 | Tổng quan: | 3067651 |
IPDForum, 13/12/2020
Theo tin tức, Đảng Cộng sản Trung Quốc (Đảng cộng sản Trung Quốc) tiếp tục giẫm đạp lên tự do tôn giáo để duy trì vòng cương tỏa của mình lên người dân Trung Quốc.
Ví dụ, theo Đài Á Châu Tự do (Radio Free Asia, RFA) đưa tin vào cuối tháng 11 năm 2020, chính quyền Trung Quốc đã bắt giữ hơn 600 giáo sĩ Hồi giáo ở khu tự trị Tân Cương của tộc người Duy Ngô Nhĩ ở phía tây bắc Trung Quốc, trong số khoảng 1,8 triệu người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm thiểu số Hồi giáo khác bị giam ở các trại trong khu vực này kể từ năm 2017.
Giáo sĩ Talib Shareef phản đối những vụ đàn áp người Duy Ngô Nhĩ mà Đảng Cộng sản Trung Quốc bị cáo buộc trong một cuộc biểu tình vào tháng 7 năm 2020 tại Washington, D.C.
Ông Abduweli Ayup, một nhà ngôn ngữ học người Duy Ngô Nhĩ đồng thời là nghiên cứu viên tại Mạng lưới Thành phố Quốc tế cho Người Tị nạn (International Cities of Refuge Network), cho biết các nhân vật tôn giáo là nhóm người bị nhắm đến nhiều nhất trong các trại, dựa trên các cuộc phỏng vấn với cựu tù nhân. Những người này cũng cho biết việc bắt giữ các giáo sĩ gây bức xúc trong cộng đồng người Duy Ngô Nhĩ của khu vực này, theo RFA đưa tin.
"Họ nói với tôi rằng sau khi những giáo sĩ đó bị bắt giữ, người Duy Ngô Nhĩ trở nên sợ… chết vì không có giáo sĩ nào để [cử hành] tang lễ cho họ," ông này nói trong một hội thảo trên web vào tháng 11 năm 2020 được tổ chức bởi Dự án Nhân quyền Duy Ngô Nhĩ (Uyghur Human Rights Project) ở Washington, D.C., có tiêu đề "Các giáo sĩ ở đâu? Bằng chứng cho thấy việc bắt giữ hàng loạt các nhân vật tôn giáo Duy Ngô Nhĩ" ("Where are the Imams? Evidence for mass detention of Uyghur religious figures").
Theo RFA đưa tin, Đảng cộng sản Trung Quốc cũng đã bắt giữ các nữ thủ lĩnh tôn giáo mà đóng vai trò quan trọng trong xã hội Duy Ngô Nhĩ mặc dù họ không hành lễ trong các nhà thờ Hồi giáo.
Theo một báo cáo của Jamestown Foundation vào tháng 9 năm 2020, Đảng cộng sản Trung Quốc đã nỗ lực để cải tạo một cách có hệ thống hơn 500.000 "người lao động nông thôn dư thừa" ở Tây Tạng trong bảy tháng đầu năm 2020 trong một chiến dịch cưỡng bức lao động tương tự như chiến dịch đã được thực hiện đối với người Duy Ngô Nhĩ ở tỉnh Tân Cương. Chiến dịch này, dù hiện tại có mức cưỡng chế thấp hơn so với chiến dịch đã áp đặt lên người Duy Ngô Nhĩ, nhưng có mục đích là định hướng lại và thế tục hóa những truyền thống tôn giáo của người Tây Tạng sao cho phù hợp với các mục tiêu của Đảng cộng sản Trung Quốc, ông Adrian Zenz, một nghiên cứu viên cao cấp thuộc bộ phận Nghiên cứu Trung Quốc của Quỹ tưởng niệm nạn nhân của chủ nghĩa cộng sản (Victims of Communism Memorial Foundation) viết.
Đảng cộng sản Trung Quốc trước đây đã coi các thực hành tôn giáo độc lập như là một mối đe dọa đối với sự cai trị của đảng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết, các báo cáo về sự can thiệp của Đảng cộng sản Trung Quốc vào các hoạt động tôn giáo đã gia tăng dưới thời Tổng Bí thư Tập Cận Bình cầm quyền.
"Việc áp bức những người có đức tin đã gia tăng theo chính sách Hán hóa (Sinicization) của ông Tập Cận Bình. Chính sách này nhằm mục đích thế tục hóa tôn giáo để đảm bảo rằng tôn giáo giúp thực hiện các mục tiêu của Đảng cộng sản Trung Quốc. Chính sách thực hiện được điều này một phần thông qua việc thiết lập các tổ chức tôn giáo được nhà nước công nhận nhằm kiểm duyệt và thậm chí sửa đổi cách thức mà người dân thuộc mọi tôn giáo thực hành đức tin của họ," bà Olivia Enos, chuyên gia phân tích chính sách cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Châu Á (Asian Studies Center) của Tổ chức Di sản (Heritage Foundation) và bà Emilie Kao, giám đốc Trung tâm Richard và Helen DeVos vì Tôn giáo và Xã hội dân sự (Richard and Helen DeVos Center for Religion and Civil Society), đã viết trong bài đăng vào tháng 10 năm 2020 trên tạp chí National Review.
"Trong công cuộc Hán hóa, việc điều tiết và can thiệp thô bạo vào thực hành tôn giáo đã gia tăng mạnh. Các tín đồ Cơ đốc giáo đã chứng kiến các cây thánh giá bị giật xuống từ nóc các nhà thờ, các nhà thờ bị phá hủy, và các mục sư, như Mục sư Wang Yi của Thu vũ Thánh ước Giáo hội (Early Rain Covenant Church), bị bỏ tù", họ viết. Là một phần của cuộc đàn áp, vào tháng 12 năm 2019 Đảng cộng sản Trung Quốc đã kết án ông Wang, một mục sư Cơ đốc giáo người Trung Quốc, chín năm tù, phạt tiền và tước quyền tham gia chính trị của ông này.
Tờ báo quốc doanh Thời báo Hoàn cầu (Global Times) đã đưa tin vào tháng 11 năm 2020 rằng Đảng cộng sản Trung Quốc còn dự định áp dụng các quy định cứng rắn hơn nữa để quản lý các hoạt động tôn giáo của người nước ngoài. Các chuyên gia cho biết: Đảng cộng sản Trung Quốc về mặt chính thức là một đảng phái vô thần và từ lâu đã coi các tổ chức tôn giáo nước ngoài là các thế lực thù địch mà phải chịu trách nhiệm về sự đau khổ và nhục nhã trong quá khứ của Trung Quốc. Đồng thời cũng coi các tổ chức này là con đường để các thế lực bên ngoài xâm nhập vào Trung Quốc cho các hoạt động khủng bố hoặc chia rẽ đất nước này.
Theo CNN đưa tin, cách đây hai năm, dưới áp lực của Đảng cộng sản Trung Quốc, Giáo hội Công giáo đã trao cho đảng này quyền hạn đối với việc phong chức cho các giám mục ở Trung Quốc và gần đây đã gia hạn thỏa thuận gây tranh cãi này thêm hai năm nữa. Các chi tiết cụ thể trong thỏa thuận chưa được công bố. Theo thống kê chính thức, Trung Quốc có 6 triệu tín đồ Công giáo.
