Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Châu Á

30/06/2018

Hun Sen củng cố chế độ độc tài từ cá nhân sang gia đình trị

Tổng hợp

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền : "Hun Sen là nhà độc tài quân sự" (VOA, 30/06/2018)

Thủ tướng Campuchia Hun Sen đã tr thành ‘mt nhà đc tài quân s hoàn toàn’ vi s h tr đc lc ca các tướng lĩnh quân đi và cnh sát, T chc Theo dõi Nhân quyn (HRW) cho biết trong mt bản phúc trình được công b hôm th Năm ngày 28/6.

campu1

Thủ tướng Campuchia Hun Sen và phu nhân, bà Bun Rany

Với ta đ ‘12 người bn thu ca Campuchia : Quá trình vi phm nhân quyn lâu dài ca các tướng lĩnh ca Hun Sen’, bn phúc trình dài 213 trang cho thy mc đ kim soát cá nhân ca ông Hun Sen đi vi lực lượng quân đi và cnh sát thông qua danh sách 12 quan chc an ninh cp cao vn ‘to thành xương sng ca mt chế đ chính tr chuyên chế và đàn áp’.

Bản phúc trình được đưa ra trong bi cnh Campuchia sp din ra cuc tng tuyn c 5 năm mt ln vào tháng Bảy mà nhiu kh năng Đng Nhân dân Campuchia (CPP) do ông Hun Sen lãnh đo s tiếp tc chiến thng đ đm bo cho ông thêm mt nhim kỳ Th tướng na sau khi ông đã có nhng hành đng đàn áp các lãnh đo đi lp và đnh đim là gii tán Đng Cu nguy Dân tộc (CNRP) hi năm ngoái.

Nhiều người trong s 12 tướng lĩnh này, trong s đó có tướng Pol Saroeun, tư lnh ti cao ca các lc lượng vũ trang hoàng gia Campuchia và Tướng Neth Savoeun, tư lnh cnh sát ti cao ca Campuchia, đu tng phc v trong quân đội Khmer Đ cùng vi bn thân Hun Sen.

Mỗi người trong s các tướng lĩnh này có được đa v cao và chc v béo b như hin nay là nh vào các liên h chính tr và cá nhân vi Hun Sen trong vòng trên dưới hai thp niên qua, theo thông cáo báo chí ca HRW. Theo đó, ông Hun Sen đã tạo dng được nn cai tr chuyên chế ca mình bng cách ct nhc các tướng lĩnh da trên lòng trung thành ca h đi vi ông.

"Thay vì phục v dân chúng, nhng tướng lĩnh này li đi bo v cho s cai tr ca ông Hun Sen vn đã cm quyền được 33 năm", thông cáo viết và cho biết mi người trong s h đu th hin s sn sàng vi phm nhân quyn cho Hun Sen.

HRW còn cho rằng mc dù phc v trong chính quyn vi mc lương chính thc khá khiêm tn nhưng các tướng lĩnh này ‘đã gom được mt lượng tài sn kếch xù không rõ ngun gc’.

"Qua nhiều năm, ông Hun sen đã to dng và phát trin thành phn ch cht ca các tướng lĩnh an ninh vn thc thi mnh lnh ca ông ta mt cách bo lc và tàn nhn", ông Brad Adams, giám đc Á Châu ca HRW, được dẫn li nói.

"Tầm quan trng ca các tướng lĩnh này đã tr nên càng rõ ràng hơn trước cuc bu c vào tháng By khi h tiến hành đàn áp các nhà báo, các đi th chính tr và nhng người phn đi chính ph và vn đng công khai cho Hun Sen", ông nói thêm.

Bản báo cáo tường trình li trách nhim ca 12 tướng lĩnh cao cp này trong các vi phm nhân quyn Campuchia t cui nhng năm 1970 cho đến nay.

Mặc dù các quan chc này có trách nhim pháp lý hành đng vì li ích ca quc gia thay vì đng phái và phi thc thi chc trách mt cách trung lp và không thiên v nhưng tt c h li ‘hành đng mang tính đng phái công khai’, theo HRW.

Theo đó, tất c các tướng lĩnh này đu là thành viên ca y ban trung ương Đng CPP và do đó h phi thc thi tt c các chính sách của Đng. Điu này, theo HRW, là mâu thun vi các chun mc nhân quyn quc tế vn đòi hi các quan chc không được có thái đ đng phái khi thc thi chc trách và không được thiên v đng này so vi đng kia.

