Thay vì dùng từ ‘nữ quân nhân’, lại dùng ‘chiến sĩ gái’. Chỉ cần gọi "Bộ Giáo dục", thay vì "Bộ Giáo dục và Đào tạo" với hai vế ‘giáo dục – đào tạo’ đầy khó hiểu. Ngay cả việc buộc phải viết hoa cụm từ "Thành phố Hồ Chí Minh" trong các văn bản hành chánh, báo chí… cũng cho thấy vi phạm ngữ pháp rất rõ, bởi thành phố này có tên là Hồ Chí Minh, tương tự như thành phố Huế, thành phố Cần Thơ, thành phố Rạch Giá, thành phố Cà Mau hay thành phố Châu Đốc.
"Trạm thu giá", "Trạm thu tiền" từng được đề xuất thay cho "Trạm thu phí"
Với thói quen sử dụng tùy tiện, bất chấp ngữ pháp tiếng Việt của chính quyền, đã đưa đến một hệ lụy là có thể xảy ra những cách hiểu sai lệch, dẫn tới cách hành xử pháp luật bị vi phạm. "Trạm thu giá", "Trạm thu tiền" từng được đề xuất thay cho "Trạm thu phí" mà Bộ Giao thông vận tải đưa ra ở thời gian qua là ví dụ.
Trước câu hỏi của báo Tuổi Trẻ : "Trong báo cáo gửi Thủ tướng về kết quả kiểm tra thực hiện quyết định 648 về tăng giá điện, Bộ Công thương kiến nghị "xử lý những cá nhân cố tình xuyên tạc, đưa thông tin không đầy đủ, khách quan về điều chỉnh giá điện", ông có thể nói rõ hơn ?", ông Hoàng Quốc Vượng - thứ trưởng Bộ Công thương - cho rằng việc Bộ Công thương đề nghị xử lý cá nhân cố tình xuyên tạc giá điện đang bị gây hiểu lầm.
"Nguyên văn câu viết đó là : Bộ Công thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Thông tin và truyền thông tiếp tục chỉ đạo các cơ quan báo chí thực hiện công tác thông tin tuyên truyền về chủ trương đúng đắn của Đảng, Chính phủ trong việc điều chỉnh giá điện… "có biện pháp chấn chỉnh hoặc xử lý những cá nhân cố tình xuyên tạc, đưa thông tin không đầy đủ, khách quan về đợt điều chỉnh giá điện vừa qua nhằm kích động, gây rối trật tự, an toàn xã hội".
Do thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, Bộ Công thương thường xuyên tổng hợp thông tin phản biện từ công chúng, người dân, trên phương tiện truyền thông báo chí và mạng xã hội, tiếp thu tất cả mọi ý kiến đóng góp mang tính xây dựng, các thông tin phản hồi chính xác để đảm bảo thực hiện đúng và hiệu quả nhiệm vụ của ngành công thương". Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng trả lời như vậy trên báo Tuổi Trẻ, số phát hành ngày 23/05/2019.
Theo bài báo Tuổi Trẻ, ông Hoàng Quốc Vượng nhìn nhận, "Đúng là sau khi có ý kiến và phản biện của người dân và cơ quan truyền thông, Bộ Công thương nhận thấy rằng cách diễn đạt kể trên trong văn bản có thể gây hiểu lầm cho dư luận.
Dư luận có thể hiểu lầm rằng Bộ Công thương đánh đồng những phản biện tích cực, đó có thể là trái chiều với quan điểm, chính sách của bộ nhưng vẫn là những ý kiến phản biện rất đáng được hoan nghênh và cần tiếp thu, với những thông tin cố ý bịa đặt, làm sai lệch thông tin gây hoang mang trong dư luận".
Báo cáo gửi thủ tướng mà ông Hoàng Quốc Vượng nói ở trên, có người ký gửi là bộ trưởng Trần Tuấn Anh. Giả dụ chấp nhận giải thích của thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng, câu hỏi đặt ra là năng lực đọc, hiểu văn bản pháp quy bằng tiếng Việt của cá nhân bộ trưởng Bộ Công thương đến đâu ? Có phải ông Trần Tuấn Anh cũng ‘hiểu trong đầu’ giống hệt như lời biện giải với báo chí của thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng ?
Phần tiểu sử lãnh đạo trên Cổng thông tin điện tử Chính phủ, cho biết như sau (tóm tắt) : Tháng 01/1988 - 4/1994 : Chuyên viên Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam. Tháng 4/1994 - 6/1999 : Chuyên viên Vụ Kinh tế đối ngoại, Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Tháng 6/1999 - 6/2000 : Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược và Chính sách công nghiệp, Bộ Công nghiệp. Tháng 6/2000 - 5/2008 : Phó Vụ trưởng, rồi Quyền Vụ trưởng, sau đó làm Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế, Giám đốc Quỹ Ngoại giao phục vụ kinh tế, Bộ Ngoại giao ; Tổng Lãnh sự Việt Nam tại San Francisco (Mỹ). Tháng 5/2008 - 8/2010 : Thành ủy viên, rồi Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ.
