17 bàn tay Hội đồng Thẩm phán : Tòa án nhân dân tối cao đồng phạm với cái ác
Phạm Đình Trọng, 13/05/2020
Hơn mười hai năm đã qua từ đêm cái ác hiện hình 13/1/2008, hai cô gái Ánh Hồng và Thu Vân đang rực rỡ tuổi hai mươi bị giết man rợ ngay tại nơi làm việc, bưu điện Cầu Voi, Thủ Thừa, Long An.
Những bàn tay hai cấp tòa mù lòa giơ lên biểu quyết tử hình Hồ Duy Hải chỉ có lời nhận tội bởi bức cung. Đó là những bàn tay đồng phạm với cái ác.
Cái ác cầm dao cứa vào cổ cao ba ngấn trắng ngần cô gái hai mươi ba tuổi Ánh Hồng và vung thớt giáng xuống đầu cô gái Thu Vân hai mươi mốt tuổi.
Với những mối quan hệ tình cảm của cô gái nhan sắc mặn mà, cổ kiêu ba ngấn, lập tức nghi can nổi cộm lồ lộ hiện ra và cơ quan điều tra đã hành động kịp thời, đúng nghiệp vụ, nghi can nổi cộm bị bắt. Với những tang chứng, vật chứng còn đầy đủ nơi cái ác ra tay. Việc chứng minh tên tuổi cái ác chỉ còn một bước ngắn.
Bỗng như có quyền lực từ trên cao lệnh xuống những cảnh sát điều tra làm án, lệnh xuống cả những quan tòa xử án. Cơ quan điều tra lập tức răm rắp chuyển hướng tìm tội phạm và cơ quan tư pháp nối gót sự răm rắp đó, chấp nhận ngay bản kết luận điều tra đầy sai trái, khuất tất của cảnh sát điều tra.
Cơ quan điều tra đang tỉnh táo và quyết liệt làm đúng phận sự, đúng bài bản nghiệp vụ, đang trên con đường đi tới ánh sáng công lí bỗng mau lẹ mụ mị ngoặt sang con đường tối tăm, sai trái, mờ ám. Từ đây cuộc điều tra hoàn toàn diễn ra trong bóng tối.
Trong bóng tối, không ai nhìn thấy bàn tay mở khóa nhà tạm giam thả nghi phạm chính Nguyễn Văn Nghị, kẻ dính líu nhiều nhất, rõ nhất đến án mạng. Mở đường cho nghi phạm rõ nhất Nguyễn Văn Nghị chạy trốn biệt tăm vào hư vô, bàn tay đó cũng mở đường đưa vụ án vào khuất tất, gian dối, sai trái và tội ác.
Kẻ giết người đột phát, không có ý đồ từ trước nên hớ hênh để lại đầy rẫy dấu vết, chứng cứ. Để lại tất cả tang vật. Để lại dấu vân tay ở vật gây án. Để lại cả tinh dịch trên người cô gái mà kẻ giết người si mê.
Trong bóng tối, không ai nhìn thấy bàn tay vội vã thu lượm những tang vật gây án mang đốt phi tang. Cái thớt, con dao còn in hằn dấu vân tay kẻ giết người nhưng thớt đã thành than, dao thì biến mất. Tinh dịch kẻ giết người để lại trên người cô gái bị giết đã bị cảnh sát điều tra cố tình bỏ qua, không được xét nghiệm xác định cá thể của tinh dịch. Chứng cứ xác đáng nhất đó đã bị chôn sâu cùng thi thể cô gái xấu số.
Trong bóng tối không ai nhìn thấy bàn tay đã lén lút rút khỏi hồ sơ vụ án bản khai cung, thú nhận của nghi can chính Nguyễn Văn Nghị.
Dấu vết chính xác nhất, chứng cứ buộc tội kẻ giết người chắc chắn, đầy đủ nhất đã bị đốt tiêu hủy, đã bị chôn sâu trong lòng đất. Chứng không còn, cuộc điều tra chỉ còn biết dựa vào cung. Cung là lời khai. Bằng nhục hình, bức cung, cảnh sát điều tra đã tạo ra lời cung, tạo ra kẻ giết người là Hồ Duy Hải.
Ông Nguyễn Thanh Chấn không giết người nhưng bị bức cung. Có nguy cơ bị cảnh sát điều tra đánh chết, ông Chấn phải nhận tội giết người. Cảnh sát liền hướng dẫn cho ông Chấn động tác cầm dao đâm hình nộm sao cho hợp lí và ông Chấn phải tập đâm dòng dã ngày này sang ngày khác cả tháng trời đến thuần thục như kẻ giết người chuyên nghiệp. Lúc đó ông Chấn liền được dẫn đến hiện trường vụ án làm diễn viên, diễn cảnh giết người để quay phim, chứng minh thao tác giết người thuần thục như vậy thì không thể oan. Với Hồ Duy Hải, chỉ cần đòn dữ làm Hải phải nhiều lần nhận tội là đủ.
Hai mạng người bị giết man rợ là một vụ trọng án. Điều tra vụ trọng án man rợ với những sai phạm lớn thấy rõ sự cố tình, với cả những mờ ám, gian dối ngang nhiên để dẫn đến kết tội cho Hồ Duy Hải giết hai cô gái bưu điện Cầu Voi chỉ bằng lời cung nhận tội của Hải.
Linh hồn hai cô gái trẻ ở bưu điện Cầu Voi, Long An bị giết man rợ đêm 13/1/2008 chỉ được siêu thoát khi kẻ giết người bị chỉ mặt và bị pháp luật trừng phạt đích đáng. Thêm một người bị nghi oan, chết uổng vì cái chết oan uổng của hai cô gái trẻ là lại thêm một lần hai cô gái trẻ bưu điện Cầu Voi bị giết.
Vật chứng kẻ giết người để lại đã bị xóa sạch. Lời cung của nghi can rõ nhất cũng đã biến khỏi hồ sơ vụ án. Chỉ những cán bộ cảnh sát điều tra mới làm được những việc đó. Những cán bộ điều tra vụ án đã trở thành đồng phạm với cái ác giết hai cô gái ở bưu điện Cầu Voi, Long An.
Bất chấp những vi phạm tố tụng nghiêm trọng của cơ quan điều tra, nhắm mắt tuyên mức án tử hình, loại bỏ khỏi cuộc sống kẻ tội phạm mà cảnh sát điều tra áp đặt, hai cấp tòa mù lòa luật pháp, mù lòa công lí cũng trở thành đồng phạm với cái ác giết hai cô gái bưu điện Cầu Voi.
Bàn tay cảnh sát điều tra rút bản cung của nghi phạm chính ra khỏi hồ sơ vụ án. Bàn tay cảnh sát điều tra mở khóa nhà giam đánh tháo cho nghi phạm chính chạy trốn. Bàn tay cảnh sát điều tra phi tang những tang vật, chứng cứ cái ác để lại. Bàn tay hai cấp tòa mù lòa giơ lên biểu quyết tử hình Hồ Duy Hải chỉ có lời nhận tội bởi bức cung. Đó là những bàn tay đồng phạm với cái ác.
Không ai nhìn thấy những bàn tay đồng phạm với cái ác trong quá khứ hơn mười hai năm trước. Nhưng ngày 8/5/2020 người dân cả nước đã nhìn thấy rành rành ở công đường tòa án tối cao, nhìn thấy rành rành trên màn hình ti vi, nhìn thấy rành rành trên mặt báo mười bảy bàn tay của hội đồng thẩm phán tòa án tối cao giơ lên biểu quyết nhất trí y án bản án mù lòa pháp luật, mù lòa công lí của hai tòa cấp địa phương, giữ nguyên bản án tử hình Hồ Duy Hải. Người dân cả nước vô cùng bất an khi phải chứng kiến mười bảy bàn tay của hội đồng thẩm phán tòa án tối cao đồng phạm với cái ác.
Chỉ có hai bàn tay cái ác giết hai cô gái bưu điện Cầu Voi, Long An trong đêm tối. Nhưng cả nền tư pháp mù lòa pháp luật, mù lòa công lí với nhiều bàn tay đồng phạm đã tuyên án tử hình Hồ Duy Hải giữa ánh sáng ban ngày dưới vòm trời trong xanh.