Tổ chc Theo dõi Nhân quyn cho biết t lâu họ đã theo dõi và ghi li nhng vi phm nhân quyn quá mc ca chính quyn Hun Sen. Theo đó, trong hơn ba thp niên, hàng trăm các nhà báo, các nhân vt đi lp, các lãnh đo công đoàn và nhng người khác đã b sát hi. Mc dù trong nhiu trường hp những kẻ đng sau nhng v vic này ‘là các thành viên ca lc lượng an ninh’, nhưng ‘không có trường hp nào mà chính quyn thc hin điu tra và truy t mt cách đáng tin cy, nói gì đến kết ti th phm’ và trong mt s trường hp, ‘nhng k ra tay b truy tố còn cp trên ra lnh cho h li không h hn gì’.

Ngoài ra lực lượng an ninh Campuchia còn ‘bt gi tùy tin, đánh đp, quy ri và đe da nhiu người ch trích chính quyn, trong đó có nhng nhà hot đng nhân quyn, các nhà hot đng công đoàn hay đấu tranh về quyn li đt đai, các blogger và nhng người khác bày t quan đim trên mng’.

"Không có nhà độc tài nào vươn ti hay tr trên đnh quyn lc mà không có s h tr ca nhng con người tàn bo khác", ông Adams nói và nhc li vic nhóm tướng lĩnh trụ ct này ca Hun Sen cũng không thêm đếm xa gì đến nn dân ch hay tính đa nguyên chính tr cũng ging như Hun Sen trong sut 33 năm cm quyn ca ông".

"Cũng như ông ch ca h, các viên tướng này cn phi được ch mt đt tên và phi chu trách nhim cho nhiu ti ác ca h".

Hun Sen làm Thủ tướng Campuchia t năm 1985. K t năm 2015, ông tr thành Ch tch ca Đng CPP. Sau khi Tng thng Zimbabwe, Robert Mugabe, b lt đ trong mt cuc đo chính hi năm ngoái, gi đây ông Hun Sen nm trong sm nhà lãnh đạo chuyên chế ti v lâu nht trên thế gii.

HRW cho biết ông Hun Sen công khai to dng s sùng bái cá nhân cho ông y, trong đó có vic đt tên ông cho hàng trăm trường hc mà nhiu trường trong s này được xây bng tin ca các nhà tài tr. Hun Sen t gi mình là ‘tướng năm sao vĩnh vin’ trong khi danh hiệu chính thc ca ông là ‘Samdech Akka Moha Sena Padei Techo Hun Sen’ vn dch ra nghĩa đen là ‘Tư lnh ti cao vĩ đi được tán dương huy hoàng ca quân đi chiến thng vinh quang’.

"Hun Sen thật s đã tr thành mt nhà đc tài quân s hoàn toàn, điều mà ông y hy vng có th che giu vi màn bu c vào tháng By vn s không h t do hay công bng", t Guardian dn li ông Phil Robertson, phó giám đc ph trách Châu Á ca HRW, nói.

"Điều mà bn phúc trình này cho thy là ci r quân s vn đnh hình chế đ ca Hun Sen", ông Robertson nói. " mi bước đi trong nhng năm nm quyn, Hun Sen đã tìm cách tp trung s kim soát đi vi quân đi và cnh sát dưới s ch huy trc tiếp ca ông y và vi s h tr ca 12 tướng lĩnh nguy him này".

Bên cạnh quân đội và cnh sát, Hun Sen còn có mt lc lượng cnh v - mt lc lượng quân s do cá nhân ông điu khin vn ch có 60 người vào gia nhng năm 1990 phát trin lên thành 23.000 lính vào năm 2015, Guardian dn li ông Lee Morgenbesser, mt chuyên gia v các chế đ chuyên chế Đông Nam Á, cho biết.

Sự đàn áp ca chính ph Hun Sen din ra khi ông lo s phe đi lp giành được quá nhiu s ng h trong dân chúng trong thi gian bu c sp đến và s đàn áp này din ra thun li vi thay đi ca bi cnh quc tế.

Trung Quốc đang đu tư hàng t đô la M vào Campuchia nm trong d án ‘Mt vành đai, Mt con đường’ ca h và Bc Kinh sn sàng hu thun cho chế đ chuyên chế ca Hun Sen. Bc Kinh đã tuyên b rng cuc bu c vào tháng By ti s din ra ‘t do và công bằng’.

