Vừa qua, Phó giáo sư - tiến sĩ Vũ Văn Phúc, hiện là Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng cộng sản Trung ương trả lời phỏng vấn báo chí trong nước về thực trạng nhiều thanh niên ngại xin vào đảng.
Đoàn viên Thanh niên Cộng sản Việt Nam diễu hành vào ngày 2/9/2015 - AFP
Phản bác, phản biện
Có 3 nguyên nhân chính được ông Vũ Văn Phúc nêu ra về tình trạng thanh niên hiện nay không muốn vào đảng :
Thứ nhất, "tổ chức Đảng từ Trung ương tới cơ sở nhận thức về vấn đề bồi dưỡng quần chúng để kết nạp vào đảng còn chưa thực sự chú trọng. Nhiều tổ chức, cơ sở Đảng, nhiều chi bộ không quan tâm đến việc kết nạp đảng viên, nên có những chi bộ mấy năm không kết nạp được đảng viên mới nào".
Đối với nguyên nhân này, Cát Linh, một nhà hoạt động xã hội dân sự ở Hà Nội có phản biện :
"Từ lúc bắt đầu đi học, học sinh đã bị bắt gia nhập vào Đội, Đoàn, phải học về Đảng cộng sản rất nhiều cho tới hết cấp hai, cấp ba nên có thể thấy công tác tuyên truyền là rất tốt, cả về mặt truyền thông".
Thứ hai, theo lời phó giáo sư- tiến sĩ Vũ Văn Phúc "về đảng viên, bên cạnh đại bộ phận đảng viên tốt, còn một bộ phận không nhỏ đảng viên có biểu hiện suy thoái, đặc biệt là đảng viên cấp cao, nhiều đồng chí bị xử lý kỷ luật, thậm chí có đồng chí bị truy tố hình sự, vào tù. Nhiều thanh niên nhìn vào đó mà không phấn đấu vào Đảng. Họ băn khoăn vào Đảng mà như những đồng chí ấy thì vào Đảng làm gì".
Bạn Minh Phụng, 26 tuổi, hiện đang kinh doanh ở Sài Gòn nêu ý kiến :
"Đảng viên suy thoái vốn đã nhiều xưa giờ, chẳng qua bây giờ "thế giới phẳng" nên nhiều người trẻ biết vấn đề hơn thôi".
Ông Vũ Văn Phúc cho biết thêm trong bài trả lời phỏng vấn rằng từ năm 2011-2017, Đảng cộng sản Việt nam đã kết nạp hơn 1,4 triệu đảng viên. Nhưng cũng trong giai đoạn này, có gần 51.000 đảng viên bị kỷ luật xóa tên, trong đó gần 12.500 đảng viên bị kỷ luật khai trừ.
Kể từ khi ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục giữ ghế Tổng bí thư, hàng loạt đảng viên bị kỷ luật, khởi tố. Chính Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng tại phiên họp thứ 16 nêu rõ tính từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã thi hành kỷ luật đảng, và xử lý hình sự trên 70 cán bộ, đảng viên thuộc diện Bộ Chính Trị, Ban Bí Thư Quản lý. Điển hình như là kỷ luật cựu bộ trưởng Thông tin truyền thông Trương Minh Tuấn liên quan tới vụ MobiFone mua AVG, bắt Vũ Nhôm, Út Trọc, truy bắt Trịnh Xuân Thanh hay nổi cộm nhất là lần đầu tiên bắt giam xét xử một ủy viên Bộ chính trị đương nhiệm Đinh La Thăng.
Thứ ba, là do bản thân quần chúng, đặc biệt là thanh niên nhận thức chưa đúng về đảng, về vai trò lãnh đạo của Đảng, của người cán bộ đảng viên. Động cơ của họ không rõ ràng nên họ không phấn đấu vào Đảng".
Trả lời về nhận định này, bạn Minh Phụng khẳng định "Họ chán ngán không quan tâm chuyện vào đảng chứ không phải là nhận thức sai".
Ngoài ra, ông Vũ Văn Phúc cũng phản bác những ý kiến nói rằng vào đảng sẽ được ưu tiên trong tuyển dụng, học hành. Theo ông, vào Đảng để phục vụ sự nghiệp cách mạng chung của Đảng, của đất nước, khi đất nước phát triển thì quyền lợi của từng đảng viên cũng phát triển theo, chứ không phải vào Đảng để được ưu tiên trong tuyển dụng, đi học nước ngoài.