Hôm nay cả nền tư pháp mù lòa pháp luật, mù lòa công lí tuyên án tử hình Hồ Duy Hải. Ngày mai, ngày mốt, cả nền tư pháp mù lòa pháp luật, mù lòa công lí sẽ lần lượt tuyên án tử hình từng người, từng người dân Việt Nam lương thiện và yêu nước !
Phạm Đình Trọng
(13/05/2020)
******************
Thẩm phán tối cao : Cao mà tối nên... sụp !
Trân Văn, VOA, 13/05/2020
Phản ứng dữ dội trên diện rộng của nhiều giới, kể cả đại biểu của dân chúng Việt Nam tại Quốc hội, đối với phán quyết Giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về vụ án Hồ Duy Hải chính là bằng chứng cho thấy, sự kính trọng và niềm tin vào cơ quan cao nhất của hệ thống xét xử tại Việt Nam đã sụp đổ.
Chánh án Nguyễn Hòa Bình trong phiên giám đốc thẩm Hồ Duy Hải, ngày 5/5/2020. Photo PLO
Thẩm phán Bùi Ngọc Hòa – thành viên Hội đồng Thẩm phán của Tòa án nhân dân tối cao, một trong những người tham gia phiên Giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải, vừa thay mặt cả Tòa án nhân dân tối cao lẫn Hội đồng Thẩm phán - giải thích thêm về lý do Hội đồng Thẩm phán bác kháng nghị của Viện Kiểm sát tối cao, giữ nguyên bản án chung thẩm (1).
Song những ý kiến của ông Hòa không có gì mới và quan trọng hơn, ông Hòa chỉ khẳng định Hội đồng Thẩm phán cũng như Tòa án nhân dân tối cao không sai. Tuy đang là thẩm phán của cấp cao nhất, đại diện cho cơ quan xét xử cấp cao nhất, biện minh về phán quyết bị chỉ trích kịch liệt nhất từ trước đến nay nhưng ông Hòa không phản biện.
Đã có rất nhiều người phân tích phán quyết Giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao sai như thế nào và nguy hại ra sao, trong số này có ông Nguyễn Quang Lộc, một thẩm phán kỳ cựu của Tòa án nhân dân tối cao, trước khi nghỉ hưu đã từng đảm trách vai trò Chánh Văn phòng Tòa án nhân dân tối cao một thời gian dài. Xin tham khảo nhận định của ông Lộc…
***
Về vụ án Hồ Duy Hải
Nhiều bạn bè, đồng nghiệp, học trò hỏi tôi về vụ án Hồ Duy Hải. Quả thật tôi không được nghiên cứu hồ sơ vụ án, chỉ nghe qua các luồng thông tin đa chiều nên không dám có ý kiến gì về việc kết tội đối với bị cáo Hải.
Tuy nhiên, qua theo dõi phiên tòa Giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao, tôi xin nêu một số ý kiến về thủ tục tố tụng hình sự theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015. Xin nói trước là những ý kiến của tôi không nhằm chỉ trích ai mà trên tinh thần xây dựng, thượng tôn pháp luật mà thôi.
1. Về thành phần Hội đồng Giám đốc thẩm
Điều 53 Bộ luật tố tụng hình sự quy định "Thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm" :
1/ Thẩm phán, Hội thẩm phải từ chối tham gia xét xử hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp :
...c/ Đã tham gia xét xử sơ thẩm hoặc phúc thẩm hoặc tiến hành tố tụng vụ án đó với tư cách là Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án.
Đây là quy định của Phần thứ nhất "Những quy định chung" của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, được coi như là nguyên tắc xuyên suốt quá trình giải quyết vụ án hình sự từ sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm. Như vậy người nào đã tiến hành tố tụng vụ án đó với tư cách là người tiến hành tố tụng thì phải từ chối tham gia xét xử vụ án hoặc bị thay đổi. Việc ký quyết định không kháng nghị vụ án hoặc trả lời khiếu nại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của những người tiến hành tố tụng hình sự cũng chính là đã tiến hành tố tụng vụ án.
Vì thế, tôi cho rằng ông Nguyễn Hòa Bình phải từ chối tham gia xét xử Giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải vì ông Bình đã ký quyết định không kháng nghị vụ án này với tư cách là Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.
Sở dĩ luật quy định như vậy để bảo đảm tính vô tư, khách quan, tránh áp đặt ý muốn chủ quan của người ngồi xét xử vụ án.
Ông Bình ngồi xét xử, lại là Chánh án Tòa án nhân dân tối cao chủ tọa phiên tòa làm cho người ta đặt câu hỏi về tính Khách Quan, Vô Tư của phán quyết !
2. Về thành phần triệu tập đến phiên tòa
Điều 383 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định :
...2/ Trường hợp xét thấy cần thiết hoặc có căn cứ sửa một phần bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật, Tòa án phải triệu tập người bị kết án, người bào chữa và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến kháng nghị tham gia phiên tòa giám đốc thẩm ; nếu họ vắng mặt thì phiên tòa giám đốc thẩm vẫn được tiến hành.
Rõ ràng là Hội đồng Giám đốc thẩm đã xét thấy cần thiết (chứ không phải là có căn cứ để sửa án) nên đã triệu tập người bào chữa cho bị cáo và xét không cần thiết phải triệu tập bị cáo và những người tham gia tố tụng khác ra tòa.
Theo quy định tại Điều 386 Bộ luật Tố tụng hình sự thì... "Trường hợp người bị kết án, người bào chữa, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến kháng nghị có mặt tại phiên tòa thì những người này được trình bày ý kiến về những vấn đề mà Hội đồng giám đốc thẩm yêu cầu... Kiểm sát viên, người tham gia tố tụng tại phiên tòa giám đốc thẩm tranh tụng về những vấn đề liên quan đến việc giải quyết vụ án. Chủ tọa phiên tòa phải tạo điều kiện cho Kiểm sát viên, người tham gia tố tụng trình bày hết ý kiến, tranh luận dân chủ, bình đẳng trước tòa".
Tại phiên tòa Giám đốc thẩm này, luật sư của bị cáo chỉ được trình bày ý kiến mà không có tranh tụng. Việc Hội đồng Giám đốc thẩm không cho phép luật sư tham gia đầy đủ phiên tòa rõ ràng là vi phạm pháp luật. Có lẽ Hội đồng Giám đốc thẩm sửa sai bằng việc triệu tập lại khi vị luật sư này đã buộc phải trở về thành phố Hồ Chí Minh trong tâm trạng "Bắc thang mà hỏi ông trời !". Có lẽ đây cũng là trường hợp hy hữu trong lịch sử của nền tư pháp xã hội chủ nghĩa ! Không biết có còn vụ án nào học theo không ?
3. Về kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao
Hội đồng Giám đốc thẩm cho rằng kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao trái pháp luật nên không được chấp nhận. Vậy kháng nghị đó trái pháp luật nào ? Kháng nghị khi mà Quyết định số 639/QĐ-CTN ngày 17/5/2012 của Chủ tịch nước bác đơn xin ân giảm án tử hình của Hồ Duy Hải đang có hiệu lực pháp luật ? Luật nào quy định ? Không có quy định nào về vấn đề này trong Bộ luật Tố tụng hình sự.
Thực tế thì Hồ Duy Hải không làm đơn xin ân giảm án tử hình, vậy Chủ tịch nước xét đơn của ai để ra quyết định bác đơn ?
Khi Hội đồng Giám đốc thẩm cho rằng kháng nghị trái pháp luật tức là không cần xem xét về nội dung của vụ án thế mà phiên tòa vẫn diễn ra trong ba ngày. Thông thường khi xét xử phúc thẩm hoặc giám đốc thẩm Hội đồng xét xử phải xem xét ngay đến cơ sở của trình tự tố tụng này là Kháng cáo, Kháng nghị. Một kháng cáo hoặc kháng nghị đã không hợp pháp thì không có phiên tòa.
4. Về cái được gọi là "sai sót trong tố tụng hình sự của vụ án này"
Tôi không đồng ý với cách gọi như vậy mà phải nói thẳng đó là những vi phạm nghiêm trọng quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự mới đúng bản chất của sự việc. Vậy các vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng hình sự trong vụ án có làm thay đổi nội dung, bản chất của vụ án không ?
