Quan chức nhà nước Việt Nam xem đất nước như cỗ máy kiếm tiền, chỗ để cướp đoạt qua tham nhũng ngày càng phổ biến, số tiền ngày càng lớn, cách thức đa dạng hơn.
Quốc nạn này đang tỷ lệ thuận với sự tồn tại của chế độ xã hội chủ nghĩa trên lãnh thổ Việt Nam.
Lý tưởng lầm lạc
Hắn gặp không ít người cố tình biện minh, thế hệ cộng sản đầu tiên là những người yêu nước, vì lý tưởng. Cán bộ, lãnh đạo không nhận, lấy của dân dù chỉ một đồng.
Điều này chưa hẳn đã đúng. Bởi sự cai trị của chủ nghĩa cộng sản được thiết lập bằng con đường chiến tranh. Sinh lực của xã hội, xác người chồng lên nhau chỉ để phục vụ cho chiến thắng của chủ nghĩa cộng sản tại Việt Nam.
Trong hơn 40 năm đầu áp đặt lý tưởng, xây dựng xã hội chủ nghĩa mọi thứ đều tem phiếu. Ngay cả khi có tiền cũng không mua được cái đang cần. Một xã hội không có thị trường, tất cả hàng hóa do nhà nước phân phối, ban phát.
Chế độ tem phiếu thời bao cấp
Sở hữu cá nhân nếu có, chỉ đơn giản là chiếc xe đạp, cặp xách, sang hơn radio, cái đồng hồ xuất xứ từ các nước xã hội chủ nghĩa… Người dân không thể chọn nơi học hành, chữa bệnh… Mọi thứ do nhà nước định đoạt. Cả xã hội chỉ quan tâm đến có cái để ăn, đủ vải che thân, không bị đấu tố, chết ở đâu… trong ngộ nhận chân lý cách mạng, lầm lạc xây dựng xã hội chủ nghĩa. Cái thời từ cán bộ đến thứ dân đều đói, trừ cấp trung ương. Trong đất nước đói tham nhũng tuy có nhưng không nhiều, thiệt hại chưa lớn.
Tham nhũng như khí thế cách mạng
Tiếng súng tạm ngưng, cộng sản đã đưa cả nước vào đói, khổ với cách vận hành nền kinh tế sai lầm. Trước cái chết đói của cả nước buộc đảng cộng sản Việt Nam phải thay đổi. Chấp nhận hình thái kinh tế của hệ thống tư bản – mở cửa về kinh tế từ đại hội lần thứ VI của đảng này vào cuối năm 1986.
Điều mà trước đó bất kỳ cá nhân, tổ chức nào trong vòng kiểm soát của cộng sản áp dụng cách kinh doanh, sản xuất… theo lối tư bản đều bị buộc tội phản động, chống cách mạng, thực dân – đế quốc… phải trả giá bằng tù đày, cái chết, tài sản bị nhà nước cướp.
Sau mở cửa, đặc biệt khi bước vào thập kỷ 90 của thế kỷ trước tham nhũng bùng phát như khí thế cách mạng trước đó. Nó có mặt khắp nơi, trên tất cả các lĩnh vực, đang dạng về cách thức. Tham nhũng ngày càng nghiêm trọng, lộng hành mọi noi, từ ông trưởng thôn, khu phố đến trung ương, kể cả trong xóa đói, cứu trợ…
Quan chức đảng, chính quyền xem nhân dân, tài nguyên đất nước như cái kho không chủ để vơ vét. Họ tạo phe phái, câu kết với thương nhân cơ hội đề ra chính sách, nhân danh quy hoạch, dự án… để chiếm đoạt. Tạo ra một xã hội bất công, đẩy nhiều người vào con đường bần cùng với cảnh mất đất, mất nhà, những bản án đầy oan khiên… Hình thành nên tầng lớp dân oan có mặt tại tất cả các tỉnh thành. Luật pháp chỉ là công cụ bảo kê cho hệ thống cai trị, người có quyền, lắm của… Nó không vận hành đúng chức năng, đảm bảo sự công bằng, dân chủ của xã hội.
Cỗ máy kiếm tiền của quan chức
Sự nhiệt thành cách mạng trong thế hệ đầu tiên của nhiều người là sự ngộ nhận về lý tưởng. Người dân bị lừa dối về tinh thần yêu nước để phục vụ cho mưu đồ cai trị của cộng sản. Đến cuối những năm 1980s đầu những năm 1990s, phong trào cộng sản và hệ thống xã hội chủ nghĩa trên thế giới sụp đổ do sự phản dân chủ, chống lại sự tiến bộ của nhân loại.
Tại Việt Nam đã có nhiều tiếng nói thức tỉnh lên tiếng cho sự cần thiết thay đổi về chính trị, đưa đất nước vào con đường dân chủ, tiến bộ. Đáng buồn thay, đảng cộng sản đã cô lập, giam lỏng, cầm tù họ… Trong khi đó lại đưa đất nước vào con đường lệ thuộc vào Trung Quốc.
Sau sự sụp đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa, ý thức hệ, cách quản lý phản tiến bộ, cản trở dân chủ, chống lại văn minh… những người cộng sản không hẳn không thấy. Tuy nhiên vì ích kỷ, cộng sản cha, cộng sản con, cộng sản cháu nhân danh truyền thống cách mạnh tìm mọi cách để duy trì quyền lực, trục lợi cho cá nhân, phe nhóm.
Cứ nhìn cách quan chức làm giàu, sắm đồ, cho con học hành, khám chữa bệnh… sẽ thấy niềm tin của họ đang đặt nơi đâu. Khi nhận ra lý tưởng cộng sản sai lầm, con đường xã hội chủ nghĩa chỉ là lừa dối, quan chức chỉ xem dân là đối tượng để họ cai trị, làm giàu trên sự đói nghèo của người dân, bán tháo tài nguyên làm đầy túi riêng.
Nếu thể chế xã hội chủ nghĩa tốt, cộng sản thực tâm chống tham nhũng thì gần nửa thế kỷ độc quyền cai trị, không cần đối phó với đảng đối lập thì vấn nạn tham nhũng ở Việt Nam phải chỉ còn là cá biệt chứ không tràn lan, nghiêm trọng, thách thức mọi định chế như hiện nay.
Võ Ngọc Ánh
(7/1/2020)