Nhà hoạt động Cát Linh cũng cho rằng "Nhận định vào đảng sẽ dễ được thăng tiến hơn không hẳn là đúng vì hiện nay vẫn có nhiều đảng viên bị oan, có những đảng viên vẫn phải quỳ xuống để xin được gửi đơn…
Nhưng cũng có những người được thăng tiến rất nhanh, có lẽ là nhờ mối quan hệ hoặc tiền bạc hay cách nào đó. Hiện nay nếu muốn vào đảng để được thăng tiến thì cũng phải có gia đình hậu thuẫn, có cơ sở, có quan hệ, có tiền… Còn những người không có gì cả vào đảng cũng chỉ để phục vụ họ thôi".
Không vào đảng vì sợ bị ràng buộc !
Giải thích về thực trạng ngày càng ít thanh niên xin vào đảng, giảng viên trường Đại học âm nhạc Huế, bà Dương Bích Hà, người tuyên bố ra khỏi Đảng cộng sản vào năm 2018 nói với RFA :
"Qua một số em sinh viên trình bày, nói chuyện với mình thì mình thấy các em hầu như cũng rất sợ vào đảng. Bởi vì có những vấn đề làm cho các em mất lòng tin. Chính vì mất lòng tin nên các em tránh né, không muốn mình bị bó buộc vào một cái gì hết.
Các em bàn về vấn đề chính trị rất nhiều nhưng theo góc nhìn của các em thôi. Có thể các em chưa hiểu biết sâu sắc lắm về các vấn đề chính trị xã hội, nhưng nhìn thực trạng của xã hội hiện giờ, các em tuy không dám nói ra nhưng hầu hết đều không muốn vào đảng".
Nhà hoạt động trẻ Cát Linh cho biết mình chưa bao giờ quan tâm đến chuyện xin vào đảng. Tuy nhiên, việc tham gia đảng phái nào là quyền tự do cá nhân của mỗi người.
"Không hẳn cứ vào đảng mới làm được việc có ích cho đất nước. Khi mình chưa có mục đích để vào đảng thì cũng không nên vào làm gì cả.
Những nhà báo hay người hoạt động xã hội dân như mình thì mục đích là muốn giúp đất nước trở nên tốt đẹp hơn. Và mình không nghĩ vào đảng sẽ là cách giúp đất nước".
Mỗi người có một quan điểm riêng và chuyện tham gia đảng phái nào cũng là tự do của mỗi người. Quan trọng là những người trong hàng ngũ chính phủ có làm việc tốt hay không, có mang lại lợi ích cho người dân hay không mà thôi.
Thế nhưng Việt Nam chỉ có duy nhất một đảng lãnh đạo, mình thấy rằng điều đó sẽ gây ra nhiều bất lợi cho đất nước này".
Còn bạn Minh Phụng thẳng thắn nêu quan điểm rằng chưa bao giờ muốn đứng vào hàng ngũ của Đảng cộng sản, bởi vì đảng viên phải chịu nhiều ràng buộc :
"Hiện nay thế giới trở nên "phẳng" và cơ hội tiếp cận quốc tế đã dễ dàng hơn trước rất nhiều dẫn đến việc người trẻ càng có xu hướng muốn tự khẳng định giá trị bản thân và vươn ra "biển lớn".
Nếu tự khẳng định bản thân và vươn ra "biển lớn" đòi hỏi sự tự do tự tin và bản lĩnh, mà những thứ đó lại không có được khi vào Đảng.
Nói cách khác vào đảng thì không có tự do vì bị ràng buộc, không có bản lĩnh vì hèn nhát luồn cúi và dựa dẫm. Chính điều đó làm thui chột đi bản lĩnh và giá trị bản thân".
Bỏ đảng vì mất lòng tin
Bên cạnh tình trạng thanh niên Việt Nam ngày càng e ngại vào đảng, ngay chính nhiều đảng viên cũng quá thất vọng khi đã đứng trong hàng ngũ đảng viên Cộng sản.
