Covid-19 đã cầm chân hàng trăm triệu đứa trẻ trên toàn thế giới, khiến chúng không thể tới trường và nếu thử so cách giải quyết vấn đề này của thiên hạ với Việt Nam, có lẽ sẽ dễ cảm nhận hơn về Nghị quyết 52 của Bộ Chính trị Đảng cộng sản Việt Nam (xác định "cách mạng công nghệ 4.0" là yêu cầu tất yếu khách quan, nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, gắn chặt với quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng") (1).
Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc họp trực tuyến hôm 10/4/2020. Hình minh họa. Photo Chinhphu.
***
Mỹ không có bộ nào như… Bộ Chính trị để ban hành nghị quyết về "cách mạng công nghệ 4.0" ! Giống như các bạn đồng lứa ở Việt Nam, trẻ con Mỹ đang trong độ tuổi cần đến trường cũng bị buộc ở nhà để tránh lây nghiễm và ngăn ngừa Covid-19 phát tán rộng hơn. Trẻ con Mỹ chỉ khác với trẻ con Việt Nam ở chỗ có thể tiếp tục học hành tại nhà. Còn chính phủ Mỹ và phụ huynh học sinh thì không mất quá nhiều thời gian, công sức để tranh luận qua lại về việc bao giờ trẻ con nên quay lại trường như ở Việt Nam.
Có nhiều chuyện để kể về việc trẻ con Mỹ học ở nhà khi Covid-19 bùng phát nhưng những câu chuyện đó không có nguồn cho chính phủ Việt Nam và phụ huynh học sinh của Việt Nam kiểm chứng, thành ra kẻ viết bài này đành dùng một nguồn, mô tả chuyện học tại nhà của trẻ con Mỹ đang sống bên ngoài lãnh thổ Mỹ cho bất kỳ ai cũng có thể tìm hiểu thêm và đối chiếu : Bài tường thuật về việc điều chỉnh hoạt động học tại nhà của những đứa trẻ là học sinh Học khu vùng Đông Châu Âu của DODEA (2).
***
DODEA có tên đầy đủ là Department of Defense Education Activity (Cơ quan đặc trách giáo dục phổ thông của Bộ Quốc phòng Mỹ). Sở dĩ Bộ Quốc phòng Mỹ phải thành lập DODEA vì Mỹ có nhiều căn cứ quân sự bên ngoài lãnh thổ Mỹ. Khi được điều động đến căn cứ nào đó bên ngoài lãnh thổ Mỹ, nếu căn cứ ấy không tọa lạc ở những khu vực có chiến sự, quân nhân Mỹ và các nhân viên dân sự làm việc cho Bộ Quốc phòng Mỹ có thể đưa cả gia đình đến đó. DODEA chính là nơi chịu trách nhiệm vận hành các trường học từ nhà trẻ đến cấp ba để thỏa mãn nhu cầu học hành của lũ trẻ con Mỹ do cha mẹ phải di chuyển mà không có cơ hội học hành ngay tại Mỹ.
Vì các căn cứ của Mỹ nằm rải rác tại nhiều nơi trên toàn thế giới, DODEA có nhiều học khu (School District) phục vụ nhiều khu vực khác nhau. Mỗi học khu có nhiều trường thuộc đủ mọi cấp. Học khu ở miền Đông Châu Âu (Europe East School District) của DODEA có 32 trường phục vụ cộng đồng quân sự Mỹ ở Kaiserslautern (thuộc bang Rheinland-Pfalz) và một số cộng đồng quân sự Mỹ khác đang hiện diện tại Đức. Giống như nhiều học khu khác thuộc DODEA, do Covid-19, Europe East School District đã đóng cửa cả 32 trường từ giữa tháng 3 và vì không biết đến bao giờ đại dịch chấm dứt nên không xác định lúc nào sẽ mở cửa trở lại.
Hai đứa trẻ một học lớp 5, một học lớp chín, thuộc hai trường của Europe East School District - mà cha mẹ chúng không muốn kẻ viết bài này nêu danh tính để bảo vệ sự riêng tư - cùng cho biết : Ngay sau khi trường của chúng phải đóng cửa, cả hai chuyển sang học qua Internet gần như lập tức. Do học sinh của các trường thuộc DODEA đã được dạy để sử dụng máy tính, khai thác các lợi ích của Internet từ lớp một và đứa trẻ nào cũng có account, password để thực hiện nhiều yêu cầu khác nhau của giáo viên trên Google Classroom nên không đứa trẻ nào cảm thấy bỡ ngỡ khi phải học qua Internet. Học tại nhà chỉ cần máy tính. Nếu nhà thiếu máy tính, cha mẹ có thể mượn laptop của trường.
