 | Tổng quan: | 3633290 |
Vào cuối năm 2015, trong buổi tiếp xúc cử tri quận Ba Đình, Hoàn Kiếm (Hà Nội), để báo cáo kết quả kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII. Ông Nguyễn Phú Trọng tuyên bố : Ta xử lý mối quan hệ với Trung Quốc, Mỹ, Nhật… vừa qua như thế hợp lý không ? Để đảm bảo độc lập tự chủ, chơi với mọi nước nhưng không phụ thuộc vào ai mà các nước ta quan hệ, hợp tác đều phải nể trọng như vậy.
Giữ toàn vẹn lãnh thổ cũng như diệt trừ tham nhũng là mấu chốt của sự quyết định tồn tại hay không của Đảng cộng sản Việt Nam.
Bản thân Biển Đông trong những năm trở lại đây, với sự gia tốc của Bắc Kinh trong vấn đề xây dựng đảo nhân tạo cũng như quân sự hóa phần lớn khu vực quần đảo Hoàng Sa đã khiến cho Hà Nội có những quan điểm cứng rắn hơn. Cụ thể, thông qua bản dự tháo Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) mà hãng tin Reuter tiếp cận được. Trong bản dự thảo này, Việt Nam muốn định chế hóa các hành động của Trung Quốc trên vùng biển Đông đang tranh chấp là phi pháp, bao gồm cả khu vực Nhận dạng phòng không mà Bắc Kinh tuyên bố từ năm 2013.
Hãng tin BBC Vietnamese trong một bài viết vào đầu năm 2019 đã đặt tiêu đề : Việt Nam 'cứng rắn hơn trong vấn đề Biển Đông' ?
Tuy nhiên, Hà Nội không thể đơn độc trong cuộc chiến ‘cứng rắn’ này trước sự trỗi dậy liên tục từ Bắc Kinh, bởi Biển Đông vẫn là giao thức mà nhiều cường quốc ở Đông Nam Á (Nhật Bản, Ấn Độ,…) hay thế giới (Mỹ, Anh,…) đang muốn kiềm chế sự hung hăng của Bắc Kinh dựa trên cơ sở ‘tự do hàng hải’.
Với Mỹ, khu vực Biển Đông có thể là nằm trọng tâm trong chính sách Xoay trục Á châu, và nhiều chuyên gia đánh giá rằng, Biển Đông (chứ không phải là thương mại) mới là vấn đề lớn nhất trong quan hệ Việt – Trung, từ đó gián tiếp dẫn đến một nhận định, quan trọng cả với quan hệ Việt – Mỹ.
Trong một bài viết chiều ngày 19/1/2019, tác giả Panos Mourdoukoutas trong một bài bình luận trên Forbes đã cho rằng, sự bùng nổ đối đầu quân sự sẽ diễn ra ở Biển Đông. Lý do, Biển Đông luôn đi đầu trong chương trình nghị sự kinh tế, chính trị giữa Mỹ - Trung, Biển Đông là chỉ dấu cho dự án con đường tơ lụa trên biển (một dấu ấn mà Tập Cận Bình muốn tạo ra). Điều này không phải phi lý khi mà bản thân Trung Quốc đã hoàn tất các hạng mục liên quan đến bồi đắp đảo nhân tạo, xây dựng các công trình quân sự và bán quân sự trên các đảo do mình chiếm giữ trái phép trên vùng Biển Đông, bất chấp sự phản đối từ các nước Philippines, Malaysia, Brunei, Việt Nam, Mỹ, Úc, Nhật Bản…
Trở lại với vấn đề Việt Nam, từng có một thời điểm, Biển Đông (Hoàng Sa, Trường Sa) trở thành cụm từ nhạy cảm, trong bối cảnh Việt – Trung ấm nóng dần. Tuy nhiên, với sự xâm thực chủ quyền tài phán của Bắc Kinh đối với Việt Nam trong những năm gần đây, mà nổi nhất trong thời điểm gần đây là vụ dàn khoan HD-981 xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế Việt Nam (2014) đã cho thấy, nếu không thực sự chủ động và mạnh dạn hơn, Hà Nội sẽ phải đối diện với câu hỏi : khả năng bảo vệ chủ quyền đến đâu.
Việc tiến hành bảo vệ chủ quyền không chỉ dựa trên mối quan hệ quốc phòng với các cường quốc, hay là tăng cường mua sắm các thiết bị quân sự nhằm cải thiện năng lực và sức chiến đấu của Hải quân, mà còn có cả sự tăng cường trong công tác tuyên truyền quốc tế (điều mà Bắc Kinh đã làm rất tốt).
Thế nhưng, có vẻ Việt Nam vẫn chưa nhận thức được tầm quan trọng của ‘tranh thủ sự ủng hộ của dư luận quốc tế’ thông qua việc triển khai nghiên cứu, hội thảo, tọa đàm quốc tế. Chính vì vậy mà mới đây, trong nghiên cứu ‘Công bố quốc tế về biển đảo : Sự cấp thiết và các định hướng thúc đẩy’ của Tiến sĩ Lê Thanh Hòa, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Biển và Đảo, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, đã cho biết những thông tin gây sốc : số lượng cơ quan nghiên cứu biển đảo chưa tới 20 cơ quan ; đấu tranh pháp lý bằng các bài nghiên cứu khoa học quốc tế chỉ có 7 bài về quần đảo Trường Sa và 6 bài về quần đảo Hoàng Sa ; số bài báo quốc tế về Biển Đông chỉ có 3% (trong khi con số này của Trung Quốc là 60%).
Cần nhấn mạnh rằng, Bắc Kinh có một sự chuyên nghiệp hóa trong tuyên truyền chủ quyền phi pháp của nước này ở Biển Đông, đặc biệt là tại Mỹ thông qua việc sử dụng truyền thống tự do ngôn luận và báo chí tự do của Mỹ bằng cách đặt một quảng cáo trả tiền.
Chính vì vậy, tăng cường đẩy mạnh và đầu tư nguồn tiền cho các nghiên cứu Biển Đông và chủ quyền Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam ở phạm vi quốc tế là rất cần thiết, một trong những cách thức hữu hiệu để ngăn chặn cuộc chiến tranh chính trị mà Bắc Kinh đang phô diễn ở Biển Đông và chủ động chiến lược trước sự đe dọa xung đột quân sự của Trung Quốc.
Cần nhắc lại rằng, Bắc Kinh quân sự hóa Biển Đông vào năm 2015 bằng cách triển khai hệ thống tên lửa đất đối không tại quần đảo Hoàng Sa, Bắc Kinh cũng đã hoàn tất xây dựng đường băng và cơ sở hạ tầng trên bảy hòn đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa. Bắc Kinh cũng đã bố trí căn cứ không quân, hệ thống radar và các cơ sở hải quân và thiết lập các tên lửa hành trình chống hạm tầm xa, các hệ thống tên lửa phòng không cung cấp tầm tấn công đáng kể. Đồng thời, bổ sung khả năng tấn công thông qua việc triển khai các máy bay ném bom H-6K (vốn có khả năng tấn công hạt nhân tầm xa).
Nếu Hà Nội không chú tâm vào tuyên truyền chủ quyền trên bình diện quốc tế, thì sự thua thiệt trên trường quốc tế đối với đấu tranh pháp lý và ngoại giao Biển Đông sẽ tất yếu diễn ra. Và Đại hội XIII của Đảng cộng sản Việt Nam sẽ thực sự không hề êm đẹp,...
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte ra lệnh cấm "tất cả" người ngoại quốc thực hiện khảo sát khoa học tại một vùng biển rộng lớn ở ngoài khơi đảo Luzon nơi mà Bắc Kinh vừa tiến hành một hải vụ nghiên cứu. Quyết định này được loan báo hôm thứ Ba 06/02/2018.
Ảnh chụp ngày 06/05/2017 một tàu tuần duyên Philippines đang hoạt động tại vùng biển Benham Rise, ngoài khơi đảo Luzon, PhilippinesHandout/ DA-AFID/AFP
Trong cuộc họp báo, phát ngôn viên phủ Tổng thống Harry Roque cho biết từ nay "chỉ có người Philippines mới được quyền khảo sát, thăm dò khoa học và khai thác tài nguyên ở khu vực được gọi là Philippines Rise".
Theo AFP, đây là một vùng biển rộng 13 triệu hecta, giàu tài nguyên thiên nhiên, nằm cách đảo Luzon, đảo lớn nhất của Philippines, 250 km. Từ năm 2012, khu vực này được Liên Hiệp Quốc công nhận là thuộc đặc quyền kinh tế của Manila trong bối cảnh bị Bắc Kinh tranh chấp chủ quyền.
Quyết định của Tổng thống Duterte khá bất ngờ vì cách nay ba tuần, Philippines còn cho phép Trung Quốc thực hiện một hải vụ khoa học trong vùng tranh chấp này. Theo lệnh mới của Tổng thống Philippines, chuyến thăm dò của Trung Quốc nói trên là "chuyến cuối cùng". Tất cả giấy phép đã cấp cho các nước khác, kể cả 26 giấy phép đã cấp cho các tổ chức khoa học Mỹ, Nhật và Hàn Quốc đều bị thu hồi.
Bộ trưởng Nông Nghiệp Emmanuel Pinol cho biết thêm : Hải quân được lệnh "truy đuổi"mọi tàu nước ngoài lai vãng đến khu vực để đánh cá hay khảo sát.
Không rõ có phải do tình cờ hay không, cùng ngày, nhật báo độc lập Philippines Daily Inquirer công bố không ảnh, có lẽ do bộ quốc phòngng cung cấp, cho thấy Trung Quốc "hầu như đã hoàn tất kế hoạch quân sự hóa Biển Đông" trong đó có các đảo đá trong vùng biển thuộc chủ quyền truyền thống của Philippines. Các bức ảnh này một lần nữa nêu lên những nghi vấn về đường lối thỏa hiệp của Tổng thống Duterte với Bắc Kinh.
Tú Anh
**********************
Chuyên gia Trung Quốc : Bắc Kinh sẽ tăng cường bồi đắp ở Biển Đông (RFI, 06/02/2018)
Cùng lúc với việc báo chí Philippines tung thêm ảnh chụp tố cáo Bắc Kinh quân sự hóa Biển Đông, các chuyên gia Trung Quốc đã xác nhận rằng Bắc Kinh sẽ mở rộng các hoạt động cải tạo đất đai ở Biển Đông. Tuy nhiên, theo ghi nhận của nhật báo Singapore The Straits Times ngày 06/02/2018, các chuyên gia này cho là Trung Quốc sẽ tập trung vào việc thành lập cơ sở hạ tầng dân dụng trên các đảo nhân tạo hơn là các cơ sở quân sự.