Nội dung, bản chất của vụ án phải được các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự chứng minh bằng chứng cứ được thu thập một cách khách quan, toàn diện, đầy đủ để xác định sự thật của vụ án. Đó thuộc trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng. Đây là quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự (Điều 15, Điều 85, Điều 86 Bộ luật Tố tụng hình sự).
Rõ ràng là trong vụ án này, việc điều tra đã có quá nhiều vi phạm nghiêm trọng trình tự thủ tục tố tụng hình sự từ khám nghiệm hiện trường, thu giữ vật chứng, dấu vết, nhận dạng vật chứng, mua cái không phải là vật chứng để cố tình hợp pháp hóa vật chứng... Khi mà các cái gọi là chứng cứ được thu thập trái pháp luật, không đúng quy định của pháp luật và lại được sử dụng như là chứng cứ buộc tội thì không ổn vì đó không phải là chứng cứ. Vì thế nó không có sức thuyết phục, không đủ để chứng minh tội phạm và đương nhiên nó làm ảnh hưởng hoặc thay đổi nội dung, bản chất của vụ án.
Sẽ là một tiền lệ và nguy hiểm hơn là án lệ cho các vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng hình sự nói riêng và phát luật tố tụng nói chung. Đáng quan ngại !
5. Về cái kết của vụ án này
Theo quy định của Chương XXXVII của Bộ luật Tố tụng hình sự, "Thủ tục xem xét lại quyết định của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao", thì vẫn còn có những người sau có thể yêu cầu, kiến nghị, đề nghị xem xét lại quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao :
- Ủy ban thường vụ Quốc hội yêu cầu
- Ủy ban Tư pháp của Quốc hội kiến nghị
- Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao kiến nghị
- Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đề nghị
Tuy nhiên xem ra chỉ là một phần ngàn của tia hy vọng mà thôi. Dù sao thì cũng vẫn hy vọng cho dù là vô vọng !
Ôi ! 17 cánh tay hóa ra chập lại thành một và chỉ một mà thôi !
Sau khi ông Lộc giới thiệu nhận định vừa dẫn trên trang facebook của ông (3), rất nhiều cá nhân và diễn đàn điện tử đã giới thiệu nhận định này (3) vì hai lý do : Thứ nhất, gọn gàng, xác đáng và thứ hai, đó là nhận định của người từng là thẩm phán kỳ cựu của Tòa án nhân dân tối cao. Chỉ tiếc là chưa rõ vì sao ông Lộc tự xóa nhận định này (4)…
***
Theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014 (5), Tòa án nhân dân tối cao là cấp cao nhất của hệ thống xét xử tại Việt Nam và Hội đồng Thẩm phán là cơ quan cao nhất của Tòa án nhân dân tối cao. Hội đồng Thẩm phán không chỉ giám đốc thẩm, tái thẩm các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị mà còn đảm nhận nhiều trọng trách khác : Ban hành nghị quyết hướng dẫn các tòa án trên toàn quốc áp dụng pháp luật. Tổng kết và công bố án lệ để các tòa án trên toàn quốc nghiên cứu, áp dụng trong xét xử. Góp ý cho các dự thảo quy phạm pháp luật.
Bộ luật vừa kể qui định, Hội đồng Thẩm phán chỉ có từ 13 (tối thiểu) đến 17 thành viên (tối đa). Những thành viên này là Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, các Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Thẩm phán tối cao. Thẩm phán tối cao là ngạch cao nhất trong bốn ngạch thẩm phán (Sơ cấp – thẩm phán các tòa quận, huyện. Trung cấp – thẩm phán các tòa tỉnh, thành phố. cao cấp – thẩm phán các tòa cấp cao của khu vực. tối cao – thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao). 17 thành viên Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao vừa tham gia Giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải là toàn bộ thẩm phán hiện có của Tòa án nhân dân tối cao.
Trừ Chánh án Tòa án nhân dân tối cao được Quốc hội bầu và có nhiệm kỳ tương ứng với nhiệm kỳ Quốc hội, những thành viên còn lại của Hội đồng Thẩm phán trở thành Thẩm phán tối cao do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đề nghị Quốc hội phê chuẩn của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao (6). Bốn năm sau khi Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014 có hiệu lực, giữa năm ngoái, Quốc hội Việt Nam thông qua một… nghị quyết đặc biệt : Tạm… hoãn áp dụng yêu cầu về kinh nghiệm xét xử ở vị trí Thẩm phán cao cấp (tối thiểu năm năm) khi chọn Thẩm phán tối cao cho tới 1/2/2022.
Sở dĩ ông Nguyễn Hòa Bình, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, xin Quốc hội khóa 14 điều chỉnh lịch làm việc của Kỳ họp thứ 7 (tháng 6/2019) để thông qua một nghị quyết ngoài kế hoạch, tạm… ngưng áp dụng tiêu chuẩn về kinh nghiệm xét xử ở vị trí Thẩm phán cao cấp để có thể tiến cử các cá nhân làm Thẩm phán tối cao cho Quốc hội phê chuẩn theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân 2014 là vì thiếu người hội đủ điều kiện này để… quy hoạch làm… lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao (6) !
Tuy phủ nhận tam quyền phân lập (tạo lập sự độc lập giữa hoạt động của lập pháp, hành pháp, tư pháp) nhưng hệ thống chính trị Việt Nam vẫn dùng nhiều cách đề cao vai trò của Thẩm phán tối cao, kể cả dùng Quốc hội ban hành… nghị quyết tạm… hoãn áp dụng tiêu chuẩn về kinh nghiệm xét xử ở vị trí Thẩm phán cao cấp đối với lựa chọn – phê chuẩn Thẩm phán tối cao vì hoạt động của Hội đồng Thẩm phán nói riêng và bộ máy xét xử nói chung tác động rất lớn đến chính trị và xã hội.
Đó cũng là lý do cần phải ngẫm nghĩ, tại sao các Thẩm phán tối cao trong Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao lại "nhất trí" khi đưa ra phán quyết như đã biết lúc xem xét vụ án Hồ Duy Hải theo thủ tục Giám đốc thẩm ? Vì sao các Thẩm phán tối cao cùng chọn con đường tự hủy về mặt nghề nghiệp, khiến uy tín Hội đồng Thẩm phán nổ tung và làm uy tín Tòa án nhân dân tối cao tan nát. Vì sao "ổn định chính trị" vẫn là tiêu chí hàng đầu mà các Thẩm phán tối cao lại cùng vung tay, tạo ra thảm họa chính trị lớn đến như vậy ?
Rất khó tin khi cho đó là ngu dốt nhưng giải thích vì hèn thì cũng khó tin. Thẩm phán ngạch tối cao mà hèn thì… tư pháp xã hội chủ nghĩa là gì hỡi Trời ?
Trân Văn
Nguồn : VOA, 13/05/2020
Chú thích :
(2) https://www.facebook.com/loc.nguyenquang.9619
(3) https://www.facebook.com/nguyenvanquynh.nguyenvanquynh/posts/2784577354984172
(4) https://www.facebook.com/loc.nguyenquang.9619/posts/234860037816496
(5) https://thuvienphapluat.vn/van-ban/bo-may-hanh-chinh/Luat-to-chuc-Toa-an-nhan-dan-2014-259724.aspx
******************
Chánh án Nguyễn Hòa Bình vi phạm pháp luật
Nguyễn Ngọc Già, RFA, 13/05/2020
Vu án tử tù vô tội Hồ Duy Hải tiếp tục phơi bày những khuất lấp hơn 12 năm trước, đang được nhìn nhận rõ ràng hơn, đầy đủ hơn với rất nhiều ý kiến của dân trong nghề luật, nhà báo, nhà quan sát thời cuộc và đông đảo người dân.
Ông Nguyễn Hòa Bình phải từ chối tham gia xét xử Giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải vì ông Bình đã ký quyết định không kháng nghị vụ án này với tư cách là Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.
Giữ nguyên bản án tử hình đối với ông Hồ Duy Hải sau 3 ngày làm việc của phiên giám đốc thẩm được Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao - Nguyễn Trí Tuệ trả lời [1] phóng viên báo Pháp Luật hôm 13 tháng Năm năm 2020 : "Chúng tôi biểu quyết bằng nhận thức của mình, bằng cái tâm của mình và chịu trách nhiệm trước ý kiến của mình", buộc người dân phải tiếp tục soi xét các văn bản quy phạm pháp luật.