Tuy không phải đến trường nhưng từ khi chuyển sang học qua Internet, lũ trẻ là học sinh các trường của Europe East School District vẫn phải trình diện giáo viên trước máy tính đúng vào giờ mà chúng thường phải có mặt tại lớp. Học tại nhà nên lũ trẻ được hướng dẫn để sử dụng thêm Google Meet, mở webcam, microphone nghe giáo viên giảng, thảo luận với giáo viên và bạn bè y như lúc ngồi tại lớp. Ngoài những nền tảng hỗ trợ học tại nhà có kết nối với trường và giáo viên do Google cung cấp, các trường của Europe East School District còn hướng dẫn lũ trẻ tham khảo thêm về những bài cần học, cần rèn luyện qua những trang web khác.
Bên cạnh những trang web cung cấp các bài giảng, bài tập giúp trau dồi kiến thức, kỹ năng về khoa học tự nhiên hoàn toàn miễn phí như Khan Academy (khanacademy.org), còn có những trang web như Clever mà DODEA (Clever DODEA) đã thanh toán chi phí để giáo viên và học sinh tiểu học có thể cùng nhau khai thác tiện ích khi học nhiều thứ khác (văn, khoa học…). Với những môn học có yêu cầu chuyên biệt hơn, chẳng hạn ngoại ngữ, trẻ có thể dùng VHL (vhlcentral.com)…
Trẻ con ở Mỹ hẳn sẽ ú ớ khi nghe đề cập đến "cách mạng công nghệ 4.0" vì không có ý niệm gì về cuộc… cách mạng ấy. Dù không thể "nhận thức đầy đủ, đúng đắn về nội hàm, bản chất của cuộc ‘cách mạng công nghệ 4.0’ để quyết tâm đổi mới tư duy và hành động, xem đó là giải pháp đột phá với bước đi và lộ trình phù hợp, là cơ hội để bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội" nhưng lũ trẻ này có thể mô tả tường tận và thao tác hết sức thành thạo trong việc sử dụng máy tính, Internet để chuyện học hành không bị gián đoạn.
***
Lũ trẻ là học sinh các trường của Europe East School District đang trong Spring Break – đợt nghỉ giữa học phần ba và học phần 4. Theo tường thuật của tờ Stars and Stripes – một tờ báo phục vụ đối tượng độc giả là quân nhân Mỹ - cuối học phần ba, Europe East School District đã tổ chức thăm dò ý kiến của phụ huynh học sinh và quyết định điều chỉnh phương thức học tại nhà qua Internet. Europe East School District xin lỗi vì đã không dự đoán được Internet tại gia không bằng Internet ở trường, thành ra khi các đứa trẻ trong một gia đình cùng mở máy tính, cùng vào Internet để học, wifi quá tải, gây nhiều phiền hà cho cả phụ huynh lẫn học sinh.
Bởi đó cũng là mắc mức chung, bộ phận điều hành 66 trường học các cấp thuộc DODEA ở Châu Âu vừa thông báo, từ 13 tháng này – khi Spring Break chấm dứt, trẻ học Tiểu học sẽ "lên" lớp từ 8 giờ sáng đến 11 giờ sáng. Trẻ học cấp ba sẽ "lên" lớp từ 10 giờ sáng đến 12 giờ 30 trưa. Trẻ học cấp hai sẽ "lên" lớp từ 12 giờ 30 đến 3 giờ chiều mỗi ngày trong tuần. Sở dĩ giờ giấc thay đổi vì cần tránh nghẽn mạng tại gia, còn giờ học dài ngắn khác nhau vì phụ thuộc vào khả năng nhận thức và kỹ năng tự học của từng độ tuổi. Trẻ học cấp ba đã đủ lớn để giờ "lên" lớp ngắn hơn, nhường thời gian cho đàn em sử dụng Internet dài hơn nhưng vẫn có thể bảo đảm chất lượng học hành.