Ảnh vệ tinh cho thấy Đảo Cây (Tree Island) bị Trung Quốc kiểm soát trong quần đảo Hoàng Sa, ngày 12/10/2017. Planet Labs/Handout via Reuters
Theo The Straits Times, trả lời Hoàn Cầu Thời Báo ngày 05/02, chuyên gia Trần Tương Miểu (Chen Xiangmiao), thuộc Viện Nghiên Cứu Nam Hải ở Hải Nam, nhận định : "Hầu hết các công trình xây dựng trên các hòn đảo ở Biển Đông đã được hoàn thành vào năm 2015, và tốc độ bồi đắp đã chậm lại. Công việc xây dựng cơ sở dân sự sẽ là trọng tâm chính..., còn phần triển khai quốc phòng tương đối nhỏ".
Theo nhà nghiên cứu này, một số hòn đảo có khả năng được mở rộng trong tương lai thông qua việc nạo vét thêm. Điều đáng chú ý là chuyên gia Trung Quốc xác định rằng việc giảm bớt căng thẳng giữa Bắc Kinh và các nước Đông Nam Á như Philippines đã tạo "cơ hội vàng" cho Trung Quốc nâng cấp hạ tầng cơ sở trên Biển Đông.
Theo một chuyên gia khác, tiến sĩ Trang Trung Thổ (Zhuang Guotu), lãnh đạo Trung Tâm Nghiên cứu Đông Nam Á thuộc Đại Hoc Hạ Môn ở Trung Quốc, các phương tiện truyền thông nước ngoài đã "thổi phồng" công việc xây dựng của Trung Quốc ở Biển Đông.
Nhân vật này đã nhắc lại gần như nguyên văn quan điểm của Bắc Kinh : "Trung Quốc có quyền xây dựng bất cứ cái gì trên lãnh thổ của mình", và nói thêm là việc Bắc Kinh triển khai quân sự tại Biển Đông chỉ để bảo vệ an ninh và lợi ích của Trung Quốc chứ không phải là hành động bành trướng quân sự.
Cả hai chuyên gia nói trên đều tố cáo Mỹ là mối đe dọa lớn nhất đối với sự ổn định ở Biển Đông.
Theo một báo cáo chính thức của Trung Quốc được công bố vào tháng 12/2017 trên trang web của Cơ Quan Thông Tin và Dữ Liệu Hàng Hải Quốc Gia Trung Quốc và tờ Nhân Dân Nhật Báo, ấn bản hải ngoại, trong năm 2017, Bắc Kinh đã xây dựng trên một diện tích khoảng 290.000 mét vuông ở Biển Đông. Các công trình mới kho chứa ngầm dưới mặt đất, tòa nhà hành chính và đài radar lớn.
Báo Philippine Daily Inquirer mới đây đã công bố một báo cáo cho thấy là Trung Quốc đã gần như hoàn tất việc chuyển bảy rạn san hô ở Biển Đông thành "pháo đài trên đảo" nhằm "thống trị" Biển Đông.
Mai Vân
Học giả Trung Quốc đã nhiều lần thách thức học giả Việt Nam trên báo chí, truyền thông nước ngoài, lần nào học giả Việt Nam cũng "đánh trống lãng", coi như không có.
Chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa và Trường Sa - Ảnh minh họa
Học giả Trung Quốc nhắn học giả Việt Nam rằng, nếu Việt Nam có những bằng chứng "bất khả tranh nghị" về chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa và Trường Sa thì các cuộc "hội thảo" về chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa thì Việt Nam nên "mở cửa" để tiếp đón học giả Trung Quốc.
Lời đề nghị của học giả Trung Quốc là hợp lý. Vấn đề là phía Việt Nam "thủ khẩu như bình". Bên phía học giả, hội thảo nào giờ cốt chỉ "nói cho nhau nghe", tự sướng với nhau chớ thói quen là không mở cửa cho người ngoài. Còn về phía nhà nước "hả miệng mắc quai". Công hàm 1958 cùng với những tài liệu của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa, nhà nước tiền thân của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đã khẳng định chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa là của Trung Quốc.
Vì vậy làm thế nào học giả Việt Nam có thể tổ chức hội thảo công khai về Biển Đông, mời học giả Trung Quốc vào đối thoại ?
Mới hôm rồi trên BBC, sau khi phát hình ông học giả Trung Quốc thách thức Việt Nam nếu có bằng chứng gì về chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa thì tổ chức hội thảo công khai. Học giả Trung Quốc sẽ đến để phản biện.
Ý kiến của "học giả" Việt Nam là mấy cha nội Trung Quốc nói vậy là "ngụy biện" (sic !).
Thật tình, không lẽ giàn học giả "thượng thặng" của Việt Nam có có bấy nhiêu người ?
Vấn đề tranh chấp Hoàng Sa và Trường Sa giữa Việt Nam và Trung Quốc đã kéo dài hàng thế kỷ. Thời Pháp thuộc, nhà nước bảo hộ Pháp đã thay mặt đế quốc Việt Nam hai lần thách thức Trung Quốc đưa vấn đề tranh chấp trước một trọng tài để phân giải. Cả hai lần Trung Quốc đều từ chối.
Họ từ chối là đúng. Bởi vì họ không có lý lẽ nào để thắng.
Sau khi Việt Nam Cộng Hòa sụp đổ, miền Bắc thống nhứt đất nước. Trung Quốc là phía duy nhứt thắng trận ở Biển Đông. Bởi vì Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa đã nhiều lần (cam kết) và nhìn nhận tất cả các cấu trúc địa lý thuộc Hoàng Sa và Trường Sa (và vùng nước chung quanh) là thuộc về Trung Quốc.
Hả miệng mắc quai là vậy. Trên danh nghĩa pháp lý, nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam không có tư cách nào để phản biện lại Trung Quốc.
Từ lâu tôi đã đề nghị một giải pháp để hóa giải các tài liệu mà Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa đã khẳng định chủ quyền của Trung Quốc tại Hoàng Sa và Trường Sa. Đó là biện pháp "hòa giải quốc gia để kế thừa danh nghĩa chủ quyền của Việt Nam Cộng Hòa".
Giải pháp này tôi đề nghị từ trên 15 năm qua. Bây giờ nhìn lại, vẫn chỉ có một mình đơn độc vận động.
Phải chi học giả Việt Nam "hợp xướng" với tôi về giải pháp này, thì ít ra hôm nay phía Việt Nam cũng có vài lý lẽ để phản biện lại học giả Trung Quốc.
Vj tập lịch sử vừa được xuất bản trong nước, theo đó "bên thắng cuộc" vẫn gọi Việt Nam Cộng Hòa là "tập đoàn đánh mướn". Kế sách "hòa giải quóc gia" của tôi xem như thất bại.
Thì kế hoạch kế tiếp, tôi đề nghị Việt Nam tổ chức lại hành chánh quốc gia, thiết lập nên nền "cộng hòa liên bang" với hai tiểu bang "Nam Việt cộng hòa quốc" và "Bắc Việt cộng hòa quốc".
Điều này hoàn toàn phù hợp với Hiệp định Paris 1973, nhìn nhận dân tộc miền Nam có quyền "dân tộc tự quyết".
Thì hệ quả hiển nhiên, Hoàng Sa và Trường Sa tiếp tục thuộc chủ quyền của Việt Nam, do miền Nam quản lý. Tất cả những cam kết của miền Bắc về chủ quyền của Trung Quốc tại Hoàng Sa và Trường Sa xem như vô hiệu lực.
Tức thì có nhiều tiếng nói lên tiếng phản đối, cho rằng tôi có chủ trương "ly khai".
Vấn đề là, như đã nói tranh chấp Hoàng Sa và Trường Sa giữa Việt Nam và Trung Quốc đã kéo dài hàng trăm năm. Điều tệ hại là, sau khi nhóm học giả tiền bối Việt Nam Cộng Hòa khuất núi, thì "học giả" Việt Nam bây giờ không có bất kỳ một kế hoạch nào, về pháp lý cũng như lịch sử, để khẳng định chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa và Trường Sa. Thái độ của họ "nói cho nhau nghe", không dám mời học giả Trung Quốc vào để đối chất, cho thấy tinh thần của họ.
Theo tôi, giải pháp "quốc gia liên bang" còn có thể giải quyết nhiều vấn nạn của Việt Nam (như nạn nhân mãn) và nạn ly khai.
Nếu các học giả Việt Nam "bở lỡ con đò chót" này, thì Hoàng Sa và Trường Sa coi như vĩnh biệt.
Dĩ nhiên ngoại trừ lúc đó miền Nam tuyên bố "ly khai", làm "sống dậy" cái gọi là Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Lúc đó sẽ không còn "quốc gia liên bang" mà sẽ có hai quốc gia Việt Nam.
(02/11/2017)
********************
Thấy trên báo Giáo dục Tiến sĩ Trần Công Trục có lên tiếng "phản biện" ông giáo sư người Trung Quốc Phó Côn Thành. Ý kiến của giáo sư người Trung Quốc, qua vài ba câu trên BBC dĩ nhiên không thể hiện hết các lý lẽ của phía Trung Quốc. Vấn đề là, bây giờ không phải là lúc đôi co tay đôi về việc Việt Nam có tổ chức các cuộc hội thảo công khai về chủ quyền biển đảo hay không ? Mà chừng nào thì Việt Nam tổ chức một cuộc hội thảo "tay đôi", giữa học giả Việt Nam và học giả Trung Quốc, về chủ đề tranh chấp giữa Việt Nam và Trung Quốc về chủ quyền các quần dảo Hoàng Sa và Trường Sa ?
Tôi thấy là thời gian qua thỉnh thoảng Việt Nam có tổ chức các cuộc "hội thảo", theo kiểu "nói cho nhau nghe", của các "học giả " Việt Nam.
"Nói cho nhau nghe" vì thực chất đúng là như vậy. Đâu phải ai muốn tham dự là vào tham dự được ?
Cá nhân tôi, quá trình nghiên cứu về biên giới, về chủ quyền biển đảo của Việt Nam... về thời gian thì (kinh nghiệm) tính ra đã trên 15 năm. Về "công trình" đã công bố thì ngoài cuốn sách về biên giới Việt Nam -Trung Quốc đã xuất bản năm 2000, còn có trên ngàn trang sách chưa xuất bản. Bạn bè các nơi, ngay cả các học giả người Trung Quốc, đều có thể "làm chứng" cho tôi về "hồ sơ lý lịch cá nhân" này. (Các học giả Trung Quốc, mỗi khi nhắc tới nhà nghiên cứu nào của Việt Nam thì thường hay đề cập đến tên cá nhân tôi).
Nhiều lần tôi muốn tham dự một cuộc "hội thảo" về chủ quyền biển đảo do phía Việt Nam tổ chức nhưng chưa bao giờ tôi được hài lòng. Khi xin được Visa thì không "vận động" được "giấy mời". Các cuộc tổ chức bên Mỹ cũng vậy. Ban tổ chức lo sợ rằng những phát biểu của tôi sẽ ảnh hưởng tới sự "thành công" của cuộc hội thảo.
Như vậy tôi là "nhân chứng" để chứng minh rằng học giả Trung Quốc nói đúng : Việt Nam chỉ tổ chức hội thảo "nói cho nhau nghe", tự sướng với nhau, chớ không có chủ trương nghe những "ý kiến khác", tiếng nói khác với chủ trương đảng và nhà nước.