Trong khi đó, chính quyền Hoa Kỳ ca Tng thng Donald Trump không còn quan tâm đến nhng vi phm nhân quyn nhng quc gia như Campuchia hay Vit Nam như dưới thi ca Tng thng Barack Obama, ông Lee Morgenbesser nói thêm.

"Nói một cách đơn giản, chính quyền này ca M không quan tâm đến dân ch và nhân quyn Đông Nam Á và điu đó là tin đ đ cho Hun Sen gia tăng đàn áp", Morgenbesser nói. "Cuc chơi gi đây đã thay đi. Ông Hun Sen gn như không cn phi gi v chính danh trong cuc bu c sắp ti đi vi M - chng ai còn quan tâm na".

**********************

Hun Sen bổ nhiệm con trai làm tư lệnh Quân đội Hoàng gia Cam Bốt (RFI, 30/06/2018)

Hôm 30/06/2018 con trai cả của ông Hun Sen đã được bổ nhiệm hai chức vụ cao cấp trong quân đội, vào lúc thủ tướng Cam Bốt đang tìm cách mở rộng quyền lực gia đình.

campu2

Trung tướng Hun Manet, con trai cả của thủ tướng Hun Sen. Wikipedia/Hean Socheata/VOA Khmer

Trung tướng Hun Manet, con trai đầu của ông Hun Sen được thăng chức tư lệnh Quân đội Hoàng gia Cam Bốt, đồng thời phụ trách Bộ Tổng tham mưu. Năm nay 40 tuổi, ông Hun Manet tốt nghiệp trường võ bị West Point, vẫn tiếp tục là người đứng đầu đơn vị chống khủng bố của Bộ quốc phòng, và sẽ được thăng lên tướng bốn sao cho tương xứng với chức vụ mới.

Phát ngôn viên Bộ quốc phòng Cam Bốt, Chhum Socheat nói với AFP là sự thăng chức này dựa trên năng lực, chứ không phải do là con thủ tướng. Ông nói : "Chẳng có gì lạ cả, sự thăng tiến này dựa trên phẩm chất và kinh nghiệm trong quân đội của ông Hun Manet".

Thủ tướng Hun Sen, 65 tuổi, cầm quyền từ 33 năm qua, là một trong những nhà lãnh đạo trị vì lâu nhất thế giới, rất nhiều lần khẳng định sẽ tại vị trong một thập niên nữa. Ông bị cáo buộc xây dựng một đế chế chính trị, khi bổ nhiệm ba người con trai vào các chức vụ quan trọng.

Được biết con trai thứ hai của thủ tướng Hun Sen là Hun Manith hiện đang là người đứng đầu lực lượng tình báo quân đội vốn rất nhiều quyền hành, và con trai út Hun Many là dân biểu, lãnh đạo phong trào đoàn thanh niên của đảng cầm quyền.

Trong đợt này, nhiều lãnh đạo quân đội được điều chuyển, như tư lệnh lực lượng quân cảnh Sao Sokha trở thành tư lệnh không quân. Hai người khác là Pol Saroeun và Kun Kim đã rời chức vụ quân đội để ứng cử Quốc Hội trong kỳ bầu cử ngày 29/7 tới. Cả hai đồng minh trên của ông Hun Sen đều nằm trong số 12 tướng lãnh bị Human Rights Watch tuần này tố cáo phạm tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại.

Đảng Nhân dân Cam Bốt của ông Hun Sen được cho là sẽ thắng lớn trong kỳ bầu cử tới, vì đảng đối lập chính đã bị giải thể.

Thụy My

**********************

Cam Bốt : HRW công bố danh sách "12 tướng tay bẩn" (RFI, 29/06/2018)

Ngày 29/07/2018, người dân Cam Bốt đi bầu quốc hội mới. Cuộc bầu cử bị xem là thiếu công bằng từ khi đảng đối lập quan trọng nhất bị giải thể vào tháng 11 năm 2017. Sự kiện đảng Cứu Nguy Dân Tộc bị cấm hoạt động được giới quan sát xem là cách dọn đường cho đảng Nhân Dân của thủ tướng Hun Sen, cầm quyền từ 33 năm qua, độc chiếm chính trường với sự tiếp tay của một nhóm tướng lãnh thân cận. Đó cũng là kết luận của bản báo cáo "12 tướng bàn tay bẩn", Human Rights Watch công bố hôm nay, 29/06.