Trong cuốn sách Hãy để chúng tôi mơ : Lộ trình đến một tương lai tốt đẹp hơn (Let Us Dream : The Path to A Better Future), được xuất bản vào tháng 11 năm 2020, Giáo hoàng Francis đã gọi tộc người thiểu số Duy Ngô Nhĩ của Trung Quốc là "dân tộc bị ngược đãi" và lần đầu tiên ghi nhận các vụ việc xâm phạm nhân quyền trên diện rộng ở khu vực Tân Cương của Trung Quốc, theo báo chí đưa tin.
Các nhà phê bình từ lâu đã cho rằng Đảng cộng sản Trung Quốc tiến hành các hoạt động chống tôn giáo để duy trì quyền lực của mình. Bà Enos và bà Kao đã viết trong tạp chí National Review : "Các hành vi vi phạm tự do tôn giáo trong nước của Trung Quốc đi ngược hoàn toàn với các quy chuẩn về nhân quyền quốc tế mà Liên Hợp Quốc cổ vũ". "Bảo vệ tự do tôn giáo cũng là một yếu tố đóng vai trò tối quan trọng trong việc chống lại những toan tính mà Trung Quốc cũng như các chính phủ tương tự khác lập ra để củng cố và tăng cường quyền lực của họ, dẫn đến những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng đến mức như diệt chủng và tội ác chống lại loài người".
***********************
Khánh An, VNTB, 13/12/2020
Ông trùm truyền thông Hồng Kông và người chỉ trích Bắc Kinh Jimmy Lai đã ra hầu tòa vào sáng thứ Bảy do cáo buộc theo luật an ninh quốc gia có thể khiến sẽ phải ngồi tù chung thân.
Ông bị cáo buộc thông đồng với nước ngoài khi kêu gọi các chính phủ ở nước ngoài trừng phạt Hồng Kông và Trung Quốc để phản ứng lại cuộc đàn áp các hoạt động ủng hộ dân chủ ở tại Hồng Kông.
Ông Jimmy Lai, 73 tuổi, là nhân vật cao cấp nhất bị buộc tội theo luật quy định nhắm vào phong trào ủng hộ dân chủ của Hồng Kông nhưng đã mang lại vẻ bình tĩnh cho trung tâm tài chính sau nhiều tháng biểu tình thường xuyên bạo lực.
Bộ an ninh quốc gia mới của cảnh sát đã buộc tội ông Lai vào thứ Sáu với tội "thông đồng với nước ngoài hoặc với các yếu tố bên ngoài để gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia" theo luật an ninh. Hành vi phạm tội có hình phạt lên đến tù chung thân.
Công tố viên nói với tòa án hành vi phạm tội của Lai từ ngày 1 tháng 7 đến ngày 1 tháng 12 là yêu cầu một quốc gia hoặc tổ chức, tổ chức hoặc cá nhân nước ngoài bên ngoài Trung Quốc đại lục, Hồng Kông và Ma Cao "áp đặt các biện pháp trừng phạt hoặc phong tỏa, hoặc tham gia vào các hoạt động thù địch khác" chống lại Hồng Kông và Trung Quốc.
Ông Lai cho biết ông thừa nhận cáo buộc.
Chánh án Victor So, một trong sáu thẩm phán được bà Carrie Lam (Lâm Trịnh Nguyệt Nga) lựa chọn để xử lý các vụ việc liên quan đến an ninh quốc gia, cho biết công tố cần thời gian để điều tra thêm hơn một nghìn tin nhắn từ các tài khoản Twitter của ông Lai, một số phương tiện các cuộc phỏng vấn của ông trên truyền thông, và các chuyến đi nước ngoài liên quan đến lời kêu gọi trừng phạt của Hoa Kỳ đối với Hồng Kông và Trung Quốc.
Sau buổi điều trần, những người ủng hộ ông Lai đã hô lớn những lời động viên và ông đáp lời bằng cử dấu hiệu hình trái tim.
Ông Lai là chủ sở hữu của tờ báo Hong Kong’s Apple Daily, một tờ báo nổi tiếng ủng hộ dân chủ và chỉ trích gay gắt các nhà chức trách. Cảnh sát đã đột kích vào trụ sở của tờ báo vào tháng 8 và bắt giữ một loạt nhân vật cấp cao của công ty kể cả ông Lai.
Tuần trước, ông Lai đã bị từ chối cho tại ngoại hầu tra và bị giam giữ cho đến tháng 4 sau khi bị buộc tội gian lận. Ông Lai đã được chuẩn bị để nộp đơn xin tại ngoại tại Tòa án Tối cao vào thứ Ba.
Tuy nhiên, luật quy định rằng không cho phép tại ngoại trừ khi thẩm phán có đủ cơ sở để tin rằng nghi phạm sẽ không tiếp tục gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia.
Hôm thứ Bảy, thẩm phán So đã từ chối đơn xin tại ngoại của ông Lai.
Sáng thứ Bảy, Ngoại trưởng Mỹ Pompeo đã tweet rằng "Luật an ninh quốc gia Hồng Kông là sự chế nhạo công lý. Tội của ông Jimmy Lai chỉ là nói lên sự thật về sự độc tài cũng như nỗi sợ về tự do của Đảng cộng sản Trung Quốc" và yêu cầu mọi cáo buộc chống ông Lai phải được bãi bỏ và trả tự do cho ông Lai ngay lập tức.
Luật an ninh quốc gia mới cũng cho phép một số phiên tòa được xét xử kín, hoặc thậm chí được xét xử ở Trung Quốc đại lục.
Sự đàn áp của Bắc Kinh đối với Hồng Kông, đặc biệt là các nhân vật chính trị nổi tiếng, đã tăng tốc đáng kể kể từ khi nước này áp đặt luật an ninh quốc gia vào tháng 6.
Các nhà lập pháp đối lập đã bị loại khỏi cơ quan lập pháp và các nhà hoạt động dân chủ hàng đầu đã bị bỏ tù.
Hai chục người đã bị bắt theo luật an ninh quốc gia và bốn người cho đến nay đã chính thức bị buộc tội.
Khánh An
********************
RFI, 12/12/2020
Sáng 12/12/2020, tỉ phú Lê Trí Anh (Jimmy Lai) ra trình diện trước một tòa án ở Hồng Kông, để đối mặt với cáo trạng, truy tố ông vì tội "câu kết với ngoại banga. Ông Lê Trí Anh bị cáo buộc đã kêu gọi quốc tế trừng phạt chính quyền Trung Quốc, do đàn áp phong trào dân chủ.
Hình ảnh ông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) bị cảnh sát áp giải, trên một sạp báo ở Hồng Kông, ngày 11/12/2020. © AFP
Hãng tin Pháp AFP cho hay, trước tòa, đại diện bên công tố khẳng định ông Lê Trí Anh đã phạm tội, khi yêu cầu một quốc gia nước ngoài, một định chế bên ngoài, một tổ chức hay một cá nhân bên ngoài lãnh thổ Hoa lục, Hồng Kông và Macao "áp đặt các trừng phạt hay cấm vận, hoặc có các hành động thù địch" chống lại Hồng Kông và Trung Quốc. Một thẩm phán, do lãnh đạo đặc khu Lâm Trịnh Nguyệt Nga lựa chọn, chuyên xét xử các vụ án liên quan đến an ninh quốc gia, cho biết bên công tố đã mất nhiều thời gian để điều tra về hơn 1.000 thông điệp trên Twitter của ông Lê Trí Anh, cũng như các cuộc trả lời phỏng vấn báo chí của ông.