Hai ba bài vừa đăng trên Giáo dục của Tiến sĩ Trần Công Trục cũng là một thứ lý luận một chiều. Chủ quyền lãnh thổ đâu phải chỉ chứng minh bằng ba cái mớ "thủ tục thụ đắc lãnh thổ" ?
Thử tổ chức một cuộc hội thảo "giữa người nhà với nhau" tôi sẽ chỉ cho ông Trục và các học giả Việt Nam cái sai của mình là ở đâu !
Trung Quốc thụ đắc chủ quyền lãnh thổ tại Hoàng Sa và Trường Sa là do phía Việt Nam "từ bỏ chủ quyền lãnh thổ" chớ chẳng phải do tài liệu lịch sử nào cả. Nói loanh hoanh về "thủ tục thụ đắc lãnh thổ" kiểu ông Trục là "mất thì giờ".
Ông Trục, cũng như các học gia Việt Nam chỉ đi vành ngoài vấn đề, không dám nói vô trọng tâm, vì sợ "mất sổ hưu".
Nhưng càng không nói, càng "tung hỏa mù" qua các cuộc hội thảo tự sướng" thì Trung Quốc càng có thêm thời gian củng cố chủ quyền của họ.
Các vụ cấm biển rõ ràng là hành vi "khẳng định chủ quyền". Trung Quốc cấm vùng biển nào có nghĩa là vùng biển đó (phía Trung Quốc cho rằng) thuộc Trung Quốc.
Trước dư luận quốc tế, người ta đâu có đọc các bài báo của ông Trục mà người ta xem "thái độ" của Việt Nam như thế nào ? Việt Nam có "thi hành" lịnh cấm biển của Trung Quốc hay không ?
Và thái độ của Việt Nam, ngoài việc "phản đối" của phát ngôn nhân thì không có gì khác.
Tại sao không nhân dịp học giả Trung Quốc thách thức, Việt Nam chính thức lên tiếng mời các học giả Trung Quốc sang Việt Nam dự hội thảo về chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa. Không phải hành vi này là "đưa tranh chấp Hoàng Sa" vào vòng "bàn luận" đó hay sao ?
Trương Nhân Tuấn
Nguồn : fb.nhanuan.truong, 03/11/2017
Bắc Kinh đang gia tăng tuyên truyền chủ quyền của Trung Quốc đối với phần lớn diện tích Biển Đông mà họ gọi là di sản tổ tiên họ để lại "từ thời cổ xưa".
Luật sư trưởng chính phủ Philippines, Jose Calida, trong ngày tòa trọng tài ra phán quyết có lợi cho Manila trong tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc.
Tân Hoa Xã hôm Thứ Sáu 15/9/2017 đưa tin và những tờ báo chính thống khác cùng phụ họa nói rằng một loạt các tài liệu về nguyên tắc ngoại giao, hoạt động và thành quả ngoại giao của Trung Quốc trong 5 năm qua được trình bày bằng Anh ngữ đang được phổ biến rộng rãi trên Internet và chương trình truyền hình.
Trong đó, đa dạng với nhiều bản tường trình gồm cả giai thoại, lời tuyên bố của các lãnh tụ Trung Quốc được trích dẫn, dữ kiện và các con số.
Các tài liệu tuyên truyền mới bằng Anh ngữ mà Tân Hoa Xã đề cập, trích dẫn lời tuyên bố của chủ tịch Tập Cận Bình "các đảo trên biển Nam Hải – Việt Nam gọi là Biển Đông – là lãnh thổ của Trung Quốc từ thời cổ xưa. Bổn phận bắt buộc của chính quyền là duy trì chủ quyền lãnh thổ, quyền hàng hải hợp pháp và các lợi ích của Trung Quốc". Tân Hoa Xã trích dẫn lời phát biểu trong bài diễn văn của ông Tập Cận Bình đọc tại Đại học quốc gia Singapore năm 2015.
"Trung Quốc sẽ tiếp tục tìm kiếm giải pháp cho các tranh chấp xuyên qua đàm phán và tham vấn với các quốc gia trực tiếp liên quan trên căn bản tôn trọng dữ kiện lịch sử và theo luật quốc tế". Tài liệu trên trích lời tuyên bố của ông Tập Cận Bình đọc tại Đại học quốc gia Singapore năm 2015.
"Trung Quốc sẽ phối hợp với các nước ASEAN để làm Biển Nam Hải thành biển của hòa bình, hữu nghị và hợp tác". Lời ông Tập Cận Bình trong tài liệu tuyên truyền Anh ngữ được Tân Hoa Xã trích dẫn khi ông đến tham dự lễ khai mạc Hội nghị ngoại trưởng lần thứ năm về các giải pháp xây dựng niềm tin và phối hợp tổ chức ở Bắc Kinh năm 2016.
"Chúng tôi ở Trung Quốc không sợ khi Mỹ hăm dọa hành động, cho dù Mỹ mang tất cả 10 hàng không mẫu hạm tới Biển Đông". Lời Đới Bỉnh Quốc, cựu thành viên Quốc vụ viện Trung quốc, nói trong một cuộc hội thảo của tổ chức nghiên cứu Carnegie Endowment for International Peace hồi năm 2016, Tân Hoa Xã dẫn lại từ tài liệu tuyên truyền Anh ngữ.
Tháng Bảy 2016, Tòa trọng tài Quốc tế tại The Hague, Hòa Lan, phán quyết tuyên bố chủ quyền vẽ theo 9 đoạn tưởng tượng chiếm hơn 80% Biển Đông mà Trung Quốc dùng làm căn cứ để xác nhận với thế giới là vô giá trị. Phán quyết được đưa ra sau khi Phi Luật Tân kiện Trung Quốc tại tòa án quốc tế.
Tuy nhiên, Bắc Kinh tuyên bố không chấp nhận phiên tòa cùng phán quyết của Tòa trọng tài quốc tế. Bắc Kinh lợi dụng các cơ hội khác nhau để tiếp tục tuyên truyền chủ quyền của họ đối với Biển Đông trong phạm vi "Lưỡi Bò" là của Trung Quốc từ ngàn xưa.
Mối quan hệ giữa hai nước cộng sản anh em Việt Nam và Trung Quốc đột ngột căng thẳng khi Phó chủ tịch Quân ủy trung ương Trung Quốc Phạm Trường Long đến Hà Nội ngày 18/6/2017 và đột ngột bỏ về Bắc Kinh ngày hôm sau, sau khi nhắc lại với các lãnh tụ Việt Nam rằng Biển Đông là "của Trung Quốc từ thời cổ xưa". Báo chí quốc tế tiết lộ cho biết ông Phạm Trường Long, dịp này, còn đòi hỏi Việt Nam phải hủy bỏ cuộc thăm dò dầu khí đang diễn ra tại lô 136-3 thuộc khu vực bãi Tư Chính trên thềm lục địa Việt Nam phía đông nam Vũng Tàu khoảng 200 hải lý.
Tuy lô 136-3 hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo Công ước Quốc tế về Luật Biển (UNCLOS) nhưng lại vướng cái vạch "Lưỡi Bò" vắt ngang qua. Sau đó, còn có tin Việt Nam đã phải yêu cầu nhà thầu Rapsol dừng cuộc thăm dò và rời khỏi khu vực vì Trung Quốc đe dọa sẽ tấn công các căn cứ của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa.
Khi ASEAN họp tại Manila hồi tháng 8 vừa qua, phía Việt Nam đã đề nghị bản thoải hiệp khung cho Bộ quy tắc Ứng xử trên Biển Đông dự trù sẽ thảo luận các điều khoản nhằm tránh xung đột quân sự "phải có ràng buộc pháp lý" nhưng đã bị phe các nước ủng hộ lập trường Trung Quốc chống lại. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã bỏ cuộc tiếp xúc riêng với ngoại trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh bên lề hội nghị, cho hiểu sự đáp trả đối với đề nghị của Việt Nam.
Từ sự giận dữ bỏ Hà Nội về nước của tướng Phạm Trường Long với lời đe dọa dùng võ lực đến việc Hà Nội đòi Bộ Quy Tắc Ứng Xử phải có rằng buộc pháp lý, mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc đến nay vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện.
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng thường trực của Việt Nam, nhân dịp cầm đầu phái đoàn tham dự "Hội chợ, Hội nghị Thượng đỉnh Thương mại và đầu tư Trung Quốc-ASEAN" tổ chức ở Nam Ninh, Trung Quốc, chiều 11/9/2017, đã gặp Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc Trương Cao Lệ.
"Về vấn đề trên biển, Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình đề nghị hai bên tuân thủ các thỏa thuận và nhận thức chung quan trọng của lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước về việc kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không làm phức tạp tình hình ; nghiêm túc thực hiện "Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển", thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), thúc đẩy các cơ chế đàm phán trên biển giữa hai nước sớm đạt tiến triển thực chất. Phó Thủ tướng đánh giá cao ASEAN và Trung Quốc đã thông qua khung Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) ; cho rằng việc sớm hoàn tất COC sẽ góp phần duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực". Thông tấn xã Việt Nam thuật lại cuộc họp.
TTXVN cho hay tiếp là "Phó Thủ tướng Trương Cao Lệ khẳng định Đảng, Chính phủ Trung Quốc coi trọng quan hệ với Việt Nam, nhất trí cùng Việt Nam duy trì tiếp xúc cấp cao, tăng cường tin cậy chính trị, thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác thực chất, mở rộng giao lưu nhân văn, củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống, kiểm soát tốt bất đồng, thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung - Việt phát triển ổn định, lành mạnh, bền vững".
Bản tin khá dài của TTXVN viết riêng về cuộc họp giữa hai ông Trương Hòa Bình và Trương Cao Lệ với những lời lẽ ca ngợi mối quan hệ "đồng chí anh em" trong khi Tân Hoa Xã chỉ có một câu viết ngắn gọn chung trong một bản tin mà ông Trương Cao Lệ đã gặp trưởng phái đoàn các nước ASEAN tham dự hội chợ triển lãm.
Ngày 31/8/2017, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam họp báo bày tỏ "quan ngại" và "đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam đã giao thiệp với đại diện Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội, để nêu rõ lập trường của Việt Nam" về việc Trung Quốc tiến hành tập trận ở khu vực cửa vịnh Bắc Bộ chỉ cách Đà Nẵng khoảng 75 hải lý như một sự thách thức. Việt Nam kêu gọi Trung Quốc "chấm dứt và không lặp lại các hành động làm phức tạp tình hình tại Biển Đông".
Một tuần sau, phát ngôn viên lập lại lời tuyên bố và lần này "mạnh mẽ phản đối" nhưng Bắc Kinh vẫn tiến hành tập trận và cho phát ngôn viên ngoại giao tuyên bố "Khu vực tập trận là vùng biển thuộc pháp quyền của Trung Quốc. Trên căn bản luật nội bộ của Trung Quốc, luật quốc tế và thông lệ quốc tế, cuộc tập trận của Trung Quốc trong vùng biển liên quan là nằm ngoài vùng tranh chấp. Chúng tôi hy vọng các nước liên quan nhìn vấn đề ấy một cách bình tĩnh và hợp lý".