campu3

Ảnh minh họa : tướng Hing Bun Hieng, chỉ huy đội cận vệ của thủ tướng Hun Sen. Ảnh ngày 17/04/2018. Reuters/Stringer

Từ Phnom Penh, thông tín viên Juliette Buchez tường thuật :

Bộ quốc phòng Cam Bốt phản ứng tức khắc, mô tả bản phúc trình có nội dung xâm phạm chủ quyền đất nước. Báo cáo của Human Rights Watch nhắm vào 12 tướng an ninh Cam Bốt bị xem có trách nhiệm trong các vụ vi phạm nhân quyền liên tục.

Theo tổ chức phi chính phủ quốc tế, hầu hết các viên tướng này cho phép thuộc hạ sử dụng bạo lực một cách quá đáng, thậm chí giết người, đàn áp các cuộc biểu tình của dân chúng. Trong số họ, có người xuất thân là cán bộ của chế độ Khmer Đỏ, thủ phạm diệt chủng, tiêu diệt một phần tư dân số xứ Chùa Tháp từ năm 1975 đến 1979.

Tất cả đều là người thân cận của thủ tướng Hun Sen ít nhất từ 20 năm nay và đều là ủy viên trung ương đảng Nhân Dân, đảng của thủ tướng.

Quyền sinh hoạt chính trị của nhân viên an ninh được luật quốc tế bảo đảm. Tuy nhiên, theo Human Richts Watch, tại Cam Bốt, tham gia chính trị chồng chéo với bổn phận tôn trọng nhân quyền. Với sự hỗ trợ của nhóm hộ vệ này, thủ tướng Hun Sen thường xuyên bị tố cáo trấn áp mọi tiếng nói phê phán trước cuộc bầu cử ngày 29 tháng 7 tới.

Trong khi các quốc gia tây phương hoài nghi tính chính đáng của cuộc tuyển cử, Hoa Kỳ đi thêm một bước hôm 12/06 vừa qua. Tướng Hing Bun Hieng, chỉ huy trưởng lực lượng bảo vệ thủ tướng Hun Sen, bị Washington cấm nhập cảnh. Tài sản ở Mỹ bị phong tỏa.

Tú Anh

***********************

Dù Hun Sen thân Bắc Kinh, quan hệ Campuchia-Việt Nam không thể đổ vỡ ? (VOA, 27/06/2018)

Nếu bí quyết đ tr nên có ch đng trong làng báo đi lp ca Campuchia là có ging điu bài Vit Nam thì quy lut bt thành văn ca các kênh truyn hình do chính ph kim soát cht ch là tránh càng xa lun điu này càng tt.

campu4

Thủ tướng Campuchia Hun Sen là người được Vit Nam đưa lên lãnh đo Campuchia

Với tt c các kênh truyn hình mặt đt hoc là thuc s hu ca các quan chc hàng đu ca Đng Nhân dân Campuchia (CPP) hoc thuc s hu ca các đng minh ca h, thì đó là chun mc mà tt c các cơ quan truyn thông mun được các nhà lãnh đo mà Hà Ni dng lên vào tháng Giêng năm 1979 ưu ái phi c gng hết sc lưu ý.

Tuy nhiên điều này đã thay đi vào ngày 13/6 khi Soy Sopheap, mt người vn ni tiếng là tay chân ca Th tướng Hun Sen, s dng chương trình trò chuyn trên truyn hình ca ông ta trên kên BTV News – vn thuc s hữu ca con gái Hun Sen là Hun Mana – đ nêu lên ý tưởng v biu tình chng Vit Nam.

Để ý đến các cuc biu tình mi đây Vit Nam v lut đc khu trong đó có điu khon cho thuê đt 99 năm mà nhng người biu tình cho rng s cho các công ty Trung Quc thuê, Sopheap than phiền v s hin din tương t ca Vit Nam vi các khu đt cho thuê vi 99 năm trên đt Campuchia vi ‘gn 30.000 hectare’. Soy Sopheap thm chí còn cáo buc Ngoi trưởng Vit Nam Phm Bình Minh là ‘khinh thường Campuchia’.

Trong màn độc thoại kéo dài 12 phút, Sopheap, người cũng là tng biên tp ca trang mng Deum Ampil có lp trường ng h CPP và là người sáng lp trang tin yêu thích nht ca Hun Sen, Fresh News, đã đt vn đ ti sao Phnom Penh không chng kiến các cuc biu tình tương tự chng Vit Nam Campuchia.