Dựa trên nhiều nguồn thông tin, báo Apple Daily, do tỉ phú truyền thông Lê Trí Anh sáng lập, xác nhận là vụ án tập trung chủ yếu vào các thông điệp trên Twitter của nhà tỉ phú, cũng như các cuộc phỏng với truyền thông phương Tây. Tỉ phú họ Lê đã trả lời phỏng vấn CNN, Fox News, Bloomberg, le New York Times, la BBC, và nhiều phương tiện truyền thông trong và ngoài nước khác. Trước tòa, nhà tỉ phú tranh đấu 73 tuổi tỏ ra bình thản, ông tuyên bố thừa nhận các cáo buộc.
Nước Anh "sẽ tiếp tục gây áp lực"
Chính quyền Anh đặc biệt quan tâm đến vụ án này. Sau khi có thông tin về việc ông Lê Trí Anh bị truy tố về tội "câu kết với ngoại bang", hôm qua, 11/12/2020, trả lời báo giới, người phát ngôn của thủ tướng Boris Johnson cho biết : "Vương Quốc Anh rất lo ngại trước quyết tâm của chính quyền Hồng Kông tiếp tục các truy tố chống lại các gương mặt tranh đấu vì dân chủ tiêu biểu như ông Lê Trí Anh". Theo phát ngôn viên của thủ tướng Anh, Luân Đôn "sẽ tiếp tục gây áp lực ở cấp cao nhất, để chính quyền Hồng Kông ngừng đàn áp các tiếng nói dân chủ".
RFI tiếng Việt, 12/12/2020
Jimmy Lai, RFI, 12/08/2020
Nhà tỷ phú Jimmy Lai (Lê Trí Anh), 71 tuổi, chủ tập đoàn Next Digital, một nhà đấu tranh ủng hộ dân chủ Hồng Kông, bị bắt ngày 10/08/2020 và hôm nay được tự do có điều kiện. Nhà tỷ phú trở thành nạn nhân của luật an ninh mới, một đạo luật mà ông nhận định là "án tử cho Hồng Kông", khi trả lời phỏng vấn thông tín viên RFI Florence de Changy tại nhà riêng trước khi bị câu lưu.
Ông Jimmy Lai (Lê Trí Anh) chào công chúng sau khi được trả tự do có điều kiện, Hồng Kông, ngày 12/08/2020. AFP
Cuộc phỏng vấn diễn ra hôm 27/07, lúc đó ông đang được tại ngoại có bảo lãnh và bị cấm rời khỏi Hồng Kông.
RFI : Chúng ta có thể bắt đầu với câu hỏi về quan điểm của ông đối với luật an ninh mới ?
Jimmy Lai : Tôi nghĩ rằng luật an ninh quốc gia ký bản án tử cho Hồng Kông. Luật này nghiêm khắc hơn cả những dự đoán bi quan nhất. Nó bổ sung cho bản Hiến pháp của chúng tôi. Điều đó có nghĩa là đạo luật này phá hủy nguyên tắc nhà nước pháp quyền và tự do của chúng tôi. Không có pháp quyền, cộng đồng kinh doanh ở đây sẽ không còn hề được công lý bảo vệ.
RFI : Nhưng Bắc Kinh không có lý do nào để phá hủy một khu vực tài chính như vậy.
Jimmy Lai : Họ chẳng cần có lý do để phá hủy, nhưng họ vẫn làm vì một lý do rất đơn giản : một trung tâm tài chính cần sự tin tưởng lẫn nhau, nhưng không có nhà nước pháp quyền thì không có tin cậy lẫn nhau. Dĩ nhiên là giới doanh nhân kiếm được rất nhiều tiền ở đây. Vì thế, họ không muốn rời khỏi nơi mà họ kiếm được tiền. Nhưng những gì đang diễn ra hiện nay lại khác hẳn. Họ hiểu tình hình nghiêm trọng đến mức nào và họ nhận thấy cách hành động hà khắc của đảng Cộng Sản Trung Quốc để kiểm soát vùng đất này. Tất cả đều hiểu : Bắc Kinh không đùa nữa.
RFI : Luật này đã có tác động như nào đến giới trẻ và đối lập ?
Jimmy Lai : Thanh niên thực sự rất sợ. Không thể trách họ được. Cả cuộc sống của họ đang ở trước mắt. Thậm chí, nhiều thủ lĩnh trẻ đã rời Hồng Kông, một số khác cũng đang tính đến việc đó và một số khác nữa, dù ở lại, cũng tách dần khỏi phong trào. Họ tự nhủ : "Thế là đủ rồi, mình không chuốc lấy rủi ro nữa". Chúng ta không thể trách họ được. Không ai có thể yêu cầu một người khác phải hy sinh vì lý tưởng. Vì thế phong trào ủng hộ dân chủ sẽ bị suy yếu. Và những người ở lại có sứ mệnh duy trì tính toàn vẹn của phong trào và điểm tựa cho lương tâm xã hội. Thực tế, đó là điều mà họ kiên tâm, vì họ biết rằng họ đi đúng hướng lịch sử và họ làm những gì cần phải làm. Thậm chí, kể cả ngày nay chúng tôi thất bại, những người tiếp nối chúng tôi, một ngày nào đó sẽ chiến thắng. Đó là hy vọng duy nhất của chúng tôi.
RFI : Kể cả ông, ông cũng đang tự chuốc rủi ro vì những quan điểm của mình đối với Bắc Kinh ?
Jimmy Lai : Chị biết không, trước khi có luật an ninh quốc gia, người ta thường xuyên cố tình làm tôi sợ, khi nói rằng tôi sẽ bị kết án chung thân ở Trung Quốc, hoặc tôi sẽ bị tử hình. Họ nói rất nhiều điều để khiến tôi phải sợ. Nhưng dĩ nhiên, họ sẽ quá thỏa mãn nếu tôi từ bỏ. Nhưng tôi không đi, tôi tự thấy xấu hổ, làm như thế tờ báo của tôi sẽ mất uy tín và tôi sẽ đẩy phong trào ủng hộ dân chủ vào chỗ nguy hiểm. Tôi đã khiến họ chán chường trong suốt 30 năm qua, tôi là một trong những người kịch liệt chống lại họ. Nếu ngày nào đó trận chiến thực sự xảy ra, tôi lại ra đi sao ? Tôi sẽ là một kẻ đớn hèn như thế nào ! Tôi không muốn trở thành người như thế.
Nguồn : RFI, 12/08/2020
*****************
Hồng Kông : Tỷ phú Lê Trí Anh được thả, kêu gọi các nhà báo tiếp tục "chiến đấu"
Anh Vũ, RFI, 12/08/2020
Chưa đầy 48 giờ sau khi bị cảnh sát bắt giữ theo luật an ninh quốc gia, nhà tỷ phú truyền thông của Hồng Kông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) đã được trả tự do có điều kiện vào nửa đêm qua, 11/08/2020. Sau khi được tự do, theo AFP, Lê Trí Anh đã về tòa soạn nhật báo Apple Daily của ông và tại đây ông đã kêu gọi các nhà báo của mình tiếp tục "chiến đấu".
Nhà tỷ phú Hồng Kông Lê Trí Anh sau khi được thả ra vào nửa đêm 11/08/2020. Reuters - LAM YIK
Vụ bắt giữ nhà tài phiệt ủng hộ dân chủ cùng 9 người khác, trong đó có 2 con trai và nhiều quản lý tập đoàn của ông, đã gây náo động dư luận tại Hồng Kông và truyền thông khắp thế giới. Tối qua, nhiều người ủng hộ biểu tượng của báo chí độc lập ở đặc khu hành chính đã đến đón ông ở cửa đồn cảnh sát. Thông tín viên RFI Florence de Changy ghi nhận tại chỗ :
"Một nhóm người hân hoan đón nhà tài phiệt báo chí đối lập Lê Trí Anh (Jimmy Lai) khi ông ra khỏi đồn cảnh sát khu Vượng Giác (Mongkok) cùng với các luật sư của ông vào khoảng nửa đêm, tức là 40 giờ sau khi ông bị bắt tại nhà riêng.