Nay Bắc Kinh mở rộng chiến dịch tuyên truyền chủ quyền Biển Đông ra thế giới, cổ võ cho lời tuyên bố biển đảo trên Biển Đông nằm trong phạm vi tuyên bố hình "Lưỡi Bò" là của họ "từ thời cổ xưa", bất chấp Việt Nam phản đối trên mặt ngoại giao.
Tuy Bắc Kinh tuyên bố sẵn sàng đàm phán và tham vấn với các nước tranh chấp chủ quyền lãnh thổ với họ nhưng khi Việt Nam nêu vấn đề chủ quyền quần đảo Hoàng Sa trong các cuộc đàm phán về biên giới giữa hai nước thì đều bị Bắc Kinh bác bỏ thẳng thừng.
Tướng Trung Quốc ‘bất ngờ rời Việt Nam’ ? (VOA, 21/06/2017)
Giới quan sát nhận định rằng việc một quan chức quốc phòng Trung Quốc "bất ngờ rời Việt Nam" sau khi có tuyên bố cứng rắn khi tới Hà Nội cho thấy dường như "sóng gió đang nổi lên" trong quan hệ giữa hai nước láng giềng.
Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc Phạm Trường Long.
Báo chí trong nước đưa tin, Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc Phạm Trường Long thăm Việt Nam từ ngày 18 rồi dự kiến cùng Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch "đồng chủ trì các hoạt động giao lưu hữu nghị tại tỉnh Lai Châu và Vân Nam ngày 20/6". Tuy nhiên, theo giới quan sát, ông Phạm "đã cắt ngắn chuyến thăm và rời Việt Nam vào chiều tối ngày 18/6".
VOA Việt Ngữ đã tìm hiểu trên báo chí Việt Nam thì thấy rằng trong ngày 18/6, quan chức quốc phòng Trung Quốc này có một loạt các cuộc gặp cấp cao với ba quan chức trong "tứ trụ" của Việt Nam gồm Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trần Đại Quang và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ông Phạm cũng hội kiến với Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân lịch. Sau đó, truyền thông trong nước không thấy đăng tải về hoạt động tiếp theo của Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc theo như dự kiến.
Một thông báo ngắn của Bộ Quốc phòng Trung Quốc viết rằng Bộ này đã hủy sự kiện dự kiến diễn ra trên biên giới "vì các lý do liên quan tới sắp xếp lịch làm việc".
Quan chức hai nước gặp mặt khi xảy ra vụ giàn khoan 981 năm 2014.
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) ở Singapore gọi việc ông Phạm rời Việt Nam sớm là "quyết định bất ngờ", và rằng đó có thể là "chỉ dấu cho thấy sóng gió dường như đang tích tụ trong quan hệ Việt – Trung".
Nhà nghiên cứu này cho rằng "từ sau khủng hoảng giàn khoan năm 2014, quan hệ Việt – Trung đã có những bước cải thiện đáng kể", và Hà Nội "cũng tăng cường quan hệ với các đối thủ chiến lược của nước này, nhất là Hoa Kỳ và Nhật Bản".
"Quan trọng hơn, các sáng kiến hợp tác quốc phòng chi tiết giữa Việt Nam và hai cường quốc cũng đã được nêu bật trong các tuyên bố chung của hai chuyến thăm. Các tuyên bố này cũng nhấn mạnh lập trường chung của Việt Nam với hai cường quốc về vấn đề Biển Đông. Đồng thời, Washington và Tokyo cũng đã cung cấp cho Việt Nam các tàu Cảnh sát Biển và xuồng tuần tra nhằm giúp Việt Nam nâng cao năng lực hàng hải", tiến sĩ Hiệp viết trên trang ISEAS.
Nhà nghiên cứu về quan hệ quốc tế này cho rằng những diễn tiến trên "chắn chắn đã làm một số người ở Bắc Kinh khó chịu" và "có thể đóng một vai trò nào đó" trong vụ về nước sớm của tướng Phạm.
Tiến sĩ Hiệp cho rằng việc Việt Nam củng cố quan hệ với Nhật và Mỹ "chắn chắn đã làm một số người ở Bắc Kinh khó chịu".
"Cho dù lý do thực sự cho quyết định của tướng Phạm là gì thì sự cố này cũng không phải là một tín hiệu tích cực cho quan hệ song phương. Vì vậy, một làn sóng căng thẳng mới trong quan hệ song phương là điều có thể xảy ra trong thời gian tới", tiến sĩ Hiệp nhận định.
Trong bài tường thuật về chuyến thăm Việt Nam của Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc, Tân Hoa Xã nêu một chi tiết đáng chú ý, đó là việc ông Phạm tuyên bố trong cuộc gặp cấp cao với Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam rằng "Nam Hải [Biển Đông] là lãnh thổ Trung Quốc từ thời xa xưa". Đây là lần đầu tiên truyền thông đưa tin về tuyên bố như vậy của quan chức Trung Quốc với Việt Nam.
Hôm 21/6, VOA Việt Ngữ đã gửi email tới Bộ Ngoại giao Việt Nam để hỏi xem có đúng là ông Phạm tuyên bố như vậy với ông Lịch hay không, và nếu đúng, thì phản ứng của Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam ra sao, nhưng tới tối cùng ngày vẫn chưa nhận được hồi đáp.
Hồi năm 2015, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng từng tuyên bố như vậy khi trả lời tờ the Wall Street Journal. Đáp lại, trả lời VOA tiếng Việt, Chủ tịch Việt Nam khi ấy, ông Trương Tấn Sang, nói rằng rằng Hoàng Sa và Trường Sa "thực sự thuộc về tổ quốc Việt Nam của chúng tôi".
Chủ tịch Việt Nam Trương Tấn Sang năm 2015 từng đáp trả tuyên bố của Chủ tịch Tập Cận Bình khi tới Mỹ.
Nguyên thủ Việt Nam nói tiếp : "Người Trung Quốc, trong những lần gặp gỡ Việt Nam, cũng thường nói rằng Hoàng Sa và Trường Sa là của Trung Quốc, không gì tranh cãi. Thì người Việt Nam chúng tôi cũng nói lại rằng Hoàng Sa và Trường Sa là của tổ tiên Việt Nam, không gì tranh cãi. Chắc các câu này các bạn đã nghe suốt".
Ông Sang nói thêm : "Vấn đề đặt ra là chúng tôi mong muốn rằng mọi tranh chấp phải được giải quyết bằng luật pháp quốc tế và con đường duy nhất dẫn đến chỗ đó thôi, chứ không thể nói mãi như thế này được. Một anh đứng ở bên đây sông thì nói là của tôi, và một anh đứng ở bên kia sông thì nói là của anh. Như tôi đã nói với các bạn vừa nãy, trong lúc quá độ, hai bên đều thống nhất 6 nguyên tắc cơ bản để chỉ đạo các vấn đề trên biển".
Đúng ngày ông Phạm Trường Long hội đàm với các quan chức hàng đầu của Việt Nam, tờ Hoàn cầu Thời báo có tư tưởng dân tộc của Trung Quốc đăng một bài xã luận trong đó nhắc tới chuyến thăm Mỹ và Nhật của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc.
Bài báo có đoạn : "Các chuyến thăm liên tiếp tới Mỹ và Nhật Bản cho thấy sáng kiến của Việt Nam nhằm đóng vai trò lớn hơn trong các vấn đề khu vực".
Hoàn cầu Thời báo viết tiếp rằng "đối mặt với sự trỗi dậy của Trung Quốc, Việt Nam cần phải ve vãn các nước khác ngoài khu vực nhằm khống chế Trung Quốc ở Biển Đông và bảo vệ các quyền lợi của mình".
Giàn khoan 981 sẽ lại gây sóng gió trong quan hệ Việt - Trung ?
Bài bình luận có đoạn viết tiếp : "Tuy nhiên, cần phải chỉ ra rằng các chuyến thăm chính thức của ông Phúc sẽ không thay đổi các thực tế chính trị vì đội ngũ lãnh đạo mới của Việt Nam quyết tâm duy trì quan hệ hữu nghị với Trung Quốc với các chuyến thăm của tổng bí thư, chủ tịch và thủ tướng [Việt Nam]".
Trong một diễn biến liên quan khác, hôm 20/6, báo Thanh Niên của Việt Nam đã rút một bản tin ngắn, trong đó nói rằng giàn khoan của Trung Quốc "đang hoạt động phi pháp" tại khu vực ngoài cửa Vịnh Bắc Bộ mà Việt Nam và Trung Quốc đang tiến hành đàm phán phân định, nhưng không đính chính việc gỡ bỏ bài viết này.
Cục hải sự Trung Quốc hôm 16/6 thông báo rằng giàn khoan mà Việt Nam gọi là Hải dương 981 "sẽ hoạt động ngay gần cửa vịnh Bắc Bộ trong 3 tháng, từ giữa tháng 6 đến giữa tháng 9 năm nay".
Viễn Đông
********************************
Một số diễn tiến gần đây cho thấy mối quan hệ Việt- Trung căng thẳng với nguy cơ xung đột có thể xảy ra tại khu vực tranh chấp Biển Đông giữa hai phía
Phó Chủ tịch Quân ủy Trung Quốc, Tướng Phạm Trường Long rời Việt Nam ngay trước các hoạt động giao lưu biên giới giữa hai nước dự kiến diễn ra từ ngày 20 đến 22 tháng 6 mà không cho biết lý do. Ông Phạm Trường Long đến Việt Nam từ ngày 18 đến 19 tháng 6. Báo chí trong nước cho biết nhân chuyến thăm này hai bên đã ký kết Thỏa thuận hợp tác về đào tạo giữa hai Bộ Quốc phòng. Trong chuyến thăm này, ông Phạm Trường Long đã gặp Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch, Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch nước Trần Đại Quang.
Cả báo chí Trung Quốc lẫn Việt Nam đều có những bài viết cho thấy chuyến thăm thành công. Tân Hoa Xã thậm chí còn trích lời ông Phạm Trường Long nói rằng nhờ sự thúc đẩy mối quan hệ của lãnh đạo hai nước, quan hệ Việt Nam Trung Quốc đang phát triển tốt và hợp tác hai bên đã đạt được những kết quả trong nhiều lĩnh vực. Tướng Phạm Trường Long còn nói Trung Quốc sẵn sàng kết nối sáng kiến Vành Đai Con Đường của nước này với kế hoạch Hai Hành Lang một Vành Đai Kinh tế của Việt Nam. Hai bên cũng thảo luận các vấn đề về vấn đề biển Đông. Theo Tân Hoa Xã, ông Phạm Trường Long cho biết tình hình biển Đông đã ổn định trong thời gian qua và đang có hướng tích cực. Ông cũng kêu gọi hai bên tuân thủ những thỏa thuận đã đạt được giữa lãnh đạo hai nước về vấn đề biển Đông.