So với Bộ luật Tố tụng hình sự
Tại điều 8 của Bộ luật Tố tụng hình sự quy định "thường xuyên kiểm tra tính hợp pháp và sự cần thiết của những biện pháp đã áp dụng"
Hội đồng Thẩm phán gồm 17 người đã không thực hiện việc "thường xuyên" theo quy định thượng dẫn.
Chính vì không thực hiện "thường xuyên" (tức là phải luôn luôn cập nhật tình hình và tình tiết của vụ án), nên 17 ông (bà) thẩm phán chỉ căn cứ vào những tình tiết cũ bị bóp méo, phi lý, phi pháp và đầy ngờ vực có căn cứ, từ đông đảo dân trong nghề cho đến thường dân.
Song song đó, tại điều 44 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định "Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Chánh án và Phó Chánh án Tòa án", Chánh án có tất cả 14 nhiệm vụ. Tuy nhiên, không có quy định nào cho phép Chánh án trực tiếp THAM GIA XÉT XỬ. Đây là quy định vô cùng quan trọng để bảo đảm tính khách quan và công minh trong xét xử.
Vi phạm cả Luật Tổ chức Tòa án nhân dân
Luật Tổ Chức Tòa án nhân dân [2] được thông qua ngày 14/11/2014 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/06/2015.
Luật tổ chức Tòa án nhân dân gồm có 11 Chương với 98 điều "quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Tòa án nhân dân ; về Thẩm phán, Hội thẩm và các chức danh khác trong Tòa án nhân dân ; về bảo đảm hoạt động của Tòa án nhân dân". Trong đó, tại điều 27, quy định "Nhiệm vụ, quyền hạn của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao" ghi rõ Chánh án Tòa án nhân dân tối cao có tất cả 17 nhiệm vụ và quyền hạn.
Trong tất cả 17 nhiệm vụ, cũng không tìm thấy nhiệm vụ của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao được trực tiếp tham gia xét xử Giám đốc thẩm.
Như vậy, ông Nguyễn Hòa Bình với tư cách Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã vi phạm vào điều 27 Mục 2 Chương II của Luật tổ chức Tòa án nhân dân.
Kết
Căn cứ vào điều 8 và điều 44 của Bộ luật Tố tụng hình sự cùng với điều 27 của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân đủ xác định ông Nguyễn Hòa Bình trong tư cách Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, đã vi phạm pháp luật. Suy ra, quyết định giám đốc thẩm vào ngày 8/5/2020 phán quyết án tử hình đối với ông Hồ Duy Hải là hoàn toàn vô giá trị.
Yêu cầu Bộ Chính trị và Ủy ban Thường vụ quốc hội nhanh chóng phủ nhận quyết định của 17 ông (bà) thẩm phán, đình chỉ điều tra vụ án và trả tự do ông Hồ Duy Hải. Đồng thời khai trừ đảng, cách chức và khởi tố Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, vì đã vi phạm vào điều 1 trong "19 điều đảng viên không được làm" [3] theo quy định 47/QĐ-TW ban hành ngày 1 tháng Mười Một năm 2011 và vi phạm pháp luật như phân tích trên.
Nguyễn Ngọc Già
Nguồn : RFA, 13/05/2020 (nguyenngocgia's blog)
[1] https://plo.vn/phap-luat/tand-toi-cao-thong-tin-ve-vu-an-ho-duy-hai-9121...
[2] https://thuvienphapluat.vn/van-ban/bo-may-hanh-chinh/Luat-to-chuc-Toa-an...
[3] https://thukyluat.vn/vb/quy-dinh-47-qd-tw-nhung-dieu-dang-vien-khong-duo...
******************
Phán quyết 17/17 tạo ra án lệ nguy hiểm
Huy Đức, 12/05/2020
"Bản chất vụ án" mà các cấp xét xử đang căn cứ gồm nhiều bằng chứng được thu thập theo cách có nhiều vi phạm nghiêm trọng tố tụng và khá mơ hồ [Không có nhân chứng trực tiếp, không có bằng chứng trực tiếp (máu, vân tay...)]. Nhưng, quan trọng hơn, trách nhiệm chính của phiên giám đốc thẩm không phải là xem xét nội dung (bản chất vụ án) mà chủ yếu xem xét về tố tụng. Vi phạm tố tụng theo hướng bất lợi cho bị cáo (như vụ Hồ Duy Hải) thì phải hủy án, đó là nguyên tắc tối thượng.
Đừng chỉ quan tâm tới dư luận. Phiên giám đốc thẩm 17/17 đã đặt ra một án lệ cực kỳ nguy hiểm : Hội đồng thẩm phán có thể đứng trên pháp luật (tố tụng) chứ không phải tuân theo pháp luật. Rất tiếc là các câu hỏi của phóng viên đã không truy được tới tận cùng (có lẽ phải thỏa hiệp để có bài phỏng vấn độc quyền này).
Huy Đức
Nguồn : fb.osinhuyduc, 12/05/2020
PS : Rất muốn trở lại khi có thể để nói rõ hơn con đường tiến thân của ông Phó chánh án Bùi Ngọc Hòa.
------------------------
Giám đốc thẩm vụ Hồ Duy Hải : Thành viên Hội đồng thẩm phán nói gì ?
Thân Hoàng - Hoàng Điệp, Tuổi Trẻ Online, 12/05/2020
Sau bản án giám đốc thẩm vụ Hồ Duy Hải của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, có hàng loạt ý kiến cho rằng bản án không công tâm, khách quan, chủ tọa phiên tòa giữ cả 3 vai tố tụng trong vụ án, các thẩm phán biểu quyết giơ tay thì không độc lập.
Thẩm phán Bùi Ngọc Hòa - Ảnh : NAM TRẦN
Để rộng đường dư luận, Tuổi Trẻ Online đã có cuộc trao đổi với ông Bùi Ngọc Hòa, thành viên Hội đồng Thẩm phán. Ông Hòa cho rằng các thẩm phán độc lập xét xử và xem xét kỹ hồ sơ vụ án nên đồng thuận đưa ra phán quyết chứ không chịu bất kỳ áp lực nào...
Vi phạm tố tụng sao không hủy án ?
TTO : Những vi phạm mấu chốt mà dư luận quan tâm là việc thu giữ vật chứng của cơ quan điều tra, việc mua dao mua thớt để coi là hung khí gây án, từ việc đó có dẫn đến quan điểm đánh giá của cơ quan điều tra. Vậy Hội đồng Thẩm phán đánh giá thế nào để đi đến kết luận cuối cùng ?
Bùi Ngọc Hòa : Trong thực tế, không phải vụ án nào cũng thu giữ được vật chứng nhưng căn cứ các tài liệu chứng cứ như bản ảnh hiện trường, biên bản khám nghiệm hiện trường, kết luận giám định, lời khai người làm chứng, lời khai của bị cáo và các tài liệu chứng cứ khác đã thu thập được để kết luận bị cáo có phạm tội hay không.
Đối với vụ án Hồ Duy Hải, cơ quan điều tra đã căn cứ bản ảnh hiện trường, lời khai của bị cáo, những người làm chứng và yêu cầu những người trông thấy, phát hiện (con dao, thớt) mua vật đồng dạng để cho bị cáo nhận dạng và thực nghiệm điều tra nhằm xác định lời khai của bị cáo có cơ sở hay không. Việc này không vi phạm pháp luật.
Các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm và phúc thẩm không xác định con dao, cái thớt được mua này là vật chứng trong vụ án.
TTO : Hội đồng Thẩm phán cho rằng điều tra lại cũng không thay đổi bản chất vụ án nên không điều tra lại, căn cứ vào đâu để xác định như vậy, thưa ông ?
Bùi Ngọc Hòa : Quá trình xét xử giám đốc thẩm, có ý kiến thành viên Hội đồng Thẩm phán đặt vấn đề những thiếu sót, mâu thuẫn ở trong kháng nghị (như việc không thu giữ cái thớt, cái ghế ; việc chậm giám định nhóm máu) thì khi điều tra lại những thiếu sót này có khắc phục được không ?
Tại phiên xét xử, đại diện viện kiểm sát (Viện Kiểm sát) cũng cho rằng một số vấn đề sai sót không thể khắc phục được, tuy nhiên một số sai sót khác mà kháng nghị đã đề cập khi điều tra lại vẫn có thể khắc phục được.
