 | Tổng quan: | 3636629 |
Washington sẵn sàng để tổng thống Đài Loan đến Mỹ gặp chủ tịch Hạ Viện
Thùy Dương, RFI, 09/03/2023
Phát ngôn viên Bộ ngoại giao Mỹ Ned Price, ngày 08/03/2023 nói với báo chí là "việc các quan chức cấp cao của Đài Loan quá cảnh ở Mỹ là phù hợp với chính sách lâu nay của Mỹ và với các quan hệ không chính thức nhưng chặt chẽ với Đài Loan". Theo AFP, điều này cho thấy Washington không phản đối việc tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn đến Hoa Kỳ để gặp chủ tịch Hạ Viện.
Phát ngôn viên ngoại giao Mỹ Ned Price trong một cuộc họp báo tại Washington, Hoa Kỳ, ngày 10/03/2022. AP - Manuel Balce Ceneta
Phát ngôn viên bộ ngoại giao Mỹ dùng từ "quá cảnh" chứ không phải "chuyến thăm". Phát biểu của ông Ned Price được đưa ra sau khi hôm 07/03 chủ tịch Hạ Viện Mỹ Kevin McCarthy khẳng định ông sẽ gặp tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tại bang California và tạm thời tránh công du Đài Loan, để không làm gia tăng căng thẳng Trung - Mỹ. Tuy nhiên, ông không loại trừ khả năng sau này sẽ đến thăm Đài Loan.
Còn theo thông tín viên Frédéric Lemaitre của báo Le Monde tại Bắc Kinh, tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn dường như là người đã đề xuất là chủ tịch Hạ Viện Mỹ, Kevin McCarthy không nên đến Đài Bắc như ông từng có ý định mà sẽ tiếp bà tại California.
Reuters trước đó trích dẫn hai nguồn tin ẩn danh cho biết tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn được mời phát biểu tại thư viện Ronald Reagan khi dừng chân ở California, trong chuyến công du đến Trung Mỹ và chủ tịch Hạ Viện Mỹ Kevin McCarthy sẽ có cuộc gặp với bà.
Bà Thái Anh Văn đã từng 6 lần quá cảnh tại Mỹ trong vòng 6 năm lãnh đạo Đài Loan, lần gần đây nhất là vào năm 2019 trong chuyến công du chính thức đến vùng Carribe. Bắc Kinh, luôn coi Đài Loan là một tỉnh của Trung Quốc, luôn phản đối mọi cuộc tiếp xúc chính thức giữa đại diện chính quyền Đài Loan với nước ngoài.
Thùy Dương
**********************
Mỹ thấy nỗ lực tuyên truyền của Trung Quốc ngày càng giống Nga
AP, VOA, 08/03/2023
Hoa Kỳ từ lâu đã coi Trung Quốc là nguồn tuyên truyền chống Mỹ mạnh mẽ nhưng ít tích cực hơn trong các hoạt động gây ảnh hưởng so với Nga, quốc gia đã sử dụng các cuộc tấn công mạng và hoạt động bí mật để làm gián đoạn các cuộc bầu cử ở Hoa Kỳ và bôi nhọ các đối thủ.
Dân biểu Dân chủ Raja Krishnamoorthi của Illinois, người đứng đầu Đảng Dân chủ trong ủy ban Hạ viện mới thành lập tập trung vào Đảng cộng sản Trung Quốc.
Nhưng nhiều người ở Washington giờ đây cho rằng Trung Quốc đang ngày càng áp dụng các chiến thuật dính líu tới Nga — và ngày càng có nhiều lo ngại rằng Hoa Kỳ không hành động đủ để đáp trả.
Các quan chức Hoa Kỳ và các chuyên gia bên ngoài trích dẫn các ví dụ gần đây về việc các ‘diễn viên’ có liên hệ với Trung Quốc tạo ra các báo cáo tin tức sai sự thật bằng trí tuệ nhân tạo và đăng một lượng lớn các bài phỉ báng trên mạng xã hội. Mặc dù nhiều nỗ lực được phát hiện là nghiệp dư, nhưng các chuyên gia cho rằng chúng báo hiệu rõ ràng Bắc Kinh sẵn sàng thử nhiều chiến dịch gây ảnh hưởng hơn như một phần của một loạt các hoạt động bí mật, theo hai người quen thuộc với vấn đề nói với điều kiện giấu tên.
"Đối với chúng tôi, nỗ lực này là điều nổi bật," một quan chức tình báo Mỹ nói.
Tâm trạng ngày càng bi quan ở Washington về các mục tiêu chính trị và kinh tế bành trướng của Bắc Kinh cũng như khả năng xảy ra chiến tranh về Đài Loan đang thúc đẩy những lời kêu gọi Hoa Kỳ nỗ lực mạnh mẽ hơn để chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc ở nước ngoài.
Các nhà lập pháp và quan chức đặc biệt lo ngại về các quốc gia bao gồm Khu vực phía Nam bán cầu Global South ở Châu Phi, Châu Á và Châu Mỹ Latin, nơi cả Hoa Kỳ và Trung Quốc đều có lợi ích kinh tế và chính trị to lớn. Nhiều quốc gia trong số này có dân số ủng hộ cả hai bên - điều mà một quan chức gọi là "các quốc gia dao động" trong trận chiến tường thuật.
Dân biểu Raja Krishnamoorthi của Illinois, người đứng đầu Đảng Dân chủ trong ủy ban Hạ viện mới thành lập tập trung vào Đảng cộng sản Trung Quốc, nói : "Đây phải là nỗ lực của toàn bộ chính phủ".
"Đảng cộng sản Trung Quốc đang đi khắp thế giới để nói xấu Hoa Kỳ, nói xấu các định chế của chúng ta, nói xấu hình thức chính phủ của chúng ta," ông Krishnamoorthi nói trong một cuộc phỏng vấn. "Chúng ta phải chống lại điều này bởi vì cuối cùng nó không mang lại lợi ích tốt nhất cho Hoa Kỳ".
Tòa đại sứ Trung Quốc tại Washington cho biết trong một tuyên bố rằng Bắc Kinh "phản đối việc bịa đặt và phổ biến thông tin sai lệch" và đổ lỗi cho Hoa Kỳ vì đã biến mạng xã hội "thành công cụ để thao túng dư luận quốc tế và là vũ khí của họ để bêu xấu và bôi nhọ các quốc gia khác".
"Về vấn đề này, phía Mỹ phải tự kiểm điểm và ngừng la làng ‘ăn cướp’," phát ngôn viên tòa đại sứ Liu Pengyu nói.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc và các kênh liên kết, cũng như những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội với lượng người theo dõi đông đảo, thường xuyên truyền bá những ý tưởng mà Hoa Kỳ cho là phóng đại, sai lệch hoặc gây hiểu lầm. Trong những tuần gần đây, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã kêu gọi sự chú ý đến vụ tàu trật đường ray phóng hóa chất độc hại ở Ohio cũng như cáo buộc Hoa Kỳ có thể đã phá hoại các đường ống được sử dụng để vận chuyển khí đốt của Nga.
Chính quyền ông Biden đã bác bỏ mạnh mẽ các cáo buộc về đường ống Nord Stream và bênh vực phản ứng của mình ở Ohio.
Trung Quốc từ lâu được coi là ít sẵn sàng hơn Nga trong việc thực hiện các bước khiêu khích có thể bị lộ và lo ngại hơn về việc bị đổ lỗi công khai. Tình báo Mỹ nhận định Nga cố gắng ủng hộ ông Donald Trump trong hai kỳ bầu cử tổng thống vừa qua, trong khi Trung Quốc năm 2020 có cân nhắc nhưng không tìm cách tác động đến cuộc bầu cử.
Nhưng một số quan chức Hoa Kỳ tin rằng Trung Quốc hiện đang thực hiện hoặc xem xét các hoạt động mà trước đây họ không thực hiện, theo hai người quen thuộc với vấn đề này. Một phần là do Bắc Kinh lo ngại rằng họ đang thua trong trận chiến về tuyên truyền ở nhiều quốc gia, một nguồn tin cho biết.
Công ty nghiên cứu Graphika gần đây đã xác định các video do trí tuệ nhân tạo làm ra có liên quan đến hoạt động gây ảnh hưởng thân Trung Quốc. Một video công kích cách tiếp cận của Hoa Kỳ trong việc ngăn chặn bạo lực súng đạn ; một video khác "nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác Mỹ-Trung để phục hồi nền kinh tế toàn cầu," theo Graphika. Và các nhà phân tích mối đe dọa tại Google cho biết họ đã phá vỡ hơn 50.000 trường hợp đăng bài và hoạt động khác vào năm ngoái có liên quan đến hoạt động gây ảnh hưởng thân Trung Quốc được gọi là "Dragonbridge".
Các video do trí tuệ nhân tạo làm ra rõ ràng là hư cấu và Graphika cho biết không có video nào có hơn 300 lượt xem. Hầu hết các bài đăng của Dragonbridge, Google cho biết, cũng tiếp cận được một lượng độc giả nhỏ.
Quan chức tình báo Hoa Kỳ nói thủ đoạn của Trung Quốc trên truyền thông xã hội là "không đồng đều" và kém tinh vi hơn so với những gì thường liên quan đến Điện Kremlin. Nhưng kỹ thuật gián điệp đó - cả về hoạt động truyền thông xã hội và nỗ lực che giấu bất kỳ mối liên hệ nào với Bắc Kinh - có thể được cải thiện theo thời gian và với thực tế, quan chức này cho biết.
Và đã có những lo ngại từ lâu ở Washington về TikTok, ứng dụng chia sẻ video lan truyền có hoạt động tại Hoa Kỳ hiện đang trải qua một đợt duyệt xét an ninh. Không có bằng chứng công khai nào cho thấy Bắc Kinh đã sử dụng quyền hạn rộng rãi của mình đối với các doanh nghiệp ở Trung Quốc để điều hướng nội dung trên ứng dụng này hoặc khởi động các hoạt động gây ảnh hưởng do chính phủ phê chuẩn, nhưng có niềm tin rằng Trung Quốc có thể làm như vậy đủ nhanh để không bị bắt hoặc dừng lại.
Theo dữ liệu của Trung tâm Nghiên cứu Pew công bố năm ngoái, Trung Quốc ngày càng bị coi là không thiện cảm ở Mỹ, phần lớn Châu Âu, Úc, Hàn Quốc và Nhật Bản.
Nhưng ở các quốc gia khác tại Châu Á cũng như ở phần lớn Châu Phi và Châu Mỹ Latin, có nhiều thái độ tích cực hơn đối với chính phủ Trung Quốc, thường được thúc đẩy bởi các khoản đầu tư kinh tế và cung cấp hỗ trợ cơ sở hạ tầng và an ninh của Bắc Kinh.
Khảo sát Thanh niên Châu Phi năm ngoái, bao gồm 4.500 cuộc phỏng vấn của những người từ 18 đến 24 tuổi ở 15 quốc gia, cho thấy 76% số người được hỏi tin rằng Trung Quốc có ảnh hưởng tích cực ở đất nước họ. Về Mỹ, 72% cho biết họ tin rằng ảnh hưởng của Mỹ là tích cực.
Trong trường hợp xảy ra chiến tranh về Đài Loan, các chuyên gia tin rằng việc định hình thái độ và tuyên truyền toàn cầu sẽ là chìa khóa để đảm bảo hỗ trợ quân sự và ngoại giao cho cả hai bên.
Dân biểu Mike Gallagher, đảng viên Cộng hòa ở Wisconsin, chủ tịch ủy ban mới lập tại quốc hội Mỹ chuyên về Trung Quốc, cho biết trong một tuyên bố sau chuyến thăm Đài Loan gần đây rằng các hoạt động gây ảnh hưởng của Trung Quốc là một phần của chiến lược rộng lớn hơn về "chiến tranh nhận thức". Ông nói thêm rằng ủy ban sẽ "làm việc để phơi bày sự thật về mô hình xâm lược (của Đảng cộng sản Trung Quốc) chống lại Mỹ và những người bạn của chúng ta".
Trung tâm Tham gia Toàn cầu của Bộ Ngoại giao chịu trách nhiệm chống lại thông điệp của Trung Quốc bên ngoài cả Hoa Kỳ và Trung Quốc. Phát biểu với điều kiện giấu tên theo các quy tắc cơ bản do Bộ đặt ra, một quan chức Bộ Ngoại giao hồi đáp về các mối lo ngại cho rằng Hoa Kỳ không trực tiếp chống lại nhiều đường tấn công từ Bắc Kinh :
"Đã có một quyết định được đưa ra rằng chúng tôi sẽ không nhắm dập tắt từng dòng tin cụ thể của Trung Quốc," quan chức này cho biết. "Thành thật mà nói, có quá nhiều thứ. Điều đó giống như cố gắng đặt ngón tay của bạn vào con đập để ngăn rò rỉ".
Thay vào đó, Bộ Ngoại giao cố gắng tài trợ cho các chương trình phơi bày sự thật và ý tưởng mà Trung Quốc muốn đàn áp. Trung tâm Tham gia Toàn cầu đã tài trợ cho nghiên cứu của bên thứ ba về cuộc đàn áp của Trung Quốc tại tỉnh Tân Cương đối với người Uyghur và các nhóm sắc tộc chủ yếu theo đạo Hồi khác. Bắc Kinh từ lâu đã cố gắng đóng khung các hoạt động của mình ở Tân Cương là chống khủng bố và chủ nghĩa cấp tiến trước sự chỉ trích của quốc tế về mạng lưới các trại tạm giam và những hạn chế đối với việc di chuyển và biểu hiện tôn giáo trong tỉnh.
Nhà nước cũng đã tài trợ cho các khóa đào tạo ký giả điều tra ở các quốc gia nhận đầu tư của Trung Quốc và một dự án theo dõi việc xây dựng đập của Trung Quốc dọc theo sông Mekong, nguồn cung cấp nước chính cho các quốc gia Đông Nam Á ở hạ lưu từ Trung Quốc.
Hoa Kỳ cũng sử dụng đầu tư trực tiếp như một công cụ để chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc, mặc dù các nhà phê bình đã đặt câu hỏi liệu một số chương trình được tài trợ có hiệu quả hay không.
Chẳng hạn, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ năm ngoái đã đề xuất sử dụng tiền từ quỹ hàng năm để chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc để hỗ trợ các tiệm bánh ở Tunisia. Theo hai người khác quen thuộc với vấn đề này, các quan chức muốn mua phần mềm cho các chủ tiệm bánh để giúp họ xác định sản phẩm nào của họ có thị trường tốt nhất.
Trong một tuyên bố, USAID cho biết chương trình của Tunisia nhằm "tạo việc làm bền vững theo nhu cầu" và thúc đẩy phần mềm phương Tây thay vì các chương trình của Trung Quốc "có thể dễ dàng truy cập" nhưng "kém hiệu quả hơn".
Tuyên bố cho biết : "Chúng tôi biết rằng sự hỗ trợ dựa trên các khoản tài trợ của chúng tôi có thể còn tiến xa hơn nữa khi được kết hợp với các khoản đầu tư công và tư nhân, vượt xa các nguồn lực mà Công hòa Nhân dân Trung Hoa đã mang đến cho tới nay".
Tư lệnh Lục quân Mỹ ở Thái Bình Dương chỉ ra những thách thức từ Trung Quốc
VOA, 08/03/2023
Chỉ huy Lục quân của Hoa Kỳ tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương gần đây đưa ra quan điểm cơ bản về những thách thức do việc Trung Quốc tăng cường quân sự trong khu vực, chỉ ra tình trạng thiếu đạn dược là một trong những lĩnh vực mà Hoa Kỳ nên củng cố để ngăn chặn hiệu quả sự xâm lược tiềm tàng của Trung Quốc.
Bộ trưởng Lục quân Hoa Kỳ Christine Wormuth xem phiên bản mới nhất của xe tăng M1A2 Abrams tại Trung tâm Sản xuất Hệ thống Chung ở Lima, Ohio, ngày 16/2/2023.
"Tôi đã theo dõi các lực lượng trên bộ và PLA [Quân đội Giải phóng Nhân dân] kể từ năm 2014," Tướng Tư lệnh Charles A. Flynn của Lục quân Hoa Kỳ ở Thái Bình Dương nói với cử tọa ở Washington vào tuần trước. Ông đang trong một kỳ nghỉ hiếm hoi ngoài Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, nơi ông bắt đầu với tư cách là Tư lệnh của Sư đoàn Bộ binh 25 đóng tại Hawaii.
Ngồi bên cạnh Bộ trưởng Lục quân Hoa Kỳ Christine Wormuth, tướng Flynn mô tả lực lượng quân sự của Trung Quốc là khác thường và "đang đi theo quỹ đạo lịch sử", lưu ý rằng "họ đang diễn tập, thực hành, thử nghiệm và họ đang chuẩn bị những lực lượng này cho một điều gì đó".
Ông chia sẻ với cử tọa tập trung tại Viện Doanh nghiệp Mỹ về việc tăng cường đều đặn sự hiện diện và năng lực của quân đội Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương từ năm 2014 đến nay, nêu bật việc tái tổ chức lực lượng kết hợp với hiện đại hóa mà Trung Quốc đã tiến hành vào năm 2015, và việc thành lập cơ cấu mới các bộ chỉ huy quân khu xảy ra sau đó.
Ông Flynn nói rằng vào năm 2018, Trung Quốc đã xây dựng và trang bị vũ khí cho các đảo nhân tạo ở Biển Đông đồng thời tăng cường các hoạt động chung. Ngày nay, ông quan sát thấy sự gia tăng đáng kể "khối lượng hoạt động mà họ đang thực hiện với tất cả các dịch vụ của mình, từ lực lượng phi đạn đến lực lượng hỗ trợ chiến lược, đến không gian, mạng, đất liền và biển".
Ông cảnh báo : "Nếu họ không giảm tốc độ, đó là một quỹ đạo nguy hiểm mà họ đang đi".
Ông Flynn lưu ý ba lợi thế mà Trung Quốc hiện đang nắm giữ so với Hoa Kỳ.
"Họ đang vận hành cái được gọi là đường bên trong. Họ ở ngay bên cạnh mục tiêu chính của họ. Và đừng nghi ngờ gì về điều đó – giải thưởng là Đài Loan và đất đai".
"Điều thứ hai họ có là, họ có khối lượng," [có nghĩa là., các con số], ông tiếp tục.
"Và sau đó, tất nhiên, họ có nhiều vũ khí đạn dược". "Họ có rất nhiều đạn dược, rất nhiều mũi tên trong ống tên của họ," ông Flynn giải thích.
Vấn đề có nhiều vũ khí đạn dược là "một vấn đề thực sự," bà Wormuth nói, đồng thời nói với cử tọa rằng Mỹ cần điều chỉnh lại chiến lược của mình đối với việc cung cấp vũ khí.
Bà Wormuth chỉ ra : "Mọi thứ chúng ta đang chứng kiến ở Ukraine cho chúng ta thấy rằng chúng ta phải tăng cường sản xuất," đặc biệt là khi xem xét khả năng xảy ra một cuộc xung đột kéo dài.