Những người ủng hộ ông giương khẩu hiệu "Mỗi ngày một quả táo", ngụ ý nhắc tên tờ báo Apple Daily. Bất chấp việc cảnh sát mở chiến dịch ồ ạt hăm dọa tại trụ sở tòa soạn hôm thứ Hai, ban biên tập nhật báo này cam kết tiếp tục ra báo và người dân Hồng Kông hôm qua đã đổ xô mua báo Apple Daily.
Một giờ trước đó, một nhà hoạt động dân chủ khác là Chu Đình (Agnes Chow), 23 tuổi, cũng đã được ra khỏi sở cảnh sát.
Chu Đình cho biết cô đã phải nộp cho cảnh sát hộ chiếu cùng 200 nghìn đô la Hồng Kông và sẽ phải ra trình diện ở đồn cảnh sát ngày 1/9 tới. Cô nhắc lại là đã phải cam kết công khai không yêu cầu trợ giúp của nước ngoài. Đồng thời cô cũng không hiểu tại sao bị bắt giữ tại nhà tối muộn hôm thứ Hai.
Chu Đình nói : "Tôi cảm thấy rõ ràng là chế độ Bắc Kinh và chính quyền Hồng Kông sử dụng luật an ninh quốc gia để bịt miệng những người ly khai chính trị. Hành động này sẽ có thể còn nhắm vào nhiều người dân Hồng Kông. Rõ ràng đó là hành động truy bức và thủ tiêu chính trị".
Ông Lê Trí Anh không phát biểu gì nhưng tờ báo của ông đã thông báo ông sẽ "chat trực tiếp trên Twitter" vào ngày mai như thường lệ vào những ngày thứ Năm".
Anh Vũ
**************************
Hồng Kông : Dân đổ xô mua báo Apple Daily, ủng hộ nhà tỷ phú bị bắt
Thu Hằng, RFI, 11/08/2020
Nhật báo độc lập Hồng Kông Apple Daily bán chạy như tôm tươi hôm nay, 11/08/2020, chỉ một ngày sau khi nhà tỷ phú Lê Trí Anh (Jimmy Lai), chủ tập đoàn truyền thông Next Digital, bị bắt theo luật an ninh mới. Cũng hôm nay, cổ phiếu của tập đoàn Next Digital, công ty mẹ của Apple Daily, tăng 788% từ khi nhà tỷ phú bị bắt, từ 0,09 lên thành 0,80 đô la Hồng Kông.
Một sạp báo ở Hồng Kông ngày 11/08/2020. Dân Hồng Kông xếp hàng mua nhật báo Apple Daily để ủng hộ nhà tỷ phú Lê Trí Anh. Reuters - TYRONE SIU
Trang nhất của Apple Daily số ra ngày 11/08 là hình ảnh ông chủ Lê Trí Anh, 71 tuổi, một gương mặt hàng đầu của phong trào ủng hộ dân chủ Hồng Kông, bị cảnh sát còng tay dẫn đi. Bài xã luận của tờ báo viết : "Hôm qua (10/08) sẽ không phải là ngày tăm tối nhất của Apple Daily, vì những sách nhiễu, trấn áp và những vụ bắt bớ sau này sẽ còn tiếp tục đe dọa chúng tôi". Quyết tâm "chiến đấu" của đội ngũ nhân viên của Apple Daily cũng được in mầu đỏ đậm trên trang nhất.
Sáng sớm 11/08, rất nhiều người dân Hồng Kông đã xếp hàng chờ mua Apple Daily. Số báo bán ra đã tăng gấp 5, lên đến 550.000 bản thay vì khoảng 100.000 mỗi ngày. Một chủ nhà hàng ở khu phố sầm uất Mongkok mua ủng hộ 50 tờ để phát cho khách hàng. Ông giải thích với AFP, "vì chính phủ không muốn Apple Daily sống, những người dân Hồng Kông như chúng tôi phải tự cứu lấy tờ báo".
Ngay sau thông tin nhà tỷ phú ủng hộ dân chủ bị bắt, trên Twitter ngày 10/08, ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã bày tỏ "quan ngại sâu sắc". Theo ông, với vụ bắt giữ này, "thêm một bằng chứng nữa cho thấy đảng Cộng Sản Trung Quốc đã tước đoạt các quyền tự do và quyền của người dân Hồng Kông". Phó tổng thống Mỹ Mike Pence khẳng định trên Twitter : "Hoa Kỳ sẽ tiếp tục ủng hộ ông Lê Trí Anh và tất cả những người dân Hồng Kông khao khát tự do".
Tổ chức Ân Xá Quốc Tế lên án vụ bắt giữ chủ nhân nhật báo độc lập Apple Daily. Trả lời RFI, ông Cho Min Lam, phụ trách chương trình của Ân Xá Quốc Tế tại Hồng Kông, đánh giá đây là mối đe dọa cho tự do báo chí ở đặc khu hành chính :
"Có đến 200 cảnh sát ập vào trụ sở của tập đoàn ở Hồng Kông. Theo thông tin của chúng tôi, lực lượng cảnh sát đã từ chối cấp thông tin chi tiết ghi trên lệnh bắt. Vì thế, ban giám đốc cũng không thể biết được là liệu cảnh sát có quyền khám soát đồ dùng, máy móc của các nhà báo hay không.
Rất nhiều đoạn video cho thấy cảnh sát xông vào bên trong tòa báo và lục soát bàn làm việc của các nhân viên. Đó là sự vi phạm những quyền cơ bản, quyền tự do cá nhân, chứ không chỉ vi phạm mỗi quyền tự do báo chí.
Vì thế, khi chính quyền sử dụng đạo luật an ninh một cách mơ hồ như vậy, chúng tôi sợ rằng rất nhiều quyền khác sẽ còn bị đe dọa trong tương lai. Và điều này rất quan trọng vì tập đoàn truyền thông này thường xuyên chỉ trích gay gắt chính phủ trung ương Trung Quốc cũng như chính quyền Hồng Kông.
Căn cứ vào tình hình chính hiện nay tại Hồng Kông, sẽ rất khó khăn cho các cơ quan truyền thông, cũng như các hãng thông tấn truyền tải được tiếng nói của họ và chi trích những chính sách của chính phủ. Những vụ bắt giam này là một mối đe dọa rất lớn cho quyền tự do báo chí ở Hồng Kông".
Trong khi đó, ngày 10/08, Trung Quốc thông báo các biện pháp trừng phạt đối với 11 quan chức Mỹ vì "đã hành xử xấu về các vấn đề liên quan đến Hồng Kông". Trong danh sách có hai thượng nghị sĩ Marco Rubio, Ted Cruz và ông Kenneth Roth, giám đốc điều hành tổ chức Quan Sát Nhân Quyền (Human Rights Watch).
Đài Bắc lo Trung Quốc biến Đài Loan thành một Hồng Kông khác
Ngày 11/08/2020, trong cuộc họp báo với bộ trưởng Y Tế Mỹ đang công du Đài Bắc, ngoại trưởng Ngô Chiêu Nhiếp (Joseph Wu) cho rằng Đài Loan trong thế ngày càng khó khăn vì Trung Quốc gây sức ép, buộc Đài Bắc "chấp nhận những điều kiện biến hòn đảo dân chủ thành một Hồng Kông khác".