Ví dụ việc xác định thời gian di chuyển của bị cáo từ tiệm cầm đồ về Bưu điện Cầu Voi, việc giám định thời gian chết của nạn nhân.
Hội đồng Thẩm phán đã nhận định mặc dù trong quá trình điều tra, cơ quan điều tra đã có một số thiếu sót, vi phạm thủ tục tố tụng nhưng những thiếu sót, vi phạm này không dẫn đến những sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án.
Ngoài ra, một số vấn đề kháng nghị nêu ra như có mâu thuẫn trong lời khai của chính bị cáo, mâu thuẫn giữa lời khai của bị cáo với hiện trường vụ án và các tài liệu chứng cứ khác, Hội đồng Thẩm phán nhận thấy trong quá trình điều tra các mâu thuẫn này đã được điều tra làm rõ nên không cần thiết điều tra lại.
Quang cảnh phiên tòa xét xử giám đốc thẩm vụ tử tù Hồ Duy Hải - Ảnh : TTXVN
TTO : Quyết định kháng nghị của Viện Kiểm sát bị Hội đồng xét xử cho rằng không đúng quy định pháp luật, vậy tại sao tòa vẫn mở phiên giám đốc thẩm để xem xét các nội dung kháng nghị ?
Bùi Ngọc Hòa : Theo quy định, tại phiên tòa giám đốc thẩm thì người kháng nghị có quyền bổ sung, thay đổi, rút một phần hoặc toàn bộ kháng nghị.
Trong vụ án này, tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện Kiểm sát giữ nguyên kháng nghị. Do đó, Hội đồng Thẩm phán phải xem xét toàn bộ nội dung kháng nghị.
Chính vì vậy, những nội dung kháng nghị của Viện Kiểm sát đã được các thành viên Hội đồng Thẩm phán làm rõ, từ việc Hải có mặt ở hiện trường hay không, Hải có thực hiện hành vi gây án hay không, đến những mâu thuẫn thể hiện trong hồ sơ, những vi phạm của cơ quan tố tụng cũng như tính có căn cứ, thẩm quyền kháng nghị của viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.
Sau khi thảo luận, các thành viên Hội đồng Thẩm phán đã thống nhất kháng nghị của Viện Kiểm sát không đúng pháp luật, không được quyền kháng nghị trong trường hợp này, vì vậy Hội đồng Thẩm phán đã quyết định không chấp nhận kháng nghị này. Nghĩa là dù kháng nghị có đúng thẩm quyền hay không thì vẫn phải mở phiên tòa giám đốc thẩm thì mới kết luận được việc đó.
Ở góc độ pháp lý, sau khi có quyết định bác đơn xin ân giảm án tử hình của Hồ Duy Hải, căn cứ quyết định của Chủ tịch nước, Hội đồng thi hành án tử hình tỉnh Long An mới ra quyết định thi hành án bản án này.
Sau khi có công văn của Văn phòng Chủ tịch nước về việc tạm dừng thi hành án và yêu cầu chánh án Tòa án nhân dân tối cao, viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao xem xét lại toàn diện vụ án đó xem Hồ Duy Hải oan hay không oan, Hội đồng thi hành án tỉnh Long An đã ra quyết định tạm dừng thi hành bản án đối với Hồ Duy Hải.
Như vậy, quyết định của Chủ tịch nước và quyết định thi hành án tử hình của hội đồng thi hành án là hai quyết định trong thủ tục thi hành án hình sự.
Kháng nghị của Viện Kiểm sát căn cứ công văn của Văn phòng Chủ tịch nước để ra kháng nghị là không đúng. Bởi vì các quyết định tố tụng hình sự chỉ được thay thế, hủy bỏ bằng một quyết định tố tụng hình sự khác của cấp có thẩm quyền.
Công văn của Văn phòng Chủ tịch nước là văn bản hành chính. Hơn nữa trong công văn nêu trên, ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch nước là đề nghị Viện Kiểm sát xem xét quyết định theo thẩm quyền và bảo đảm đúng quy định của pháp luật.
TTO : Thưa ông, sau công văn của Văn phòng Chủ tịch nước, nếu Viện Kiểm sát không kháng nghị thì tòa xem xét lại vụ án oan hay không oan khi nào ? Xem xét đánh giá ra sao ? Bằng cách nào ?
Bùi Ngọc Hòa : Sau khi Văn phòng Chủ tịch nước có công văn yêu cầu xem xét lại vụ án, Tòa án nhân dân tối cao đã thành lập đoàn công tác liên ngành gồm cả ngành kiểm sát và công an xem xét để đánh giá lại toàn bộ hồ sơ vụ án.
Sau khi xem xét, kể cả gặp tử tù Hồ Duy Hải, đoàn công tác báo cáo không có cơ sở để kháng nghị hủy án vì việc xét xử Hải là không oan, không sai.
Sau đó, Tòa án nhân dân tối cao đã có báo cáo gửi Chủ tịch nước và Ủy ban Thường vụ Quốc hội rằng trong vụ án này Hồ Duy Hải không oan.
TTO : Một số nội dung trong kháng nghị đã được Hội đồng xét xử kết luận có cơ sở, đó là những sai sót của cơ quan điều tra. Vậy nội dung kháng nghị đúng thì sao lại bị quy là trái pháp luật ?
Bùi Ngọc Hòa : Sai sót trong quá trình điều tra mà kháng nghị Viện Kiểm sát nêu là những vi phạm thủ tục tố tụng, nhưng như trên đã nêu, những sai sót này không làm thay đổi bản chất vụ án, nên việc hủy bản án sơ thẩm và bản án phúc thẩm để điều tra lại là không cần thiết. Còn kháng nghị của Viện Kiểm sát trong trường hợp này là trái pháp luật vì không đúng thẩm quyền.
TTO : Tại phiên xét xử, Hội đồng Thẩm phán công bố sau kháng nghị của Viện Kiểm sát, Bộ Công an lập tổ công tác xác minh xem xét lại hồ sơ vụ án. Kết quả này được Hội đồng Thẩm phán sử dụng làm tài liệu trong phiên giám đốc thẩm, việc này thuộc quy định tố tụng nào ?
Bùi Ngọc Hòa : Sau khi có kháng nghị của viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, bộ trưởng Bộ Công an thành lập tổ công tác độc lập nhằm thẩm định lại toàn bộ vụ án. Chúng tôi cho rằng việc làm này thể hiện tinh thần trách nhiệm rất cao của Bộ Công an.
Trước phiên giám đốc thẩm, Hội đồng xét xử nhận được báo cáo kết quả thẩm định nên đã mời đại diện Bộ Công an trình bày nội dung này. Chúng tôi cho rằng đây cũng là một tài liệu để xem xét tính khách quan toàn diện trong quá trình điều tra, truy tố của các cơ quan tố tụng đã thực hiện trước đó.
Trong Luật tố tụng không quy định trình tự này, nhưng đây là việc làm thể hiện trách nhiệm rất cao của Bộ Công an và Hội đồng Thẩm phán sử dụng làm tài liệu tham khảo.
TTO : Rõ ràng đây là vụ án rúng động dư luận, 12 năm chưa đi đến hồi kết, cho thấy quá nhiều vấn đề mà quá trình điều tra chưa làm thuyết phục. Ông nghĩ sao khi có ý kiến cho rằng việc buộc tội ngay cả khi chưa chứng minh được một cách thuyết phục có thể không bỏ lọt tội phạm, tránh được bồi thường nhưng sẽ tạo tiền lệ oan sai ?
Bùi Ngọc Hòa : Hội đồng giám đốc thẩm đã xem xét rất khách quan, toàn diện vụ án, kể cả chứng cứ buộc tội và gỡ tội. Hội đồng Thẩm phán nhận thấy trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, bị cáo không bị ép cung, mớm cung, nhục hình và Hồ Duy Hải cũng thừa nhận điều này.
Tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện Kiểm sát cũng khẳng định không phát hiện có dấu hiệu Hải bị ép cung, mớm cung, nhục hình. Chính vì vậy, Hội đồng Thẩm phán đánh giá lời khai nhận tội của bị cáo là tự nguyện.