Bà cảnh báo mô hình chuỗi cung ứng thời bình hiện tại của Hoa Kỳ không đáp ứng đủ nhu cầu, đồng thời chia sẻ với cử tọa rằng Quân đội Hoa Kỳ đã thực hiện các bước để tăng cường sức mạnh trong lĩnh vực này.
Bà nói : "Chúng tôi đang làm rất nhiều việc trong Lục quân để tăng cường cơ sở công nghiệp hữu cơ của riêng mình và hợp tác rất chặt chẽ với ngành công nghiệp để thấy họ phát triển cơ sở công nghiệp của họ".
Người đứng đầu Lục quân thừa nhận rằng "công tác hậu cần sẽ rất khó khăn ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong trường hợp xảy ra xung đột," và cho biết Lục quân đang tập trung vào lĩnh vực chuẩn bị sẵn sàng này.
Lục quân đang tạo ra cái mà ông Flynn gọi là "đường nội bộ chung" để củng cố và ngăn chặn trước bối cảnh quân đội Trung Quốc đang mở rộng quy mô ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Trong số những dấu ấn đáng kể mà Trung Quốc đã tích lũy trong khu vực có 12 sân bay thuộc Bộ Tư lệnh Quân khu phía Tây của Trung Quốc, "hầu hết chúng [có] kích thước bằng sân bay Dulles," ông Flynn chỉ ra, ám chỉ sân bay quốc tế khổng lồ nằm ngay bên ngoài Washington.
Bộ Tư lệnh Quân khu phía Tây, một trong năm bộ tư lệnh quân sự được thành lập dưới thời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, thực thi quyền tài phán hoạt động đối với các biên giới của Trung Quốc với Afghanistan, Pakistan, Ấn Độ, Nepal và Myanmar.
Thêm vào đó, Bắc Kinh cũng đã điều động hai quân đoàn đến bố trí dọc theo Đường Kiểm soát Thực tế, biên giới thực tế giữa Trung Quốc và Ấn Độ, xây dựng các sân bay trực thăng và các địa điểm phi đạn đất đối không, và "bóp nghẹt nước ngọt ở sông Mekong," ông Flynn cảnh báo.
Các nhà nghiên cứu và các nhà điều tra mô tả các con đập do Trung Quốc xây dựng ở các vị trí thượng nguồn trong lãnh thổ của họ là lần lượt lấy đi sinh kế và tạo thành một chốt chặn chiến lược đối với các quốc gia và cộng đồng tại hạ lưu ở Đông Nam Á.
Các đường dây liên lạc "cắt ngang qua Myanmar và Pakistan để tiếp cận Biển Ottoman" là một diễn biến đáng lo ngại khác, ông Flynn lưu ý, đồng thời cho biết thêm rằng 1,2 triệu người tị nạn Rohingya ở Bangladesh cũng đặt ra một thách thức tiềm ẩn. "Và đó chỉ là một mình Nam Á".
Trong khi Đông Nam Á đi theo một chiều hướng tích cực, theo ông Flynn, về mặt quan hệ với Hoa Kỳ, Châu Đại Dương, ông nói, hiện đang "bị áp lực". Ở đó, Trung Quốc đã có những bước tiến lớn bằng cách thỏa hiệp với giới tinh hoa địa phương, ông Flynn nói.
"Tiền tệ của họ là tham nhũng". Cuối cùng, Trung Quốc tìm cách giành được "quyền tiếp cận địa hình," ông nhấn mạnh.
Ông Flynn đã xác định một số tính năng trên địa hình hoặc về địa hình mà Trung Quốc tìm cách tiếp cận : xương sống công nghệ thông tin, lưới điện, nhà kho, bến tàu, sân bay và cảng.
Ông Flynn nêu tên Kiribati, Quần đảo Solomon, Papua New Guinea, là những nơi mà ảnh hưởng của Trung Quốc đặt ra một thách thức đặc biệt.
Nhìn quanh khu vực, ông chỉ ra những khu vực khác mà căng thẳng đã gia tăng. "Tất nhiên là hoạt động ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, và xung quanh Đài Loan," ông nói.
"Tôi không thể đi vào chi tiết ở đây về những gì đang xảy ra trên bộ, nhưng tôi có thể nói với các bạn rằng Quân đội PLA, Lực lượng Phi đạn PLA và Lực lượng Hỗ trợ Chiến lược đang ở những vị trí nguy hiểm," ông Flynn cảnh báo cử tọa ở Washington.
Ông cũng gợi ý về một vai trò độc đáo mà Lục quân có thể thực hiện để chống lại chiến lược của Trung Quốc ở Eo biển Đài Loan.
Ông lưu ý : "Kho vũ khí chống tiếp cận và ngăn chặn khu vực A2AD mà Trung Quốc thiết kế chủ yếu được thiết kế để đánh bại các khả năng trên không và trên biển. Ông tiếp tục : "Thứ hai, nó được thiết kế để làm suy giảm, phá vỡ và từ chối không gian và mạng.
Trung Quốc được cho là sử dụng chiến lược A2AD [chống tiếp cận và ngăn chặn khu vực] liên quan đến Đài Loan nhằm ngăn chặn Hoa Kỳ và các lực lượng thân thiện khác ra khỏi chiến trường đó trong một cuộc xâm lược tiềm tàng.
Một điểm khác mà ông nhấn mạnh là Hoa Kỳ không muốn tham gia vào một cuộc xung đột quân sự với Trung Quốc.
"Mục tiêu của chúng tôi là không có chiến tranh. Nhưng chúng ta phải ở trong một vị trí và sẵn sàng với các lực lượng chiến đấu đáng tin cậy để ngăn chặn điều đó xảy ra," ông Flynn nói. Nếu sự răn đe "thất bại, thì ít nhất chúng ta cũng có thể tận dụng lợi thế [cùng với] với lực lượng chung, để đạt được các mục tiêu quốc gia do Cơ quan Chỉ huy Quốc gia và Tổng thống thiết lập".
Bà Wormuth lưu ý rằng Hoa Kỳ cũng đang chú ý đến các kịch bản xung đột tiềm tàng với Trung Quốc bên ngoài Eo biển Đài Loan. Bà lưu ý, xung đột biên giới giữa Trung Quốc và Ấn Độ gia tăng đột biến, hành vi hiếu chiến của Bắc Kinh ở Biển Đông hoặc xung quanh quần đảo Senkaku, một điểm tranh chấp giữa Trung Quốc và Nhật Bản, là một trong những kịch bản đó.
****************************
Trung Quốc ‘rất quan ngại’ về kế hoạch ‘quá cảnh’ của Tổng thống Đài Loan giữa lúc có tin bà đi Mỹ
Reuters, VOA, 08/03/2023
Trung Quốc nói hôm 8/3 rằng họ "quan ngại sâu sắc" về kế hoạch "quá cảnh" của Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn và yêu cầu Washington làm rõ, trong bối cảnh có tin bà sẽ gặp Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy tại Hoa Kỳ, theo Reuters.
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn.
Ông McCarthy có kế hoạch gặp bà Thái ở Hoa Kỳ trong những tuần tới, hai nguồn tin nói với Reuters hôm 6/3. Điều đó có thể thay thế cho chuyến công du được mong đợi nhưng đầy nhạy cảm của Chủ tịch Hạ viện thuộc đảng Cộng hòa tới Đài Loan, hòn đảo dân chủ bị Trung Quốc tuyên bố là họ có chủ quyền.
Ông McCarthy hôm 7/3 xác nhận kế hoạch gặp bà Thái Anh Văn tại Hoa Kỳ trong năm nay và nhấn mạnh điều này không ngăn cản chuyến thăm Đài Loan sau này của ông, hãng Bloomberg đưa tin.
Các tổng thống Đài Loan, bao gồm cả bà Thái Anh Văn, từng quá cảnh Hoa Kỳ, thường là trong một hoặc hai ngày, khi họ trên đường đến các quốc gia khác, mặc dù chính phủ Hoa Kỳ thường tránh gặp các quan chức cấp cao của Đài Loan ở thủ đô Washington.
Văn phòng tổng thống Đài Loan, trong một tuyên bố ngắn gọn trả lời cho các câu hỏi của giới truyền thông về các chuyến thăm nước ngoài của bà Thái, cho biết "các dàn xếp về việc quá cảnh" đã được thực hiện trong nhiều năm, mặc dù tuyên bố không đề cập trực tiếp đến Hoa Kỳ.
"Hiện tại, các bộ phận khác nhau đang liên lạc và chuẩn bị cho các kế hoạch liên quan, và việc lập kế hoạch cho hành trình liên quan sẽ được giải thích kịp thời sau khi kế hoạch được hoàn thành", tuyên bố cho biết thêm nhưng không giải thích chi tiết.
Phát biểu tại Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho biết họ "quan ngại sâu sắc về tin tức này".
Bà Mao nói thêm : "Chúng tôi đã gửi công hàm nghiêm túc tới phía Hoa Kỳ và yêu cầu họ làm rõ".
Bà nói Trung Quốc kiên quyết phản đối bất kỳ hình thức trao đổi chính thức nào giữa Hoa Kỳ và Đài Loan, đồng thời nói thêm : "Không ai nên đánh giá thấp quyết tâm mạnh mẽ của chính phủ và người dân Trung Quốc trong việc bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ".
Vẫn bà Mao nói tiếp : "Mối đe dọa thực sự đối với hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan chính là lực lượng ly khai đòi Đài Loan độc lập".
Trung Quốc từ chối lời kêu gọi đàm phán của bà Thái kể từ khi bà nhậm chức vào năm 2016, tin rằng bà là một người theo tư tưởng ly khai.
Trung Quốc chưa bao giờ loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để kiểm soát Đài Loan. Chính phủ Đài Loan nói rằng Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chưa bao giờ cai trị hòn đảo này và vì vậy không có quyền nêu ra yêu sách chủ quyền đối với họ, và chỉ có chính 23 triệu dân của hòn đảo mới có thể quyết định tương lai của họ.
Chủ tịch Tập Cận Bình lên án phương Tây "trấn áp" Trung Quốc
Thùy Dương, RFI, 07/03/2023
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong phiên họp Quốc hội ở Bắc Kinh, lên án việc phương Tây, đặc biệt là Hoa Kỳ, "ngăn chặn" và "trấn áp" đất nước Trung Quốc, khiến Bắc Kinh phải đối phó với những thách thức chưa từng có.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trên màn hình) tham dự phiên họp Quốc hội Trung Quốc, Bắc Kinh, ngày 05/03/2023. Reuters – Thomas Peter
Tân Hoa Xã tối thứ Hai 06/03/2023 trích dẫn phát biểu của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình : "Môi trường bên ngoài của công cuộc phát triển của Trung Quốc đã có những thay đổi nhanh chóng. Các yếu tố bấp bênh và không thể lường trước đã tăng mạnh", "các nước phương Tây, do Mỹ dẫn đầu, đã triển khai chính sách ngăn chặn, bao vây và trấn áp nhắm vào Trung Quốc, điều này đã gây ra những thách thức chưa từng có đối với sự phát triển" của Trung Quốc.
Cũng theo ông Tập Cận Bình, 5 năm qua được đánh dấu bằng hàng loạt trở ngại mới, đe dọa kìm hãm đà tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc.
AFP nhắc lại, các chủ đề căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington đã gia tăng trong những năm gần đây, chẳng hạn về hồ sơ người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ, sự mất cân bằng cán cân thương mại song phương, hồ sơ Đài Loan, sự thống trị trong các ngành công nghệ mũi nhọn, thiết bị bán dẫn, các cáo buộc gián điệp, những chuyến thăm của các nghị sĩ phương Tây, đặc biệt là Mỹ, tới Đài Loan … Phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã thông qua nhiều biện pháp trừng phạt Kắc Kinh liên quan đến một số hồ sơ nói trên, và Bắc Kinh đã có nhiều biện pháp đáp trả.
Ngoại trưởng Trung Quốc cảnh báo về nguy cơ "xung đột và đối đầu"
Trong khi đó, vào hôm nay 07/03, tân ngoại trưởng Trung Quốc, Tần Cương, đổ lỗi cho Mỹ về những căng thẳng ngày càng tăng giữa hai nước. Theo Reuters, phát biểu với các nhà báo bên lề phiên họp Quốc hội, ông Tần Cương, cảnh báo về nguy cơ "xung đột và đối đầu" nếu Washington không điều chỉnh chính sách. Theo lãnh đạo ngoại giao Trung Quốc, thay vì cạnh tranh, Washington đã trấn áp và phong tỏa Trung Quốc, và đây là một trò "đánh cược đầy rủi ro" của Mỹ, có thể gây tổn hại cho những lợi ích cơ bản của nhân dân Trung Quốc và Mỹ, thậm chí là tương lai của nhân loại.
Liên quan đến chiến tranh Ukraine, ngoại trưởng Tần Cương cho rằng đang có một "bàn tay vô hình" – hàm ý nói Hoa Kỳ - sử dụng cuộc khủng hoảng Ukraine để phục vụ cho mục đích địa chính trị.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ định gặp Tổng thống Đài Loan tại Mỹ
Reuters, VOA, 07/03/2023
Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy có kế hoạch gặp Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn tại Hoa Kỳ trong những tuần tới, hai nguồn tin nói với Reuters ngày 6/3, một động thái có thể thay thế chuyến đi dự kiến nhưng nhạy cảm của ông McCarthy tới Đài Loan, hòn đảo được quản lý một cách dân chủ mà Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền.
Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Kevin McCarthy.
Các nguồn tin giấu tên cho biết bà Thái đã được mời phát biểu tại Thư viện Tổng thống Ronald Reagan trong thời gian quá cảnh qua California trong chuyến thăm đã lên kế hoạch tới Trung Mỹ và ông McCarthy có thể sẽ gặp bà ở Hoa Kỳ.
Một trong những nguồn tin cho biết nếu cuộc họp tại Hoa Kỳ diễn ra - có thể là vào tháng 4 - thì không nhất thiết loại trừ khả năng ông McCarthy sẽ đến thăm Đài Loan trong tương lai.
Văn phòng của ông McCarthy không trả lời ngay các câu hỏi của Reuters về vấn đề này, bao gồm cả việc liệu cuộc họp theo kế hoạch có phải là một nỗ lực nhằm tránh làm gia tăng căng thẳng với Trung Quốc hay không. Bắc Kinh từng tức giận về chuyến thăm Đài Loan vào tháng 8 năm ngoái của cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi.
Financial Times là tờ báo đầu tiên đưa tin về kế hoạch gặp mặt ở California.
Trong một cuộc phỏng vấn của CNBC vào sáng ngày 6/3, ông McCarthy từ chối trả lời liệu ông có đến thăm Đài Loan hay không, nói rằng ông sẽ thông báo bất kỳ kế hoạch du hành nào khi có.
Bốn nguồn tin khác - bao gồm các quan chức Hoa Kỳ và những người hiểu biết về suy nghĩ của chính quyền Hoa Kỳ và Đài Loan - cho biết cả hai bên đều vô cùng lo lắng rằng chuyến thăm trong tương lai của ông McCarthy sẽ làm gia tăng căng thẳng nghiêm trọng trên Eo biển Đài Loan vào thời điểm hòn đảo này đang chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống vào đầu năm tới.
Thư viện Reagan và Tòa đại sứ Trung Quốc tại Washington không trả lời ngay các yêu cầu bình luận.
Tòa đại sứ trên thực tế của Đài Loan tại Washington cho biết họ "không có thông tin để chia sẻ" khi được hỏi về cuộc gặp.
"Nói chung, việc sắp xếp cho các chuyến thăm của Tổng thống Thái Anh Văn tới các đồng minh ngoại giao của Đài Loan và quá cảnh qua Hoa Kỳ được thực hiện theo thông lệ," tòa đại sứ nói với Reuters.
Trung Quốc coi việc giao tiếp giữa các quan chức Hoa Kỳ và Đài Loan là vi phạm chủ quyền của Trung Quốc.
Nhưng các tổng thống Đài Loan, bao gồm cả bà Thái Anh Văn, từng đi qua Hoa Kỳ trên đường đến các nước khác, mặc dù chính phủ Hoa Kỳ thường tránh gặp các quan chức cấp cao của Đài Loan ở Washington.
Giống như hầu hết các quốc gia, Hoa Kỳ không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan. Tuy nhiên, theo luật Mỹ, Washington phải cung cấp cho Đài Loan các phương tiện để tự vệ.
Washington lâu nay có chính sách "mơ hồ chiến lược", nghĩa là không nói rõ liệu có đáp trả bằng quân sự trước một cuộc tấn công vào Đài Loan hay không. Tuy nhiên, Tổng thống Joe Biden cho biết vào tháng 9 năm ngoái rằng các lực lượng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ Đài Loan trong trường hợp Trung Quốc xâm lược. Đây là tuyên bố rõ ràng nhất của ông về vấn đề này.
"Pháo đài Trung Quốc" và nguy cơ xung đột vũ trang với Mỹ
Tập trung mọi quyền lực trong tay, chủ tịch mãn đời Tập Cận Bình muốn biến Trung Quốc thành một pháo đài để dấn lên thống trị hành tinh vào khoảng năm 2049. Mục tiêu là xây dựng một thế giới hậu phương Tây, mạnh được yếu thua, với ý thức hệ mác-xít và mưu đồ đế quốc, chấp nhận nguy cơ xung đột với Hoa Kỳ.
Các đại biểu quân đội trong dịp lễ khai mạc Đại hội Đảng cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh ngày 16/10/2022. AP - Mark Schiefelbein
Bắc Kinh chuẩn bị cho dân chúng về trừng phạt và xung đột
Trong bài bình luận "Pháo đài Trung Quốc", Le Figaro nhận định Đại hội Đảng lần thứ 20 kết thúc với quyền hành tuyệt đối nằm trong tay Tập Cận Bình, nay là chủ tịch mãn đời được sự hỗ trợ của tất cả sáu ủy viên thường trực Bộ Chính trị. Sự tập trung quyền lực này gắn liền với ý định biến Trung Quốc thành một pháo đài để nhảy lên dẫn đầu toàn thế giới vào khoảng năm 2049, nhân kỷ niệm 100 năm ngành thành lập Cộng hòa nhân dân Trung Hoa. Mục tiêu là xây dựng một thế giới hậu phương Tây, mạnh được yếu thua, tự do và nhân quyền bị cấm cản, ý thức hệ mác-xít và ý đồ đế quốc đứng trên kinh tế.
Pháo đài, trước hết về kinh tế. Sau bốn mươi năm huy hoàng nhờ toàn cầu hóa, Bắc Kinh nay dành ưu tiên tuyệt đối cho an ninh. Đại dịch Covid và những cuộc phong tỏa không ngơi nghỉ cũng được dùng để chuẩn bị cho dân chúng chịu đựng những trừng phạt của phương Tây và một cuộc xung đột với Hoa Kỳ. Tiếp đến về thương mại, tiền tệ và tài chánh. Thị trường Hoa lục đóng lại với các công ty ngoại quốc nhất là về xe hơi - nhờ sự thống trị của các nhà sản xuất nội địa về xe điện - và hàng không. Đồng thời Bắc Kinh tiếp tục chiến lược phi đô la hóa trong ngoại thương với Nga và cả với Trung Đông.