Bắc Kinh từng đề xuất với Đài Bắc mô hình "một quốc gia, hai chế độ" như ở Hồng Kông. Tuy nhiên, tất cả các chính đảng lớn ở Đài Loan, trong đó có đảng của tổng thống Thái Anh Văn (Tsai Ing-wen), đều bác bỏ đề xuất này.
Theo phát biểu của ngoại trưởng Ngô Chiêu Nhiếp, được Reuters trích dẫn, Đài Loan sẽ không lùi bước trong cuộc chiến "bảo vệ nền dân chủ trước cuộc xâm lược chuyên chế" và để "nền dân chủ chiến thắng".
Chuyến thăm Đài Loan của bộ trưởng Y Tế Mỹ bị Bắc Kinh đánh giá là một mối de dọa cho "hòa bình và ổn định". Dường như để cảnh cáo Washington và Đài Bắc, ngày 10/08, nhiều chiến đấu cơ của Trung Quốc đã vượt đường ranh giới trên eo biển Đài Loan giữa Hoa lục và hòn đảo.
Thu Hằng
Thụy My, RFI, 10/08/2020
Tỉ phú Hồng Kông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) bị bắt sáng nay 10/08/2020 và tập đoàn truyền thông của ông bị khám xét. Đây là nhân vật nổi tiếng nhất bị bắt giữ theo luật an ninh quốc gia, một giai đoạn mới trong việc siết chặt kiểm soát của Bắc Kinh lên Hồng Kông.
Tỉ phú Hồng Kông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) bị bắt sáng nay 10/08/2020 và tập đoàn truyền thông của ông bị khám xét via Reuters - Apple Daily
Một cộng sự thân cận cho AFP biết nhà tỉ phú 71 tuổi bị bắt giữ tại tư gia vào khoảng 7 giờ sáng (giờ địa phương), cùng với một số thành viên trong tập đoàn của ông. Cảnh sát thông báo có 7 người bị bắt giam vì nghi ngờ thông đồng với thế lực nước ngoài và gian lận.
Luật an ninh quốc gia mới được Trung Quốc áp đặt trừng phạt bốn tội danh : nổi dậy, ly khai, khủng bố và thông đồng với nước ngoài. Luật này bị tố cáo là đã kết liễu quy chế "Một quốc gia, hai chế độ" mà Bắc Kinh đã ký với Anh quốc, bảo đảm nhiều quyền tự do cho người Hồng Kông đến năm 2047.
Ông Lê Trí Anh là chủ của tập đoàn truyền thông NextMedia, trong đó có nhật báo Apple Daily và tạp chí Next là hai tờ báo ủng hộ dân chủ và công khai chỉ trích Bắc Kinh. Trưa nay, đông đảo cảnh sát đã ập vào trụ sở tập đoàn tại khu công nghiệp ở Lohas Park.
Các nhà báo Apple Daily đã trực tiếp đưa lên Facebook các hình ảnh vụ khám xét này, trong đó tổng biên tập Law Wai Kwong yêu cầu cảnh sát xuất trình lệnh khám xét và không đụng đến bất cứ vật gì trong lúc các luật sư xem xét văn bản này. Cảnh sát ra lệnh cho các phóng viên đứng lên để kiểm tra nhân dạng, lục soát tòa soạn, và ông Lê Trí Anh được đưa đến đây. Tư gia của nhà tỉ phú và con trai ông cũng bị khám xét.
Đối với đa số người Hồng Kông và phong trào dân chủ, ông Lê Trí Anh là một người hùng, là chủ báo duy nhất ở Hồng Kông dám đương đầu với nhà cầm quyền Bắc Kinh. Báo chí Hoa lục thì gọi ông là "kẻ phản bội". Lê Trí Anh từng đến Washington gặp ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo để đề nghị ủng hộ phong trào dân chủ Hồng Kông.
Hai tuần trước khi luật an ninh áp đặt lên Hồng Kông, Lê Trí Anh nói với AFP là ông "sẵn sàng" vào tù. Điều duy nhất ông có thể làm là tỏ ra lạc quan, nếu bị bắt ông có thể đọc những cuốn sách chưa có thì giờ đọc. Nhà tỉ phú bác bỏ cáo buộc thông đồng với nước ngoài, cho rằng người dân Hồng Kông có quyền gặp gỡ các chính khách ngoại quốc.
Lê Trí Anh cùng với gia đình từ Quảng Đông đến Hồng Kông bất hợp pháp bằng thuyền đánh cá khi ông ở tuổi 12. Ông làm việc vặt ở một xưởng may, đến khi gần 30 tuổi mới học tiếng Anh và mở xưởng may riêng chuyên cung cấp áo pull cho các nhãn hiệu Mỹ. Vụ đàn áp đẫm máu Thiên An Môn năm 1989 đã thay đổi quan điểm chính trị của Lê Trí Anh, và năm 1990, ông thành lập NextMedia.
"Một khi tôi còn sống thì NextMedia sẽ không thay đổi" - cách đây vài năm nhà tỉ phú có 6 người con đã thổ lộ như thế với AFP. "Tôi không muốn các con cháu tôi nghĩ rằng cha ông mình giàu có nhưng tệ hại, tôi không hạnh phúc chỉ vì có tiền". Lê Trí Anh nhận định luật an ninh là hồi chuông báo tử cho tự do của Hồng Kông, và lo ngại các nhà báo sẽ bị trấn áp.
Ngoại trưởng năm nước thuộc liên minh "Five Eyes" là Mỹ, Anh, Úc, Canada và New Zealand hôm qua 09/08/2020 đã ra thông cáo yêu cầu chính quyền Hồng Kông tổ chức bầu cử càng sớm càng tốt. "Five Eyes" bày tỏ quan ngại trước việc cuộc bầu cử ngày 06/09 bị hoãn lại đến sang năm với cớ đang có dịch virus corona, đồng thời họ đòi hỏi bãi bỏ việc cấm một số ứng cử viên ra tranh cử.
Thường vụ Quốc Hội Trung Quốc từ thứ Bảy 08/08 bắt đầu cuộc họp bốn ngày để xem xét có nên gia hạn nhiệm kỳ của các dân biểu Hồng Kông hiện nay – sẽ kết thúc vào ngày 30/09 – hay chỉ định một "cơ quan chuyển tiếp".
Thụy My
********************
Greg Torode, James Pomfret, Reuters, 10/08/2020
Tỷ phú Jimmy Lai là ông trùm ngành truyền thông tự do Hồng Kông
Ông Lai sinh ra ở Đại lục, vượt biên vào Hong Kong trên một chiếc thuyền đánh cá khi mới 12 tuổi, là một trong những nhà hoạt động dân chủ nổi bật nhất ở Hong Kong do và là người chỉ trích Bắc Kinh kịch liệt.
Việc bắt giữ ông diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh đàn áp chống lại phe đối lập ủng hộ dân chủ ở Hong Kong và càng làm dấy lên lo ngại về truyền thông và các quyền tự do khác đã được hứa hẹn dành cho thuộc địa cũ của Anh khi được trao trả trở lại cho Trung Quốc vào năm 1997. Trung Quốc áp đặt luật an ninh mới ở Hong Kong vào ngày 30 tháng 6, khiến các nước phương Tây lên án.