15.000 học sinh các cấp thuộc các trường của DODEA ở Châu Âu sẽ kết thúc niên khóa này vào ngày 9 tháng 6, sớm hơn thời gian biểu đã được công bố hồi đầu niên khóa này chừng một tuần (12 tháng 6). Khoảng 3.500 gia đình quân nhân và nhân viên dân sự của Bộ Quốc phòng Mỹ ở khắp Châu Âu không cần phải bận tâm đến chuyện con họ có cần đến trường giữa mùa dịch hay không và làm sao để lũ trẻ của họ không bị gián đoạn trong học hành. Giống như con của họ, những phụ huynh này cũng hoang mang khi chẳng biết gì về "cách mạng công nghệ 4.0". Họ chỉ theo dõi xem DODEA vận hành chuyện học tại nhà qua Internet như thế nào rồi góp ý xem cần điều chỉnh ra sao !
***
Thiết kế các website, cung cấp các sản phẩm giáo dục từ miễn phí đến thu phí hoặc của cá nhân hoặc của các cơ sở giáo dục để trẻ con có thể khai thác máy tính, khai thác Internet sao cho chuyện học hành có thể đạt kết quả tốt nhất đã… xưa như… Diễm ở nhiều nơi trên trái đất. Những nơi đó không có… bộ nào ra… nghị quyết về "cách mạng công nghệ 4.0" cho "toàn đảng, toàn quân, toàn dân"… xem là mục tiêu để cùng… phấn đấu nhằm "thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên tất cả các ngành, lĩnh vực, thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, trọng tâm là phát triển kinh tế số, xây dựng đô thị thông minh, chính quyền điện tử, tiến tới chính quyền số".
Chưa rõ chủ trương tiến hành… "cách mạng công nghệ 4.0" đã và sẽ còn tiêu hết bao nhiêu tiền nhưng ít nhất, khi Covid-19 bùng phát, cuộc… cách mạng này đã đạt được một số… thành quả nhất định : Đó là đẩy mạnh công tác… tuyên truyền về nỗ lực phòng, chống dịch của đảng ta, quốc hội ta, nhà nước ta, chính phủ ta và phát hiện, xử phạt nhiều… "đối tượng" dám đưa ra những thông tin, nhận định làm suy yếu hay méo mó nỗ lực này. Thành tựu chưa ngừng ở đó, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Ban chấp hành trung ương "đảng ta", Phó ban Tuyên giáo của Ban chấp hành trung ương "đảng ta", Bộ trưởng Thông tin và truyền thông vừa tuyên bố ứng dụng công nghệ 4.0 để khám bệnh từ xa qua webcam (3)…
Ông Hùng - ngôi sao sáng nhất trong lĩnh vực công nghệ thông tin, viễn thông của "ta" – đang cố gắng chứng minh tuyên bố của ông : Việt Nam có thể làm được những thứ mà thế giới chưa từng làm (4) là… hoàn toàn khả thi ! Khi "cách mạng công nghệ 4.0" có thể giúp thực hiện thành công khám bệnh từ xa, nhân viên y tế không cần đo thân nhiệt, không cần biết nhịp tim, huyết áp của bệnh nhân thế nào, bác sĩ không cần trực tiếp nghe phổi, không cần phải dùng mắt, tay để hỗ trợ chẩn đoán… thì rõ ràng thế giới phải… thua. Trên mạng xã hội, đã có một số người bày tỏ băn khoăn : Làm sao bác sĩ phụ sản khám… phụ khoa trước… webcam (5) ?
Những băn khoăn, nghi ngại kiểu đó cho thấy công tác "giáo dục, tuyên truyền" sẽ còn nhiều khó khăn, gian khổ để giúp toàn dân "giác ngộ cách mạng" ! Tuy nhiên với sự "tài tình, sáng suốt" của "đảng ta", với những người đang cùng "đảng ta" dẫn dắt chúng ta như ông Hùng, chắc chắn vào một ngày nào đó mà "ta" chưa thể xác định, giống như chưa thể xác định bao giờ sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam sẽ hoàn tất, "cách mạng công nghệ 4.0" sẽ… thành công rực rỡ !
Trân Văn
Nguồn : VOA, 11/04/2020
Chú thích :
(5) https://www.facebook.com/lien.le.7399786/posts/2900362620078200