Kiểm soát xã hội, đối đầu với phương Tây
Vẫn theo Le Figaro, pháo đài này còn về chính trị và ý thức hệ. Covid đã giúp Đảng cộng sản kiểm soát xã hội và các cá nhân thông qua việc thiết lập một "Big Brother" điện tử, hạn chế di chuyển và cấm xuất ngoại. "Tư tưởng Tập Cận Bình" được tự nhận là "chủ nghĩa mác-xít của Trung Quốc đương đại và thế kỷ 21", cộng với tôn sùng cá nhân lãnh tụ, càng củng cố thêm tính chất toàn trị của chế độ.
Cuối cùng là về quân sự và chiến lược, xung quanh sự đối địch với Hoa Kỳ và xây dựng một trật tự thế giới với các vùng ảnh hưởng của đế quốc. Đó là lý do khiến Bắc Kinh tăng cường quân đội và kho vũ khí nguyên tử, gia tăng đe dọa Đài Loan thông qua việc phủ nhận độc lập của đảo quốc được ghi vào Hiến pháp và tập trận phong tỏa hòn đảo mùa hè rồi. Đó cũng là lý do của việc thiết lập đối tác chiến lược với nước Nga của Vladimir Putin và ủng hộ cuộc xâm lược Ukraine. Bên cạnh đó là việc xúc tiến một quốc tế của các nền độc tài, tiếp tục bao vây phương Tây bằng cách tìm kiếm liên minh với các nước phương nam.
Chiến lược pháo đài của Trung Quốc nhằm đối đầu với phương Tây, chấp nhận nguy cơ xung đột vũ trang với Hoa Kỳ. Việc hy sinh tăng trưởng, đóng cửa biên giới làm xáo trộn khế ước với giai cấp trung lưu, nay chỉ còn dựa vào dân tộc chủ nghĩa cực đoan, nỗ lực tự cung tự cấp gắn liền với logic hiếu chiến.
Mỹ quyết chặn toàn trị Bắc Kinh, Đức vẫn mù quáng
Về lâu về dài, sự chuyển đổi Trung Quốc thành pháo đài chỉ dẫn đến suy sụp, như vẫn thường xảy ra trong lịch sử. Trước mắt, chủ trương này tạo ra mối đe dọa chính cho tự do chính trị. Trước sự cứng rắn hơn của chủ nghĩa toàn trị Trung Quốc và tham vọng đế quốc, Hoa Kỳ đã xác định và áp dụng một chiến lược ngăn chận rõ ràng, là một trong những điểm đồng thuận hiếm hoi giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa.
Chiến lược này sẽ được nối dài qua việc thành lập một hội đồng các nền dân chủ Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, nhằm hạn chế sự bành trướng của Trung Quốc và tạo mối liên hệ giữa phương Tây và các nước phương nam, nhất là xung quanh vấn đề khí hậu. Nhưng Châu Âu vẫn là mắt xích yếu trước Bắc Kinh.
Theo nhận định của Le Figaro, đó là do sự mù quáng của Đức, đã lặp lại sai lầm như đối với Nga, qua việc tìm cách duy trì xuất khẩu sang Hoa lục bằng mọi giá, vốn là trung tâm mô hình trọng thương của Đức. Chuyến thăm Bắc Kinh của ông Olaf Scholz, với việc gia tăng đầu tư Đức vào Trung Quốc và cho tập đoàn nhà nước Cosco chiếm 25% vốn của cảng container Hamburg, theo tác giả, là một chính sách hòa dịu sẽ dẫn đến thất bại. Như cựu thủ tướng Anh Churchill đã nói : "Chính sách hòa hoãn cũng như nuôi ăn một con cá sấu, với hy vọng mình sẽ là người cuối cùng bị nó ăn thịt".
Đơn thương độc mã trước Trung Quốc là gánh lấy thiệt thòi
Tương tự, trả lời Libération, ủy viên Châu Âu phụ trách thị trường nội địa và quốc phòng, ông Thierry Breton cho rằng "Không thể thảo luận với Trung Quốc mà mỗi người ngồi một góc riêng". Nước Đức, buộc lòng phải thay đổi mô hình do chiến tranh Ukraine, chừng như muốn đi theo "sonderweg", một con đường đơn độc, mà minh chứng là căng thẳng Pháp-Đức và chuyến đi solo của ông Olaf Scholz đến Bắc Kinh. Thierry Breton nhấn mạnh chỉ có tư cách tập thể mới giúp Liên Hiệp Châu Âu (EU) tạo được sức mạnh trên trường quốc tế. Thứ Tư tới, Ủy ban giới thiệu một Hiệp ước ổn định nhằm đầu tư vào môi trường và quân đội, sẽ gây giận dữ cho những con diều hâu Đức.
Không ai có thể quên rằng Bắc Kinh đã làm mọi cách để chia rẽ EU trong cuộc khủng hoảng Covid, cho thấy rõ Trung Quốc là "đối thủ mang tính hệ thống" như đã đánh giá hồi năm 2019. Từ đó đến nay, một loạt quy định đã được Châu Âu thông qua nhằm chấm dứt sự ngây thơ trước Trung Quốc. Dù vẫn là đối tác thương mại quan trọng, nhưng mối liên hệ phải nằm trong khuôn khổ địa chính trị đặc thù, các Nhà nước cần phối hợp với nhau. Chẳng hạn sắp tới không còn có thể để cho Trung Quốc tham gia vào những cơ sở hạ tầng thiết yếu.
Theo ông Breton, cần phải cân bằng lại quan hệ qua việc xác lập tương quan lực lượng với Trung Quốc. EU là thị trường lớn hơn Hoa Kỳ 1,5 lần và Bắc Kinh rất cần đến, vì nếu tách khỏi Châu Âu, Trung Quốc sẽ bị mất từ 3 đến 4 điểm GDP.
Đức biện minh có đề cập đến Ukraine, Đài Loan, nhân quyền
Về phía thủ tướng Đức Olaf Scholz thì biện minh nhân chuyến đi này đã đề cập các vấn đề chiến tranh Ukraine, Đài Loan và nhân quyền với Tập Cận Bình. Ông Scholz khẳng định đã nói với ông Tập rằng một "nước lớn" và thành viên Hội đồng Bảo an "cần dùng đến ảnh hưởng của mình đối với Nga". Le Monde nhận thấy thông cáo của Trung Quốc sau đó có nói rằng "cộng đồng quốc tế (...) phải cùng phản ứng với việc đe dọa và sử dụng vũ khí nguyên tử". Ngược lại, Bắc Kinh dường như không có ý định làm áp lực với Moskva.
Về các điểm bất đồng khác, thủ tướng Đức nhấn mạnh hiện trạng của Đài Loan "chỉ có thể thay đổi một cách hòa bình và bằng thỏa thuận chung", và tính chất "phổ quát" của nhân quyền. Nhưng ông Tập gián tiếp cảnh báo "Phá hủy lòng tin chính trị lẫn nhau thì dễ, xây dựng mới khó".
Trong khi đó tại Hồng Kông diễn ra một loạt phiên xử các nhà đấu tranh nhân quyền. Hồng y Giuse Trần Nhật Quân (Joseph Zen) 90 tuổi, vị tu sĩ nổi tiếng nhất Hồng Kông, ra tòa cùng với hai cựu dân biểu Ngô Ái Nghi (Margaret Ng), Hà Tú Lan (Cyd Ho), nhà xã hội học Hứa Bảo Cường (Hui Pokeung) và ngôi sao nhạc pop Hà Vận Thi (Denise Ho).
Phiên tòa liên quan đến "Quỹ 612" được lập ra để giúp đỡ tài chánh cho những người biểu tình bị bắt trong mùa hè 2019, "612" biểu thị ngày 12/06/2019, khi xảy ra những cuộc đụng độ dữ dội đầu tiên với cảnh sát. Nhiều người đóng góp trên 100.000 đô la Hồng Kông (12.000 euro) cho quỹ, dù hoàn toàn hợp pháp, đã bị cảnh sát "hỏi thăm". Tuy tư pháp Hồng Kông có truyền thống độc lập, các luật sư tiếp tục hăng hái biện hộ, nhưng tất cả đều biết rằng trong hầu hết các phiên tòa chính trị, bản án đã có trước khi tòa bắt đầu xử.
Ukraine chuẩn bị cho trận đánh lớn ở Kherson
Tình hình Ukraine tiếp tục được chú ý. Le Figaro cho biết ở những vùng quê vừa được giải phóng gần Kherson "dân làng dè dặt quay về". Tại làng Novomykolaivka, chỉ cách tiền tuyến có 5 kilomet, những hỏa tiễn Grad vẫn tiếp tục bay ngang ngôi làng, thỉnh thoảng xe tăng Nga lại bắn pháo sang. Từ khi Ukraine phá hủy một phần cầu Kerch, Nga vẫn trả thù như thế. Chỉ còn khoảng 120 người ở lại, nay có thêm một số người lục tục quay về dù không điện nước, không tiệm buôn, không bác sĩ… Có người sống nhờ tiền tiết kiệm trong thời gian làm việc ở nước ngoài, người thì thất nghiệp do chiến tranh nên quay về mưu sinh với đàn gia súc còn sống sót.
Les Echos có bài phóng sự "Tại Kherson, các chiến sĩ Ukraine chuẩn bị cho một trận đánh dữ dội". Từ nhiều ngày qua, các video trên mạng cho thấy các vị trí của Nga bị bỏ trống, cờ Nga không còn treo trên các cơ quan hành chánh. Quân Nga đã mang theo chiến lợi phẩm như các tác phẩm nghệ thuật, xe cộ… sang bên kia sông. Nhưng những người lính Ukraine không tin rằng Nga rút khỏi Kherson, từ lâu Nga đã chuẩn bị đối phó với cuộc tấn công, đã đào nhiều hầm hào kiên cố. Họ cho rằng có thể đó là một cái bẫy. Chính quyền Kiev cũng nghi ngờ đây là chiến dịch tâm lý nhằm thu hút lực lượng Ukraine vào Kherson, bỏ trống những mặt trận khác.
Những thay đổi nếu Cộng hòa giành được đa số ở Quốc hội Mỹ
Hội nghị khí hậu COP27 khai mạc hôm qua và cuộc bầu cử Quốc hội giữa kỳ tại Mỹ ngày mai là hai chủ đề thời sự quốc tế chính trên các báo. Les Echos quan tâm đến những gì sẽ diễn ra nếu phe đa số thay đổi ở Quốc hội Hoa Kỳ.
Nếu đảng Cộng hòa chiếm đa số, trước hết mức trần ngân sách có nguy cơ không được gia hạn, chính quyền liên bang đến giữa năm 2023 sẽ không còn tiền để trả lãi vay, trả lương công chức… Viện trợ cho Ukraine cũng có thể bị ảnh hưởng. Kế đến là ông Joe Biden khó thể thông qua kế hoạch đầu tư quy mô vào cơ sở hạ tầng và chuyển dịch các ngành kỹ nghệ thiết yếu ; các biện pháp xã hội của "Build Back Better" phải xem lại.
Kết quả bầu cử còn ảnh hưởng đến chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024, và sự chọn lựa người đứng đầu ở lưỡng viện. Joe Biden nói rằng sẽ tái ứng cử, nhưng ở tuổi 80, tuyên bố của ông được cho là nhằm làm chậm lại cuộc chiến kế vị trong đảng. Ngoài ra nếu Cộng hòa chiếm đa số, ủy ban điều tra về vụ tấn công đồi Capitol có thể bị giải thể, ngược lại các đại biểu đảng này đe dọa tiến hành thủ tục truất phế ông Joe Biden, chủ yếu về nội dung trong máy tính xách tay của con trai ông là Hunter Biden - bị cáo buộc dựa vào vị thế của cha để thủ lợi ở Ukraine.
Pennsylvania, "ba tổng thống và hai nước Mỹ"
Nhật báo kinh tế nêu ra năm cặp ứng cử viên cần theo dõi ở Ohio, Georgia, Nevada, Arizona và Pennsylvania. Libération có bài phóng sự "Ở Pennsylvania, ba tổng thống và hai nước Mỹ", Le Figaro cũng chú ý đến sự kiện ba tổng thống đều có mặt tại Pennsylvania để vận động : Joe Biden và hai người tiền nhiệm Donald Trump, Barack Obama.
Điều không may cho gà nhà của phe Dân chủ, John Fetterman là ông này bị đột quỵ trong lúc hầu như cầm chắc chiến thắng trong tay trong cuộc bầu cử sơ bộ. Khi được tuyên bố là ứng cử viên của đảng Dân chủ, ông đang trên giường bệnh, vợ ông phải đọc diễn văn thay. Trong khi đó đảng Cộng hòa đưa ra một khuôn mặt mới là Mehmet Oz, bác sĩ nổi tiếng thường xuất hiện trên truyền hình và là triệu phú, ông này nhanh chóng chiếm được thế thượng phong trước đối thủ Dân chủ vẫn còn di chứng.
COP27, lời hứa và hành động
Về hồ sơ khí hậu, các báo đều dành một lượng lớn bài vở, riêng Le Figaro và Les Echos ra hẳn hai phụ trang cho hội nghị COP27. Trong bài xã luận, Le Figaro nghi ngờ khả năng "biến lời hứa thành hành động" qua hội nghị này. Chỉ riêng danh sách khách mời đã nói lên vấn đề : cả Trung Quốc - nước gây ô nhiễm nhiều nhất thế giới - lẫn Ấn Độ đều không đến dự.
Nhiều thành viên G20 cũng vắng mặt, lãnh đạo các nước này có nhiều mối lo hơn là những con số của GIEC : phải làm đầy kho dự trữ dầu khí, lạm phát gây căng thẳng xã hội và bùng nổ nợ công. Cú sốc năng lượng và cuộc xâm lăng Ukraine đã vẽ lại bàn cờ thế giới, đối với họ bây giờ không phải là thời điểm cho đa phương. Nhưng cũng chính là lúc mà các nước phương nam đòi hỏi phương bắc phải giữ lời hứa hỗ trợ tài chánh theo Hiệp ước Paris. Tuy nhiên tờ báo nhắc nhở những người tranh đấu sinh thái cực tả : các tác phẩm nghệ thuật hoàn toàn vô tội, hành tinh chúng ta không cần đến những hành động thiếu chín chắn và oán thù.
Buôn người : Cam Bốt bị xếp cùng Syria, Afghanistan, Bắc Triều Tiên
Ở Đông Nam Á, Les Echos đưa lại thông tin của Los Angeles Times "Tại Cam Bốt, hàng ngàn nô lệ bị mafia người Hoa giam giữ". Nhiều thanh niên Việt Nam, Malaysia, Đài Loan, Trung Quốc, Hồng Kông đang nằm trong tay các mạng lưới tội phạm Trung Quốc.
Theo nhật báo Mỹ, khoảng 100.000 thanh niên Châu Á bị gài bẫy qua Facebook, thông qua lời rao hứa hẹn "việc nhẹ, lương cao". Một thanh niên Thái Lan 20 tuổi kể lại, khi được đưa đến biên giới Cam Bốt, anh bị nhốt trong một cao ốc, phía trên một casino, bị tịch thu hộ chiếu và dọa nếu toan trốn chạy sẽ bị bán cho một băng đảng khác.
Các nô lệ này sẽ phải lừa đảo qua điện thoại hay internet để làm lợi cho mafia Trung Quốc. Mỗi ngày họ phải đóng vai một thiếu nữ tìm người yêu, một nhân viên địa ốc, một người muốn bán lại vé World Cup, một nhà buôn, nhà đầu tư... Những ai làm đủ chỉ tiêu được cho ăn uống, thưởng tiền và một ít tự do, ngược lại sẽ bị đánh đập, tra tấn hay bán lại cho băng khác qua Telegram chẳng hạn. Một số ít thoát được địa ngục này nhờ các sứ quán, nhà hoạt động hay nhờ gia đình.
Chính quyền Cam Bốt nhìn nhận con số trên nhưng bác bỏ cáo buộc, nói rằng đa số tự ý đến và chỉ là xung đột giữa chủ và nhân viên về hợp đồng làm việc. Mùa hè vừa qua chính quyền Mỹ đã xếp Cam Bốt vào số những nước tệ hại nhất, cùng với Syria, Afghanistan và Bắc Triều Tiên về nạn buôn người.
Thụy My
Vì sao nói Trung Quốc khó vượt Mỹ ?
Nguyễn Hải Hoành, Nghiên cứu quốc tế, 13/10/2021
Người Trung Quốc giờ đây đang phấn khởi trước dự báo năm 2025 nước họ sẽ vượt Mỹ, trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới. Nhưng để vượt Mỹ một cách toàn diện thì không phải dễ, chính người Trung Quốc đang ngày càng nhận ra điều đó.
Nhà kinh tế nổi tiếng Trung Quốc Long Vĩnh Đồ (Long Yong-tu, sinh năm 1945), Thứ trưởng Bộ Ngoại thương, nguyên trưởng đoàn đàm phán WTO của Trung Quốc, có kể lại chuyện ông đọc trên báo Australia một bài viết nêu ra 3 câu hỏi về Trung Quốc.
Ba câu hỏi ấy chẳng khác gì gáo nước lạnh giội lên đầu vị Thứ trưởng họ Long ; đó là :
1. Đến bao giờ mới có chuyện giới tinh hoa phần lớn các nước trên thế giới đều gửi con em họ sang Trung Quốc học, chứ không gửi sang Mỹ hoặc Châu Âu ?
2. Đến bao giờ mới có chuyện phần lớn dân các nước, nhất là giới trẻ, đều xem phim Trung Quốc, nghe nhạc Trung Quốc và đọc sách Trung Quốc ?
3. Đến bao giờ những người tiêu dùng trên toàn cầu khi mua hàng sẽ chọn mua hàng Trung Quốc chứ không phải hàng Mỹ hoặc Châu Âu ?
Ông Long Vĩnh Đồ cho rằng 3 vấn đề này đánh trúng "chỗ hở sườn" trong sự phát triển kinh tế của Trung Quốc. Chỉ bao giờ nền kinh tế Trung Quốc phối hợp được sức mạnh mềm với sức mạnh cứng thì Trung Quốc mới thực sự có ảnh hưởng trên thế giới. Rõ ràng, sức mạnh mềm của nước này hiện nay chưa theo kịp sức mạnh cứng, cho nên nói Trung Quốc đuổi kịp hoặc vượt Mỹ vẫn là chuyện khá xa vời.
Khái niệm Sức mạnh mềm (Soft power) do Joseph Nye nêu ra gồm sức mạnh trên nhiều mặt văn hóa, giáo dục, môi trường pháp lý, năng lực quản trị của Nhà nước, hình ảnh của quốc dân, v.v… Dễ thấy, sức mạnh, sức thu hút của Trung Quốc trong các lĩnh vực kể trên, nhất là văn hóa, còn khá yếu. Thế giới còn cảm thấy xa lạ với văn hóa truyền thống Trung Quốc mà đại diện là nhân vật Khổng Tử cùng mấy bộ tiểu thuyết cổ như Tam Quốc Diễn nghĩa, Tây Du Ký, Thủy Hử… hoặc y học cổ truyền Trung Y. Các học thuyết tư tưởng Khổng Mạnh, Lão Tử, Mặc Tử, v.v… của họ không có mấy tác động tới sự tiến bộ của loài người…
Lãnh tụ Singapore Lý Quang Diệu nói, có một thứ Trung Quốc không bao giờ đuổi kịp Mỹ. Đó là tiếng Anh : người Mỹ dùng tiếng Anh còn người Trung Quốc thì không. Mà tiếng Anh lại là thứ ngôn ngữ chủ yếu dùng trong giao dịch kinh tế, thương mại và khoa học kĩ thuật. Vì thế từ thập niên 1960, ông Lý đã thực thi chủ trương công dân Singapore phải biết tiếng mẹ đẻ và tiếng Anh. Mới đầu nhiều người phản đối chủ trương này của ông Lý, nhưng bây giờ cả thế giới ai cũng khen ông có tầm nhìn, nhờ đó Singapore mới tiến nhanh như thế.