"Khi người dân Vit Nam chng Trung Quc, h có đ can đm đ lên tiếng, nhưng chúng ta chưa bao gi đ can đm đ lên tiếng do chúng ta luôn s Vit Nam", Sopheap nói. "Gi đây tôi s lên tiếng. Tôi s lên án và tôi s đi biểu tình".

"Cũng cùng là một vn đ mà chúng ta đã nhìn thy bùng n thành các cuc biu tình Vit Nam – người dân Campuchia nên suy ngm", ông nói. "Người dân Campuchia cũng có quyn biu tình phn đi".

Đối vi mt s người thì đây có l là điu bt ngờ. Nhưng đi vi nhiu người khác, đó ch là bng chng mi nht sau mt lot nhng bài báo hi năm ngoái cho rng vic Hun Sen theo đuôi Bc Kinh đã đy Đng CPP ngày càng xa ri Vit Nam.

Một bài báo hôm 27/3 trên t Asia Times có tiêu đ là ‘Hun Sen sn sàng liu đánh mt đng minh lâu năm nht’ ca tác gi Alan Parkhouse, người va ri khi chc v tng biên biên tp ca t Khmer Times có quan đim thân chính ph, thm chí còn cho rng bn thân Vit Nam đã quay lưng li vi Th tướng Campuchia.

"Việt Nam đã nói với Hun Sen rt thng thng rng ông đã nm quyn quá lâu gi đã đến lúc phi ra đi", Parkhouse dn li mt quan chc chính ph cp cao ca Campuchia cho biết. "Hai vn đ khiến Hà Ni bc mình nht là mi quan h cht ch ca Hun Sen vi Trung Quốc và vic trc xut công dân Vit Nam khi Campuchia".

Tuy nhiên nếu mi giao tình kéo dài 40 năm gia Hun Sen vi Vit Nam đã tr nên xu đi do vic ông kết thân vi Bc Kinh và vic Phnom Penh thay mt Trung Quc phá hoi s đoàn kết ca Asean trên Bin Đông thì đó cũng là điu được gi kín.

Từ nhng chuyến thăm viếng ln nhau đy phn khi cho đến vic khánh thành nhng trường hc và bnh vin cht lượng cao ca Vit Nam Phnom Penh, mi quan h gia Vit Nam và Campuchia dường như đã vượt qua được những sóng gió vn gây ra căng thng trong quan h ngoi giao gia hai nước.

"Các nhà lãnh đạo và gii chc Vit Nam có đu óc thc dng", ông Carl Thayer, giáo sư danh d ti Hc vin Quc phòng Úc và là chuyên gia v Vit Nam, cho biết. "H không chng đối quan hệ cht ch gia Campuchia và Trung Quc bi vì Vit Nam cũng mun có mi quan h cht ch và hp tác vi Bc Kinh".

Ông Thayer, vốn cũng là quan sát viên chính thc ca cuc bu c Campuchia do Liên Hip Quc t chc vào năm 1993, cho biết t Quân đi Nhân dân ca Vit Nam vn liên tc đăng tin các s quan Campuchia tt nghip t các trường quân s Vit Nam và rng Vit Nam vn tiếp tc chăm sóc y tế min phí cho các quân nhân Campuchia được gi sang.

Theo ông thì Hà Nội ‘nhm v dài hn’ và ‘ưu tiên s n đnh trong nước ca Campuchia’ và tin rng h cn phi chung sng – thay vì đu tranh – vi nh hưởng ngày mt gia tăng của Bc Kinh. "Nói cách khác", ông Thayer nói, "Cho dù Hà Ni có quan ngi v nh hưởng ngày càng tăng ca Trung Quc Campuchia như thế nào đi na, Vit Nam cũng không có lp trường trng pht Phnom Penh".

Bản thân ông Hun Sen cũng cho thy ít có du hiu ct đt vi Hà Ni – ngay c khi truyn thông b đ ông Hun Sen, như Soy Sopheap, mi đây được t do lên án Vit Nam.

Chỉ vài tun sau cuc bu c các hi đng đa phương hi năm ngoái, Th tướng Hun Sen đã công khai k nim tròn 40 năm ngày ông bỏ Khmer Đỏ chy sang Vit Nam bng cách tái hin con đường băng qua biên gii đy nguy him mà ông đã đi năm nào. Khi đó, ông đã k li làm sao mà không có nước nào khác đến giúp Campuchia vào lúc đó.