Hải khai mâu thuẫn về diễn biến hành vi phạm tội thể hiện bị cáo không bị ép cung, mớm cung, vì nếu bị ép cung, mớm cung thì lời khai của bị cáo tương đối giống nhau.
Hội đồng Thẩm phán đã căn cứ các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, nghe lời trình bày của các cơ quan tiến hành tố tụng cấp sơ thẩm và phúc thẩm cũng như giải thích của các giám định viên, quan điểm của Viện Kiểm sát tối cao tại phiên tòa.
Vì vậy, Hội đồng Thẩm phán kết luận tòa cấp sơ thẩm, phúc thẩm kết án Hồ Duy Hải về hai tội "giết người" và "cướp tài sản" là không oan.
Quá trình điều tra mặc dù có thiếu sót, vi phạm như Viện Kiểm sát nêu ra trong kháng nghị nhưng không làm thay đổi bản chất vụ án. Do đó không có căn cứ chấp nhận kháng nghị đề nghị hủy án để điều tra lại.
Vụ án đã kéo dài 12 năm, mong mỏi của gia đình hai nạn nhân đòi hỏi công lý phải được thực thi. Nếu công lý không được thực thi thì không còn pháp luật.
TTO : Nghĩa là Hội đồng xét xử thấy rằng kết luận điều tra là thuyết phục, kết quả xét xử cũng thuyết phục ?
Bùi Ngọc Hòa : Đúng vậy !
Tòa nhà xảy ra vụ án mạng bỏ hoang nhiều năm - Ảnh : HOÀNG ĐIỆP
Chủ tọa "đóng 3 vai" có khách quan ?
TTO : Có nhiều ý kiến lo ngại tính khách quan của quyết định giám đốc thẩm, khi Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình thời điểm xảy ra vụ án là phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát, đến thời điểm ra quyết định không kháng nghị vụ án thì ông Bình là viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và khi xét xử giám đốc thẩm ông lại ngồi ghế chủ tọa. Một người đóng ba vai như thế thì có ra được quyết định khách quan hay không, thưa ông ?
Bùi Ngọc Hòa : Theo điều 382 Bộ luật Tố tụng hình sự quy định khi xét xử giám đốc thẩm bằng Hội đồng toàn thể thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thì do chánh án Tòa án nhân dân tối cao làm chủ tọa.
Còn theo điều 53, việc thay đổi thẩm phán, hội thẩm được quy định : Thẩm phán, hội thẩm phải từ chối tham gia xét xử hoặc bị thay đổi khi đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người giám định, đã tham gia xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, hoặc tiến hành tố tụng vụ án đó với tư cách là điều tra viên, cán bộ điều tra, kiểm sát viên, thẩm tra viên, thư ký tòa án... Hoặc có căn cứ rõ ràng khác cho rằng họ không thể vô tư khi làm nhiệm vụ.
Trong phần thủ tục phiên giám đốc thẩm, chủ tọa đã hỏi và được đại diện Viện Kiểm sát khẳng định việc triệu tập những người đến tham gia phiên tòa và thành phần Hội đồng xét xử là đúng quy định.
Bên cạnh đó đối chiếu các quy định tại điều 49, 53 thì chánh án Tòa án nhân dân tối cao không thuộc một trong các trường hợp phải từ chối hoặc bị thay đổi.
Hơn nữa vai trò chánh án là chủ tọa phiên tòa, còn việc biểu quyết, quyết định là của từng thành viên Hội đồng Thẩm phán có quan điểm độc lập, biểu quyết theo đa số, không bị phụ thuộc.
Đối với vụ án này, các thẩm phán đã được giao nghiên cứu hồ sơ trước 4 tháng và chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã quán triệt đây là vụ án được dư luận quan tâm nên phải nghiên cứu hồ sơ một cách toàn diện cả chứng cứ gỡ tội và buộc tội để có quan điểm hoàn toàn độc lập khi xét xử.
Chính vì vậy, chúng tôi cho rằng không thể nghi ngờ tính khách quan trong quyết định của hội đồng, kể cả vai trò của chủ tọa phiên tòa.
TTO : Chánh án Tòa án nhân dân tối cao thời điểm làm viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã có quyết định không kháng nghị nhưng bây giờ ngồi ghế chủ tọa phiên giám đốc thẩm thì có được coi là vô tư khách quan ?
Bùi Ngọc Hòa : Có vô tư, khách quan hay không thì phải nói theo quy định pháp luật, nghĩa là phải có căn cứ rõ ràng.
Giai đoạn ông Nguyễn Hòa Bình làm viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao có quyết định không kháng nghị là thực hiện nghĩa vụ theo quy định pháp luật, nên không thể nói đó là sự không vô tư khách quan. Quyết định không kháng nghị này là của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chứ không phải của cá nhân ông Bình.
TTO : Trong quá trình xét xử, Hội đồng Thẩm phán lấy biểu quyết các thành viên 4 nội dung quan trọng với hình thức giơ tay. Chánh án đang ngồi ghế chủ tọa thì có ảnh hưởng đến biểu quyết của các thành viên ? Có ý kiến đặt ra nếu chánh án giơ tay thì các thành viên có đưa ra quan điểm khác ?
Bùi Ngọc Hòa : Theo quy định, sau khi nghe đại diện Viện Kiểm sát trình bày quan điểm, các thành viên Hội đồng Thẩm phán thể hiện quan điểm và thảo luận.
Sau khi thảo luận thì biểu quyết những nội dung mà Viện Kiểm sát kháng nghị. Như vậy việc biểu quyết của các thành viên hội đồng là độc lập, mỗi thành viên thể hiện quan điểm và biểu quyết bằng hình thức giơ tay.
Đó là quan điểm độc lập của từng thành viên, không phụ thuộc vào cơ chế hành chính giữa cấp trên và cấp dưới. Việc biểu quyết này có thể đồng ý kháng nghị hoặc không đồng ý kháng nghị. Và trong thực tế có một số vụ án xét xử giám đốc thẩm có thành viên biểu quyết khác quan điểm của chánh án.
Cho nên nói rằng vì phụ thuộc cấp trên cấp dưới mà các thành viên miễn cưỡng giơ tay biểu quyết theo chánh án là suy diễn không có căn cứ.
Phải nói thêm rằng, các thành viên Hội đồng Thẩm phán độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.
TTO : Thời gian qua có nhiều vụ án oan như vụ ông Nguyễn Thanh Chấn, Huỳnh Văn Nén, vụ án "vườn điều". Những vụ án này quá trình điều tra, kết quả điều tra cho thấy lời khai nhận tội phù hợp với chứng cứ cơ quan điều tra thu thập và họ bị kết án. Tuy nhiên đến khi hung thủ thực sự ra đầu thú thì họ mới được minh oan. Từ những vụ án như vậy, với diễn biến vụ Hồ Duy Hải thì Hội đồng xét xử cần cẩn trọng hơn, thưa ông ?
Bùi Ngọc Hòa : Trong quá trình điều tra xét xử đúng là có những vụ án oan như vậy. Những vụ án này mặc dù bị cáo có lời khai nhận tội nhưng quá trình điều tra, truy tố, xét xử có những vi phạm nghiêm trọng về thủ tục tố tụng dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án ; có những chứng cứ gỡ tội chưa được xem xét toàn diện dẫn đến kết án oan.
Còn trong trường hợp này Hội đồng Thẩm phán đã xem xét một cách toàn diện, đánh giá tổng hợp tất cả chứng cứ buộc tội và gỡ tội. Chúng tôi cho rằng đã đủ cơ sở kết luận rằng bị cáo không oan.
TTO : Có sai sót, vi phạm tố tụng nhưng không thay đổi bản chất vụ án. Liệu cách nhìn nhận đánh giá như thế này có là tiền lệ cho việc xét xử các vụ án từ nay về sau ?
Bùi Ngọc Hòa : Cái quan trọng là đánh giá sai sót vi phạm tố tụng đó có làm thay đổi bản chất vụ án hay không. Nếu sai sót đó mà làm thay đổi hoặc dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án thì chúng tôi cho rằng đó là vi phạm nghiêm trọng tố tụng, phải hủy điều tra lại. Đó là luật quy định, chứ không phải những sai sót nào, vi phạm nào cũng dẫn đến phải hủy toàn bộ bản án để điều tra xét xử lại.