Một nhược điểm nữa của Trung Quốc là thiếu người tài. Ai cũng biết hiện nay nước này nhất thế giới về ngoại tệ dự trữ – hơn 3 nghìn tỷ USD, chưa kể đang nắm giữ hơn 1000 tỷ USD trái phiếu Chính phủ Mỹ. Thế nhưng, Trung Quốc chẳng khác gì bà già được con cháu gửi cho nhiều tiền mà chẳng biết dùng tiền ấy để đầu tư vào đâu. Bà lão ấy đã không biết chơi chứng khóan, cũng không biết kinh doanh nhà đất, lại chẳng biết buôn ngoại tệ ; rốt cuộc bà đem tiền gửi tất vào ngân hàng, dù biết rằng làm thế chỉ thiệt cho mình, lợi cho ngân hàng thôi. Trung Quốc nay đem số ngoại tệ tương đương hơn một phần ba lượng ngoại tệ dự trữ của nước mình đi mua công trái Mỹ để hưởng lãi suất vài phần trăm mỗi năm, thì chỉ có lợi cho Mỹ, vì Mỹ đang thiếu tiền thì lại được Trung Quốc chủ động cho vay.
Tại sao Trung Quốc cứ khư khư ôm bọc tiền mà không đầu tư vào những vụ kinh doanh ê hề trên thị trường tài chính quốc tế, nhất là những vụ mua lại các công ty lớn bị phá sản ?
"Chúng ta chẳng thể hôm nay mua công ty Morgan Stanley, ngày mai mua công ty Lehman Brothers ; bởi lẽ chúng ta không có nhân tài làm nổi những việc ấy !" – Long Vĩnh Đồ giải thích.
Đầu tư trên thị trường tài chính là việc vô cùng khó, nếu dại dột là mất hàng tỷ đô la như chơi. Năm 2009, khi công ty đầu tư Lehman Brothers xin phá sản, một số công ty lớn của Trung Quốc gồm Bảo hiểm Bình An đã dự định bỏ 1,6 tỷ USD mua lại Lehman, nhưng không đi tới cùng vì sợ "hố". Hiện nay, không ít công ty lớn của Trung Quốc đang sử dụng Giám đốc điều hành (CEO) hoặc Giám đốc Tài chính (CFO) người phương Tây. Chẳng hạn Tập đoàn Máy tính lớn nhất Trung Quốc là Lenovo Group Ltd, năm 2005 mua lại bộ phận sản xuất máy tính cá nhân toàn cầu của công ty IBM (Mỹ), trở thành nhà chế tạo máy tính cá nhân lớn hàng đầu toàn cầu, năm 2020 có doanh số hơn 50 tỷ USD. Năm 2005, Lenovo thuê một người Mỹ là ông Stephen Ward (người của IBM) làm CEO.
Trong khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, khá nhiều công ty Trung Quốc đã sang Mỹ tìm kiếm… các chuyên gia tài chính đang bị thất nghiệp.
Long Vĩnh Đồ cho biết Trung Quốc không thể dự trữ ngoại tệ bằng đồng Euro hoặc đô la Australia, vì như thế rất mạo hiểm. Ai chả biết nền kinh tế Mỹ ổn định nhất thế giới, đầu tư tiền rảnh rỗi vào trái phiếu Mỹ là cách đầu tư chắc ăn nhất, tiền lãi hàng năm được thanh toán sòng phẳng. Người Nhật đi trước người Trung Quốc về khoản đầu tư này. Nực cười là rốt cuộc, có đại biểu Quốc hội Trung Quốc thấy tình thế nghe có vẻ bí quá bèn đề nghị đem số ngoại tệ dự trữ ấy chia đều cho toàn dân ! Nhưng người dân dùng đô la để làm gì ? Lại cất vào két sắt thôi.
Thiếu các chuyên gia tài chính giỏi tầm cỡ quốc tế là một nhược điểm lớn của Trung Quốc. Nhưng nước Mỹ lại có rất nhiều các nhân tài như vậy, chưa kể khoa học công nghệ Mỹ có khả năng sáng tạo đổi mới rất mạnh, vì thế trong cuộc khủng hoảng tài chính từ năm 2008 cho tới nay, nền kinh tế thực của Mỹ chưa bị thiệt hại gì đáng kể, trong khi kinh tế Châu Âu lao đao mãi không thôi.
Tạp chí "Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America" (PNAS) của Viện Khoa học Quốc gia Mỹ số ra ngày 14/5/2012 có đăng báo cáo Mức độ hài lòng với cuộc sống của Trung Quốc 1990/2010 (China’s life satisfaction, 1990/2010). Báo cáo cho biết cho dù trong 20 năm qua kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh chóng nhưng mức độ hài lòng với cuộc sống của người dân nước này năm 2010 lại thấp hơn 20 năm trước.
Tác giả bản báo cáo nói trên là một nhóm chuyên viên do giáo sư Richard A. Easterlin ở Đại học Nam California đứng đầu. Trong 4 tác giả này có một chuyên gia Trung Quốc đại lục.
Kết luận kinh tế phát triển nhanh mà mức độ hài lòng với cuộc sống lại sút kém do bản báo cáo này đưa ra đã chứng minh tính đúng đắn của lý thuyết Kinh tế học hạnh phúc (Happiness economics), còn gọi là Nghịch lý Easterlin (Easterlin Paradox) do Richard A. Easterlin (sinh 1926, giáo sư tại University of Southern California) lần đầu nêu ra năm 1974 : Khi thu nhập tăng trưởng đến một mức nào đó thì cảm giác hạnh phúc của người dân sẽ không tăng theo sự tăng trưởng thu nhập. Báo cáo Easterlin tiến hành điều tra phân tích rất chi tiết, rất khoa học, có sử dụng kết quả điều tra của các đơn vị như World Values Survey, Asiabarometer, Gallup World Poll, Horizon Research Consultancy Group, Pew Research Center.
Theo thống kê chính thức, trong 20 năm từ 1990 đến 2010, GDP bình quân đầu người Trung Quốc từ 1644 Nhân dân tệ (1 RMB tương đương 0,15 USD) tăng lên tới 29.748 Nhân dân tệ, tăng 18 lần, thế nhưng cảm giác hạnh phúc của người Trung Quốc lại kém đi. Đây là một vấn đề rất đáng suy nghĩ.
Rõ ràng kinh tế Trung Quốc đang phát triển nhanh, GDP bình quân đầu người nước này năm 2020 tăng lên tới 72.447 Nhân dân tệ, tương đương 10.504 USD. Trong khi sức mạnh cứng tăng trưởng khả quan như vậy thì sức mạnh mềm của Trung Quốc lại tăng trưởng chậm, nhất là sức mạnh văn hóa.
Chính ông Tập Cận Bình năm 2016 từng nói "Trên các lĩnh vực mệnh đề học thuật, tư tưởng học thuật, quan điểm học thuật, tiêu chuẩn học thuật và lời lẽ học thuật, năng lực và trình độ của ta còn chưa tương xứng lắm với quốc lực tổng hợp và địa vị quốc tế của ta". Ông kêu gọi : "Chúng ta phải kiên định sự tự tin về đường lối Chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, tự tin về lý luận, tự tin về chế độ, nói cho đến cùng là phải kiên trì tự tin về văn hóa".
Bài "Vì sao người Trung Quốc thiếu tự tin văn hóa" có nêu ra một số nguyên nhân làm cho nền văn hóa Trung Hoa ít có ảnh hưởng toàn cầu và do đó dân Trung Quốc chưa tự tin về nền văn hóa của mình. Văn học, kể cả văn học truyền thống và văn học đương đại của họ, đều chưa có sức hút tương xứng trên thế giới. Trung Quốc đưa Khổng Tử ra làm nhân vật tượng trưng cho văn hóa nước mình, nhưng chính họ từng vùi dập vị "thánh nhân" ấy. Chữ Hán được coi là biểu trưng của văn hóa Trung Hoa cũng bị chính họ phê phán thậm tệ và bị cải cách lên xuống trong cả trăm năm. Tiếng Trung Quốc cho dù được miễn phí dạy trên toàn cầu đi nữa, e rằng cũng vì khó học khó dùng mà khó lòng giành được vai trò ngôn ngữ thông dụng toàn cầu của tiếng Anh.
Tóm lại, Trung Quốc đã tự thấy họ còn phải phấn đấu lâu dài trên tất cả các mặt, sao cho giành được sự phát triển toàn diện nhằm đuổi kịp Mỹ.
Nguyễn Hải Hoành
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 13/10/2021
********************
Thực hư chuyện ‘Trung Quốc vượt Mỹ’
Nguyễn Hải Hoành, Nghiên cứu quốc tế, 23/09/2018
Năm 2010 tổng sản phẩm quốc dân của Trung Quốc vượt Nhật, trở thành nền kinh tế lớn thứ hai toàn cầu chỉ sau Mỹ, và tăng trưởng tiếp với tốc độ nhanh hơn Mỹ. Dư luận bắt đầu bàn về thời điểm kinh tế Trung Quốc sẽ soán ngôi số một. Theo một dự báo của phương Tây, đó là khoảng năm 2030. Nhật báo Kinh tế Trung Quốc ngày 13/12/2017 đưa ra dự đoán lạc quan hơn : trước năm 2028.
Khoảng hơn chục năm nay dư luận Trung Quốc ngày càng bàn thảo sôi nổi về vấn đề vượt Mỹ. Dường như từ sau ngày Tập Cận Bình lên cầm quyền, một số học giả và viện nghiên cứu chính sách nhà nước Trung Quốc càng hăng hái đưa ra các kết quả nghiên cứu khoa học chứng minh sức mạnh của Trung Quốc trên một số mặt đã vượt Mỹ từ rất sớm. Những công bố đó làm nức lòng dân chúng trong nước, hình thành "Thuyết Trung Quốc vượt Mỹ". Nhân vật tiêu biểu của thuyết này là Giáo sư Hồ An Cương, một trong các học giả khoa học xã hội uy tín nhất ở Trung Quốc hiện nay.
Hồ An Cương hiện là Giám đốc Viện Nghiên cứu tình hình Trung Quốc ["Quốc tình Nghiên cứu Viện", National Conditions Institute -] thuộc Đại học Thanh Hoa Bắc Kinh – một cơ sở nghiên cứu khoa học hàng đầu Trung Quốc. Năm 2012 ông được bầu là đại biểu Đảng thành phố Bắc Kinh đi dự Đại hội 18 Đảng cộng sản Trung Quốc. Tháng 1/2018 ông được Đại học Thanh Hoa trao danh hiệu "Giáo sư cấp cao khoa Văn", còn gọi là Giáo sư-Viện sĩ, trong đợt bình chọn đầu tiên 18 Giáo sư cấp này [1].
Trong bài "Những thành tựu mới của lý luận trị quốc Tập Cận Bình kể từ Đại hội 18 tới nay" công bố tháng 12/2016, Hồ An Cương viết : Năm 2010, Trung Quốc đã trở thành nước lớn nhất thế giới trong ngành chế tạo, năm 2013 là nước xuất nhập khẩu hàng hóa lớn nhất, năm 2014 là nền kinh tế lớn nhất toàn cầu… Trung Quốc đã tiến vào trung tâm vũ đài thế giới, phát huy tác dụng lãnh đạo toàn cầu.
Tháng 1/2018, Giáo sư Hồ công bố Báo cáo khoa học tổng kết đánh giá tình hình mọi mặt của Trung Quốc và so sánh với Mỹ, đưa ra nhận định :
Thực lực kinh tế, thực lực Khoa học Kỹ thuật và quốc lực tổng hợp của Trung Quốc đã lần lượt vượt Mỹ vào các năm 2013, 2015 và 2012. Đến 2016, ba sức mạnh này của Trung Quốc so với Mỹ bằng 1,15 lần, 1,31 lần và 1,36 lần, đứng thứ nhất thế giới. Ngoài ra về sức mạnh quốc phòng, ảnh hưởng quốc tế và sức mạnh mềm về văn hóa, Trung Quốc cũng đang tăng tốc đuổi và vượt Mỹ.
Nhận định trên ăn nhập với trào lưu sùng bái Tập Cận Bình đang dâng cao và được dư luận quảng bá rùm beng đã nâng cao tinh thần dân tộc và tâm lý tự hào của dân chúng.
Truyền thông Mỹ cũng quan tâm tới vấn đề Trung Quốc vượt Mỹ, chủ yếu để giới thiệu sự tiến bộ của Trung Quốc mà không tranh cãi đúng sai.
Mặt khác, "kết quả nghiên cứu khoa học" của Giáo sư Hồ đã gây ra sự phản cảm ở một số học giả và quan chức, những người hiểu rõ hiện tình lạc hậu của Trung Quốc, nhất là về văn hóa và Khoa học Kỹ thuật. Tiếng nói phản biện của họ tuy nhỏ bé nhưng được các mạng xã hội truyền đi rộng rãi đã thức tỉnh dân chúng. Cuối cùng lãnh đạo cấp cao cũng nhận thấy cách tuyên truyền thổi phồng thành tựu của Trung Quốc thực ra là phản tác dụng.
Tháng 11/2015, khi giải thích kế hoạch "Made in China 2025" tại hội nghị Ủy ban thường vụ Chính Hiệp, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Thông tin Miêu Vu [Miao Wei] nói :
Trung Quốc cần 30 năm để trở thành cường quốc chế tạo. Hiện nay ngành chế tạo toàn cầu gồm 4 thê đội. Thê đội thứ nhất là Mỹ, trung tâm sáng tạo đổi mới Khoa học Kỹ thuật toàn cầu ; thê đội thứ hai gồm EU và Nhật, thuộc lĩnh vực chế tạo cấp cao ; thê đội thứ ba thuộc lĩnh vực chế tạo cấp trung và thấp, chủ yếu là các nước mới nổi, trong đó có Trung Quốc ; thê đội thứ tư là các nước xuất khẩu tài nguyên, gồm OPEC, châu Phi, Mỹ Latin. Về sức mạnh Khoa học Kỹ thuật, số một là Mỹ, sau đó đến Anh, Nhật, Pháp, Đức, Phần Lan, Israel, Thụy Điển, Ý, Canada, Hà Lan, Đan Mạch, Thụy Sĩ, Australia, Na Uy, Bỉ, Nga, Singapore, Hàn Quốc. Trong Top 20 này không có Trung Quốc. Trong 5 cấp bậc về sức mạnh Khoa học Kỹ thuật toàn cầu, Trung Quốc ở vào cấp 4.
Theo Báo cáo Sức cạnh tranh toàn cầu năm 2017-2018, do Diễn đàn Kinh tế Thế giới công bố, Trung Quốc xếp thứ 27 trong số 137 nước được xét ; riêng về Khoa học Kỹ thuật, Mỹ đứng thứ nhất, tiếp sau là Anh, Nhật ; Trung Quốc thậm chí chưa lọt vào Top 20.
Một công bố cuối 2017 của công ty Chứng khoán Đông Hưng cho biết :
- Xét theo GDP bình quân đầu người (là chỉ tiêu phổ biến nhất đánh giá trình độ phát triển kinh tế) thì sau đây 32 năm Trung Quốc vẫn chưa đuổi kịp Mỹ ;
- Năng suất lao động của Trung Quốc năm 2017 chỉ bằng chưa đến 10% của Mỹ…
Ngày 21/6/2018, Lưu Á Đông, Tổng biên tập "Nhật báo Khoa học và Kỹ thuật" (của Bộ Khoa học Kỹ thuật Trung Quốc) nói trong một cuộc họp :
Ai cũng biết Trung Quốc còn cách Mỹ và các nước phát triển khác một khoảng cách rất lớn về Khoa học Kỹ thuật. Những thành tựu Khoa học Kỹ thuật khiến chúng ta vui mừng khôn xiết, như làm được máy bay cỡ lớn…, thì người ta đã có từ nửa thế kỷ trước. Một số dự án lớn ta đang gian khổ tiến hành, như đưa người lên Mặt Trăng thì nước Mỹ từ năm 1969 đã thành công lớn… Thế mà ở ta vẫn có một số người lúc thì nói "4 Tân đại phát minh", lúc thì nói "Đuổi và vượt [Mỹ] toàn diện", trở thành "Nhất thế giới"… Nếu Trung Quốc cho rằng mình có thể sớm thay thế Mỹ, trở thành quốc gia dẫn đầu Khoa học Kỹ thuật thế giới thì đó chỉ là sự tự lừa dối.
Phát biểu này được dư luận khen là "dám nói thật" :
Phái bênh vực Thuyết Trung Quốc vượt Mỹ cũng viện dẫn nhiều tư liệu để chứng minh họ đúng. Ví dụ họ cho rằng cách tính GDP hiện nay là chưa hợp lý, nếu tính GDP theo sức mua ngang giá thì một báo cáo của IMF năm 2014 cho biết ngay năm đó, GDP Trung Quốc đã vượt Mỹ… Trung Quốc còn nhất thế giới về nhiều mặt, ví dụ cuối 2016 có 22.340 km đường sắt cao tốc chiếm 60% tổng chiều dài đường sắt cao tốc toàn cầu; trong khi Mỹ chưa hề có đường sắt cao tốc. Trung Quốc có vệ tinh lượng tử, vệ tinh thăm dò vật chất tối, tàu ngầm Giảo Long lặn sâu nhất thế giới, dẫn đầu về nghiên cứu phản ứng nhiệt hạch kiểm soát được…
Cuộc tranh cãi nói trên lắng dần sau khi Tổng thống Trump "nâng cấp" các tranh chấp buôn bán Trung-Mỹ thành chiến tranh thương mại, bắt đầu với vụ trừng phạt Tập đoàn ZTE (Trung Hưng), gã khổng lồ công nghệ thông tin của Trung Quốc, có doanh thu 17 tỷ USD (2017).
Do ZTE vi phạm lệnh cấm bán cho Iran các sản phẩm dùng công nghệ Mỹ, ngày 7/3/2016 Mỹ ra lệnh hạn chế bán sản phẩm cho ZTE. Lệnh này có thể sẽ làm ZTE bị phá sản, vì mọi sản phẩm của họ đều dùng sản phẩm và dịch vụ của Mỹ, như chip của Qualcomm và Intel, hệ điều hành của Apple và Google. Vì thế tháng 3/2017 ZTE ký thỏa thuận hòa giải, nhận tội, chịu nộp phạt 892 triệu USD và ký quỹ 300 triệu USD, thay các cán bộ có lỗi. Phía Mỹ gửi cho ZTE bản tổng kết "5 bài học xương máu", trong đó hai bài học đầu là không được dối trá và không được hủy chứng cứ phạm pháp.