Theo dự kiến ông Phạm Trường Long cùng Bộ trưởng Ngô Xuân Lịch sẽ chủ trì các hoạt động giao lưu hữu nghị quốc phòng biên giới Việt Nam Trung Quốc lần thứ tư tại Lai Châu - Việt Nam và Vân Nam – Trung Quốc từ ngày 20 đến 22 tháng 6.
Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc làm việc với đoàn đại biểu Quân ủy Trung ương Trung Quốc tại trụ sở Chính phủ ở Hà Nội ngày 18/6.Courtesy chinhphu.vn
Một số chuyên gia quốc tế cho rằng lý do của quyết định cắt ngắn chuyên thăm Việt Nam có thể liên quan đến việc Việt nam mới đây cho phép công ty nước ngoài tiến hành các hoạt động khai thác gần bãi Tư Chính, nơi Trung Quốc cắt cáp tàu khảo sát địa chính của Việt Nam hồi năm 2011. Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc viết cho đài Á châu Tự do qua email, nhận định về điều này như sau :
‘Nếu Tướng Phạm Trường Long yêu cầu Việt Nam ngừng các hoạt động khai thác dầu tại lô 136/03 thì điều này có thể là một cố gắng nhằm cho thấy Việt Nam đã không tuân thủ các thỏa thuận đạt được giữa lãnh đạo hai đảng. Can thiệp này của Tướng Phạm Trường Long sẽ làm Việt Nam khó chịu vì phía Việt Nam cũng nêu vấn đề đường chín đoạn mà Trung Quốc vẽ ra đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Lãnh đạo Việt Nam có thể đã từ chối lời yêu cầu này và khẳng định chủ quyền của Việt Nam’.
Giáo sư Carl Thayer cũng cho biết đã có thông tin về việc Trung Quốc đã triển khai khoảng 40 tàu và máy bay vận tải Y -8 đến khu vực khai thác của Việt Nam. Theo ông rất có thể sẽ có những đụng độ xảy ra tại khu vực này trong vài ngày tới và nếu điều này xảy ra thì đây có thể là sự kiện nghiêm trọng nhất trong vài năm qua tại biển Đông.
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, nhà nghiên cứu cao cấp về chính trị thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) ở Singapore, viết trên trang của ISEAS vào hôm 21 tháng 6 rằng những chuyến thăm gần đây của lãnh đạo Việt Nam tới các nước Nhật Bản và Hoa Kỳ có thể là yếu tố làm ảnh hưởng đến quan hệ Việt Trung.
Cụ Thể là chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tới Hoa Kỳ vào hồi cuối tháng 5. Tiếp theo sau đó là chuyến thăm của ông Nguyễn Xuân Phúc tới Nhật Bản vào hồi đầu tháng 6. Nhân chuyến thăm này, hai nước đã ký kết các thỏa thuận trị giá 22 tỷ đô la. Phía Nhật Bản cũng cam kết cung cấp khoản tài trợ tương đương 350 triệu đô la Mỹ để Hà Nội nâng cấp các tàu tuần duyên và tăng cường khả năng tuần tra biển.
Hồi đầu năm nay, nhân chuyến thăm Việt Nam, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe cũng tuyên bố sẽ cấp cho Việt Nam 6 tàu tuần tra mới để trang bị cho lực lượng cảnh sát biển của Việt Nam.
Hồi tuần trước, lực lượng tuần duyên Nhật bản và Cảnh sát biển Việt Nam cũng tổ chức buổi diễn tập chống đánh cá trộm ở Biển Đông. Đây là cuộc diễn tập chung lần đầu tiên giữa hai nước với nội dung này.
Tờ Hoàn cầu Thời báo của Trung Quốc hôm 18 tháng 6 có bài xã luận chỉ trích các bước đi ngoại giao của Việt Nam. Bài xã luận viết ‘tham vọng của Việt Nam’ có thể 'khuấy động đối đầu và làm bất ổn khu vực', và ‘việc Việt Nam thường xuyên trao đổi với Hoa Kỳ và Nhật Bản về vấn đề biển Đông không nên được coi là việc làm tử tế’
Hôm 16 tháng 6 Trung Quốc cũng đưa giàn khoan dầu 981 đến cửa Vịnh Bắc Bộ mà Việt Nam và Trung Quốc cũng đang đàm phán phân định. Cục Hải sự Trung Quốc cho biết giàn khoan này sẽ tác nghiệp tại đây trong khoảng thời gian từ 16 tháng 6 đến 15 tháng 9. Cục Hải sự Trung Quốc yêu cầu tàu thuyên qua lại khu vực này trong khoảng cách an toàn là 2 km với giàn khoan.
Nhận xét về những diễn biến mới trong quan hệ hai nước vài ngày qua, giáo sư Carl Thayer cho rằng đây là một bước thụt lùi quan trọng trong quan hệ hai nước kể từ sự kiện Trung Quốc đưa giàn khoan 981 vào gần khu vực quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp giữa hai nước hồi năm 2014. Theo giáo sư Carl Thayer đây là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang hung hăng hơn để đáp lại những chuyến thăm gần đây của Thủ tướng Nguyễn Xuân PHúc tới Hoa Kỳ và Nhật Bản nhằm thúc đẩy quan hệ quốc phòng và an ninh với hai nước. Nếu đúng đây là phản ứng của Trung Quốc thì đây là một phản ứng vụng về và phản tác dụng của Trung Quốc, Giáo sư Carl Thayer viết.
***************************
Căng thẳng Việt-Trung (RFA, 21/06/2017)
Chuyên gia quốc tế lo ngại sẽ có đụng độ xảy ra trên biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc gần bãi Tư Chính nơi tàu Trung Quốc cắt cáp tàu Việt Nam vào năm 2011. Đây là lô dầu 136/03 mà Việt Nam mới đây bắt đầu cho thực hiện các hoạt động khai thác dầu.
Nhà giàn DK1 (Ảnh minh họa). Baomoi.vn
Giáo sư Carl Thayer, thuộc Học viện Quốc phòng Úc cho biết đã có thông tin về việc Trung Quốc đã triển khai khoảng 40 tàu và máy bay vận tải Y-8 đến khu vực khai thác của Việt Nam. Theo ông rất có thể sẽ có những đụng độ xảy ra tại khu vực này trong vài ngày tới và nếu điều này xảy ra thì đây có thể là sự kiện nghiêm trọng nhất trong vài năm qua tại biển Đông.
Sự kiện này có liên quan đến việc Phó Chủ tịch Quân ủy Trung Quốc, tướng Phạm Trường Long rời Việt Nam ngay trước các hoạt động giao lưu biên giới hai nước dự kiến diễn ra từ ngày 20 đến 22 tháng 6 mà không cho biết lý do.
Giáo sư Carl Thayer, Học viện Quốc Phòng Úc cho biết ‘Nếu Tướng Phạm Trường Long yêu cầu Việt Nam ngừng các hoạt động khai thác dầu tại lô 136/03 thì điều này có thể là một cố gắng nhằm cho thấy Việt Nam đã không tuân thủ các thỏa thuận đạt được giữa lãnh đạo hai đảng. Can thiệp này của Tướng Phạm Trường Long sẽ làm Việt Nam khó chịu vì phía Việt Nam cũng nêu vấn đề đường chín đoạn mà Trung Quốc đưa ra đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Lãnh đạo Việt Nam có thể đã từ chối lời yêu cầu này và khẳng định chủ quyền của Việt Nam'.
Tân hoa xã vào ngày 19 tháng 6 vừa qua cho biết trong chuyến thăm Hà Nội, ông Phạm Trường Long lại nói với lãnh đạo đảng và chính phủ Việt Nam rằng những đảo ở Biển Đông thuộc Trung Quốc từ thời cổ đại.
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, nhà nghiên cứu cao cấp về chính trị thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS), viết trên trang của ISEAS vào hôm 21 tháng 6 rằng những chuyến thăm gần đây của lãnh đạo Việt Nam tới các nước Nhật Bản và Hoa Kỳ có thể là yếu tố làm ảnh hưởng đến quan hệ Việt Trung.
Nhận xét về những diễn biến mới trong quan hệ hai nước vài ngày qua, giáo sư Carl Thayer cho rằng đây là một bước thụt lùi quan trọng trong quan hệ hai nước kể từ sự kiện Trung Quốc đưa giàn khoan 981 vào gần khu vực quần đảo Hoàng Sa đang tranh chấp giữa hai nước hồi năm 2014. Theo giáo sư Carl Thayer đây là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang hung hăng hơn để đáp lại những chuyến thăm gần đây của thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tới Hoa Kỳ và Nhật Bản nhằm thúc đẩy quan hệ quốc phòng và an ninh với hai nước, và nếu đúng đây là phản ứng của Trung Quốc thì đây là một phản ứng vụng về và phản tác dụng của Trung Quốc.
********************
Tướng Phạm 'về sớm hủy giao lưu quốc phòng Trung-Việt' ? (BBC, 21/06/2017)
Một số chuyên gia quốc tế cho rằng lý do của quyết định cắt ngắn chuyên thăm Việt Nam có thể liên quan đến việc Việt nam mới đây cho phép công ty nước ngoài tiến hành các hoạt động khai thác gần bãi Tư Chính, nơi Trung Quốc cắt cáp tàu khảo sát địa chính của Việt Nam hồi năm 2011. Giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Úc viết cho đài Á châu Tự do qua email, nhận định về điều này như sau :
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thượng tướng Phạm Trường Long tại Hà Nội hôm 18/06
Dường như vừa có căng thẳng mới giữa Việt Nam và Trung Quốc sau khi tướng cao cấp của Trung Quốc cắt ngắn chuyến thăm Hà Nội, và chương trình giao lưu quốc phòng hai nước bị hủy, theo các nguồn quốc tế.
Báo New York Times tường thuật Bộ Quốc phòng Trung Quốc ra thông cáo nói chương trình Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt - Trung lần thứ 4 bị hủy vì "những nguyên do liên quan sự sắp xếp" giữa hai nước.
Cũng theo tờ báo, phái đoàn của Thượng tướng Phạm Trường Long, Phó Chủ tịch Quân uỷ Trung ương Trung Quốc, cắt ngắn chuyến thăm Việt Nam sau khi "cơn giận dữ nổ ra trong thảo luận kín về tranh chấp" ở Biển Đông.
Cùng lúc đó, nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp, viết cho Viện Yusof Ishak - Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS), rằng Tướng Phạm Trường Long "cắt ngắn chuyến thăm và bất ngờ rời Việt Nam vào chiều tối ngày 18/6 mà không công bố nguyên nhân".
Theo lịch, chuyến thăm của vị tướng Trung Quốc là từ 18 đến 19/6.
Phái đoàn quân sự Trung Quốc gồm các tư lệnh, phó tư lệnh của Tham mưu Hải lục không quân đến Hà Nội hội đàm với Bộ Quốc phòng Việt Nam hôm 18/06. Người mặc đồ dân sự là đại sứ Hồng Tiểu Dũng.