Chúng tôi nhắc lại thiếu sót đó, sai sót đó phải dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án thì mới phải hủy điều tra lại.
Thân Hoàng - Hoàng Điệp
Nguồn : Tuổi Trẻ, 12/05/2020
********************
Công Lý
Trương Huy San, 12/05/2020
[Bài này tôi post trên tường Facebook ngày 28/5/2015, nay đưa vào "notes" với mục đích lưu nhưng nếu ai có thời gian đọc thì tôi nghĩ vẫn có thể tìm thấy nhiều điều chưa cũ]
Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 có hiệu lực thi hàng ngày 01/07/2016
Dự thảo Luật Tố tụng Hình sự đang thảo luận tại Quốc hội (tháng 5/2015) đã "tiếp thu" vài nguyên tắc mà "loài người tiến bộ" đã từng áp dụng từ hàng trăm năm qua. Các đại biểu Quốc hội cũng bắt đầu nhận ra, cho dù nhu cầu chống tội phạm lớn tới đâu cũng không thể chấp nhận oan sai. Tuy nhiên, nếu không nhận thấy nguyên nhân sâu xa của oan sai thì không những không thể thiết kế một nền tư pháp có thể mang lại công lý mà trong vài trò chống tội phạm, nó còn có thể trở thành công cụ của từng băng nhóm.
Dân Trí hay Quan Trí
Không ngạc nhiên khi các tướng công an không ủng hộ quyền im lặng của bị can. Quyền ấy chắc chắn sẽ làm khó hơn cho tiến trình điều tra. Chỉ ngạc nhiên, sao các tướng - những người thực thi - lại được đặt ngồi trong cơ quan lập pháp.
Quyền không khai những điều có thể trở thành bằng chứng chống lại mình khi chưa có luật sư được người Mỹ đưa vào Hiến pháp năm 1789 (Tu chính án thứ Năm). Tướng Trịnh Xuyên cho rằng áp dụng nguyên tắc này sẽ không phù hợp với dân trí nước ta. Nói như thế thật là xúc phạm người dân Việt Nam, không lẽ sau 70 năm xây dựng chủ nghĩa xã hội, dân trí nước ta lại thua dân trí Mỹ 226 năm về trước.
Nếu Quốc hội đã "học Mỹ" khi đưa "quyền im lặng" vào luật Việt Nam chỉ xin quý vị hiểu lại cho rõ nguyên lý "nhà nước của dân". Năm 2006, khi Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An đến thăm nơi tưởng niệm Tổng thống Abraham Lincoln, tôi thấy ông đứng rất lâu trước câu nói của Lincoln : "Nhà nước của dân, do dân và vì dân". Những nhà cách mạng Mỹ không chỉ là tác giả của câu nói này mà còn đã thể chế hóa thành công nguyên tắc ấy.
Khi giành được độc lập, khi đã cầm quyền thay vì quay lưng với nhân dân như nhiều nhà cách mạng khác, ngay trong đời tổng thống thứ Nhất, các nhà lập quốc Mỹ đã đưa vào Hiến pháp 10 tu chính án ngăn chặn Quốc hội ra các đạo luật ngăn cản các quyền tự do quan trọng nhất của người dân.
Các đại biểu đến từ phía Nam - hai luật sư Trương Trọng Nghĩa và Trần Du Lịch - đã tranh luận khá thẳng thắn với các tướng công an. Nhưng rất tiếc chưa thấy hai ông chỉ ra hai nguyên tắc cơ bản để bảo vệ quyền im lặng : Nguyên tắc suy đoán vô tội và nguyên tắc một người không thể bị coi là có tội khi chưa có một bản án có hiệu lực của tòa. Vì không coi trọng hai nguyên tắc này mà nhiều người dân chỉ cần bị dân phòng bắt đã bị đối xử như tội phạm.
Camera & Nhục Hình
Nhiều đại biểu Quốc hội đưa ra sáng kiến dùng camera đặt trong phòng hỏi cung để ngăn chặn điều tra viên sử dụng nhục hình. Camera liệu có tác dụng không khi "phòng hỏi cung" nằm trong tay cơ quan điều tra ? Các vị nghĩ rằng các điều tra viên sẽ bật nó lên cho quý vị xem cách họ làm cho những người vô tội ký vào đơn nhận tội ?
Có những cuộc tra tấn được điều tra viên trực tiếp tiến hành trong phòng hỏi cung như vụ 7 công dân vô tội bị ép nhận tội giết người ở Sóc Trăng. Nhưng, không phải điều tra viên nào cũng sử dụng nhục hình thô thiển vậy.
Theo tiến sĩ Dương Thanh Biểu, nguyên Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, ngay cả con người huyền thoại Tạ Đình Đề - người bảo vệ Hồ Chí Minh thời đang còn là "Lý Thụy ở Vân Nam" - trong hai lần bị "công an ta" bắt (1975-1976 và 1985-1988), nếu không nhận tội, không khai đúng ý" của người thẩm vấn cũng bị "chuyển phòng giam khác, bị giao cho đầu gấu". Tạ Đình Đề kể với ông Biểu : "Khi nghe lệnh chuyển phòng, người tôi bủn rủn... Sang phòng giam mới, bị nhốt với bọn đầu gấu mới (tôi sẽ phải chịu đủ trò) tinh quái và độc ác" (Tạ Đình Đề - Nhà xuất bản Hội Nhà Văn 2014, trang 254).
Kinh nghiệm của ông Tạ Đình Đề không chỉ là câu chuyện của thập niên 1970s, 1980s. Khi gặp Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, bị án Hồ Duy Hải vẫn không dám kêu oan mà chỉ xin giảm án vì Ủy ban Tư pháp gặp xong rồi về còn Hải thì phải quay lại trại giam của công an Long An. Một khi hệ thống trại giam, đặc biệt là các trại tạm giam đang nằm trong tay các cơ quan điều tra thì chuyện ngăn chặn bức cung, nhục hình là vô vọng cho dù có gắn bao nhiêu camera trong phòng hỏi cung.
Độc lập giữa các cơ quan tố tụng
Không có nhà nước nào cơ quan lập pháp lại mang các vụ án ra đánh giá sai đúng trong các phiên toàn thể. Không phải tự nhiên mà tố tụng phải bao gồm nhiều định chế độc lập : điều tra, Viện Kiểm sát, TA, luật sư. Quyền giám sát tố tụng nằm ở khả năng "độc lập, chỉ tuân theo pháp luật" của các cơ quan thực thi chứ không phải là ở quyền giám sát chính trị của cơ quan lập pháp.
Điều nguy hiểm nhất hiện nay là các công tố viên và thẩm phán bị cơ quan điều tra viên "lôi vào cuộc", bị "cộng đồng trách nhiệm" ngay trong những ngày đầu. Các thủ tục tố tụng phải dựa trên chứng cứ chứ không phải là suy đoán của điều tra viên. Nếu kiểm sát viên độc lập và không quá sợ cơ quan điều tra, anh ta sẽ không phê chuẩn tạm giam một công dân nếu chứng cứ mà cơ quan điều tra đưa ra không thuyết phục.
Tòa án cũng có khuynh hướng bị lũng đoạn bởi cơ quan điều tra nên cách an toàn nhất trong công tác xét xử của họ là "án tại hồ sơ" và với những vụ phức tạp thì tòa dưới còn tham vấn tòa trên nhằm tránh án bị "cải, sửa" khi phúc thẩm để không "mất điểm thi đua".
Không phải tự nhiên mà trong suốt nhiều năm ông Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang kêu oan, Viện Kiểm sát lẫn Tòa án nhân dân tối cao đều im, dù họ không trực tiếp dùng nhục hình bức cung. Vì cả Viện Kiểm sát và TA đã "đồng lõa" với cơ quan điều tra ngay từ đầu, đứng chung xuồng ngay từ đầu, nên minh oan cho ông Chấn thì họ sẽ trở thành tội phạm.
Cũng như ông Chấn, 7 bị cáo ở Sóc Trăng được minh oan là vì kẻ thực sự gây án đã ra tự thú. Những người thực sự oan khuất chưa chắc đã nằm trong số được tòa tuyên vô tội. Không ai có thể biết chắc trong số hàng triệu "vụ án đẹp", trong số hàng triệu bộ hồ sơ án hoàn hảo, hàng triệu bị can nhận tội kia có bao nhiêu thực sự oan sai. Những kẻ gây án thực sự đang ở trong tù hay vẫn ở ngoài vòng pháp luật.