Steven Butler, điều phối viên chương trình Châu Á của Ủy ban Bảo vệ Nhà báo cho biết, vụ bắt giữ "gây ra những lo ngại tồi tệ nhất rằng Luật An ninh Quốc gia củaHong Kong sẽ được sử dụng để trấn áp quan điểm ủng hộ dân chủ và hạn chế quyền tự do báo chí".
Ryan Law, tổng biên tập của Apple Daily, một tờ báo chống chính phủ và ủng hộ dân chủ cũng các bài điều tra, nói với Reuters rằng tờ báo sẽ không bị đe dọa.
"Vẫn làm việc như bình thường", ông Law nói.
Luật an ninh quốc gia kết án mức án tù chung thân cho bất cứ hành vi nào mà Trung Quốc coi là lật đổ, ly khai, khủng bố và cấu kết với các lực lượng nước ngoài. Những người chỉ trích nói rằng luật an ninh quốc gia phá hủy các quyền tự do, trong khi những người ủng hộ nói rằng nó sẽ mang lại sự ổn định sau các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ kéo dài vào năm ngoái.
Tỷ Phú Lai, 71 tuổi, thường xuyên đến Washington gặp các quan chức, kể cả Ngoại trưởng Mike Pompeo, để vận động ủng hộ nền dân chủ Hồng Kông, khiến Bắc Kinh gán cho ông là "kẻ phản bội".
Cảnh sát Hong Kong cho biết họ đã bắt giữ "ít nhất" 9 người trong độ tuổi từ 23 đến 72, mà không nêu tên họ, đồng thời nói thêm rằng có thể sẽ cho bắt thêm.
Cảnh sát cho biết họ có các hành vi phạm tội nghi có "thông đồng với nước ngoài/các yếu tố bên ngoài để gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia, âm mưu lừa đảo" và những hành vi khác.
Trên trang Facebook của Apple Daily có đăng một buổi phát trực tiếp hình ảnh các nhân viên cảnh sát đi lại trong tòa soạn và lục soát hồ sơ và cho biết ông Lai đã bị đưa khỏi nhà sáng sớm ngày thứ Hai.
Bản tin trực tiếp cho thấy nhân viên được yêu cầu xuất trình giấy tờ tùy thân. Một số văn phòng điều hành đã bị phong tỏa bằng dây vải đỏ. Cảnh sát sau đó đã cho đẩy vào những hộp nhựa rỗng.
Riêng ông Lai bị đưa về trụ sở sau đó và bị còng tay.
"Chúng tôi không thể lo lắng nhiều như vậy, chúng tôi bình thản chấp nhận", ông Lai nói, trước khi bị áp giải lên xe cảnh sát.
Cảnh sát cho biết có khoảng 200 sĩ quan đã đột kích vào tòa soạn theo lệnh của tòa án. Luật cho phép cảnh sát khám xét nhà mà không có "những trường hợp ngoại lệ", đồng thời cho phép thu giữ tài liệu, thiết bị và tài sản tài chính.
Cuộc khám xét kết thúc vào giữa buổi chiều, và cảnh sát cho biết họ đã thu thập được 25 hộp bằng chứng.
Apple Daily đưa tin rằng một trong những con trai của ông Lai, Ian, cũng đã bị bắt tại nhà riêng và sau đó nhà hàng Cafe Seasons của Ian đang bị cảnh sát đột kích.
‘Thế giới thứ ba’
Một nguồn tin của Apple Daily nói rằng các giám đốc điều hành cấp cao khác của công ty nằm trong số những người bị nhắm mục tiêu và họ đang thuê luật sư. Giám đốc điều hành Cheung Kim-hung bị cảnh sát hộ tống ra khỏi tòa nhà.
"Chúng tôi coi đây là hành vi quấy rối thẳng tay", nguồn tin cho biết thêm rằng tỷ phú Lai bị bắt vì tình nghi dụ dỗ, lừa đảo phạm tội và cấu kết với thế lực nước ngoài.
Trong một tuyên bố, Liên đoàn Next Media gọi cuộc lục soát này là "một sự cố cực kỳ hiếm gặp và nghiêm trọng trong lịch sử Hồng Kông", với tác động "thảm khốc".
Liên đoàn cho biết các nhà báo "sẽ tiếp tục bảo vệ các bài viết của họ cho đến phút cuối cùng".
Chủ tịch Hiệp hội Nhà báo Hong Kong Chris Yeung cho biết cuộc khám xét này giống như hành động đàn áp tự do báo chí ở "thế giới thứ ba".
Với các vụ án trọng tâm ở Hồng Kông, chính quyền trung ương ở Bắc Kinh có thể yêu cầu quyền tài phán. Luật cho phép các đặc vụ đưa các nghi phạm qua Đại lục để xét xử tại các tòa án của Đảng cộng sản Trung Quốc.
Giám đốc điều hành của Apple Daily, Chan Pui-man cho biết tờ báo sẽ lại xuất bản vào thứ Ba.
"Ngay cả khi Apple Daily xuất bản một đống giấy trắng vào ngày mai, chúng tôi sẽ đi mua một tờ báo", nhà hoạt động trẻ nổi tiếng Hoàng Chi Phong – Joshua Wong tuyên bố trên Twitter.
‘Không bị đe dọa’
Trong một cuộc phỏng vấn với Reuters vào tháng 5, tỷ Phú Lai cho biết sẽ ở lại Hong Kong và tiếp tục đấu tranh cho dân chủ.
Trước hôm thứ Hai, 15 người trong đó có cả thanh thiếu niên, đã bị bắt theo luật an ninh quốc gia. Các nhà hoạt động đã giải tán tổ chức của họ hoặc bỏ trốn khỏi thành phố vì luật an ninh này.
Hôm thứ Sáu, Hoa Kỳ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Đặc khu trưởng Hong Kong Carrie Lam và 10 quan chức khác, khiến Bắc Kinh chế nhạo và lên án.
Tổng biên tập viên Hồ Tích Tiến của Hoàn cầu Thời Báo cho biết trên Twitter rằng vụ bắt giữ tỷ phú Lai phản ánh rằng Hong Kong "không bị đe dọa" bởi các lệnh trừng phạt của Mỹ.
Cổ phiếu của công ty truyền thông Lai’s Next Digital (0282.HK), công ty xuất bản Apple Daily, đã giảm 16,7% trước khi tăng lên trở lại để giao dịch ở mức trên 344% khi các diễn đàn ủng hộ dân chủ trực tuyến kêu gọi các nhà đầu tư mua cổ phiếu để ủng hộ ông.
Greg Torode & James Pomfret
Nguyên tác : Hong Kong tycoon Jimmy Lai arrested under security law, bearing out 'worst fears', Reuters, 10/08/2020
Anh Khoa dịch
Nguồn : VNTB, 10/08/2020
Tỉ phú Hồng Kông duy nhất dám đương đầu với Trung Quốc
Theo tỉ phú Lê Trí Anh thì Bắc Kinh đã thắng. "Họ chẳng cần đi xa hơn nữa, vì đã đe nẹt được. Sau đó, họ sẽ lạnh lùng chọn ra những ai cần trừ khử, từng người một !". Nhưng "tôi đã quấy rầy họ trong suốt 30 năm, và sẽ không tặng cho họ món quà bằng cách từ bỏ đấu tranh".