Ngoài ra hôm 18/6, truyền thông Việt Nam như VTV và Tuổi Trẻ đều nói từ ngày 20 đến 22/6, Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam Đại tướng Ngô Xuân Lịch và Thượng tướng Phạm Trường Long sẽ dẫn đầu đoàn quốc phòng hai nước dự giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc lần 4 tại tỉnh Lai Châu và Vân Nam.
Trang Đất Việt dường như là báo duy nhất ở Việt Nam đưa tin chương trình Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Trung Quốc đã diễn ra.
Nhưng nay khi độc giả bấm vào đường dẫn, bài đã bị xóa.
Tân Hoa Xã hôm 19/06 đã đăng các ảnh chụp Tướng Phạm Tường Long gặp trong ngày 18/06 các lãnh đạo Việt Nam, và không còn ảnh gì khác sau đó.
Cũng hãng tin này của Trung Quốc nói : "Tướng Phạm trong chuyến thăm đã nhấn mạnh rằng "toàn bộ các đảo ở Biển Nam Hải đã thuộc lãnh thổ Trung Quốc kể từ thời thượng cổ".
Nội dung này không xuất hiện trên các báo chính thống ở Việt Nam.
Còn theo tờ New York Times, Tướng Phạm Trường Long "dường như đã giận dữ" vì những nỗ lực làm thân ngoại giao của Việt Nam mới đây với Mỹ và Nhật Bản.
Hôm 13/6, tàu Echigo của Lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản thăm Đà Nẵng và có các hoạt động huấn luyện chung trên biển với Bộ tư lệnh Cảnh sát biển Vùng 2 tại Đà Nẵng.
Chủ quyền
Một số nhà phân tích cũng đồn đoán rằng có thể căng thẳng là vì Việt Nam gần đây tái khởi động việc khảo sát dầu khí ở một khu vực tại Biển Đông.
Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia chính trị Việt Nam từ Úc, viết trong một email rằng nếu Tướng Phạm đã yêu cầu Việt Nam ngừng khảo sát dầu khí, Việt Nam sẽ xem yêu cầu đó là "khiêu khích".
"Các lãnh đạo Việt Nam hẳn sẽ từ chối yêu cầu này và phản ứng bằng việc tái khẳng định chủ quyền", theo lời ông Carl Thayer.
Còn ông Alexander L. Vuving, từ Trung tâm Nghiên cứu An ninh Daniel K. Inouye ở Hawaii, nói với New York Times : "Người ta có thể nói cả hai phía đều tính toán sai".
Nhưng ông nói một diễn giải khác là cả hai quốc gia "đều quyết tâm chứng tỏ cho bên kia thấy quyết tâm của mình" về các vấn đề chủ quyền.
Mở rộng quan hệ
Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp nhận định "trong khi phục hồi quan hệ với Trung Quốc thì Việt Nam cũng tăng cường quan hệ với các đối thủ chiến lược của nước này, nhất là Hoa Kỳ và Nhật Bản".
"Washington và Tokyo cũng đã cung cấp cho Việt Nam các tàu Cảnh sát Biển và xuồng tuần tra nhằm giúp Việt Nam nâng cao năng lực hàng hải. Những diễn tiến này chắn chắn đã làm một số người ở Bắc Kinh khó chịu".
Hôm 18/6, tờ Hoàn Cầu Thời báo đã cho đăng một xã luận chỉ trích các bước đi ngoại giao của Việt Nam.
"Đứng trước Trung Quốc đang trỗi dậy, Việt Nam cần ve vãn các nước khác nằm ngoài khu vực để khống chế Trung Quốc tại Nam Hải (Biển Đông) và bảo vệ lợi ích của mình", tác giả Lý Khai Thịnh viết.
"Mở rộng quan hệ bè bạn là tốt. Tuy nhiên, nếu ý định là canh chừng các láng giềng của mình thì nó chỉ tạo ra các yếu tố gây bất ổn trong tương lai mà thôi", Lý Khai Thịnh, nhà nghiên cứu từ Viện quan hệ Quốc tế thuộc Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải kết luận.
*************************
Báo Trung Quốc nhắc Việt Nam 'chọn bạn mà chơi' (BBC, 21/06/2017)
Một tờ báo của Trung Quốc cảnh báo Việt Nam không rơi vào quỹ đạo của các cường quốc và đối đầu với Trung Quốc trên Biển Đông.
Hoàn cầu Thời báo, bản tiếng Anh, hôm Chủ nhật 18/06 có bài nói tham vọng của Việt Nam có thể "gây bất ổn về hợp tác trong vùng và khuấy động khả năng đối đầu".
Bài báo điểm lại các chuyến thăm Hoa Kỳ và Nhật Bản của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gần đây với đánh giá rằng Hà Nội tỏ ra chủ động trong việc đóng một vai trò lớn hơn trong diễn biến cấp khu vực.
'Việt Nam cần ve vãn các nước khác'
"Đứng trước Trung Quốc đang trỗi dậy, Việt Nam cần ve vãn các nước khác nằm ngoài khu vực để khống chế Trung Quốc tại Nam Hải (Biển Đông) và bảo vệ lợi ích của mình", tác giả Lý Khai Thịnh viết.
Tuy nhiên tác giả cho rằng các chuyến thăm của ông Phúc không thay đổi thực tế chính trị bởi dàn lãnh đạo mới của Việt Nam quyết tâm duy trì quan hệ thân thiện với Trung Quốc khi Tổng Bí thư, Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ đều đã thăm Bắc Kinh.
Bài báo nhấn mạnh thực tế rằng Việt Nam tỏ ra kiềm chế đối với vụ Philippines kiện Trung Quốc ra tòa trọng tài mà không đẩy khủng hoảng leo thang và rằng nay tất cả các bên đều quyết tâm đàm phán để giải quyết tranh chấp.
Tại phiên họp lần thứ 14 vào giữa tháng Năm ở Trung Quốc về việc thực hiện Tuyên bố về ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC), đại diện Trung Quốc và các nước Asean đã thống nhất được khung sườn cho Bộ quy tắc Ứng xử (COC) theo đó không chỉ cải thiện một cách đáng kể nỗ lực quản lý những khác biệt mà còn là một biểu hiện về tình báo và năng lực của các quốc gia thích hợp trong việc giải quyết tranh chấp trong vùng.
Chủ tịch nước Trần Đại Quang tiếp Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc, Tướng Phạm Trường Long tại Hà Nội.
Các nước trong vùng, tác giả viết, nên hoan nghênh những ảnh hưởng tích cực từ các nước ngoài khu vực. Nhưng việc mang các nước từ bên ngoài khu vực không nên làm bất ổn hợp tác khu vực.
"Nếu các nước trong khu vực cạnh tranh nhau hoặc thậm chí rơi vào quỹ đạo của các cường quốc ngoài khu vực thì toàn bộ khu vực sẽ mất tính cạnh tranh.
"Xét về phương diện này, việc Việt Nam thường trao đổi với Hoa Kỳ và Nhật Bản về Nam Hải (Biển Đông) không nên được xem là việc làm tử tế. Việc Nhật Bản giúp Việt Nam nâng cấp tuần tuần tra là để xúi giục Việt Nam đối đầu trên biển.
"Mở rộng quan hệ bè bạn là tốt. Tuy nhiên, nếu ý định là canh chừng các láng giềng của mình thì nó chỉ tạo ra các yếu tố gây bất ổn trong tương lai mà thôi", Lý Khai Thịnh, nhà nghiên cứu từ Viện quan hệ Quốc tế thuộc Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải kết luận.
Bài của Hoàn Cầu Thời báo được đăng vào đúng dịp Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc thăm Việt Nam nơi Tướng Phạm Trường Long đã gặp gỡ các lãnh đạo cao cấp nhất của Việt Nam và nói rõ về chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông.
Tân Hoa Xã tường thuật rằng ông Phạm trong chuyến thăm đã nhấn mạnh rằng "toàn bộ các đảo ở Biển Nam Hải [là tên gọi Trung Quốc dùng để chỉ Biển Đông] đã thuộc lãnh thổ Trung Quốc kể từ thời thượng cổ".
Ông Phạm cũng ghi nhận tình thế hiện thời tại Biển Đông đã được ổn định và đang trở nên ngày càng tích cực hơn, đồng thời kêu gọi hai nước tuân theo sự nhận thức chung quan trọng các lãnh đạo đảng, nhà nước hai bên.
"Hai bên cần tăng cường đối thoại chiến lược và kiểm soát tốt các khác biệt, nhằm duy trì quan hệ chung cũng như nhằm đảm bảo hòa bình, ổn định tại Biển Nam Hải", Tướng Phạm Trường Long nói.
Bắc Kinh nói với Hà Nội : Biển đảo của Trung Quốc ‘từ ngàn xưa’ (VOA, 21/06/2017)
Tướng Phạm Trường Long (Fan Changlong), Phó chủ tịch Quân ủy Trung Ương Trung Quốc, nói với phía Việt Nam rằng "các đảo trên biển Nam Hải là của Trung Quốc từ ngàn xưa".
Tướng Phạm Trường Long (phải) trong lần gặp cựu Bộ Trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ, Ash Carter, hồi 2015. (Hình : Master Sgt. Adrian Cadiz)
Tướng Phạm Trường Long cầm đầu một phái đoàn quân sự cấp cao của Trung Quốc thăm Việt Nam hai ngày 18 và 19/6/2017 trước khi tới vùng biên giới đồng chủ tọa với Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam, Ngô Xuân Lịch, "Chương trình Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam -Trung Quốc lần thứ 4 tại tỉnh Lai Châu (Việt Nam) và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc)".
Tại Hà Nội, ông Phạm Trường Long gặp các nhân vật cầm đầu Việt Nam gồm tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, chủ tịch nước Trần Đại Quang, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Bộ trưởng quốc phòng Ngô Xuân Lịch.
Thông tấn xã Việt Nam có các bản tin khác nhau về cuộc gặp từng lãnh tụ Việt Nam của ông Phạm Trường Long với rất nhiều tường thuật lời nói của cả hai bên. Báo quân đội Trung quốc chỉ có một bản tin duy nhất viết về các cuộc gặp mặt đó. Điều đáng để ý nhất là lời tuyên bố của ông Phạm Trường Long xác định chủ quyền của Trung Quốc về các đảo trên Biển Đông (ám chỉ các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa) mà Việt Nam vẫn tuyên bố chủ quyền.
Trong đoạn tin thuật lại cuộc gặp mặt ông bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch, lời ông Phạm Trường Long được báo Quân đội Trung Quốc kể lại là "Tái khẳng định lập trường của Trung Quốc về vấn đề Nam Hải và nhấn mạnh rằng các đảo tại Nam Hải là của Trung Quốc từ ngàn xưa".