Với s có mt ca ba người con trai ca ông, Hun Sen đã tổ chc mt bui l biên gii bên phía Campuchia trước khi li b đ tái hin li chuyến vượt biên ri sau đó lên xe chy ti mt bui l k nim khác do các quan chc Vit Nam t chc. Đáng lưu ý là hành trình đi vào Vit Nam ca ông sau đó đã được chuyn thành phim tài liu phát sóng trên truyn hình vào gi vàng.

Một tháng sau đó, người va tái đc c Tng bí thư ca Đảng cộng sản Vit Nam, ông Nguyn Phú Trng, đã đến Phnom Penh trong chuyến công du nước ngoài đu tiên sau khi tái đc c.

Trong chuyến thăm đó, ông Trọng đã công b Vit Nam s tài tr 25 triu đô la đ xây tòa nhà hành chính mi trong khuôn viên Quc hi Campuchia Phnom Penh như là ‘món quà k nim’ cho mi quan h tt đp gia hai nước. Vài ngày sau mt tượng đài Hu ngh Campuchia-Việt Nam được khánh thành thành ph cng Sihanoukville.

Đối vi nhng căng thng nếu có đang xut hin trong quan h song phương thì khó mà nói rng đó là bt đu hình thành s tan rã trong quan h.

Trong một bài phân tích mi đây trên tp chí Southeast Asian Affairs, ông Steven Heder, một chuyên gia lâu năm v Campuchia và là mt chuyên gia nghiên cu ti Trường Nghiên cu Phương đông và Châu Phi London, đã tp hp các bài báo ca c Vit Nam và Campuchia đ cho thy rng mi quan h gia Hà Ni và Phnom Penh vượt quá nhng quan ngi ngoi giao thông thường.

Bài viết này, có ta đ ‘Campuchia-Vit Nam : Mi quan h đc bit chng li các thế lc thù đch và không thân thin’, lp lun rng các đng cm quyn Campuchia và Vit Nam, vi nn tng chung là chủ nghĩa cng sn, đã duy trì mi quan h cht ch khác thường do cùng chia s mi quan ngi v vic lãnh th ca nước kia được các thế lc ‘thù đch’ li dng.

Do đó, mối quan h song phương được thu hiu tt nht, theo ông Heder, không phi qua lăng kính của mi quan h hai quc gia mà là mi quan h gia hai đng – Đng CPP ca ông Hun Sen và ‘người anh c’ ca h là Đảng cộng sản Vit Nam – hay qua mi quan h gia Quân đi Hoàng gia Campuchia và Quân đi nhân dân Vit Nam.

"Hai chủ đ bao trùm trong mối quan h gia hai quân đi là xét v lch s thì lúc nào cũng vy vào nhng lúc nguy nan nht cũng ch có mi Vit Nam là giúp đ Campuchia và hin ti Quân đi nhân dân Vit Nam đang sn sàng giúp đ Quân đi Hoàng gia Campuchia ‘trong mi tình hung’, bao gồm bt c lúc nào mà ‘Đng CPP gp khó khăn,’ ông Heder viết.

"Hun Sen đã mô tả mi quan h gia hai nước như ‘môi vi răng’ da trên cơ s là ‘mi quan h chính tr’ gia hai quân đi. Trong ngôn ng ca các Đảng cộng sản Châu Á thì khái nim ‘quan hệ như môi vi răng’ ý mun nói mi s đoàn kết gia quân đi hai bên chng li k thù chung trong thi chiến", ông gii thích.

Thật vy, phe đi lp Campuchia không th nào quên vic ông Hun Sen đi thăm chính thc Vit Nam ch vài ngày trước khi ông đàn áp những người phn đi Phnom Penh hi tháng Giêng năm 2014 vn chng li chuyến thăm này cũng như chuyến thăm ca Th tướng Vit Nam đến Phnom Penh vài ngày sau đó.

Để đúc kết quan đim ca Vit Nam v Phnom Penh, ông Heder đt Đng CPP, vn thường nhn mạnh lòng biết ơn vai trò ca Vit Nam trong vic giúp đ lt đ Pol Pol, đi nghch vi k thù truyn kiếp ca ông Hun Sen là Đng Cu nguy Dân tc Campuchia (CNRP) mà các lãnh đo ca đng này lâu nay vn cho là Vit Nam phi chu trách nhim v s ra đời của Khmer Đ.