Tỉ phú Lê Trí Anh (Jimmy Lai) (ngoài cùng bên trái), cùng các nhà hoạt động dân chủ đến tòa án Tây Cửu Long (West Kowloon), Hồng Kông, dự phiên xử ngày 13/07/2020 vì tội danh "tụ tập trái phép" tưởng niệm Thiên An Môn. © Reuters/Tyrone Siu
Trang nhất các báo Pháp hôm nay tập trung cho các vấn đề trong nước. Libération nói về "Bộ trưởng Nội vụ Darmanin dưới áp lực", Le Monde quan tâm đến "Vấn đề đạo đức trong thụ tinh nhân tạo ở trung tâm tranh luận". Về kinh tế, Les Echos phân tích "Những hướng để cứu vãn Made in France", La Croix đề cập đến việc chính phủ hạn chế các những trung tâm thương mại lớn. Le Figaro chạy tựa "Để tránh Covid bùng nổ trở lại, các nước Châu Âu lại phải đóng cửa".
Luật an ninh, hồi chuông báo tử cho Nhà nước pháp quyền Hồng Kông
Về Châu Á, Le Monde có bài phỏng vấn ông Lê Trí Anh (Jimmy Lai) "Nhà tỉ phú Hồng Kông duy nhất dám đương đầu với Bắc Kinh". Đại gia này là chủ một tập đoàn báo chí uy tín, công khai chống cộng, từ lâu vẫn nằm trong tầm ngắm của Trung Quốc, và chừng như đang là mục tiêu của luật an ninh quốc gia mới do Bắc Kinh áp đặt lên Hồng Kông ngày 30/06.
Nếu nhà cầm quyền Trung Quốc cập nhật danh sách những người chống đối bền bỉ nhất ở Hồng Kông, thì nhà tỉ phú Lê Trí Anh chắc chắn từ lâu đã chiếm một vị trí quan trọng. Từ đầu thập niên 90, thông qua tập đoàn truyền thông Next Media và sau này là Next Digital, với tờ báo nổi tiếng Apple Daily, ra đời năm 1995, ông không ngừng tấn công vào Đảng cộng sản Trung Quốc, chỉ ra những lạm dụng, bất công, âm mưu thâm độc… của đảng. Hoàn cầu Thời báo (Global Times), công cụ tuyên truyền của Bắc Kinh gọi ông là "kẻ phản bội ly khai", "phục vụ cho CIA", cáo buộc ông "tài trợ cho phe nổi dậy".
Vị doanh nhân 71 tuổi đang được tại ngoại hầu tra. Tư pháp hai lần từ chối cho ông rời Hồng Kông để làm ăn và thăm gia đình. Ngày 19/08, ông phải ra tòa vì "tham gia biểu tình trái phép". Bất chấp mối đe dọa đang đè nặng lên ông và gia đình, Lê Trí Anh không hề lùi bước. Ông nói : "Luật an ninh là hồi chuông báo tử cho Hồng Kông, nó tấn công vào Nhà nước pháp quyền lẫn tự do của người dân, tệ hại hơn cả những gì mà người bi quan nhất có thể hình dung ra".
"Chưa có nhà độc tài nào kiểm soát dân chúng kiểu như Tập Cận Bình"
Nhân vật giàu có và uy tín này từ miền nam Trung Quốc đến Hồng Kông vào giữa thập niên 50 lúc còn rất trẻ, không một xu dính túi. Cho đến năm 2019, ông hầu như không trả lời phỏng vấn, nhưng từ một năm qua nhà tỉ phú đã chuyển sang thế tiến công. Có thể nói đây là trận đấu danh dự cuối cùng, bởi vì "Lần này Bắc Kinh không đùa nữa". Tháng 7/2019, đích thân ông đến Washington đề nghị ngoại trưởng Mike Pompeo và phó tổng thống Mike Pence hỗ trợ - một hành động có thể bị coi là "thông đồng với thế lực nước ngoài" theo luật mới, dù không hồi tố.
Cách đây hơn một chục năm, Lê Trí Anh đã từng hy vọng khi giàu lên, giai cấp trung lưu ở Hoa lục sẽ đòi hỏi thêm nhiều quyền tự do. Nhưng ngược lại, với số lượng công nghệ giám sát ở Trung Quốc hiện nay "chưa bao giờ một nhà độc tài lại có những phương tiện kiểm soát dân chúng như Tập Cận Bình. Họ biết hết : bạn đi đâu, mua gì, nói chuyện với những ai… và nếu làm gì đó khiến họ không hài lòng, bạn thậm chí còn không được mua vé xe lửa". Ông tự hỏi làm thế nào người Hồng Kông, vốn quen thuộc với tự do cá nhân và các giá trị phương Tây, có thể thích ứng được. Một số đã tỏ ra thận trọng trong cách nói năng vì sợ bị tố cáo.
Theo nhà tỉ phú, ngưng chuyển giao công nghệ cho Trung Quốc, nhất là trong lãnh vực thông tin và giám sát, sẽ là phương cách hiệu quả nhất để gây áp lực lên Bắc Kinh và làm chậm lại sức bật của Trung Quốc. Ông cho rằng khi tước đi Nhà nước pháp quyền của Hồng Kông, không khí tin cậy dành cho một trung tâm tài chính lớn không còn nữa.
Trận đấu danh dự cuối cùng của nhà tỉ phú
Trong tập đoàn của Lê Trí Anh, nhiều nhà báo đã từ chức hoặc xin chuyển sang các ban không mang tính chính trị. Những ai có hộ chiếu thứ hai tìm cách sang Úc hoặc Anh. Trong ban biên tập Apple Daily, tiếng nói của phe dân chủ, các phóng viên tin rằng họ đang bị rình rập những sai sót, và tờ báo trước sau gì cũng bị đóng cửa. Nhiều người trong phong trào dân chủ sợ rằng những tháng ngày thanh xuân tươi đẹp sẽ phải trải qua trong nhà tù. Như vậy Bắc Kinh đã thắng : "Họ chẳng cần đi xa hơn nữa, vì đã đe nẹt được. Sau đó, họ sẽ lạnh lùng chọn ra những ai cần trừ khử, từng người một !".
Nhưng ông không hề nghĩ đến chuyện chạy trốn. "Tôi đã quấy rầy họ suốt 30 năm, và sẽ không tặng cho họ món quà bằng cách từ bỏ đấu tranh". Vợ con ông có thể ra đi nhưng ông ở lại.
Lê Trí Anh từng bị xúc phạm thô bạo hồi Cách mạng Dù 2014, tư gia ông nhiều lần bị tấn công. Gần đây ông bị theo dõi chặt chẽ, nhiều xe hơi khả nghi thường xuyên đậu trước nhà. Những lời đe dọa được gởi đến : "sẽ rục xương trong nhà tù Hoa lục", "sẽ bị trừ khử", nhưng ông không quan tâm.
Phóng viên Le Monde ghi nhận, trước khi bắt đầu cuộc phỏng vấn, Lê Trí Anh kính cẩn thắp nhang trước các tượng thánh. Cũng như nhiều nhà đấu tranh dân chủ lão thành Hồng Kông, ông là người Công giáo. Ông được rửa tội lúc đã trưởng thành, ngày 07/07/1997, tức bảy ngày sau khi cựu thuộc địa được Anh trao trả cho Trung Quốc, bởi một khuôn mặt dân chủ nổi tiếng : Hồng y Giuse Trần Nhật Quân (Joseph Zen), lúc đó còn là giám mục.
Đặng Tiểu Bình, du sinh của phong trào Cần Công Trợ Học
Cũng liên quan đến Trung Quốc, nằm trong loạt bài nhiều kỳ "Trung Quốc đối mặt với thế giới", Le Figaro nói về "Lời thề Montargis cho một Trung Hoa mới". Vào đầu thập niên 20, một nhóm sinh viên từ Hoa lục sang Pháp du học đã có ý tưởng thành lập Đảng cộng sản Trung Quốc.