Tháng 8/2010 - 01/2016 : Ủy viên ban Cán sự Đảng, Bí thư Đảng ủy Bộ, Thứ trưởng Bộ Công Thương, kiêm Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Tháng 01/2016 – 4/2016 : Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Bí thư Đảng ủy Bộ, Thứ trưởng Bộ Công Thương, kiêm Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương. Từ tháng 4/2016 : Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Ban Cán sự Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương.
Trên trang web Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh [http://www.iuh.edu.vn/] cho biết giữ chức danh Hiệu trưởng của trường giai đoạn 15/8/2011 - 11/9/2013 là ông Trần Tuấn Anh, thứ trưởng Bộ Công thương kiêm nhiệm.
Với các chức danh được Đảng tín nhiệm giao phó, không thể nói rằng ông Trần Tuấn Anh là một người có hạn chế về việc hiểu, việc diễn đạt ý tưởng bằng văn bản tiếng Việt.
Trở lại với yêu cầu "xử lý những cá nhân cố tình xuyên tạc, đưa thông tin không đầy đủ, khách quan về điều chỉnh giá điện" mà bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã ký văn bản gửi thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, rõ ràng ở đây không hề mang tầng ngữ nghĩa như biện minh sau đó với báo chí của thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng. Dư luận có quyền tiếp tục hoài nghi về sự khuất tất, về những bao biện che đậy quanh giá điện của Bộ Công thương.
Ngoài ra, để tránh việc tiếp tục xảy ra những cách hiểu trái ngược nhau trên cùng một văn bản hành chánh, văn bản pháp quy, cần thiết kiểm tra lại trình độ học vấn thực sự của quan chức trong bộ máy cầm quyền độc đảng toàn trị.
Trúc Giang
Nguồn : VNTB, 25/05/2019
******************
Lời xin lỗi của quan chức : chủ yếu là hình thức, thiếu thành tâm (RFA, 24/05/2019)
Truyền thông trong nước ngày 23/5 loan tin cho biết Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo quận Cầu Giấy, Hà Nội đã gửi thư xin lỗi tới các phụ huynh và học sinh các trường tiểu học cũng như trung học cơ sở trong địa bàn quận. Trước đó, trong buổi lễ trao thưởng cho học sinh giỏi, các em được thưởng những gói quà đẹp nhưng chỉ có tờ giấy A4 màu xanh bên trong. Phía phụ huynh đã bức xúc trước sự việc này và lan truyền thông tin rộng rãi trên mạng.
Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh. Hình minh hoạ - Photo : RFA
Cũng trong ngày 23/5, báo trong nước cho biết Bộ Công Thương cũng đã phản hồi thông tin đề nghị ‘xử lý người góp ý kiến việc tăng giá điện’ gặp nhiều phản đối từ phía người dân thời gian gần đây.
Theo đó thì Bộ khẳng định không kiến nghị như vậy, đây chỉ là ‘lỗi diễn đạt’, phía Bộ trưởng Trần Tuấn Anh chỉ muốn đề nghị ‘chấn chỉnh hoặc xử lý những cá nhân cố tình xuyên tạc, đưa thông tin không đầy đủ, khách quan về đợt điều chỉnh giá điện vừa qua nhằm kích động, gây rối trật tự, an toàn xã hội’.
Ông Dương Quang Thành, Chủ tịch công ty Điện lực EVN, Đại biểu Quốc hội, trong phiên họp Quốc hội ngày 22/5 với phát biểu ‘trong số 27 triệu người dùng điện, chỉ có 19 trường hợp phản ánh lên báo chí và mạng xã hội, nghĩa là không phải số nhiều’. Lời phát biểu này nhanh chóng được người dùng mạng xã hội chia sẻ, nhắn tin chất vấn ông Thành và cả những người trong gia đình ông Thành. Sau đó ông phải lên tiếng công khai xin lỗi cho biết mình nói đùa.
Theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia Thành phố Hồ Chí Minh, sự việc những nhà lãnh đạo trực tiếp xin lỗi dân chỉ xảy ra trong thời gian gần đây :
"Cách đây khoảng 10 năm, chuyện cán bộ xin lỗi dân rất hiếm, từ khi tinh thần dân chủ được phát huy, tôi thấy câu xin lỗi xuất hiện ngày càng nhiều, và trở thành câu cửa miệng, kiểu hứa để đấy, xin lỗi rồi không sửa lỗi, những lời xin lỗi như dao chém đá".
