, TPP (nếu có) sẽ thêm 10% vào tăng trưởng GDP và tăng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam 30%.
"Điều chúng ta vừa mới làm là một điều vô cùng to lớn cho người lao động Mỹ", ông Trump nói khi đặt bút ký lệnh xóa bỏ sự tham gia của Mỹ trong hiệp định này.
Hôm 24/1, trao đổi với BBC từ Hà Nội, chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành nói : "Theo tôi, đây không phải là quyết định khôn ngoan của ông Trump vì việc rút khỏi TPP cũng có thể ảnh hưởng không tốt cho cả nền kinh tế Mỹ chứ không hẳn là cho Việt Nam và các thành viên khác tham gia hiệp định này".
"Vì các doanh nghiệp Mỹ mong muốn sản xuất hàng hóa với chi phí thấp nhất để thu được nhiều lợi nhuận khi bán sang những thị trường khác".
"Hệ lụy của việc Mỹ rút khỏi TPP với Việt Nam không phải là điều ghê gớm lắm vì hiệp định chưa được triển khai trên thực tế".
"Dù không còn TPP, Việt Nam vẫn có những hiệp định song phương và đa phương khác trước mắt".
"Và dù có ký kết hiệp định nào thì Hà Nội vẫn cố xây dựng quan hệ tốt nhất có thể với Trung Quốc vì giao thương với nước láng giềng đang giữ vị trí số một hiện nay".
"Tôi cho rằng không có TPP, Việt Nam vẫn đang tìm cách đổi mới kinh tế, thể chế để tiến lên chứ không giẫm chân tại chỗ hoặc ngồi chờ hưởng lợi từ một hiệp định nào đó".
Hôm 24/1, từ Đại học Strasbourg, Pháp, Tiến sĩ Nguyễn Văn Phú nói với BBC : "Trước hết, hãy nhìn rõ TPP là một hiệp ước chưa có hiệu lực, chỉ đang bàn thảo trên giấy".
"Do đó, về khía cạnh kinh tế, TPP chưa có hiệu lực nhiều, chỉ có ảnh hưởng đến quyết định của một số công ty, đã chuyển đầu tư qua Việt Nam từ các nước khác, nhất là Trung Quốc vì họ dự đoán là TPP sẽ thành hiện thực".
"Ngoài ra, kinh tế Việt Nam đã và đang phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc thì đấy là một thực tế !"
"Do đó, không có TPP thì thực trạng kinh tế Việt Nam phụ thuộc vào Trung Quốc là điều không có gì bàn cãi".
"Vấn đề có giảm hay tăng phụ thuộc vào Trung Quốc tới đâu thì hoàn toàn tùy vào khả năng điều hành chính sách kinh tế và thương mại của Việt Nam".
"Mới đây, Hà Nội cho thấy những động thái muốn giảm phụ thuộc vào Trung Quốc như đàm phán các Hiệp định thương mại tự do (FTA) với Châu Âu, Hàn Quốc… Đấy là điều tốt !"
"Về mặt kinh tế, dù không có TPP, nếu có các FTA với các nước khác thì chí ít cũng sẽ giúp giảm lệ thuộc vào Trung Quốc".
Việt Nam đang mong muốn hội nhập kinh tế toàn cầu - Reuters
"Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, do TPP có các điều khoản kèm theo như tiêu chuẩn lao động (có hay không công đoàn độc lập), thị trường công, tiêu chuẩn kỹ thuật… với yêu cầu cao hơn các FTA thông thường, nên việc không có TPP sẽ gây thất vọng lớn đối với Việt Nam".
"Tuy nhiên, nếu muốn thì Việt Nam vẫn có thể tự mình hoặc đàm phán với các đối tác khác để xây dựng các tiêu chuẩn đó, mục tiêu là phát triển xã hội".
"Về yếu tố địa chính trị, từ nay không có TPP, khu vực Châu Á Thái Bình Dương sẽ nhìn thấy một Trung Quốc càng mạnh mẽ hơn nữa".
"Không biết lúc đó sẽ ra sao. Không biết Hoa Kỳ và các đồng minh khác có chiến lược gì khác để thay thế".
"Việt Nam sẽ đóng vai trò gì trong đó và khu vực biển Đông sẽ ra sao... đó là những câu hỏi khó trả lời".
Từ khi có việc đàm phán về TPP, một số nhà hoạt động nhân quyền liên quan Việt Nam cho rằng TPP sẽ thúc đẩy nhân quyền, vì có các điều khoản về quyền của người lao động và thành lập nghiệp đoàn độc lập.
Hôm 24/1, trả lời BBC từ bang California, Mỹ, luật sư Trịnh Hội, giám đốc điều hành tổ chức VOICE, nói: "Nếu chỉ nhìn tác động của việc không có TPP ở khía cạnh nhân quyền thì cũng tùy là mình đang xem xét vấn đề một cách ngắn hạn hay dài hạn".
"Có thể trong thời gian một, hai năm tới, vấn đề nhân quyền sẽ khó được cải thiện vì Mỹ không còn gì để cho và mặc cả đối với Việt Nam".
"Tuy nhiên, trong thời gian 5, 6 năm nữa, tôi nghĩ chắc chắn tình hình nhân quyền sẽ được cải thiện".