Ông Phạm Trường Long còn nói thêm là "Tình hình hiện nay ở Nam Hải ổn định, mà (đạt được như vậy) không dễ dàng và nên gìn giữ lấy". Ông ta còn "thúc giục cả hai bên tuân thủ những sự đồng thuận đã được lãnh đạo hai đảng Cộng Sản và hai nước đạt được, nâng tầm trao đổi liên lạc chiến lược, kiểm soát đúng cách các khác biệt và duy trì tổng thể quan hệ Việt Nam – Trung Quốc và hòa bình ổn định trên Nam Hải".
Đây là lần đầu tiên người ta thấy một chức sắc cấp cao của Trung Quốc nói với một chức sắc cấp cao của Việt Nam như thế và được báo chí Trung Quốc thuật lời. Tháng 9 năm 2015, khi đến Hoa Thịnh Đốn, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng nói những lời tương tự như vậy khi bị báo chí chất vấn.
Trong khi thuật lời ông Phạm Trường Long như trên, báo Quân đội Trung Quốc thuật lời ông Ngô Xuân Lịch là "nêu những tiến bộ quan trọng trong mối quan hệ giữa quân đội hai nước Việt Nam và Trung Quốc những năm gần đây và sự hợp tác lành mạnh về phòng vệ biên giới, hoạt động bảo vệ hòa bình thế giới, tìm kiếm và cứu nạn trên biển. Quân đội Việt Nam hy vọng làm sâu sắc hơn sự hợp tác và liên lạc thông tin với đối tác Trung Quốc, đồng thời tiếp tục truyền thống đoàn kết và hữu nghị".
Trong khi đó TTXVN kể lại cuộc họp giữa Bộ trường Quốc phòng Ngô Xuân Lịch với phái đoàn ông Phạm Trường Long thì viết "Đại tướng Ngô Xuân Lịch khẳng định, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng Việt Nam hết sức coi trọng chuyến thăm Việt Nam lần này của Thượng tướng Phạm Trường Long và đoàn ; coi đây là một sự kiện chính trị quan trọng, bước phát triển mới trong quan hệ hợp tác giữa nhân dân và quân đội hai nước".
TTXVN kể rằng, "Tại hội đàm, hai bên trao đổi tình hình quốc tế, khu vực và những vấn đề cùng quan tâm ; đánh giá kết quả hợp tác giữa quân đội hai nước thời gian qua, thống nhất nội dung, biện pháp hợp tác trong thời gian tới nhằm triển khai hiệu quả Tuyên bố tầm nhìn chung về hợp tác quốc phòng đến năm 2025 mà hai bên đã ký kết vào tháng 1/2017. Kết thúc hội đàm, Đại tướng Ngô Xuân Lịch và Thượng tướng Phạm Trường Long đã chứng kiến ký kết Thỏa thuận hợp tác đào tạo giữa Bộ Quốc phòng Việt Nam và Bộ Quốc phòng Trung Quốc".
Ông Ngô Xuân Lịch có nói gì với ông Phạm Trường Long về vấn đề chủ quyền biển đảo của Việt Nam đối với các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa hay không, không thấy nói gì trong bản tin của TTXVN. Chỉ thấy trong bản tin của TTXVN viết về cuộc gặp mặt giữa ông Phạn Trường Long với ông thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mà ông thủ tướng của Việt Nam "nhấn mạnh đến tình hữu nghị truyền thống, gắn bó có từ lâu đời giữa hai Đảng, nhân dân hai nước".
Ông Phúc "Đánh giá cao kết quả hội đàm giữa Thượng tướng Phạm Trường Long và Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng hoan nghênh Quân ủy Trung ương hai nước thiết lập cơ chế hợp tác, triển khai toàn diện Tuyên bố Tầm nhìn chung về Hợp tác quốc phòng đến năm 2025".
Bản tin của TTXVN kể rằng "Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc Phạm Trường Long cho biết, mục đích chuyến thăm lần này của Đoàn nhằm tiếp tục thực hiện nhận thức chung quan trọng của lãnh đạo Cấp cao hai nước ; thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị Việt-Trung ngày càng phát triển toàn diện".
Một điểm đặc biệt được TTXVN kể trong bản tin là "Thủ tướng nhấn mạnh, trong bối cảnh tình hình quốc tế hết sức phức tạp, Việt Nam và Trung Quốc cần đẩy mạnh hợp tác, cảnh giác trước những âm mưu chia rẽ quan hệ hai Đảng, hai nước".
Còn về vấn đề Biển Đông thì "Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhất trí với Thượng tướng Phạm Trường Long không để vấn đề biển Đông mà ảnh hưởng đến quan hệ hai nước ; mong muốn Quân đội hai nước đi đầu trong việc cùng nhau gìn giữ tình hữu nghị, tuân thủ quy định của pháp luật quốc tế, UNCLOS 1982, thực hiện hiệu quả Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm tiến tới Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), tích cực đóng góp cho việc ổn định tình hình, hợp tác và phát triển".
Cùng ngày các lãnh tụ Việt Nam tiếp phái đoàn Quân Ủy Trung Ương Trung Quốc của ông Phạm Trường Long, tờ Hoàn Cầu Thời Báo, một phụ bản của tờ Nhân Dân Nhật Báo ở Bắc Kinh có bài bình luận cảnh cáo Việt Nam đừng dựa vào các thế lực bên ngoài khu vực để chống lại Trung Quốc ở trên biển.
Tờ Hoàn Cầu Thời Báo liệt kê những diễn biến xảy ra thời gian gần đây như Mỹ chuyển giao cho Việt Nam 6 tàu tuần cao tốc cỡ nhỏ và một tàu tuần cỡ lớn, Nhật Bản cấp tín dụng cho Việt Nam đóng một số tàu Cảnh Sát Biển là những thí dụ không "tử tế".
Ngô Đồng
***********************
Việt-Trung cải thiện quan hệ quốc phòng (VOA, 21/06/2017)
Trung Quốc và Việt Nam sẽ đẩy mạnh hợp tác quốc phòng, củng cố liên lạc chiến lược, giải quyết thỏa đáng tranh chấp, duy trì hòa bình và an ninh tại Biển Đông, một giới chức quân đội cao cấp của Trung Quốc ngày 19/6 tuyên bố.
Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc bắt tay Bộ trưởng Thương mại Trung quốc Zhong Shan tại hội nghị các Bộ trưởng Thương mại APEC ở Hà Nội ngày 20/5/2017.
Hai nước láng giềng có một mục đích chung, cùng chia sẻ một định mệnh, và mối quan hệ đang phát triển theo chiều hướng tích cực, theo lời Đại tướng Phạm Trường Long, Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc, người dẫn đầu phái đoàn đến thăm Hà Nội trong hai ngày 18 và 19/6.
Trung Quốc coi trọng việc phát triển các mối quan hệ quân sự Việt-Trung và sẽ củng cố hợp tác với quân đội Việt Nam để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ hơn, ông Phạm nói thêm.
Về vấn đề Biển Đông, ông Phạm nhấn mạnh các hòn đảo trong vùng này thuộc về lãnh thổ Trung Quốc từ thời xa xưa và rằng tình hình hiện nay đang được cải thiện, một bước tiến không phải dễ dàng có được.
Ông Phạm kêu gọi hai nước tăng cường liên lạc chiến lược, giải quyết những khác biệt thỏa đáng, và giữ gìn quan hệ chung giữa hai nước cũng như hòa bình và an ninh khu vực.
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng bày tỏ mong muốn trao đổi và hợp tác sâu rộng hơn với Trung Quốc trong các lãnh vực khác nhau.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cam kết Việt Nam sẽ cùng làm việc với Trung Quốc để thi hành một cách có hiệu quả Tuyên bố Cách ứng xử của các bên tại Biển Đông, cũng như đạt được một thỏa thuận về bộ qui tắc ứng xử càng sớm càng tốt.
Chuyến viếng thăm của ông Phạm diễn ra hai tuần sau khi Nhật Bản và Việt Nam đồng ý đẩy mạnh các mối quan hệ an ninh qua những dự án do Nhật Bản tài trợ, trong đó có 342 triệu đô la viện trợ để tăng tiến khả năng của các tàu tuần duyên và tuần tra của Việt Nam.
Việt-Nhật cũng tổ chức thao dượt tuần tra chung chống đánh bắt bất hợp pháp hôm 16/6 ngoài khơi Đà Nẵng.
(Nguồn China Daily)
******************
Quốc hội Việt Nam cần ra tuyên bố về Biển Đông ? (VOA, 21/06/2017)
Luật sư Trần Quốc Thuận, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, ngày 21/6 nói ông ủng hộ ý kiến trước đây của Đại biểu quốc hội Trương Trọng Nghĩa, đề nghị Quốc hội Việt Nam ra tuyên bố về Biển Đông, vì nó "thể hiện tiếng nói của nhiều người" và vì "sự sống còn của dân tộc".
Giàn khoan Hải Dương 981 của Trung Quốc hoạt động trên Biển Đông năm 2014. Bắc Kinh vừa thông báo sẽ đưa giàn khoan này đến gần cửa vịnh Bắc Bộ từ tháng 6 đến tháng 9/2017.
"Nếu Quốc hội lần này không có tuyên bố hay nghị quyết chính thức gì về Biển Đông thì tôi tin rằng nhân dân ta sẽ rất thất vọng, thậm chí hoang mang. Đại biểu quốc hội chắc chắn sẽ nghẹn lời trước những ý kiến chất vấn của cử tri", báo Tuổi Trẻ dẫn lời ông Trương Trọng Nghĩa phát biểu như vậy sau khi "xin lỗi" Quốc hội để chen vào những ý kiến về Biển Đông trong phiên thảo luận hôm 19/6/2014.
Theo Luật sư Trần Quốc Thuận, trong bối cảnh Trung Quốc vừa thông báo sẽ đưa giàn khoan từng gây sóng gió trong quan hệ Việt-Trung vào hoạt động ngay gần cửa vịnh Bắc Bộ từ giữa tháng 6 đến giữa tháng 9 năm nay, việc cơ quan được coi là có quyền lực cao nhất đưa ra một tuyên bố chính thức về Biển Đông là rất cần thiết.
"Tôi cho rằng tiếng nói đó là tiếng nói cần thiết và cũng thể hiện ý kiến của nhiều người, những người dân Việt Nam mà tôi biết khi nói về Biển Đông. Từ trước tới giờ về Biển Đông, Quốc hội chưa có tiếng nói nào chính thức, riêng rẽ, độc lập cả".
Điều đó, theo Luật sư Trần Quốc Thuận, cho thấy Quốc hội Việt Nam chưa đặt vấn đề Biển Đông lên đúng tầm quan trọng của nó.
"Bởi vì theo nghị quyết của Đảng, đến năm 2020 - 2030, GDP của Việt Nam sẽ lệ thuộc vào biển, hơn một nửa là từ tài nguyên biển. Mà nếu bây giờ không xác định là giữ biển, thì những nghị quyết đó không có ý nghĩa gì. Cho nên vấn đề là phải giữ Biển Đông. Đó là sự sống còn của dân tộc".