Ngày 16/4/2018, với lý do ZTE vẫn lừa dối, bịa đặt và tái phạm thỏa thuận hòa giải, Mỹ tuyên bố cấm các công ty Mỹ giao dịch với ZTE trong 7 năm (tới 13/3/2025). Lệnh cấm này làm tê liệt hoạt động của 75.000 nhân viên ZTE và ZTE phải ngừng giao dịch cổ phiếu trên các sàn chứng khoán. 8 tuần sau, để đổi lấy sự dỡ bỏ lệnh cấm, ZTE chịu nộp phạt 1 tỷ USD, ký quỹ 400 triệu USD và chịu thuê cán bộ quản lý người Mỹ. Khi giao dịch trở lại, cổ phiếu ZTE rớt giá 39%. Ngày 7/6 Mỹ dỡ bỏ lệnh trừng phạt. ZTE ước tính vụ này bị lỗ hơn 3 tỷ USD.
Một nhà báo Trung Quốc viết "Nếu không vì lão điên Trump gây ra cuộc chiến tranh thương mại này thì có lẽ chúng ta vẫn còn say sưa với ‘Kỳ tích kinh tế 40 năm qua’ và vòng hào quang ‘Nước lớn trỗi dậy’, tới mức chưa tỉnh".
Vì sao một đại gia công nghệ lớn nhất nhì Trung Quốc như ZTE mà chỉ một đòn đã gục ngã ? Đó là vì họ phụ thuộc vào nguồn chip cấp cao của Mỹ. Chip Mỹ chiếm 60% vật liệu làm bộ xử lý trong điện thoại di động của ZTE. Mạch tích hợp là "lương thực" của công nghiệp điện tử, không có lương ăn thì sao sống được. Trung Quốc tiêu thụ sản phẩm bán dẫn nhiều nhất thế giới, hàng năm nhập 230 tỷ USD chip (hơn cả tiền nhập dầu mỏ). Công nghệ chip của Trung Quốc quá lạc hậu, chủ yếu chế tạo chip theo kiểu gia công và chỉ dùng cho sản phẩm cấp thấp. Mỹ, Nhật, Châu Âu sản xuất nhiều chip nhất. Trung Quốc chế tạo 77% lượng điện thoại di động toàn cầu nhưng chỉ 3% dùng chip Trung Quốc… Giờ đây người ta mới thấy cái hại của "chủ nghĩa lấy về" rất phổ biến ở Trung Quốc — chỉ sao chép công nghệ nước ngoài mà không sáng tạo đổi mới. Tập Cận Bình lập tức chỉ thị phải dồn sức đầu tư cho công nghệ chip đuổi kịp trình độ quốc tế. Một nguồn tin nói việc này cần 10 năm.
Trước khả năng thiệt hại cực lớn từ vụ ZTE, Trung Quốc lập tức đàm phán với Mỹ. Ngày 20/5, hai bên đồng ý ngừng chiến tranh thương mại và tiếp tục thương lượng. Website Hội các doanh nghiệp bán dẫn Trung Quốc viết : Tin này làm mọi người từ nhà lãnh đạo ở Trung Nam Hải cho tới người thợ trên dây chuyền sản xuất thở phào; giờ đây chúng ta có một phát hiện bất ngờ nhất: Thực lực của Trung Quốc còn kém Mỹ một khoảng cách lớn khó tưởng tượng !
Dư luận Trung Quốc dấy lên phong trào chống tuyên truyền khoa trương [anti-hype movement]. Đầu tháng 8, một nhóm cựu sinh viên tốt nghiệp Đại học Thanh Hoa gửi thư ngỏ đòi Hiệu trưởng trường này sa thải Hồ An Cương. Ngay cả Hồ Tích Tiến, Tổng biên tập "Thời báo Hoàn cầu" sặc mùi chủ nghĩa dân tộc cũng viết : "Một học giả nổi tiếng tuyên truyền rằng quốc lực tổng hợp của Trung Quốc đã vượt Mỹ. Tôi cảm thấy lo lắng sâu sắc về phán đoán ấy". Xã luận ngày 1/8 của báo này nêu ra 8 điều Trung Quốc cần làm, trong đó điều thứ nhất là Về chiến lược phải giữ thái độ khiêm tốn và thế thủ, trong bất kỳ tình thế nào cũng không được chủ động khiêu khích Mỹ và thể hiện cho Mỹ thấy mặt mạnh của Trung Quốc.
Dân mạng Trung Quốc "moi" ra nhiều tin về sự lạc hậu của nước mình. Như Mỹ có 10 tàu sân bay hạt nhân, Trung Quốc có 2 tàu loại nhỏ chạy diesel, hỏa lực của chiếc "Liêu Ninh" chưa bằng 1/4 chiếc Kitty Hawk đóng năm 1960, nghỉ hưu 2009. Tướng Trung Quốc Trương Triệu Trung nói : Giả thử về quân sự Mỹ cứ đứng yên thì chúng ta cũng cần 24 năm mới đuổi kịp.
Trung Quốc đi sau Mỹ rất xa trong lĩnh vực tập trung nhiều Khoa học Kỹ thuật đỉnh cao là thám hiểm vũ trụ. Các năm 1969-1972 Mỹ đã đưa 12 người đáp xuống Mặt Trăng rồi trở về. Tàu không người lái Chang E5 của Trung Quốc dự kiến phóng cuối 2017 để lượm đất Mặt Trăng đem về, nhưng đến nay vẫn trục trặc chưa phóng. Tên lửa Trường Chinh 5 mạnh nhất Trung Quốc có sức chở 25 tấn, còn tên lửa Falcon Heavy của một công ty tư nhân Mỹ chở được 63,8 tấn…
Báo cáo (6/2018) của Viện Khoa học Trung Quốc nói Mỹ dẫn đầu thế giới 87 trong 143 điểm nóng nghiên cứu tuyến đầu (Trung Quốc dẫn đầu 24 điểm) và 8 trong 10 lĩnh vực khoa học lớn.
So bì về sức mạnh mềm thì Trung Quốc càng lép vế. Văn hóa lễ giáo đạo Khổng hạn chế sức sáng tạo, tính độc lập. Văn hóa doanh nghiệp Trung Quốc vẫn còn chỗ cho sự dối trá. Trung Quốc đầu tư lớn lập cả nghìn Viện và lớp học Khổng Tử khắp toàn cầu nhưng kết quả quảng bá văn hóa Trung Quốc rất hạn chế. Văn học Trung Quốc đương đại không có tác phẩm nào gây tiếng vang trên thế giới. Hán ngữ không thể nào được hoan nghênh và phổ cập toàn cầu như tiếng Anh…
Một nhà báo Trung Quốc viết : Cái đáng sợ nhất của nước Mỹ là họ có sức sáng tạo rất mạnh mẽ.
Chiến tranh thương mại Trung-Mỹ đang tiếp diễn ngày càng găng, mỗi bên đều sẽ trổ hết tài, vận dụng mọi ưu thế của mình. Chưa biết cuối cùng ai sẽ thắng, nhưng có thể nói Trung Quốc đã "thắng" ở chỗ nhận ra cách tuyên truyền phô trương quá đáng thành tựu và thế mạnh của mình chỉ có hại, chẳng có lợi. Có lẽ Tập Cận Bình nên trở lại chiến lược khôn ngoan "Giấu mình chờ thời" của Đặng Tiểu Bình, chớ nên khích lệ tâm lý tự hào dân tộc biến ra thành tự kiêu, chủ quan ; nên chú trọng sáng tạo đổi mới chứ không nên mải mê theo "chủ nghĩa lấy về" — một thứ chủ nghĩa cơ hội rất tai hại.
Tóm lại, cú gục ngã của ZTE trở thành liều thuốc thử chứng tỏ "Thuyết Trung Quốc đã vượt Mỹ" thiếu căn cứ đứng vững, qua đó Trung Quốc bắt đầu thấy họ cần tỉnh táo nhận rõ các mặt mạnh yếu của mình.
Nguyễn Hải Hoành
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 23/09/2018
[1] Senior professors of Liberal Arts. Nhà nước Trung Quốc chỉ lập chế độ Viện sĩ Khoa học và Kỹ thuật, không có Viện sĩ về Khoa học Xã hội ; Giáo sư cấp cao khoa Văn được hưởng chế độ đãi ngộ như Viện sĩ Khoa học Kỹ thuật.
Thu Hằng, RFI, 23/05/2021
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Anthony Blinken họp trực tuyến với các đồng nhiệm ASEAN ngày 23/05/2021. Cuộc họp đầu tiên của người đứng đầu ngành ngoại giao dưới thời tổng thống Joe Biden với khối 10 nước Đông Nam Á được cho là để củng cố quan hệ song phương trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ-Trung trong khu vực.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken họp báo sau cuộc gặp với Ngoại giao Trung Quốc tai Anchorage, Alaska, Hoa Kỳ, ngày 19/03/2021. AFP – Frederic J. Brown
Theo trang Foreign Brief, khác với chính quyền tiền nhiệm Donald Trump ưu tiên quan hệ song phương với các đồng minh, ông Joe Biden muốn tập trung đến quan hệ đa phương, với một khối. Theo hướng này, chính quyền Mỹ được cho là sẽ có nhiều cam kết hơn với ASEAN nhằm khống chế ảnh hưởng ngày càng lớn của Bắc Kinh ở trong vùng, khiến một số nước phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc về kinh tế.
Washington cũng sẽ tham gia nhiều hơn vào các cuộc gặp gỡ cấp cao hoặc các cuộc họp thượng đỉnh về kinh tế, quốc phòng với ASEAN, duy trì các cuộc tập trận với khối. Ngoài ra, quan hệ song phương với một số nước đồng minh trong khối, như Philippines, Thái Lan, cũng sẽ được Hoa Kỳ tiếp tục củng cố.
Tuy nhiên, một trở ngại, được trang Foreign Brief coi như trắc nghiệm thực sự đối với chính quyền Joe Biden, là Washington phải khôn khéo xoay sở với lập trường trung lập của ASEAN trước Trung Quốc và Hoa Kỳ. Việc ASEAN kéo hai đối tác lớn cùng tìm giải pháp cho cuộc khủng hoảng tại Miến Điện là một ví dụ cho thấy Hiệp Hội muốn gây ảnh hưởng với cả hai cường quốc thế giới. Do đó, Washington khó thuyết phục được ASEAN đứng cùng bên trong những tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông.
Thu Hằng
*********************
Thu Hằng, RFI, 22/05/2021
Kể từ khi tổng thống Mỹ Joe Biden nhậm chức, các lãnh đạo ngoại giao Mỹ-Trung ít nhất đã họp với nhau tại Alaska vào tháng Ba dù trong không khí căng thẳng nhưng lãnh đạo quốc phòng hai nước chưa từng gặp mặt. Một số nguồn tin của Reuters ngày 21/05/2021 cho biết bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin đến nay vẫn không thể nói chuyện với các đồng cấp Trung Quốc, dù đã nhiều lần thử tìm cách tổ chức đàm phán.
Lầu Năm Góc, trụ sở bộ Quốc Phòng Mỹ. Ảnh minh họa. Reuters
Một quan chức quốc phòng ẩn danh của Mỹ nhấn mạnh với Reuters là "không nghi ngờ gì, mối quan hệ quân sự đang căng thẳng" trên nhiều hồ sơ từ Đài Loan đến hoạt động quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông và biển Hoa Đông và cả vấn đề nhân quyền tại Trung Quốc. Tuy nhiên, phía Mỹ khẳng định "muốn có một đối thoại ở cấp độ phù hợp" để giảm bớt các căng thẳng hoặc dự trù các nguy cơ đối đầu.
Một quan chức thứ hai trong bộ Quốc Phòng Mỹ cho biết chính quyền của tổng thống Joe Biden từng có một cuộc thảo luận về vấn đề liệu bộ trưởng Lloyd Austin có nên đối thoại với đồng nhiệm Ngụy Phượng Hòa (Wei Fenghe) hoặc với phó chủ tịch Quân Ủy Trung Ương Trung Quốc, ông Hứa Kì Lượng (Xu Qiliang), người được cho là có thế lực và ảnh hưởng hơn đối với chủ tịch Tập Cận Bình.
Lẽ ra bộ trưởng Quốc Phòng hai nước có cơ hội gặp nhau tại Đối Thoại Shangri-La, dự kiến diễn ra trong hai ngày 04-05/06 tại Singapore, nhưng sự kiện quốc phòng quan trọng này đã bị hủy do đại dịch Covid-19.
Những nỗ lực đối thoại quân sự của Lầu Năm Góc với Trung Quốc từng được Financial Times đưa tin. Vào cuối năm 2020, nhiều quan chức quốc phòng Mỹ và Trung Quốc đã trao đổi với nhau về cách liên lạc khủng hoảng. Tuy nhiên, hai bên chưa từng có các trao đổi cấp cao về quân sự dưới thời tổng thống Joe Biden.
Thu Hằng
*********************
Thùy Dương, RFI, 21/05/2021
Trong một cuộc phỏng vấn được đăng ngày 20/05/2021, bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Bản cho biết Tokyo phải tăng cường sức mạnh của quân đội với "tốc độ hoàn toàn khác" so với trước đây, nhằm đối phó với năng lực quân sự ngày càng lớn của Bắc Kinh.
Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga trong chuyến thăm căn cứ Không quân Iruma ở Sayama, tây bắc Tokyo, ngày 28/11/2020. AP - David Mareuil
Trả lời báo Nikkei Asia, bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Bản Nobuo Kishi cảnh báo "cán cân quân sự đã ngả nhiều về phía Trung Quốc" trong những năm gần đây và khoảng cách giữa quân đội Nhật Bản và Trung Quốc ngày càng "lớn lên theo thời gian".
Ông Kishi khẳng định Nhật Bản phải "tăng cường năng lực quốc phòng với một tốc độ hoàn toàn khác so với trước đây", đồng thời nêu lên những con số về chi tiêu của Trung Quốc cho quân sự cũng như trong các lĩnh vực chiến tranh mới như không gian, mạng internet và điện từ.
Chi tiêu quốc phòng của Nhật Bản thường dao động ở mức khoảng 1% GDP. Nhưng bộ trưởng Quốc Phòng Nhật Bản Nobuo Kishi cho biết mức này sẽ được điều chỉnh căn cứ vào nhu cầu, thay vì định mức như trước đây.
Báo Nikkei Asia dẫn lời bộ trưởng Quốc Phòng theo đó, môi trường an ninh xung quanh Nhật Bản đang thay đổi nhanh chóng với sự bất ổn đang gia tăng. Vì thế, Tokyo sẽ phân bổ hợp lý nguồn tài chính mà nước Nhật cần để bảo vệ quốc gia.
Theo trang mạng Japan Today, những phát biểu của bộ trưởng Kishi được đưa ra trong bối cảnh Nhật Bản ngày càng lo ngại về tình hình an ninh khu vực và đặc biệt là về hành động của Trung Quốc. Ông Kishi cũng cho biết Tokyo coi trọng các vấn đề liên quan đến Đài Bắc cũng như vấn đề của riêng Nhật Bản trong bối cảnh Trung Quốc ngày càng gia tăng sức ép lên Đài Loan.
Trong những tháng qua, Nhật Bản cũng đã nhiều lần lên tiếng về các hành động của Trung Quốc trong vùng biển khu vực, đặc biệt là về sự hiện diện của các tàu tuần duyên xung quanh các đảo mà Bắc Kinh và Tokyo có tranh chấp ở Biển Hoa Đông.
Thùy Dương
Một báo cáo mới công bố của Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia Mỹ xếp Trung Quốc đứng đầu trong số bốn quốc gia tạo ra mối đe dọa chủ yếu đối với Mỹ, ba nước còn lại là Nga, Iran và Triều Tiên. Đánh giá như vậy không có chút nào khiến mọi người ngạc nhiên. Bản báo cáo này không chỉ nêu lên những thách thức mà Trung Quốc đặt ra đối với Mỹ trong các lĩnh vực như hoạt động quân sự, khoa học công nghệ, hoạt động gây ảnh hưởng, tình báo mạng v.v…, mà còn phóng đại nói rằng mối đe dọa của Trung Quốc có mặt ở khắp mọi nơi trên đất Mỹ, đến mức [mối đe dọa ấy] đã trở thành một cách tư duy và cách nói của giới tinh hoa Mỹ.
Dùng cạnh tranh và đối đầu chiến lược để chèn ép đè bẹp Trung Quốc, kiểu động viên chính trị ấy đã thâm nhập xã hội Mỹ với mức độ sâu sắc hơn nhiều so với sự động viên của xã hội Trung Quốc trong cuộc đấu tranh không khoan nhượng với Mỹ và cuối cùng thắng Mỹ. Điều mà Mỹ cần làm là huy động toàn bộ chính quyền, toàn xã hội và thậm chí là toàn thể các nước Đồng minh cùng nhau chèn ép Trung Quốc. Nước Mỹ muốn xây dựng một bức màn sắt [ngăn chặn giao lưu với Trung Quốc]. Trong khi đó, tinh thần cơ bản của Trung Quốc trong cuộc đấu tranh đáp trả Mỹ là bảo vệ lợi ích của mình và chống lại sự chèn ép của Mỹ, đồng thời, chúng ta nhấn mạnh việc tăng cường mở cửa đối ngoại, bao gồm cả nỗ lực duy trì các lĩnh vực hợp tác cơ bản giữa Trung Quốc với Mỹ.
Mỹ đã khẳng định Trung Quốc là đối thủ chiến lược — tư duy chiến lược này của họ đã được thử thách qua những lần nước Mỹ thay đổi đảng phái lãnh đạo chính phủ và e rằng ít nhất sẽ tiếp diễn trong vài chục năm. Chúng ta [Trung Quốc] ngày càng có ít không gian để làm dịu thái độ chống Trung Quốc của Mỹ, bởi lẽ chúng ta không có những điều chỉnh thực sự nào để mà thực thi. Nhiều năm qua Trung Quốc chưa hề gây chiến với nước khác hay lật đổ bất kỳ ai. Chúng ta chỉ cần cù vất vả làm việc để phát triển bản thân, triển khai hợp tác kinh tế và giao thương cùng có lợi với các nước khác. Chúng ta đã dùng phần lớn số ngoại tệ kiếm được vào việc mua trái phiếu kho bạc Mỹ, tức là lại đem cho Washington vay số tiền đó.
Trung Quốc sẽ không bao giờ thay đổi chế độ chính trị của mình, chế độ đó hoạt động rất tốt, đem lại cho quốc gia này sự phát triển mạnh mẽ. Duy trì sự ổn định và hiệu quả cao của chế độ đó đã trở thành một trong những lợi ích cốt lõi của xã hội Trung Quốc.
Chúng ta cũng không thể có bất cứ nhân nhượng nào trong tranh chấp lãnh thổ với các nước láng giềng. Trên thực tế, tư duy quản lý khống chế [quản khống] tranh chấp do Trung Quốc đưa ra đã được tất cả các bên chấp nhận và đem lại kết quả tốt. Chúng ta không thể ngừng sự phát triển của chính mình, điều đó liên quan đến quyền lợi cơ bản của toàn dân Trung Quốc là tiếp tục nâng cao mức sống của họ.