Cùng suy nghĩ với Luật sư Hậu, từ Hà Nội, thầy giáo Đỗ Việt Khoa cho biết :
"Lời xin lỗi này chỉ là đối phó thôi, không phải chân thật vì bản chất của họ là đe dọa, khủng bố được người dân thì khủng bố, khi không được nữa, người dân phản ứng dữ dội thì bấy giờ mới rút lui bằng cách khác".
Thư xin lỗi của Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo quận Cầu Giấy, Hà Nội. Internet
Còn Phó Giáo sư – Tiến sĩ Mạc Văn Trang, người làm trong ngành giáo dục hơn 30 năm và cũng là nhà hoạt động dân sự, lại cho rằng :
"Quan chức Việt Nam thì tất cả, có lẽ trừ cụ Hồ thời Cải cách ruộng đất thì cụ xin lỗi và khóc có lẽ là thật, chứ còn sau này tất cả họ xin lỗi chỉ là hình thức thôi, giả dối bởi vì xin lỗi nhưng họ không sửa chữa, không chuộc lỗi, không tạ lỗi, không thay đổi gì hết. Họ làm rất láo sau đó bị sức ép của dư luận thì họ mới nói một câu để xin lỗi. Đó là cách đối phó chứ thật tâm họ không hề có mặc cảm gì cả mà họ luôn luôn chối bỏ".
Vẫn theo Phó Giáo sư – Tiến sĩ Mạc Văn Trang, việc xin lỗi là văn hóa đạo đức của con người. Ông cho rằng xin lỗi là phải tự người có lỗi nhận thấy họ sai thì trong lương tâm mới ân hận rồi xin lỗi một cách thành tâm. Nếu làm tổn thất người khác, không chỉ xin lỗi mà còn phải chuộc lỗi, tạ lỗi. Chỉ như thế mới có thể làm cho người bị hại tha thứ, đồng thời chính người gây ra lỗi đó mới có thể thoát khỏi mặc cảm tội lỗi, mới thấy lòng mình nhẹ nhõm và có thể được tha thứ.
Tuy nhiên, tại Việt Nam, tình trạng lãnh đạo ‘xin lỗi nhưng chưa tạ lỗi, chuộc lỗi’ lại thường xuyên xảy ra, trong đó điển hình nhất là vụ quy hoạch khu đô thị mới Thủ Thiêm. Các quan chức lãnh đạo thành phố Hồ Chí Minh liên tục gặp gỡ, lắng nghe những giãi bày của các cử tri, nhưng sau hơn 20 năm, sự việc vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng cho người dân.
Giải thích vì sao lại có chuyện xin lỗi hình thức cho xong, Phó Giáo sư – Tiến sĩ Mạc Văn Trang cho rằng :
"Quan niệm của quan chức cộng sản rất lạ, luôn nói vì dân, do dân, phục vụ dân nhưng họ độc tài, biết dân không làm gì được mới thành thói quen quan liêu, độc đoán, khinh dân, khi nào bị sức ép quá thì họ xin lỗi qua loa, đâu vào đấy, không thay đổi được bản chất bởi vì họ bao che cho nhau, không sao cả. Chưa thấy người nào ăn năn hối lỗi về lỗi lầm đối với nhân dân".
Do đó, theo Luật sư Nguyễn Văn Hậu, lời xin lỗi chỉ có giá trị khi người lãnh đạo biết nhận khuyết điểm, biết xin lỗi trước dân và có lộ trình khắc phục lỗi rõ ràng.
"Câu xin lỗi và mong được thông cảm của những người đứng đầu theo tôi nghĩ ai sẽ là người thông cảm cho người dân. Tôi thấy rằng phải biến lời xin lỗi đó bằng hành động thì người ta mới thấy là đúng với nghĩa đó".
Tuy nhiên, theo quan điểm cá nhân, thầy giáo Đỗ Việt Khoa cho rằng, việc sửa đổi, khắc phục sau mỗi lần quan chức công khai xin lỗi dường như rất khó xảy ra ở Việt Nam :
"Lâu nay ở Việt Nam muốn sửa đổi điều gì về mặt chính sách, về mặt pháp lý thì nó cực kỳ khó, có những việc rành rành ra rồi nhưng mà hàng năm, thậm chí hàng chục năm không sửa đâu. Do đó tôi không tin lời xin lỗi của các vị quan chức kia là thành tâm và họ sẽ sửa đâu, họ sẽ mặc kệ. Ở Việt Nam chúng tôi lâu nay rất thất vọng vì những mong muốn thay đổi, chỉ ra những lỗi sai của quan chức nhưng họ không sửa chữa gì cả, những lời nói của họ chỉ sáo rỗng, nói ra chỉ để đấy".