Trong bài phát biểu không nằm trong danh mục thảo luận, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho rằng nếu Quốc hội không ra tuyên bố hay nghị quyết về Biển Đông, "dư luận thế giới chắc sẽ bình luận rằng : Một hành vi xâm phạm và đe dọa chủ quyền của Việt Nam trắng trợn đến thế mà Quốc hội nước này không có phản ứng chính thức gì thì việc gì mà nghị sĩ và nhân dân các nước khác phải lên tiếng. Và đây có thể là một cái cớ để phía Trung Quốc tiến hành những việc làm hiếu chiến và nguy hiểm hơn nữa", vẫn theo báo Tuổi Trẻ.
Những phát biểu từ năm 2014 của ông Trương Trọng Nghĩa đã được chia sẻ lại trên mạng xã hội những ngày gần đây, sau khi xuất hiện những động thái cho thấy căng thẳng trở lại trong mối quan hệ Việt-Trung.
Dù bày tỏ sự ủng hộ, nhưng nhiều người tỏ ra không hy vọng về khả năng sẽ có bất cứ một tuyên bố nào từ phía Quốc hội về vấn đề Biển Đông.
Luật sư Trần Quốc Thuận phân tích sự hoài nghi, thậm chí thất vọng của công chúng :
"Theo luật và Hiến pháp quy định, Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất của Việt Nam. Nhưng thực sự, ai cũng biết trong Quốc hội, tỷ lệ đảng viên hầu hết trên 90%. Cho nên những gì mà đảng chưa thể hiện ý kiến chính thức của mình, thì rõ ràng Quốc hội cũng rất khó biểu quyết được. Đó là câu chuyện mà tôi cũng không biết mấy người đó thảo luận và đánh giá thế nào. Nhưng theo những người dân, những người mà chúng tôi gặp thường ngày, mà trên dư luận báo chí mà tôi tiếp xúc, thì hầu hết đều rất bức xúc và muốn có một tiếng nói chính thức về Biển Đông".
Theo Luật sư Trần Quốc Thuận, Quốc hội Việt Nam từng để vuột mất những cơ hội lên tiếng chính thức hay đưa ra những quyết định về Biển Đông.
Chẳng hạn, sau vụ Tòa trọng tài quốc tế đưa ra phán quyết phủ nhận yêu sách chủ quyền của Trung Quốc, Việt Nam đã có thể khởi kiện Trung Quốc, ít nhất là về quyền đánh cá truyền thống của ngư dân Việt Nam. Tuy nhiên, người dân Việt Nam đã "chờ mãi mà vẫn không thấy kiện", theo Luật sư Trần Quốc Thuận.
**********************
Tướng Phạm Trường Long : 'Đảo ở Nam Hải là của Trung Quốc' (BBC, 20/016/2017)
Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc, Tướng Phạm Trường Long trong chuyến thăm hai ngày 18-19/6 đã gặp gỡ các lãnh đạo cao cấp nhất của Việt Nam.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thượng tướng Phạm Trường Long tại Hà Nội
Theo Tân Hoa Xã, khi ở Việt Nam ông Phạm đã nói rõ về chủ quyền của Trung Quốc ở 'Nam Hải'.
Ông Phạm Trường Long hôm Chủ Nhật có các cuộc họp với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, và Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch.
Ông Phạm được Tân Hoa Xã dẫn lời theo đó nói nhờ sự nỗ lực thúc đẩy của lãnh đạo hai nước nên quan hệ Việt-Trung nay đang phát triển tốt, và đã gặt hái được kết quả trong một số lĩnh vực.
"Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Việt Nam trong việc đưa sáng kiến Một Vành đai Một Con đường của Trung Quốc kết nối phù hợp với kế hoạch Hai Hành lang Một Vành đai Kinh tế của Việt nam, và thúc đẩy hợp tác thiết thực trong mọi lĩnh vực để cùng phát triển", ông nói.
Trung Quốc coi trọng việc phát triển quan hệ hợp tác quân sự với Việt Nam, và sẵn sàng cùng Việt Nam thúc đẩy mạnh hơn nữa mối quan hệ này, ông Phạm nói thêm.
Liên quan tới chủ đề Biển Đông, Tân Hoa Xã tường thuật rằng ông Phạm trong chuyến thăm đã nhấn mạnh rằng "toàn bộ các đảo ở Biển Nam Hải [là tên gọi Trung Quốc dùng để chỉ Biển Đông] đã thuộc lãnh thổ Trung Quốc kể từ thời thượng cổ".
Ông cũng ghi nhận tình thế hiện thời tại Biển Đông đã được ổn định và đang trở nên ngày càng tích cực hơn, đồng thời kêu gọi hai nước tuân theo sự nhận thức chung quan trọng các lãnh đạo đảng, nhà nước hai bên.
"Hai bên cần tăng cường đối thoại chiến lược và kiểm soát tốt các khác biệt, nhằm duy trì quan hệ chung cũng như nhằm đảm bảo hòa bình, ổn định tại Biển Nam Hải", Tướng Phạm Trường Long nói.
Trong các cuộc gặp gỡ riêng rẽ với Tướng Phạm, giới lãnh đạo Việt Nam đều đánh giá cao quan hệ hợp tác Việt-Trung, Tân Hoa Xã tường thuật.
Trung Quốc lại đưa giàn khoan Biển Đông ?
Trước đó, cũng trong tháng Sáu này, có tin nói một giàn khoan của Trung Quốc đã hoạt động tại Biển Đông.
Đặc biệt, không lâu trước chuyến thăm Việt Nam của Tướng Phạm Trường Long, một số trang mạng tiếng Trung như DWNews đăng tin nói" "các thuyền cá của Việt Nam liên tiếp quấy nhiễu quá trình hạ đặt giàn khoan" của họ.
Trong một bài đăng hôm 7/06/2017, trang DWNews đăng hình hai chiếc thuyền được cho là của Việt Nam bị công nhân giàn khoan Trung Quốc dùng vòi rồng phun nước đuổi ra.
DWNews hôm 7/6/2017 đăng bài và ảnh nói các tàu cá Việt Nam 'quấy nhiễu giàn khoan' Trung Quốc, nhưng không nêu rõ thời gian và địa điểm xảy ra các hoạt động 'quấy nhiễu' này
Bài này mô tả đây là cách công ty khai thác dầu Trung Quốc dùng "phún xạ phản kích" và cho hay rằng phía Trung Quốc đã yêu cầu Việt Nam "lập tức đình chỉ quấy nhiễu".
Giàn khoan khổng lồ 'Lam Kình 1 (Blue Whale I) mới được Trung Quốc đưa vào hoạt động từ năm nay
Tuy nhiên, bài báo không nói rõ về số hiệu, tọa độ của giàn khoan dầu khí đang được đặt ở đâu trong Biển Đông, cũng như ngày xảy ra "các hoạt động quấy nhiễu" đó.
Bài báo này cũng nhắc lại các vụ việc về giàn khoan HD-981 năm 2014 "bị 40 tàu thuyền Việt Nam" liên tiếp "công kích".
Giàn khoan HD-981 tại Biển Đông hồi 2014 gây ra xung đột ngoại giao trong quan hệ Việt - Trung
Điều hiển nhiên là cả vùng biển này luôn được Trung Quốc khẳng định là thuộc chủ quyền của họ và Việt Nam cũng nói là của mình.
Hồi tháng 1/2017, Việt Nam ký một thỏa thuận với tập đoàn ExxonMobil mà cựu lãnh đạo là ông Rex Tillerson, hiện là Ngoại trưởng Hoa Kỳ, để khai thác khí đốt từ mỏ Cá Voi Xanh ngoài Biển Đông.
Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc Phạm Trường Long (Fan Changlong) đã sang thăm chính thức Việt Nam từ ngày 18 đến này 19 tháng 6 năm 2017. Ông cũng có kế hoạch cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch chủ trì các hoạt động giao lưu biên giới giữa quân đội hai nước được tổ chức ở hai tỉnh Lai Châu và Vân Nam từ ngày 20 đến 22 tháng 6. Tuy nhiên, Tướng Phạm đã cắt ngắn chuyến thăm và bất ngờ rời Việt Nam vào chiều tối ngày 18/6 mà không công bố nguyên nhân. Quyết định bất ngờ của ông có thể là chỉ dấu cho thấy sóng gió dường như đang tích tụ trong quan hệ Việt – Trung.
Hình : Chủ tịch nước Trần Đại Quang tiếp Tướng Phạm Trường Long. Nguồn : Dân Trí.
Kể từ sau khủng hoảng giàn khoan năm 2014, quan hệ Việt – Trung đã có những bước cải thiện đáng kể. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Việt Nam vào tháng 11/2015, và ba nhà lãnh đạo cao nhất của Việt Nam cũng đã thăm Trung Quốc trong chín tháng qua. Hai nước cũng tăng cường quan hệ kinh tế, với việc Việt Nam tích cực ủng hộ Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng châu Á do Trung Quốc dẫn dắt cũng như Sáng kiến Vành đai và Con đường của nước này.
Tuy nhiên, trong khi phục hồi quan hệ với Trung Quốc thì Việt Nam cũng tăng cường quan hệ với các đối thủ chiến lược của nước này, nhất là Hoa Kỳ và Nhật Bản. Ví dụ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc là nhà lãnh đạo khối ASEAN đầu tiên thăm Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Donald Trump vào cuối tháng 5/2017. Không lâu sau đó, ông lại có một chuyến thăm cấp cao tới Nhật Bản, trong đó các thỏa thuận trị giá tới hơn 22 tỉ đô la Mỹ đã được ký kết.
Quan trọng hơn, các sáng kiến hợp tác quốc phòng chi tiết giữa Việt Nam và hai cường quốc cũng đã được nêu bật trong các tuyên bố chung của hai chuyến thăm. Các tuyên bố này cũng nhấn mạnh lập trường chung của Việt Nam với hai cường quốc về vấn đề Biển Đông. Đồng thời, Washington và Tokyo cũng đã cung cấp cho Việt Nam các tàu Cảnh sát Biển và xuồng tuần tra nhằm giúp Việt Nam nâng cao năng lực hàng hải.
Những diễn tiến này chắc chắn đã làm một số người ở Bắc Kinh khó chịu. Ví dụ, vào ngày 18/06/2017, tờ Hoàn Cầu Thời báo đã cho đăng một xã luận chỉ trích các bước đi ngoại giao này của Việt Nam. Bài viết cho rằng "tham vọng của Việt Nam" có thể "khuấy động đối đầu" và làm bất ổn khu vực, và rằng "việc Việt Nam thường xuyên trao đổi với Hoa Kỳ và Nhật Bản về vấn đề Biển Đông không nên được coi là việc làm tử tế".
Mặc dù hai bên chưa đưa ra lời giải thích cho quyết định của tướng Phạm,nhưng những diễn tiến này có thể đã đóng một vai trò nào đó.
Cho dù lý do thực sự cho quyết định của tướng Phạm là gì thì sự cố này cũng không phải là một tín hiệu tích cực cho quan hệ song phương. Vì vậy, một làn sóng căng thẳng mới trong quan hệ song phương là điều có thể xảy ra trong thời gian tới.
Lê Hồng Hiệp
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 21/06/2017