Bài viết mở đầu bằng việc mô tả một công trình điêu khắc đồ sộ theo kiểu tuyên truyền của Trung Quốc, nhân kỷ niệm 100 năm phong trào Cần Công Trợ Học (làm việc và học tập) được dựng lên ở trước nhà ga, quảng trường Đặng Tiểu Bình. Nhưng đó không phải là ở Trung Quốc, mà ở thị trấn nhỏ bé Montargis, miền trung nước Pháp.
Theo lời kể của thị trưởng Benoît Digeon, người tiền nhiệm của ông là Max Nublat thuộc Đảng cộng sản Pháp, đã đến Trung Quốc năm 1982. Khác với sáu thị trưởng các thành phố lớn khác của Pháp đi cùng chuyến, ông Nublat được đón tiếp trọng thị với băng-rôn, xe limousine, và đích thân Đặng Tiểu Bình tiếp chuyện riêng. Trong những năm 20, anh thanh niên Đặng đã làm việc tại nhà máy Hutchinson gần Montargis, và giữ lại nhiều kỷ niệm.
Ý tưởng thành lập Đảng cộng sản Trung Quốc nảy sinh từ đất Pháp
Từ 1902 đến 1927, khoảng 4.000 trí thức trẻ từ Hoa lục đến học tập và làm việc tại Pháp, trong đó một phần lớn tại Montargis. Chu Ân Lai (Zhou Enlai) tuy ở Paris nhưng thường xuyên đến Montargis để dự họp với các đồng chí, và Đặng Tiểu Bình, đến Pháp lúc 16 tuổi sau hai tháng trời lênh đênh, trở thành người được Chu bảo trợ. Lúc đó Đặng lấy tên là Teng Hi Hien. Phiếu nhận xét của nhà máy về Đặng, lúc đó phụ trách một tổ đảng, ghi : "Không muốn làm việc, đừng nhận lại". Đặng Tiểu Bình trở về Hoa lục năm 1926 qua ngã Moskva.
Phong trào Cần Công Trợ Học do Lý Thạch Tăng (Li Shizeng), một người bạn của Tôn Trung Sơn (Sun Yatsen) sáng lập năm 1912, bảo trợ cho sinh viên Hoa lục sang Pháp du học vì tin rằng Trung Hoa cần đến phương Tây. Những bạn thân của Mao Trạch Đông như Thái Hòa Sâm (Cai Hesen), Lý Phú Xuân (Li Fuchun), Trần Nghị (Chen Yi) đều đã học ở Montargis. Mao không sang Pháp, lý do chính thức là chăm sóc mẹ bệnh, nhưng thật ra kém ngoại ngữ mới là trở ngại chính. Theo nhà nghiên cứu Peiwen Wang, "nếu Mao hiểu được nước Pháp thì chắc ông ta không đàn áp trí thức trong Cách mạng văn hóa".
Chính tại Pháp mà Thái Hòa Sâm và người bạn Hướng Cảnh Dư (Xiang Jingju) vào tháng 7/1920 đã kêu gọi "cứu vớt Trung Hoa và thế giới" theo con đường của cách mạng Nga, sau này được ghi nhận như "lời thề Montargis". Thái gởi thư cho Mao đề nghị thành lập Đảng cộng sản, Mao ưng thuận vào ngày 01/12 và Đảng cộng sản Trung Quốc ra đời tháng 7/1921 tại tô giới Pháp ở Thượng Hải.
Từ Pháp, ngoài cái gu về chủ nghĩa xã hội, Đặng Tiểu Bình còn mang về tình yêu bóng đá, phô mai và cà phê. Năm 1975 trong chuyến công du Pháp, Đặng còn bất thần đòi về Montargis ăn bánh croissant. Ngày nay thị trấn nhỏ bé này đã trở thành điểm đến không thể thiếu trong các tour "du lịch đỏ" ở Châu Âu.
Khát vọng dân chủ của sinh viên Thái Lan
Còn tại Đông Nam Á, Le Monde cho biết "Các cuộc biểu tình của sinh viên liên tục diễn ra ở Thái Lan". Trong lúc vương quốc đang bị suy thoái vì Covid-19, giới trẻ đòi hỏi phải dân chủ hóa.
Từ nay cho đến cuối năm, khoảng 10 triệu người bị thất nghiệp. Du lịch vốn chiếm 20% GDP đang bị khựng lại. Và 40% lực lượng lao động ở Thái Lan thuộc khu vực không chính thức, không hề được bảo đảm về an sinh xã hội.
Ngoài tình hình kinh tế xuống dốc, còn có nỗi bất bình sâu đậm của cả một thế hệ về mối liên kết giữa quân đội và hoàng gia để nắm quyền xưa nay, tại một đất nước thường xuyên xảy ra đảo chính. Từ hơn một tuần qua, hàng ngàn sinh viên xuống đường liên tục ở Bangkok, Khon Kaen, Ayutthaya, Pattani, Rangsit, Udon Thani, Korat… Chính quyền bắt đầu lo ngại trước các cuộc biểu tình ôn hòa này.
Tuy rất ít cơ hội thủ tướng Prayuth chấp nhận viết lại Hiến pháp mới, ông tỏ ra thông cảm với bức xúc của giới trẻ. Tuy nhiên Parit Chirawak, một trong những thủ lãnh nghiệp đoàn sinh viên Thái Lan (SUT) tuyên bố : "Những ưu đãi của giới thượng lưu không thể cha truyền con nối". Theo các nhà quan sát, tuy khó thể trở thành phong trào quần chúng rộng rãi, nhưng những gì đang diễn ra rất ý nghĩa, nói lên khát vọng của tuổi trẻ về một nền dân chủ thực thụ.
Dịch corona tái phát tại nhiều nước Châu Á
Việc dịch bệnh tái diễn là nỗi lo được nhiều báo đề cập đến. Riêng tại Châu Á, Les Echos nhận xét sự kiện virus corona lại bùng phát tại nhiều nước vốn đã khống chế được, cho thấy những khó khăn trong việc diệt trừ con virus độc hại.
Tại Hồng Kông, một loạt biện pháp tăng cường lần thứ ba được áp dụng từ ngày mai : đóng cửa các nhà hàng, buộc mang khẩu trang khi ra ngoài và cấm tụ tập đến… hai người. Việt Nam cho đến nay vẫn an toàn, đã có báo động đầu tiên kể từ ba tháng qua, và chính quyền bắt đầu giải tỏa 80.000 hành khách bị kẹt ở Đà Nẵng, chủ yếu là du khách người Việt. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ra lệnh phong tỏa khu vực các bệnh viện bị ảnh hưởng.
Bắc Triều Tiên tuyên bố "tình trạng khẩn cấp tối đa", thành phố Kaesong bị phong tỏa. Ấn Độ là nước đáng lo ngại nhất với số người lây nhiễm tăng 20% trong tuần rồi, và nay đứng thứ ba về số ca dương tính chỉ sau Hoa Kỳ và Brazil với 1,4 triệu ca. Chỉ riêng hôm thứ Hai 27/07 đã có thêm 50.000 ca nhiễm mới trong ngày, một kỷ lục ! Còn tại Trung Quốc, nơi xuất phát đại dịch, số ca nhiễm virus trong nước hiện cao nhất kể từ bốn tháng qua. Trong số 61 ca ghi nhận hôm qua, đã có đến 57 ca lây nhiễm trong nước, chủ yếu ở Tân Cương.
Thụy My