Có hai lý do chủ yếu nhất khiến Mỹ coi Trung Quốc là mối đe dọa số một. Thứ nhất, là sức mạnh của Trung Quốc đang tăng trưởng nhanh chóng, hơn nữa lại có tiềm lực lớn. Mỹ cảm nhận thấy nguy cơ sức mạnh của họ sớm muộn sẽ bị Trung Quốc vượt qua. Thứ hai, Mỹ cảm nhận được rằng Trung Quốc với tư cách là một nước xã hội chủ nghĩa mà giành được thành tựu lớn như vậy, thì điều đó sẽ tạo ra sự cạnh tranh về chế độ chính trị với Mỹ — đây là một mối đe dọa lâu dài với Mỹ. Nhưng về cả hai mặt đó, Trung Quốc không có khả năng và cũng chẳng cần phải an ủi Mỹ.
Vì chế độ chính trị của Mỹ rất khuyến khích sự phát triển các chính sách hiếu chiến, cho nên các quan điểm cứng rắn đối với Trung Quốc sẽ rất có khả năng tiếp tục đi lên thế thượng phong theo kiểu xoáy ốc, làm cho mối quan hệ Trung-Mỹ tiếp tục xấu đi. Chúng ta chớ nên ảo tưởng rằng cơn điên rồ trong thái độ của Mỹ đối với Trung Quốc sẽ được ổn định vì một nguyên nhân bên trong nào đó. Sự ổn định tương đối như vậy có thể xảy ra trong ngắn hạn, nhưng sẽ không giữ được lâu dài. Hợp lực nội bộ nước Mỹ là phải chèn ép đè bẹp Trung Quốc.
Tính chất nghiêm trọng của vấn đề nằm ở chỗ Trung Quốc về cơ bản không thể làm dịu bớt sự ghen tức và thù hằn của Mỹ đối với Trung Quốc, và thái độ thù địch của Mỹ sẽ chuyển thành các hành động liên tục đe dọa an ninh quốc gia Trung Quốc. Việc hoá giải mối đe dọa từ Mỹ cần thời gian rất dài. Trung Quốc phải hoàn thành một số nhiệm vụ trong ngắn hạn và trung hạn, dài hạn.
Thứ nhất, Trung Quốc cần khẩn cấp củng cố khả năng răn đe của mình để ngăn chặn Mỹ sử dụng các biện pháp cưỡng ép chiến lược cực đoan đối với Trung Quốc, nhất là việc xây dựng quân đội của chúng ta phải phù hợp với yêu cầu an ninh quốc gia ngày càng tăng nhanh. Ví dụ, nếu chuẩn bị thống nhất Đài Loan bằng biện pháp quân sự, thì chúng ta cần tăng cường đáng kể khả năng răn đe đối ngoại, bao gồm cả khả năng răn đe hạt nhân. Vì Trung Quốc sẽ không tấn công các mục tiêu của Mỹ, nhưng Mỹ có dã tâm can thiệp quân sự vào công việc của Trung Quốc, nên việc chúng ta tăng cường sức mạnh quân sự là cách duy nhất để thiết lập sự cân bằng và an ninh.
Thứ hai, Trung Quốc cần tăng tốc phát triển, bao gồm việc làm rõ càng sớm càng tốt khả năng của chúng ta trong việc đột phá vòng vây công nghệ của Mỹ. Hiện nay Mỹ và các nước Đồng minh chủ yếu vẫn ảo tưởng sẽ bóp nghẹt được sự phát triển của Trung Quốc. Càng thể hiện rõ xu hướng chúng ta có thể tiếp tục nhanh chóng phát triển thì càng giáng đòn đau vào sự kiêu ngạo của Mỹ và sự tự tin của các Đồng minh chủ yếu, và điều đó càng có khả năng khiến các quốc gia khác còn đang dao động sẽ dần dần xa rời đường lối chống Trung Quốc của Mỹ.
Thứ ba, cố gắng giữ ổn định bộ khung mối quan hệ Trung – Mỹ, ngay cả khi đó là một trong những mối quan hệ cạnh tranh gay gắt. Trong đấu tranh chống Mỹ, chúng ta không thể mong chờ một lần là giành ngay được chiến thắng. Chúng ta chỉ có thể thông qua việc ổn định tình thế và sử dụng sức mạnh tăng thêm của mình trong quá trình liên tục tích lũy để cuối cùng thực hiện được sự phá vây. Quá trình này nhất định sẽ khó khăn, chúng ta cần phải kiên trì, không được theo đuổi niềm vui. Nếu Mỹ muốn tỉ thí chạy đường ngắn thì chúng ta thi chạy đường dài với họ. Nếu Mỹ muốn đua đường dài thì ta sẽ đua chạy marathon với họ. Chạy càng lâu thì Mỹ càng không chịu nổi chúng ta.
Thời báo Hoàn cầu
Nguyên tác tiếng Trung 社评：美国已经锁定中国，我们须做好三件事.
Nguyễn Hải Hoành biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 17/05/2021
Thùy Dương, RFI, 04/03/2021
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhận định cạnh tranh với Trung Quốc là "thách thức địa chính trị lớn nhất trong thế kỷ XXI" của Washington và các đồng minh. Lãnh đạo ngoại giao Mỹ cũng khẳng định sẽ kết hợp cứng rắn và đối thoại trong quan hệ với Bắc Kinh.
Ngoại trưởng Antony Blinken phát biểu tại trụ sở Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Washington DC, Hoa Kỳ, ngày 03/03/2021. Reuters - Pool
Trong bài phát biểu về chính sách đối ngoại đầu tiên kể từ khi nhậm chức vào tháng Giêng năm 2021, ngoại trưởng Antony Blinken hôm 03/03/2021 nhận định, một số quốc gia trở thành những thách thức đáng kể đối với Mỹ, trong đó phải kể đến Nga, Iran hoặc Bắc Triều Tiên. Thế nhưng, ông Blinken tuyên bố : "Thách thức do Trung Quốc đặt ra thì khác, Trung Quốc là quốc gia duy nhất có sức mạnh kinh tế, ngoại giao, quân sự và công nghệ có thể là lay chuyển nghiêm trọng hệ thống quốc tế ổn định và cởi mở, mọi quy tắc, giá trị và quan hệ" khiến cho thế giới thay đổi theo hướng Bắc Kinh mong muốn.
Theo AFP, ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh quan hệ với Bắc Kinh sẽ là sự đan xen giữa "cạnh tranh nếu lành mạnh", "hợp tác khi có thể" và "đối kháng nếu cần thiết". Ông Antony Blinken cũng hứa sẽ "đối thoại với Trung Quốc trên thế mạnh", nhằm tìm kiếm điểm chung để chống biến đổi khí hậu, tăng cường an ninh y tế và thúc đẩy không phổ biến vũ khí hạt nhân.
"Thế mạnh" mà Washington cần được giành lại cũng chính là thông điệp cốt lõi của các đường lối chỉ đạo chính sách đối ngoại của tổng thống Biden mà Nhà Trắng công bố hôm qua 03/03. Chính sách này nhấn mạnh cần phải hồi sinh mạng lưới liên minh "không gì sánh nổi" của Hoa Kỳ và khôi phục hình ảnh của nền dân chủ. Trong tài liệu 24 trang về các ưu tiên an ninh quốc gia, tổng thống Joe Biden coi sự cạnh tranh ngày càng gia tăng với Trung Quốc là một thách thức lớn mà Mỹ phải đối đầu.
Thùy Dương
Nguồn : RFI, 04/03/2021
********************
Ngoại trưởng Mỹ : Trung Quốc là 'thách thức địa chính trị lớn nhất thế kỷ 21'
Bình An, Tuổi Trẻ Online, 04/03/2021
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói rằng Trung Quốc là thách thức địa chính trị lớn nhất trong thế kỷ 21 mà Mỹ đối mặt, và Trung Quốc cũng là quốc gia duy nhất có đủ khả năng gây nguy hiểm cho trật tự quốc tế.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu về các ưu tiên đối với chính quyền Tổng thống Joe Biden tại Bộ Ngoại giao Mỹ ở Washington D.C ngày 3/3 - Ảnh : Reuters
Ngày 3/3, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã có bài phát biểu vạch ra các ưu tiên trong chính sách đối ngoại của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ông nói rằng Trung Quốc là thách thức địa chính trị lớn nhất mà Mỹ đối mặt trong thế kỷ 21.
Theo Hãng tin Reuters, Ngoại trưởng Blinken giải thích Trung Quốc hiện là quốc gia duy nhất có đủ sức mạnh - gồm kinh tế, ngoại giao, quân sự và công nghệ - để thách thức nghiêm trọng khả năng của Mỹ trong việc hình thành hệ thống "quy tắc, giá trị và quan hệ" toàn cầu.
"Quan hệ giữa chúng ta với Trung Quốc sẽ là cạnh tranh khi cần thiết, sẽ là hợp tác khi có thể và sẽ là đối đầu khi bắt buộc làm như vậy" - ông Blinken nói.
Mỹ và Trung Quốc hiện có những xung đột về sức ảnh hưởng ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, các hành vi thương mại của Bắc Kinh, vấn đề Hong Kong, Đài Loan và vấn đề quyền con người ở Tân Cương.
Tổng thống Biden đã gọi Trung Quốc là "đối thủ cạnh tranh nghiêm trọng nhất" đối với Mỹ và chính quyền ông đã bắn tín hiệu sẽ tiếp tục cách tiếp cận cứng rắn với Trung Quốc tương tự chính quyền cựu tổng thống Donald Trump.
Ngoại trưởng Blinken nói rằng nếu Mỹ không đẩy lùi những nỗ lực tấn công vào dân chủ và quyền con người của Trung Quốc, Bắc Kinh sẽ được khuyến khích hành động mạnh tay hơn. Ông Blinken cho biết ông đồng ý với cáo buộc "diệt chủng" ở Tân Cương của người tiền nhiệm, ông Mike Pompeo, nhưng ông đã không dùng trực tiếp cách gọi này trong bài phát biểu.
Các nhà hoạt động và chuyên gia Liên Hiệp Quốc cho biết ít nhất 1 triệu người Duy Ngô Nhĩ cùng người thuộc các nhóm thiểu số Hồi giáo khác bị đưa vào các trại tập trung ở Tân Cương. Trung Quốc bác bỏ các cáo buộc ngược đãi và gọi đây là các trung tâm đào tạo nghề, cần thiết để chống khủng bố.
8 ưu tiên chính sách đối ngoại của Mỹ sắp tới
Những bình luận trên đánh dấu đây là bài phát biểu chính sách đối ngoại quan trọng đầu tiên của Ngoại trưởng Blinken. Ông kêu gọi hợp tác với các đồng minh và đối tác trong một phản ứng phối hợp nhằm đối đầu Trung Quốc.
Theo kênh NBC News, Trung Quốc là quốc gia duy nhất mà Ngoại trưởng Blinken xem là một trọng tâm trong bài phát biểu liệt kê ra 8 ưu tiên trong chính sách đối ngoại của Mỹ sắp tới.
8 ưu tiên này gồm : đương đầu với Trung Quốc, chấm dứt đại dịch Covid-19, thúc đẩy nền kinh tế toàn cầu ổn định hơn, đối phó biến đổi khí hậu, bảo vệ vị trí lãnh đạo của Mỹ về công nghệ, cải cách hệ thống nhập cư, tăng cường các liên minh và hồi phục các giá trị dân chủ.
Bình An
Nguồn : Tuổi Trẻ Online, 04/03/2021
****************************
Bị phương Tây vây ép tứ bề, Trung Quốc sắp công bố kế hoạch tự chủ công nghệ
Trần Phương, Tuổi Trẻ Online, 03/03/2021
Trong khi phương Tây tìm cách chặn Trung Quốc tiếp cận công nghệ, Bắc Kinh cũng chuẩn bị chính sách nhằm cắt giảm phụ thuộc công nghệ vào nước ngoài.
Mục tiêu của Trung Quốc là thúc đẩy kinh tế theo hướng cách mạng công nghiệp - Ảnh : Bloomberg
Giới quan sát đánh giá tham vọng thúc đẩy đổi mới công nghệ của Trung Quốc lớn chưa từng thấy nhằm đưa nước này vượt lên dẫn đầu.
Theo Hãng tin Bloomberg ngày 2/3, Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc của Trung Quốc trong tuần này sẽ thông qua chính sách 5 năm nhằm giảm sự phụ thuộc vào phương Tây trong các ngành quan trọng như sản xuất chip và đầu tư vào các công nghệ mới nổi từ xe chạy hydrogen hay công nghệ sinh học.
Kế hoạch, cần huy động hàng nghìn tỉ USD, có thể đưa Trung Quốc vượt Mỹ để trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới ngay trong thập kỷ này, đồng thời hoàn thành mục tiêu trở thành siêu cường.
"Điều quan trọng nhất là mức tham vọng, lớn hơn nhiều so với Nhật Bản, Hàn Quốc hay Mỹ từng có. Tham vọng của Trung Quốc là thúc đẩy kinh tế theo hướng cách mạng công nghệ", giáo sư Barry Naguhton, Đại học California (Mỹ) và là một chuyên gia nghiên cứu hàng đầu về Trung Quốc, nhận định.
Đối với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, mục tiêu không chỉ là nâng cao đời sống của 1,4 tỉ dân Trung Quốc, mà còn chứng tỏ vai trò của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong điều hành kinh tế.
Cuộc đua công nghệ đang đẩy căng thẳng Mỹ - Trung leo thang và hiện nay cả hai đều hướng đến mục tiêu tự chủ trong một số lĩnh vực chiến lược do lo sợ đối phương tìm cách thay đổi hệ thống chính trị của mình.
Chính quyền tổng thống Mỹ Donald Trump tìm cách hủy hoại tính chính danh của tổ chức này, hủy diệt các ông lớn công nghệ của Trung Quốc như Huawei hay tập đoàn sản xuất chip SMIC. Người kế nhiệm ông, Joe Biden, cũng thể hiện rõ lập trường ngăn Trung Quốc tiếp cận công nghệ then chốt, đồng thời nâng cao khả năng tự cung đối với nhiều mặt hàng chiến lược.
Ông Biden tuần trước đã tuyên bố rà soát tổng thể chuỗi cung đối với sản phẩm bán dẫn, thiết bị y tế, đất hiếm, pin ôtô điện hiệu suất cao. Đây là một phần trong kế hoạch tổng thể để đưa Mỹ vượt lên trước Trung Quốc, trong đó có gói chi tiêu 2.000 tỉ USD vào hạ tầng.
Giới đầu tư toàn cầu đang theo dõi chặt chẽ Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc Trung Quốc, dự kiến bắt đầu từ 5/3 và kéo dài trong 1 tuần. Dự kiến Thủ tướng Lý Khắc Cường sẽ vạch ra kế hoạch thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong 12 tháng tới với các biện pháp như thúc đẩy tiêu dùng.
Quan trọng hơn, phiên họp cũng sẽ công bố chi tiết kế hoạch dài hạn nhằm phát triển 30 công nghệ mà Trung Quốc hiện chưa sản xuất được, từ thiết bị chế tạo chip cho tới hệ điều hành điện thoại thông minh, phần mềm thiết kế máy bay.
Chính quyền Trung Quốc dự kiến tiết lộ mục tiêu chi bằng hoặc vượt mức chi tiêu 3% GDP mà Mỹ đang dành cho nghiên cứu và phát triển. Nguồn tiền sẽ nhiều hơn dành cho các nghiên cứu nhà nước trong những lĩnh vực mà Bộ Khoa học và công nghệ Trung Quốc tuyên bố thuộc diện ưu tiên như năng lượng hydrogen, xe điện, siêu máy tính…
Ngành công nghệ chip của Trung Quốc hiện vẫn chật vật, với các công ty hàng đầu của nước này vẫn đi sau các đối thủ toàn cầu khoảng 5 năm.
Kế hoạch 5 năm lần này của Bắc Kinh dự kiến đề ra các giải pháp tăng cường nguồn tài chính cho công nghệ bán dẫn, coi đây là ưu tiên đặc biệt như đã từng dồn nguồn lực cho phát triển năng lực nguyên tử trước đây.
Trần Phương
Nguồn : Tuổi Trẻ Online, 03/03/2021
Trong tháng cuối cùng của nhiệm kỳ tổng thống, Donald Trump vẫn miệt mài gia tăng hành động chống lại Trung Quốc khi vừa đưa vào sổ đen hàng chục công ty Trung Quốc được cho là có liên hệ với quân đội nước này đồng thời tăng thêm lệnh hạn chế thị thực đối với các quan chức Trung Quốc.
Ảnh chụp màn hình thông báo của Bộ Thương mại Hoa Kỳ về việc đưa vào sổ đen các công ty Trung Quốc và Nga dính líu tới quân đội các nước này trên trang web của bộ này hôm 21/12
Hoa Kỳ vừa áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu đối với hơn 100 công ty Trung Quốc và Nga được cho là có liên hệ với quân đội các nước này.
Các công ty xuất khẩu Mỹ được yêu cầu phải xin giấy phép trước khi họ giao "các mặt hàng quy định" cho các công ty trong danh sách đen.
Có tên trong danh sách là nhiều công ty hàng không vũ trụ Trung Quốc cũng như cơ quan tình báo Nga.
Danh sách mới áp dụng cho các công ty "đại diện cho rủi ro không chấp nhận được về việc sử dụng hay thay đổi mục đích sử dụng" cho các mục đích quân sự ở Trung Quốc, Nga và Venezuela.
Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross nói trong một thông cáo rằng : "Bộ Thương mại Hoa Kỳ hiểu tầm quan trọng của việc tận dụng sự hợp tác với các công ty Mỹ và toàn cầu để chống lại nỗ lực từ Trung Quốc và Nga để dùng công nghệ Mỹ phục vụ cho các chương trình quân sự gây bất ổn định của họ".
Danh sách ban đầu bao gồm 103 công ty, nhưng một cơ quan liên bộ có thể đưa thêm hoặc xóa tên các công ty từ danh sách này.
Đây không phải đòn trừng phạt đầu tiên của Mỹ đối với các công ty dính líu đến quân đội Trung Quốc trong thời gian gần đây.
Mới tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã ban hành lệnh cấm các khoản đầu tư của Mỹ vào các công ty Trung Quốc mà chính phủ xác định có quan hệ với quân đội Trung Quốc.
Trong sắc lệnh này, ông Trump cáo buộc Trung Quốc "ngày càng bóc lột" các khoản đầu tư của Mỹ "để cấp vốn cho sự phát triển và hiện đại hóa quân đội".
Lệnh này áp lên 31 công ty được Mỹ xác định vào đầu năm nay là có sự hậu thuẫn của quân đội Trung Quốc, một danh sách bao gồm các công ty công nghệ và các công ty xây dựng lớn thuộc sở hữu nhà nước cùng những công ty khác.
Lệnh cấm sẽ có hiệu lực vào tháng 01/2021. Các nhà đầu tư của Mỹ có thời hạn một năm để tuân thủ các quy tắc.
Lệnh này được dự đoán là sẽ gây ảnh hưởng đến một số tập đoàn lớn nhất của Trung Quốc đã lên sàn chứng khoán, bao gồm China Telecom và công ty công nghệ Hikvision.