Quan trọng nht đi vi Vit Nam là Đng CNRP đi din cho ‘xu thế đòi đt nguy him’ nhưng cũng là mt xu thế rng rãi trong chính gii Campuchia vn không chu t b tuyên b ch quyn lch s đi vi mt s vùng trong lãnh th Vit Nam. Ông Sam Rainsy, lãnh đạo CNRP, thm chí còn nói rng đng này ng h tuyên b ch quyn ca Trung Quc trên Bin Đông.

Heder nhắc li rng sau mt cuc gp hi năm 2016 vi ông Hun Sen Hà Ni, Ch tch Vit Nam Trn Đi Quang ‘khng đnh chính sách nht quán là ủng h Đng CPP và đánh giá cao s kiên đnh ca Campuchia trong vic không cho phép bt c thế lc thù đch nào s dng lãnh th nước này đ phá hoi hòa bình, an ninh và n đnh ca Vit Nam".

Chủ tch Quang ‘đã khuyên Th tướng Hun Sen có s đ phòng, không cho phép các thế lc cc đoan khơi dy hn thù dân tc hay phá v hay phá hoi mi quan h hp tác và hu ngh gia hai nước’ – mt s nhm rõ ràng đến thế lc ngày càng ln mnh ca Đng CNRP sau cuc tng tuyn c gây tranh cãi ca Campuchia vào năm 2013.

Từ bi cnh này, vic lâu nay Vit Nam vn da vào CPP đ duy trì s n đnh ca Campuchia đã tr thành th chế hóa. Nó đã có thêm ‘ý nghĩa tâm lý và có th là ý nghĩa hành đng vi tư cách là mt liên minh quân s nhm chng li bt kỳ s thay đổi chính tr nào mà s đưa các thế lc thù đch hay phn t không thân thin lên nm quyn Campuchia,’ ông Heder nói.

Giá trị ca s ng h này đi vi Hun Sen – ít nht không phi trong vic hun luyn quân s tinh nhu và chăm sóc sc khe cho những người trung thành vi ông, đó là chưa nói vic th uy vi các thế lc trong nước do có có mt quân đi ln và có cm tình ngay sát bên – không h tm thường chút nào.

Về phn mình, phát ngôn nhân ca Hi đng B trưởng Campuchia, ông Phay Siphan, gii thích mối quan h song phương là hai bên hoàn toàn tin cy ln nhau đ gii quyết các bt đng.

"Cả hai phía đu có kinh nghim gii quyết các vn đ t năm 1979", Siphan nói vi t Cambodia Daily hai tháng sau khi tht bi ca hi ngh Asean hi tháng 7 năm 2016 mà vài ngày sau Bắc Kinh đã cho Phnom Penh món quà là 548 triu đô la M tin vin tr. "Các nước láng ging lúc nào mà không có khác bit", ông nói.

Suy cho cùng, theo ông Thayer, thì giới lãnh đo Vit Nam cũng có phe thân và phe chng Trung Quốc và những người lãnh đo này hiu tình cnh mà ông Hun Sen phi đi mt trong vic cân bng mi quan h lch s (cho dù là không được lòng dân chúng) vi Hà Ni vi nhng li ích ca vic quay sang vi Bc Kinh.

"Ngoài lập trường ln tiếng ng h Trung Quc ca Campuchia trong tranh chp Bin Đông mà do đó phá hoi s đng thun ca Asean thì Campuchia không đt ra mi đe da ct t nào đi vi Vit Nam", ông nói. "Khó mà thy được liu mi quan h thm thiết hơn gia Trung Quc và Campuchia s dn đến gia tăng sự thù đch gia Vit Nam và Campuchia".

Tuy nhiên cũng không phải không có kh năng s da dm ngày càng nhiu ca Hun Sen vào Trung Quc mt ngày nào đó s làm căng thng mi quan h vi Hà Ni và khi đó nhng li kêu gi biu tình chng Vit Nam n ca Soy Sopheap s tr nên mnh m hơn.

Tuy nhiên chừng nào Đng CPP vn còn nm quyn thì quan h gia hai nước khó mà rn nt.

(Theo bài phân tích của tác gi Alex Willemyns đăng trên The Diplomat ngày 26/6/2018)

Quay lại trang chủ
Read 731 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)