"Lý do đơn giản là bởi vì nhân quyền là vấn đề mà Mỹ sẽ luôn nhắc đến như là bổn phận của một nước lớn, một việc 'nghĩa' mà vì những giá trị tự do, dân chủ của nước Mỹ, họ phải làm".
"Lý do thứ hai đơn giản hơn. Tình trạng nhân quyền tốt hay xấu hơn là tùy vào mỗi người Việt đang sinh sống trong nước hay trên toàn thế giới".
"Và tôi biết chắc một điều là mỗi ngày sẽ có nhiều người quan tâm hơn, sẽ cùng nhau tranh đấu nhiều hơn và từ đó tình trạng nhân quyền sẽ tốt hơn".
TPP không có Mỹ ?
Từ Ottawa, luật sư Vũ Đức Khanh viết cho BBC về khả năng một hiệp định xuyên Thái Bình Dương không có Hoa Kỳ :
"Tin ABC News cho biết, hôm 14/01, trong chuyến công du Úc, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Thủ tướng Úc Malcolm Turnbukll có ra thông cáo rằng họ sẽ làm việc với nhau để đảm bảo các thỏa thuận thương mại tự do trong khuôn khổ Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sớm có hiệu lực cho dù có sự tham gia của Mỹ hay không".
Taro Aso và Shinzo Abe tại Quốc hội : liệu ông Abe có duy trì một hiệp định thương mại với khu vực không có Hoa Kỳ ? - XINHUAI
Sau buổi hội đàm với Thủ tướng Malcolm Turnbull, Thủ tướng Shinzo Abe nói : "Chúng tôi đồng ý rằng chúng tôi nên chứng minh một lần nữa với thế giới về tầm quan trọng của tự do thương mại. Chúng tôi khẳng định rằng chúng tôi sẽ phối hợp để TPP sớm có hiệu lực thi hành".
Hồi đầu tháng 12 vừa qua, trong một chuyến thăm chính thức Nhật Bản, Tổng thống Singapore Tony Tan Keng Yam cũng tuyên bố trước báo giới tại Văn phòng Thủ tướng Shinzo Abe rằng "Chúng tôi đã thảo luận về tầm quan trọng về kinh tế và chiến lược của TPP và nhất trí rằng tất cả các đối tác nên đảm bảo việc khẩn trương phê chuẩn để hiệp định sớm có hiệu lực".
Ông Vũ Đức Khanh nêu ra một khả năng tiếp :
"Hy vọng với những cuộc gặp này và đặc biệt chuyến thăm của Thủ tướng Abe, Tổng thống Trump sẽ xem xét lại và quay về bàn đàm phán để tìm kiếm một thỏa thuận mới có lợi cho tất cả các bên, đặc biệt thỏa mãn được những nguyện vọng chính đáng của "người lao động Mỹ".
************************
Việt Nam khẳng định đổi mới dù có TPP hay không (RFA, 25/01/2017)
Tổng thống Mỹ Donald Trump với sắc lệnh hành pháp Hoa Kỳ rút khỏi TPP được ký hôm 20/1/2017 tại Washington, DC. Ảnh chụp hôm 23 tháng 1 năm 2017. AFP photo
Việt Nam khẳng định tiếp tục đổi mới để chuẩn bị thực thi các Hiệp định thương mại tự do FTA đã và sẽ tham gia, dù có hay không có Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Hải Bình phát biểu như vừa nêu vào hôm qua, thứ ba 24/1, khi được báo chí Hà Nội hỏi về phản ứng của Việt Nam khi Hoa Kỳ rút khỏi TPP.
Việt Nam tham gia hoặc đã hoàn tất đàm phán khoảng 10 Hiệp định thương mại tự do FTA với các nước, đặc biệt FTA với EU đang trong quá trình chuẩn bị ký kết phê chuẩn và thực thi. Tuy rằng các tiêu chuẩn về quyền của người lao động trong đó có quyền lập hội, sở hữu trí tuệ hoặc tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm có thể ở mức thấp hơn TPP, tuy nhiên Việt Nam vẫn phải cải cách pháp luật và thể chế thì mới có thể thực thi để hưởng lợi.
Được biết ngay sau khi nhậm chức hôm 20/1 vừa qua Tổng thống Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp đầu tiên với nội dung rút Hoa Kỳ khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương TPP.
TPP bao gồm 12 nước Australia, New Zealand, Việt Nam, Singapore, Malaysia, Brunei, Nhật Bản, Chi Lê, Peru, Mexico, Hoa Kỳ và Canada. Hiệp định đã được hoàn tất đàm phán vào cuối năm 2015 và được chính thức ký vào ngày 4 tháng 2 năm 2016 ở New Zealand. Các nước đang trong quá trình phê chuẩn TPP, riêng Nhật Bản vừa hoàn tất mọi thủ tục thông qua hiệp định này.
Với việc Hoa Kỳ rút khỏi TPP thì Hiệp định này không hiện thực, vì TPP có điều khoản quy định hiệp định chỉ có hiệu lực khi được ít nhất 6 quốc gia thành viên phê chuẩn trước tháng 2/2018 và các nước này phải có GDP tổng sản phẩm nội địa gộp từ 85% GDP nội khối trở lên. Trong khi đó Hoa Kỳ có GDP khoảng 65% toàn khối.