Thêm vào đó, đầu năm nay, ông Trump cũng ra lệnh các quỹ hưu trí liên bang bỏ kế hoạch đầu tư vào công ty Trung Quốc.
Ngoài những công ty có thể có dính líu tới quân đội, chính phủ Hoa Kỳ gần đây còn đặt thêm chế tài cho các công ty công nghệ Trung Quốc.
Tuần trước, Mỹ đưa thêm hàng chục công ty Trung Quốc vào một danh sách đen thương mại khác, trong đó có nhà sản xuất chip hàng đầu SMIC, và nhà sản xuất máy bay không người lái SZ DJI Technology.
Hồi đầu tháng, Ủy Ban Viễn thông Liên bang (FCC) cũng ra lệnh cho các hãng viễn thông Mỹ gỡ bỏ thiết bị do Huawei sản xuất khỏi mạng lưới của họ.
FCC cũng bắt đầu quá trình thu hồi giấy phép hoạt động của China Telecom tại Mỹ.
Lệnh "thay toàn bộ" này là động thái mới nhất của Mỹ chống lại Huawei với lý do an ninh quốc gia.
Ảnh chụp màn hình thông báo của Bộ Thương mại Hoa Kỳ về việc bổ sung công ty SMIC của Trung Quốc vào Danh sách thực thể, hạn chế quyền truy cập vào công nghệ then chốt cho phép Hoa Kỳ hôm 18/12
Cùng với đó, hôm 18/12, Tổng thống Donald Trump đã kí đạo luật cho phép loại bỏ các công ty Trung Quốc khỏi các sàn giao dịch chứng khoán của Mỹ nếu họ không tuân thủ các tiêu chuẩn kiểm toán của Mỹ .
Đây là những nỗ lực của chính quyền Donald Trump nhằm ngăn chặn ảnh hưởng của các công ty niêm yết trên các sàn Trung Quốc đối với Mỹ.
"Đạo luật Buộc Công ty Nước ngoài Chịu Trách nhiệm" cấm chứng khoán của các công ty nước ngoài được niêm yết trên bất kì sàn giao dịch nào của Mỹ nếu họ không để cho Ban Giám sát Kế toán Công Hoa Kỳ kiểm toán trong ba năm liên tiếp.
Dù đạo luật áp dụng cho các công ty từ bất cứ quốc gia nào, song những người bảo trợ nhắm mục tiêu chủ yếu vào các công ty Trung Quốc được niêm yết tại Mỹ, như tập đoàn Alibaba, công ty công nghệ Pinduoduo hay tập đoàn dầu mỏ PetroChina.
Đạo luật này, giống như nhiều đạo luật khác có chủ trương cứng rắn hơn với các doanh nghiệp Trung Quốc, đã được Quốc hội thông qua với cách biệt lớn vào đầu năm nay.
Các nhà lập pháp – những người theo Đảng Dân chủ lẫn những thành viên đồng Đảng Cộng hòa của ông Trump – thể hiện lập trường cứng rắn giống như Tổng thống chống lại Bắc Kinh.
Đạo luật này cũng sẽ bắt buộc các công ty công cộng tiết lộ họ thuộc quyền sở hữu hoặc kiểm soát của chính phủ nước ngoài hay không.
Truyền thông quốc tế cho hay các quan chức Trung Quốc đã mô tả đạo luật này là một chính sách kì thị nhằm áp chế các công ty Trung Quốc về mặt chính trị.
Ảnh chụp màn hình thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 21/12 về việc tăng thêm lệnh hạn chế thị thực đối với các quan chức Trung Quốc vi phạm nhân quyền
Không dừng lại ở đó, ngày 21/12 vừa qua, Hoa Kỳ còn áp đặt thêm các biện pháp hạn chế thị thực đối với các quan chức Trung Quốc bị cáo buộc vi phạm nhân quyền.
Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết những hạn chế sẽ được áp dụng đối với các quan chức được xem là bị quy trách hoặc đồng lõa trong chiến dịch đàn áp tôn giáo, các nhóm dân tộc thiểu số, những người bất đồng chính kiến và những người khác.
Ông Pompeo nói trong một tuyên bố : "Nhà cầm quyền độc tài của Trung Quốc áp đặt những biện pháp hà khắc đàn áp quyền tự do ngôn luận, tôn giáo hoặc tín ngưỡng, quyền lập hội và quyền tụ tập trong ôn hòa của người dân Trung Quốc. Hoa Kỳ đã nêu rõ rằng những kẻ vi phạm nhân quyền như thế không được hoan nghênh ở đất nước chúng tôi".
Cũng trong ngày 21/12, Giám đốc Bộ An ninh Nội địa Mỹ Chad Wolf cho biết Washington đang xem xét các biện pháp bổ sung đối với Trung Quốc, mà ông gọi là mối đe dọa ngày càng tăng đối với Hoa Kỳ.
Ông Wolf cho biết Bộ An ninh Nội địa đang "tiếp tục xem xét và hy vọng sẽ sớm ban hành" lệnh cấm áp dụng trên toàn khu vực đối với "các sản phẩm chính được sản xuất bằng lao động cưỡng bức" ở vùng Tân Cương, và lệnh cấm nhập khẩu rộng rãi đối với tất cả các sản phẩm vải bông và cà chua đến từ Tân Cương mà chính quyền Trump đã xem xét trong năm trước khi chọn các biện pháp cấm vận ở mức giới hạn hơn nhắm vào các sản phẩm từ các thực thể cụ thể.
Ngoài ra, ông Wolf còn cho biết Bộ An ninh Nội địa sẽ sớm đưa ra cảnh báo kinh doanh chống việc sử dụng các dịch vụ dữ liệu và thiết bị từ các công ty có liên kết với Trung Quốc, và cho biết Mỹ đang "thẩm định lại các thực thể như TCL", nhà sản xuất TV lớn thứ ba thế giới.
Ông Wolf nói Bộ An ninh Nội địa sẽ sớm công bố "Kế hoạch Hành động Chiến lược chống lại Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa" dựa trên chiến lược an ninh quốc gia của Tổng Thống Trump năm 2017 và một văn kiện năm 2020 vạch ra hướng đi chiến lược của Mỹ đối với Bắc Kinh.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân
Trung Quốc đã lên án các biện pháp hạn chế của Mỹ.
Phát biểu tại cuộc họp báo thường kỳ ngày 22/12, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nói : "Chúng tôi sẽ có các biện pháp trả đũa. Chúng tôi sẽ đề ra các biện pháp chống lại những ai chịu trách nhiệm đã phương hại tới các quan hệ song phương của chúng ta".
Trung Quốc gần đây cũng ban hành luật mới nghiêm ngặt hơn để hạn chế xuất khẩu "các mặt hàng được kiểm soát". Luật này chủ yếu áp dụng cho xuất khẩu công nghệ quân đội và các sản phẩm khác được coi là có thể làm tổn hại đến an ninh quốc gia Trung Quốc.
Trong suốt nhiệm kỳ của mình, Tổng thống Doanld Trump đã nỗ lực gỡ Mỹ ra mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc.
Ông đã tăng thuế biên giới đối với hàng hóa trị giá hàng tỷ đôla của Trung Quốc và áp đặt các lệnh trừng phạt đối với một số công ty công nghệ của nước này.
Quan hệ Mỹ – Trung đã xuống dốc tới mức tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ khi hai nền kinh tế hàng đầu thế giới tranh cãi về nhiều vấn đề, từ vụ bộc phát virus Covid-19, cho đến luật an ninh quốc gia tại Hồng Kông, tranh chấp về thương mại và gián điệp.
Lập trường của ông Trump về Trung Quốc là một trong những vấn đề hiếm hoi mà đôi khi ông nhận được sự ủng hộ từ cả đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa.
Trung Kiên (tổng hợp)
Nguồn : Thoibao.de, 24/12/2020
Khoảng trống quyền lực ở Washington đe dọa tới Biển Đông
RFA, 23/12/2020
Liệu lịch sử có lặp lại ?
Vào thời điểm Tổng thống đắc cử Joe Biden có bài phát biểu mừng chiến thắng tại Delaware, hai máy bay ném bom chiến lược B-1B đã cất cánh từ Căn cứ Không quân Andersen tại đảo Guam để thực hiện lộ trình tới Biển Đông.
Một máy bay ném bom chiến lược B-1B bay qua Seongnam ở tỉnh Gyeonggi của Hàn Quốc vào tháng 10 năm 2017. (Ảnh tệp Asahi Shimbun)
Theo một quan chức thuộc lực lượng Mỹ đồn trú tại Nhật Bản, 2 chiếc B-1B đã bay qua Kênh Bashi giữa đảo Y’ami của Philippines và đảo Lan Tự (Orchid), Đài Loan, trước khi bay dọc Biển Đông.
Bên cạnh đó, một quan chức Nhà Trắng trao đổi trong một cuộc họp báo trực tuyến : "Mỹ tiến hành chiến dịch này nhằm cảnh báo Trung Quốc tránh đưa ra các hành vi khiêu khích nhằm vào Mỹ và các đồng minh của Washington trong giai đoạn chuyển giao chính trị hiện nay".
Nhiều người lo ngại về khoảng trống chính trị kéo dài tại Mỹ sau khi Tổng thống Donald Trump có những động thái thách thức kết quả bầu cử, điều mà giới chức cho rằng có thể ảnh hưởng đến cán cân quyền lực giữa lực lượng vũ trang mà Mỹ và Trung Quốc triển khai trong khu vực. Giới chức Mỹ có lý do để bất an, nhất là bởi chỉ 4 tháng sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ hồi năm 2000, một máy bay Trung Quốc đã va chạm với máy bay tuần tra Mỹ tại Biển Đông. Thời điểm đó, nước Mỹ cũng đang quay cuồng với các hỗn loạn hậu bỏ phiếu, sự kiện chỉ kết thúc sau đó 36 ngày với việc ứng cử viên Al Gore thừa nhận thất bại trước George W. Bush dù thắng phiếu phổ thông. Lần này, cả Washington và Lầu Năm Góc đều đang đặc biệt lo ngại về những bất ổn chính trị do phe của Tổng thống Trump từ chối thừa nhận thất bại trong bối cảnh căng thẳng quân sự tại các khu vực lân cận Trung Quốc ngày càng leo thang.
Nguy cơ đụng độ quân sự
Tháng 7 vừa qua, quân đội Mỹ đã triển khai 3 đội tàu sân bay tới Biển Đông và Biển Hoa Đông, cũng như tiến hành các cuộc tập trận tại Biển Đông và xung quanh Đài Loan. Vào giữa những năm 1990, khi khủng hoảng bùng lên tại Eo biển Đài Loan, Mỹ cũng chỉ cử 2 tàu sân bay tới khu vực tại thời điểm mối quan hệ song phương với Trung Quốc căng thẳng chưa từng có từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1979.
Về phần mình, Trung Quốc cũng đã tiến hành các cuộc tập trận tại những vùng biển lân cận. Ngày 26/8, Trung Quốc đã phóng hai tên lửa đạn đạo DF-21D – sát thủ diệt tàu sân bay, và hai tên lửa đạn đạo DF-26, loại vũ khí có khả năng nhắm tới các mục tiêu tại đảo Guam. Quyết định phóng tên lửa đạn đạo tối tân của Trung Quốc tại vùng biển tranh chấp đã đẩy căng thẳng lên mức chưa từng có.
Katsutoshi Kawano, cựu Tham mưu Trưởng Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản, bình luận : "Căng thẳng quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc đang ở mức nghiêm trọng nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh kết thúc… Va chạm quân sự bất ngờ là mối nguy có thật".
Mối quan hệ chặt chẽ hơn giữa chính quyền Trump với Đài Loan cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến các căng thẳng mới nhất giữa Washington và Bắc Kinh, dù câu chuyện phía sau phức tạp hơn.
Dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, Trung Quốc đã thúc đẩy chương trình xây dựng lực lượng quân đội ngày càng tân tiến. Một trong những điểm nổi bật của kế hoạch này là việc thành lập Lực lượng Hỗ trợ Chiến lược với khả năng kiểm soát không gian mạng và không gian vũ trụ ; cũng như Lực lượng Tên lửa, chịu trách nhiệm chung về hoạt động phóng tên lửa đạn đạo. Một quan chức quân đội Mỹ bình luận : "Khả năng tác chiến điện tử và chống tên lửa của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã vượt qua Mỹ". Nhận thức được diễn biến này, Bộ Quốc phòng Mỹ đã nêu rõ Trung Quốc là "đối thủ cạnh tranh chiến lược" trong báo cáo Chiến lược Quốc phòng (NDS) công bố hồi tháng 1/2018. Elbridge Colby, quan chức chịu trách nhiệm chỉ đạo nội dung văn bản này khi đảm đương cương vị Phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng về chiến lược, đã cho biết : "Trung Quốc và PLA hiện là mối đe dọa đáng kể nhất đối với lợi ích của Mỹ, chủ yếu là với các cấu trúc liên minh và quan hệ đối tác mà Mỹ xây dựng… Chúng tôi xây dựng NDS để ngăn Trung Quốc trở thành cường quốc bá chủ Châu Á".
Giới tướng lĩnh quân đội, Quốc hội và nhiều bộ khác trong chính phủ Mỹ cùng có chung quan điểm này và khó có khả năng mọi chuyện sẽ thay đổi ngay cả khi chính quyền có sự chuyển giao. Và Trung Quốc hiểu rõ điều đó. Giáo sư John Mearsheimer, chuyên nghiên cứu các vấn đề chính trị quốc tế tại Đại học Chicago, chia sẻ quan điểm mà ông rút ra từ sau cuộc gặp với một số quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong chuyến công du tháng 10/2019 : "Hầu hết những người tôi nói chuyện cùng đều tin rằng việc Trump thắng hay thua trong cuộc bầu cử năm 2020 đều không ảnh hưởng đến mối quan hệ Mỹ-Trung... Người Trung Quốc tin rằng Mỹ có thành kiến và luôn muốn nhằm vào Trung Quốc, và sẽ không có gì thay đổi điều đó".
Chính quyền Trump đã khiến mối quan hệ với các đồng minh của Mỹ đặc biệt căng thẳng bằng cách gia tăng áp lực đòi hỏi nước sở tại phải tăng chi phí cho lực lượng Mỹ đồn trú và một trong những mục tiêu của chính quyền Biden sắp tới là đảo ngược xu thế này. Một quan chức cấp cao trong đảng Dân chủ, người tham dự cuộc họp trực tuyến mà Biden và các quan chức thân cận tiến hành hôm 31/10, vài ngày trước cuộc bầu cử, cho biết : "Biden liên tục nhấn mạnh việc tái thiết quan hệ với các đồng minh". Một động thái phản ánh lập trường này là việc Biden từng xác nhận lại với Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide trong cuộc điện đàm ngày 12/11 rằng quần đảo Senkaku đang tranh chấp ở Biển Hoa Đông là thuộc phạm vi Điều 5 của Hiệp ước An ninh Nhật-Mỹ, điều khoản quy định Mỹ sẽ bảo vệ Nhật Bản trong trường hợp đồng minh bị tấn công vũ trang. Những khẳng định của Biden được cho là trái ngược hẳn với lập trường mà ông từng tuyên bố vào tháng 12/2013 khi đến thăm Nhật Bản với tư cách là phó tổng thống trong chính quyền Obama. Khi đó, ông không kêu gọi Trung Quốc thu hồi quyết định thiết lập Vùng nhận dạng phòng không ở Biển Hoa Đông, và cũng không nói rằng quần đảo Senkaku thuộc phạm vi của Hiệp ước An ninh Mỹ-Nhật.
Tổng thống tân cử Joe Biden phát biểu ở Delaware hôm 22/12/2020. AFP
Những nhận thức của chính quyền Mỹ và quan điểm cá nhân của Biden về Trung Quốc đã thay đổi đáng kể kể từ thời điểm đó. Tuy nhiên, vẫn chưa có những yếu tố rõ ràng xác định chính sách an ninh mà chính quyền Biden sẽ triển khai trong thời gian tới. Tổng thống đắc cử đã liệt kê các vấn đề ưu tiên đối với chính quyền ngay khi nhậm chức là đưa nước Mỹ vượt qua dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona (COVID-19), tái thiết nền kinh tế và hàn gắn những chia rẽ về chủng tộc và xã hội từng trở nên trầm trọng dưới thời Donald Trump.
Nước Mỹ đang đối mặt với rất nhiều thách thức, buộc Biden trước mắt phải đặc biệt tập trung vào các vấn đề đối nội. Những bình luận đầy tích cực của Biden về việc ưu tiên các cam kết đối với liên minh không đồng nghĩa Washington sẽ quay trở lại chính sách an ninh mà Tổng thống Barack Obama và các chính quyền trước đó theo đuổi. Các nguồn tin từ đảng Dân chủ cho biết trước một Trung Quốc đang trỗi dậy mạnh mẽ trên phương diện quân sự, Biden rất có thể sẽ kêu gọi các đồng minh của Mỹ mạnh dạn để đóng một vai trò lớn hơn so với những gì từng diễn ra dưới thời chính quyền Trump.
Việt Nam nên làm gì ?
Việt Nam đang vừa có những cơ hội nhưng cũng đối mặt với những thách thức không nhỏ. Một mặt, cạnh tranh Mỹ - Trung đã mang lại những cơ hội lớn cho Việt Nam, đặc biệt là những lợi ích chiến lược và kinh tế. Mặt khác, Việt Nam đang phải chịu sức ép giữa hai cường quốc này.
Đối với Trung Quốc, Việt Nam vẫn luôn là quốc gia "láng giềng" của Trung Quốc. Điều này có nghĩa những đe doạ, thao túng kinh tế và chính trường Việt Nam của Trung Quốc luôn hiện diện kề bên. Chính Trung Quốc là vật cản trong sự phát triển của mối quan hệ Việt - Mỹ thời gian gần đây. Ngoài ra, Trung Quốc luôn đe dọa Việt Nam để có thể khống chế Việt Nam, hòng khiến Việt Nam khuất phục trước tham vọng "độc chiếm biển Đông" của Trung Quốc.
Đối với Mỹ, Việt Nam cũng có những sức ép không hề nhỏ. Mới đây, Bộ Tài chính Mỹ đã gắn mác Việt Nam "thao túng tiền tệ". Điều này có nhiều ẩn ý. Mặc dù một số chuyên gia Mỹ cho rằng Việt Nam không thực sự "thao túng tiền tệ" nhưng chính quyền Mỹ vẫn đưa Việt Nam vào danh sách quốc gia bị gắn mác này. Quyết định này của chính quyền Mỹ diễn ra sau hai chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ và tiếp đó của Cố vấn an ninh Mỹ. Các nhà nghiên cứu chính trị cho rằng, việc đưa Việt Nam vào danh sách bị gắn mác "thao túng tiền tệ" là một quyết định chính trị của chính quyền Trump vào thời kỳ nhiệm kỳ sắp chấm dứt.
Trung Quốc rất có thể sẽ lợi dụng "Khoảng trống quyền lực" trong nền chính trị Mỹ để tranh thủ ra tay tại biển Đông. Và Việt Nam đang bận bịu với Đại hội Đảng lần thứ XIII - vốn sắp xếp lại các vị trí quan trọng trong hệ thống chính trị Việt Nam, điều này sẽ dẫn tới khả năng Việt Nam lơ là với biển Đông.