Bà Dương Bích Hà chia sẻ với RFA rằng mình từng là một đảng viên nhiệt huyết, muốn vào đảng để góp sức xây dựng xã hội. Tuy nhiên, càng ngày bà càng nhận ra rằng đảng là nơi để nhiều người trục lợi cho bản thân. Năm 2018, bà ra khỏi Đảng cộng sản vì không muốn làm những điều trái với lương tâm :
"Mình xin ra khỏi Đảng còn là vì những con người xung quanh mình luôn nhân danh Đảng, nhân danh luật để làm bậy.
Từ nhỏ đã là một bí thư Đoàn với một tinh thần khí thế, luôn luôn muốn đóng góp sức khỏe của thanh niên, muốn hòa chung với tình hình với cả nước. Hồi đó, suy nghĩ của mình là vào được đảng cũng tốt và cũng không có những suy nghĩ sâu sắc lắm về chính trị.
Nhưng đến khi mình vào rồi thì gặp rất nhiều vấn đề như là bè phái, những người nói một đường làm một nẽo. Những người có chức có quyền hơn lại thoái hóa và biến chất, họ tìm mọi cách để chèn ép. Mình nhận ra một vấn đề là ở ngoài xã hội tất cả những người làm bậy đều là đảng viên cả".
Bà Dương Bích Hà nêu ra thực tế bị những đảng viên nhân danh tổ chức ép bà phải làm những điều mà theo bà là trái lương tâm. Bản thân bà nhận thấy nếu tiếp tục ở trong đảng thì sẽ không làm được gì hết và không thể bày tỏ được chính kiến của bản thân.
Bà phân tích rằng khẩu hiệu khi vào đảng là "phê bình và tự phê bình" thật là hay ; nhưng khi thực hiện lại nhằm để trù dập. Những người lên tiếng nói lên sự thật luôn luôn bị o ép.
Chính vì mất lòng tin bà Hà ra khỏi đảng. Thế nhưng việc từ bỏ đảng cũng không phải dễ dàng gì như trong trường hợp của bà :
"Khi đã xin ra khỏi đảng rồi thì biết bao nhiêu người bên tỉnh ủy đã gặp vận động mình rút đơn. Họ còn doạ mình đủ thứ, động đến quyền lợi của con cái mình, nói đủ chuyện nhưng mình vẫn dứt khoát chấp nhận ra khỏi đảng.
Sau khi họ thấy không khuyên mình rút đơn được nên phải chấp nhận cho mình ra đảngnhưng lại đưa ra một quyết định nói rằng mình là người vô tổ chức, ý thức kỷ luật kém. Vì vậy, mình lại càng mất lòng tin vào Đảng".
Giảng viên Bích Hà là một trong trong số gần 20 người tuyên bố rời bỏ Đảng cộng sản sau sự kiện ông Chu Hảo, nguyên thứ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ, Giám đốc kiêm Tổng biên tập Nhà xuất bản Tri thức bị Ban Kiểm tra trung ương Đảng cộng sản đề nghị kỷ luật vào năm 2018.
Suốt từ năm 2011 đến nay, đã có nhiều lần các đảng viên, trí thức ở Việt Nam bỏ đảng như luật gia Lê Hiếu Đằng, nhà báo độc lập Phạm Chí Dũng và bác sĩ Nguyễn Đắc Diên. Năm 2013, Nghệ sĩ ưu tú Kim Chi cũng tuyên bố ra khỏi Đảng.
Vào tháng 12/2017, ông Tổng bí thư, chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Phú Trọng phát biểu ở Hải Phòng về nhu cầu thúc đẩy công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị. Ông Trọng yêu cầu Đoàn cần giáo dục thanh niên giữ vững bản lĩnh cách mạng, có ý thức nhạy bén chính trị, tích cực đấu tranh ngăn chặn, phản bác thông tin sai trái, chống phá xuyên tạc của các thế lực thù địch, nhất là trên mạng xã hội, "tránh tình trạng nhạt Đảng, khô Đoàn, xa rời chính trị".
Đó là lối nói ‘văn vẻ’ của ông Nguyễn Phú Trọng ; trong thực tế đã lâu nay hầu hết những người trẻ ở Việt Nam còn cam tâm phấn đấu tham gia đảng từ những nấc đầu tiên đều chỉ vì danh lợi cá nhân.
Cao Nguyên
Nguồn : RFA, 16/08/2019