Chính vì vậy, Việt Nam đang đứng trước những vận hội quan trọng. Một mặt, cần giữ gìn và phát triển quan hệ với Mỹ. Mặt khác, giữ cho quan hệ với Trung Quốc không xấu đi, để bảo đảm cho môi trường an ninh được yên ổn. Tuy nhiên, điều này thực sự không dễ dàng.
- Kenji Minemura, "Flareup feared in South China Sea due to power vacuum in U.S.", Asahi Shimbum, 21/12/2020
Tom Abke, IPDForum, 22/12/2020
Tầm nhìn chung về một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Tự do và Rộng mở đang thúc đẩy mối quan hệ hợp tác quốc phòng sâu rộng hơn giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong các lĩnh vực từ an ninh hàng hải đến các hoạt động gìn giữ hòa bình.
Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, bên phải, chào đón Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Robert O’Brien tại Hà Nội vào tháng 11 năm 2020.
Hai quốc gia này đã tổ chức một số cuộc họp cấp cao về chính sách quốc phòng trong những tháng gần đây, bao gồm chuyến thăm của Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Robert O’Brien đến Hà Nội từ ngày 20-22 tháng 11 năm 2020.
Trong cuộc gặp với ông O’Brien, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh đã ca ngợi sự hợp tác giữa hai quốc gia, bao gồm việc duy trì các khuôn khổ cho đối thoại song phương, tăng cường hợp tác tìm kiếm, cứu hộ và viện trợ nhân đạo cũng như cứu trợ thiên tai, theo thông tin của một thông cáo báo chí từ bộ của ông Minh. Ông O’Brien và ông Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam, cũng đã thảo luận về các nỗ lực chung để chống tội phạm xuyên quốc gia và mở rộng sự hợp tác trong một loạt các vấn đề an ninh.
Nhà phân tích quốc phòng Blake Herzinger tại Singapore nói với DIỄN ĐÀN rằng việc các tàu chở máy bay của Hoa Kỳ ghé thăm cảng của Việt Nam vào tháng 3 năm 2018 và tháng 3 năm 2020 cũng chứng minh sức mạnh của các mối quan hệ quốc phòng.
Ông này nói : "Đối với Việt Nam, đó là một dấu hiệu rõ ràng về việc cải thiện quan hệ với Hoa Kỳ trong khi quan hệ Việt Nam-Trung Quốc đã xấu đi". "Thực tế là Hải quân Hoa Kỳ đã tiến hành chuyến thăm này vào thời điểm bùng phát đại dịch cũng thực sự làm rõ tầm quan trọng của sự kiện đó đối với Hoa Kỳ. "
Ngoài các chuyến thăm cảng, Hoa Kỳ cũng đã chuyển cho Việt Nam một tàu tuần duyên đã hết nhiệm vụ của lực lượng Tuần duyên Hoa Kỳ và đang chuẩn bị gửi một chiếc nữa. "Việc chuyển giao như vậy thường cho thấy một mối quan hệ có xu hướng tích cực", ông Herzinger nói "vì sự sắp xếp này sẽ đòi hỏi sự tương tác liên tục từ phía phòng thủ để hoàn thành công tác bảo trì và bất kỳ việc huấn luyện đi kèm nào có thể là cần thiết".
Theo Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, từ năm 2015 đến năm 2019, Washington đã đồng ý xuất khẩu các thiết bị quốc phòng trị giá 52,86 triệu đô la Mỹ sang Việt Nam. Các mặt hàng xuất khẩu bao gồm la-de, thiết bị hình ảnh và thiết bị dẫn đường, thiết bị điện tử trong quân sự và động cơ tuabin khí. Thương mại giữa hai quốc gia cũng đã tăng vọt lên 76 tỷ đô la Mỹ vào năm 2019 từ 450 triệu đô la Mỹ vào năm 1994, theo số liệu từ Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam.
Ông Dương Hoài Nam, Phó phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Việt Nam, đã mô tả Hoa Kỳ là một trong những "đối tác quan trọng nhất" của quốc gia mình, theo tin của Thông tấn xã Việt Nam, một cơ quan thuộc sở hữu nhà nước, vào tháng 11 năm 2020.
Ông nói : "Việt Nam hoan nghênh vai trò và những sáng kiến của Hoa Kỳ để giúp duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực, bao gồm hỗ trợ vai trò trung tâm của [Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á] hài hòa với các cơ chế hợp tác khu vực và tuân thủ luật pháp quốc tế".
Tom Abke là một cộng tác viên IPDefense Forum đưa tin từ Singapore.
Mai Vân, RFI, 26/10/2020
Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ càng gần kề, Bắc Kinh được cho là càng nuôi hy vọng về khả năng xung đột với Washington sẽ giảm bớt nếu Joe Biden giành chiến thắng. Thế nhưng theo các nhà phân tích được hãng tin Mỹ AP ngày 23/10/2020 phỏng vấn, bất kỳ thay đổi nào, nếu có, chỉ mang tính hình thức chứ không phải thực chất, bởi vì cả nước Mỹ đều ngày càng nghi kỵ Bắc Kinh.
Ảnh tổng thống Trump ứng viên Biden phản ánh trên tấm che plexiglass nhân cuộc tranh luận ở Nashville, Tennessee, ngày 22/10/2020. Reuters - MIKE SEGAR
Về phía Quốc Hội, các nhà lập pháp Mỹ, từ Dân Chủ đến Cộng Hòa, và các cử tri của họ, đều có dấu hiệu không muốn chính quyền mềm mỏng trở lại đối với Trung Quốc, điều dự báo cho một quan hệ căng thẳng tiếp tục với Trung Quốc, bất kể kết quả của cuộc bầu cử.
Công chúng Mỹ cũng có cái nhìn tiêu cực không kém. Hai phần ba số người được trung tâm thăm dò Pew Research Center đặt câu hỏi vào tháng 3 vừa qua, đều có cái nhìn "không thuận lợi" về Trung Quốc, mức cao nhất kể từ khi có các cuộc thăm dò vào năm 2005 đến nay.
Quan hệ Mỹ-Trung hiện rơi xuống mức tệ hại nhất trong nhiều thập kỷ trong bối cảnh tranh cãi về đại dịch Covid-19, công nghệ, thương mại, an ninh và gián điệp.
Dù bất hòa với nhau trên nhiều mặt khác, nhưng hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa tại Mỹ đều chỉ trích hồ sơ thương mại và cách hành xử của Bắc Kinh đối với Hồng Kông, Đài Loan, cũng như với các nhóm tôn giáo và thiểu số ở Tây Tạng và Tân Cương, nơi mà đảng Cộng Sản Trung Quốc giam giữ cả triệu người Hồi Giáo trong các trại cải tạo.
Tại sao Trung Quốc đặt hy vọng vào Biden
Giới lãnh đạo Trung Quốc lần này khá kín tiếng về cuộc bầu cử Mỹ, trái với lần trước vào năm 2016, khi họ ủng hộ Donald Trump hơn là Hillary Clinton vì Bắc Kinh căm hận việc bà Clinton, thời còn là ngoại trưởng của tổng thống Obama, đã luôn gây sức ép với Bắc Kinh, đặc biệt về nhân quyền. Hơn nữa, hình ảnh doanh nhân thành đạt của Trump đã gây được tiếng vang lớn trong dư luận Trung Quốc.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích Trung Quốc, một tổng thống Mỹ như ông Biden có thể sẽ dễ đoán hơn đối với Bắc Kinh sau những cú sốc của cuộc chiến thuế quan mà ông Trump đã khởi động, cũng như cách ông kết thân với Ấn Độ, được coi là đối thủ chiến lược của Trung Quốc, và với các nước Đông Nam Á, đang có một loạt tranh chấp lãnh thổ với Bắc Kinh.
Một giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại Học Ngôn Ngữ và Văn Hóa Bắc Kinh cho rằng ít ra là chính sách của ông Biden sẽ không cảm tính và lố bịch như của ông Trump.
Một giáo sư khác tại Đại Học Nhân Dân Bắc Kinh thì nhìn thấy là đảng Dân Chủ ít hiếu chiến hơn, vì vậy họ có thể quan tâm nhiều hơn đến việc ngăn chặn các xung đột quân sự, kể cả những sự cố hạn chế, và chú ý hơn đến việc phối hợp với Trung Quốc để quản lý khủng hoảng.
Giới lãnh đạo tình báo Mỹ tin rằng Trung Quốc không muốn Trump tái đắc cử, nhưng không trực tiếp cáo buộc Trung Quốc âm mưu can thiệp vào cuộc bầu cử hoặc ủng hộ Biden.
Trump và Biden tố cáo nhau không đủ cứng rắn đối với Bắc Kinh
Trong các cuộc tranh luận, các ứng cử viên tổng thống và phó tổng thống Mỹ đã cáo buộc nhau là đã thiếu hiệu quả hoặc không đủ cứng rắn với Trung Quốc.
Tổng thống Trump và phó tổng thống Mike Pence cáo buộc Biden đã để cho Trung Quốc tự do tung hoành khi ông còn là người phó của tổng thống Obama. Trong lúc đó thì thượng nghị sĩ Kamala Harris, ứng cử viên phó tổng thống trong liên danh của ông Biden thì cho rằng cuộc chiến thương mại của ông Trump là một thất bại.
Theo Michael Hirson, thuộc nhóm nghiên cứu Eurasia Group, ông Biden sẽ cố gắng nối lại hợp tác với Bắc Kinh về biến đổi khí hậu, Bắc Triều Tiên, Iran và virus corona, nhưng cho rằng Biden sẽ phải đối mặt với sự đồng thuận rộng rãi tại Hoa Kỳ theo đó cách tiếp cận Trung Quốc thời tiền Donald Trump sẽ thất bại hoặc không còn phù hợp nữa.
Theo chuyên gia này, sẽ có rất nhiều khả năng là hai bên sẽ có một kiểu quan hệ tấn công vào nhau nhưng cố tránh một cuộc khủng hoảng lớn về Đài Loan hoặc Biển Đông.
Thái độ bất bình về tham vọng quân sự và chiến lược của Bắc Kinh lan rộng tại Washington cũng như trong các đồng minh của Mỹ. Giới chức quân sự Mỹ cho rằng Bắc Kinh là một mối đe dọa ngày càng nghiêm trọng. Cảm nhận đó khó có thể thay đổi dưới một chính quyền mới.
Robert Sutter, một chuyên gia chính trị về Trung Quốc tại Đại học George Washington, nhận định : "Biden sẽ là một vấn đề đối với Trung Quốc vì chính quyền Biden có thể sẽ gắt gao với Bắc Kinh về nhân quyền, đồng thời sẽ phối hợp như đã tuyên bố, với các đồng minh để kiềm chế Trung Quốc, và như thế sẽ làm cho đường tiến của Trung Quốc thêm phức tạp".
Elizabeth Economy, một thành viên cấp cao tại Viện Hoover, Đại Học Stanford, giải thích là Biden có thể khẳng định lại vai trò lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ theo chiều hướng gây áp lực để Trung Quốc phải thực hiện đúng theo những gì họ từng hứa hẹn trong các vấn đề như biến đổi khí hậu và y tế toàn cầu.
Một phần dư luận Trung Quốc ủng hộ Trump vì "đã giúp" Bắc Kinh vươn lên
Một số người tại Trung Quốc vẫn ủng hộ ông Trump vì họ tin rằng ông đang tạo điều kiện cho Trung Quốc vươn lên vị trí lãnh đạo toàn cầu bằng cách "dẫn nước Mỹ đi sai đường". Việc ông không quan tâm đến nhân quyền, chỉ trích các đồng minh NATO và rút khỏi Tổ Chức Thương Mại Thế Giới và Tổ Chức Y Tế Thế Giới được coi là thể hiện sự đầu hàng, từ bỏ vai trò lãnh đạo của Mỹ.
Theo chuyên gia Economy, cách ông Trump xử lý đại dịch Covid-19 và châm ngòi cho những căng thẳng trong nội bộ nước Mỹ về giai cấp và chủng tộc "chỉ đơn giản là quà tặng" cho chính phủ của ông Tập Cận Bình.
Các vấn đề bùng lên tại Hoa Kỳ đã cho phép ông Tập mô tả hệ thống độc đảng của Trung Quốc tốt hơn nền dân chủ phương Tây đầy hỗn loạn. Các phương tiện truyền thông Trung Quốc hoàn toàn do Nhà nước kiểm soát đã phớt lờ hoặc bác bỏ những lời chỉ trích Bắc Kinh đàn áp các nhóm thiểu số hay về các vấn đề khác.
Tuy nhiên, những người theo chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc tin rằng Trump đang cố gắng ngăn chặn sự vươn lên của Trung Quốc trong tư cách một lãnh đạo toàn cầu. Và Bắc Kinh thất vọng trước những thay đổi chính sách đột ngột của Trump.
Theo chuyên gia Scissors thuộc trung tâm tham vấn Viện Doanh Nghiệp Hoa Kỳ (American Enterprise Institute) tại Washington : "Chính quyền Trump thứ hai có khả năng là cũng sẽ không ổn định trong lúc mà Đảng Cộng Sản Trung Quốc lại rất coi trọng sự ổn định".
June Teufel Dreyer, một chuyên gia chính trị Trung Quốc tại Đại học Miami, cho rằng giới lãnh đạo Trung Quốc có thể thấy Biden dễ uốn nắn hơn ngay cả khi vấn đề không thay đổi. Theo chuyên gia này, thì "trái với tục ngữ thông thường, Trung Quốc ngày nay thích quỷ lạ hơn là ma quen".
Mai Vân
Nguồn : RFI, 26/10/2020
Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy (R-Calif.) Phát biểu trong một cuộc họp báo ở Washington, vào ngày 30 tháng 9 năm 2020. (Tasos Katopodis / Getty Images)
Đạo luật dài 25 trang, có tên Đạo luật Chuyên ban Trung Quốc, đã tổng hợp 137 khuyến nghị lập pháp quan trọng liên quan đến Trung Quốc, bao gồm các dự luật, nghị quyết và các biện pháp khác, để được thông qua nhanh chóng. Đạo luật này đề cập đến nhiều vấn đề, như đề xuất bán vũ khí cho Đài Loan, bảo đảm an toàn cho mạng 5G, trừng phạt sự đàn áp của chính quyền Trung Quốc đối với các dân tộc thiểu số, hạn chế nhập khẩu các sản phẩm Trung Quốc do lao động nô lệ sản xuất và lên án nạn buôn bán nội tạng của Trung Quốc.
Đạo luật Không TikTok trên thiết bị của Chính phủ, sẽ cấm TikTok trên tất cả các thiết bị điện tử của nhân viên chính phủ, trong khi Đạo luật CONFUCIUS nhằm hạn chế ảnh hưởng của các Viện Khổng Tử do Trung Quốc tài trợ ở các cơ sở của Hoa Kỳ. Một phần của các đạo luật này đã được Hạ viện hoặc Thượng viện thông qua.
"Mục tiêu của Hoa Kỳ phải là chấm dứt tình trạng độc quyền quyền lực của Đảng cộng sản Trung Quốc, thay vì cùng tồn tại vô thời hạn với một nhà nước cộng sản mà cơ bản là thù địch", dự luật mới nhất nêu rõ.
Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy (R-Calif.), người đã giới thiệu dự luật này cùng với Hạ nghị sĩ Michael McCaul (R-Texas), gọi hành động này là một "cột mốc quan trọng trong nỗ lực của chúng tôi nhằm buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm" trong một tuyên bố, nói thêm rằng chính sách thỏa hiệp của Hoa Kỳ trong quá khứ đã giúp "chế độ độc tài tàn bạo" của Đảng cộng sản Trung Quốc gia tăng sức mạnh và làm cho nó có thể tiếp tục chà đạp lên nhân quyền.
Chủ tịch Lực lượng Đặc nhiệm Trung Quốc Michael McCaul tại một cuộc họp báo ở Washington, vào ngày 30 tháng 9 năm 2020. (Tasos Katopodis / Getty Images)
Ông nói : "Mọi thành viên trong phòng này, bất kể đảng phái chính trị nào, đều muốn có lập trường chống lại hành vi xấu xa của Trung Quốc và các hành vi vi phạm nhân quyền của họ.
Các đại diện của Đảng Cộng hòa đã thành lập Chuyên ban Trung Quốc gồm 15 thành viên vào tháng 5 để xem xét kỹ lưỡng các mối đe dọa từ chế độ Trung Quốc, đặc biệt là vai trò của ban này trong sự lây lan toàn cầu của Covid-19.
Sau một cuộc điều tra kéo dài nhiều tháng, ủy ban này đã công bố một báo cáo vào cuối tháng 9 với hàng trăm khuyến nghị, bao gồm chuyển các chuỗi công nghiệp quan trọng về nước, hiện đại hóa quân đội Hoa Kỳ và xử phạt chế độ này vì vi phạm nhân quyền.
Ông McCaul, chủ tịch ủy ban cho biết : "Trong nhiều thập kỷ, Hoa Kỳ và các đồng minh của họ đã ngủ quên khi đang lái xe.
Đạo luật này đánh dấu động thái mới nhất hướng tới một chính sách cứng rắn hơn của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc.
Vào ngày 20 tháng 10, Hạ nghị sĩ Andy Biggs (R-Ariz.) đã đưa ra một nghị quyết coi Bắc Kinh là "mối đe dọa nước ngoài lớn nhất" đối với hòa bình và thịnh vượng của Hoa Kỳ, viện dẫn các yếu tố như tham vọng toàn cầu quyết đoán, tranh chấp lãnh thổ với các nước láng giềng, hạn chế các quyền tự do của Hồng Kông, các thủ đoạn thương mại gian lận và các cuộc tấn công mạng nhắm vào các bí mật thương mại và lợi ích quốc phòng của Hoa Kỳ.
Cùng ngày, Thượng nghị sĩ Marco Rubio (R-Fla.) Và Jeff Merkley (D-Ore.) Đã đề xuất một dự luật nhằm tăng cường quan hệ của Hoa Kỳ với Đài Loan. Nó nhằm mục đích tạo ra một ủy ban liên ngành, thiết lập nền tảng trao đổi văn hóa, thúc đẩy sự tham gia có ý nghĩa của Đài Loan trong các cơ quan quốc tế và chống lại áp lực của Bắc Kinh đối với các doanh nghiệp Hoa Kỳ liên quan đến Đài Loan.
Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình, mặc dù Đài Loan trên thực tế là một quốc gia, với chính phủ được bầu cử dân chủ, quân đội và tiền tệ của riêng mình. Bắc Kinh đã tuyên bố sẽ đưa hòn đảo tự trị này về dưới quyền của họ.
"Hoa Kỳ cần sử dụng ảnh hưởng ngoại giao, kinh tế và văn hóa của mình để hỗ trợ các đối tác như Đài Loan, quốc gia chia sẻ các giá trị của chúng ta", ông Merkley, thành viên Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho biết trong một tuyên bố về việc giới thiệu dự luật.
Eva Fu
Anh Khoa dịch
Nguồn : VNTB, 23/10/2020