Quyền lực tuyệt đối
Trong hệ thống chính trị Việt Nam hiện nay, thật khó để nhận ra quyền lực cao nhất đang nằm ở đâu. Nhưng rõ ràng không có cơ quan nào có những quyền đáng sợ như Bộ Công an đang nắm.
Trong vụ án Năm Cam và những vụ án tướng Thành sử dụng tay chân ở Tiền Giang, người dân chỉ biết câu chuyện một băng đảng xã hội đen bị đánh tan. Ít ai biết sự lộng quyền của tướng Thành, biết cái cách thức ông ta khống chế TA và Viện Kiểm sát không khác gì Năm Cam cả.
Vì tướng Thành đã trở thành "anh hùng của nhân dân", trở thành "thần tượng của số đông", nên người ta đã không tống giam ông cho dù những điều tra viên Tiền Giang bắt bớ, chia chác theo lệnh ông đều đã phải vào tù hoặc vào nhà thương điên để tránh vành móng ngựa.
Không tính thứ bậc trong Đảng, Tòa án, Viện Kiểm sát không dễ dàng độc lập trước một Bộ có trong tay quá nhiều công cụ. "Quyền lực có khuynh hướng tha hóa, quyền lực tuyệt đối thì tha hóa tuyệt đối" (Lord Acton). Không chỉ trong hệ thống tư pháp, không có nhà nước nào nuôi dưỡng nguy cơ chính trị bằng cách tạo ra một siêu bộ nếu không muốn các chính trị gia trở thành con tin của bộ ấy.
Chưa kể sự khuynh loát của quyền lực, không ai có thể một lúc hoàn thành quá nhiều chức năng. Vậy nhưng, Bộ Công an hiện nay đang nắm trong tay vai trò điều tra, cảnh sát và cả an ninh, tình báo.
Tình báo phải là một cơ quan độc lập và chỉ nhắm vào kẻ thù bên ngoài chứ không phải nhắm cả vào bên trong (Có thể có an ninh nội địa nhưng đến khi có một nhà nước thực sự của dân thì không cần cơ quan an ninh kiểu như hiện nay). Và, ngay trong vai trò cảnh sát thì cũng nên tách ra : Cảnh sát quốc gia và cảnh sát địa phương.
Cảnh sát địa phương phải thuộc thẩm quyền của các địa phương ; quy mô và phương thức hoạt động tùy từng nơi mà tổ chức khác nhau. Không nhất thiết một huyện ngoại thành cũng có cảnh sát như một huyện ở vùng nông thôn. Những thành phố quá an ninh chỉ cần có vài ba trăm cảnh sát cho vui thay vì cũng nhiều tướng tá như nơi đầy trộm cướp.
Cảnh sát giao thông nên là một lực lượng riêng. Nếu cơ quan điều tra không cùng một mẹ với cảnh sát giao thông thì chắc sẽ mạnh tay hơn với nạn mãi lộ mà không sợ ngành tai tiếng.
Cảnh sát quốc gia thiết lập trật tự và sự thống nhất trên toàn quốc ở những vấn đề cảnh sát địa phương không với tới và nắm những lực lượng như cảnh sát cơ động, cảnh sát chống bạo động. Cảnh sát địa phương đảm trách vai trò giữ gìn trật tự và điều tra những án thuộc về trị an như cướp giật, trộm cắp, kể cả những vụ giết người thuần hình sự xảy ra trên địa bàn.
Nên lập cơ quan điều tra quốc gia để điều tra những vụ án có yếu tố băng đảng, những vụ tham nhũng và những vụ liên quan đến trách nhiệm thi hành công vụ.
Tòa ba cấp
Nên thiết lập hệ thống tòa án theo ba cấp xét xử : sơ thẩm, phúc thẩm và tòa phá án. Không tòa nào là cấp trên của tòa nào ; các cấp xét xử chỉ tuân theo pháp luật. Không thể để chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp ủy, "nằm trên tòa án". Các ứng cử viên thẩm phán phải chủ yếu nằm trong số các luật sư giỏi và uy tín nhất.
Tòa nên xét xử bằng tranh tụng : công tố buộc tội ; luật sư bào chữa ; hội thẩm nhân dân quyết định có tội hay không ; thẩm phán lượng hình nếu hội thẩm nhân dân tuyên có tội. Với thủ tục này, mỗi phiên sơ thẩm chỉ cần một thẩm phán và 5-7 hội thẩm viên. Để đảm bảo khách quan, thẩm phán có thể không cần đọc trước hồ sơ, riêng hội thẩm thì không được đọc trước hồ sơ vụ án.
Vấn đề băn khoăn nhất là luật sư. Tuy nhiên ngay cả với bị cáo không có tiền "chạy" và thuê luật sư giỏi thì tình trạng pháp lý cũng không thể xấu hơn với cách tiến hành tố tụng hiện nay. Chỉ cần yêu cầu mỗi luật sư hàng tháng phải tham gia bào chữa miễn phí một số vụ theo chỉ định của tòa. Chỉ cần cho xã hội dân sự phát triển sẽ có nhiều luật sư tình nguyện bào chữa cho người nghèo và sẽ có nhiều tổ chức hỗ trợ pháp lý cho người nghèo.
Nhà nước cũng có thể dùng một ngân khoản để trả cho luật sư trong trường hợp đặc biệt. Đây là khoản chi cho công lý chứ không phải đơn giản cho bị cáo.
Đừng sợ mất vai trò của Đảng. Một đảng tốt là một đảng đảm bảo có một hệ thống tư pháp có thể cung cấp công lý chứ không phải là một đảng khi muốn thì thọc tay vào vụ án. Các tướng lĩnh cũng không nên cố công bảo vệ đặc quyền cho công an. Quan nhất thời. Hãy nhìn gương tướng Quắc, tướng Trần Văn Thanh. Rất có thể có ngày quý vị trở thành nạn nhân của hệ thống tư pháp mà quý vị đang thiết kế.
Huy Đức
Nguồn : fb.osinhuyduc, 12/05/2020
********************
Khi người ta đồng thuận giết người
JB Nguyễn Hữu Vinh, RFA, 12/05/2020
Như vậy là bao nhiêu mơ mộng, hy vọng và những sôi sục trong dư luận xã hội Việt Nam thời gian qua đã bị dội một gáo nước lạnh khi "phiên tòa Giám đốc thẩm" vụ án Hồ Duy Hải kết thúc.
Phiên tòa Giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải ngày 08/05/2020 tại Hà Nội - Ảnh minh họa
Đây là một phiên tòa được dư luận quan tâm không chỉ vì đây là một vụ án oan đơn thuần. Bởi án oan ở đất nước này, thì đâu chỉ có một vụ, một chục hay một trăm vụ mà con số đó chắc chắn là rất lớn. Đã có đại biểu quốc hội là ông Bùi Nguyên Súy đã tính tỷ lệ án sai là 28% vậy thì với 100 trại giam trong cả nước, 4 cơ sở giáo dục bắt buộc và 3 trường giáo dưỡng (là những con số tính được) và hàng trăm nhà tạm giam, tạm giữ khắp cả nước, con số tù nhân và qua đó là nạn nhân oan sai là con số khổng lồ.
Mới đây, ngày 4/11/2019, Ủy ban Tư pháp đánh giá, chất lượng giải quyết một số vụ án chưa đáp ứng yêu cầu ; số trường hợp bị oan tăng 58,3% so với năm 2018.
Thế nhưng, chuyện oan sai cho người dân, đẩy người dân vào tù tội, oan khiên đã trở thành chuyện bình thường của bộ máy cai trị.
Đây cũng không phải là một vụ án giết người quá rùng rợn như những vụ thảm sát hàng loạt người một lúc như thường xảy ra ở Việt Nam.
Nhưng, người ta chú ý bởi tình tiết vụ án, bởi những điều ẩn giấu đằng sau vụ án đã làm những người kém hiểu biết nhất về luật pháp cũng phải chú ý vì những tình tiết hết sức vô lý đến hài hước trong cách thi hành luật pháp tại Việt Nam.
Điều người ta chú ý, là tại sao một vụ án mà suốt quá trình mười mấy năm, dư luận xã hội, báo chí cũng như nhiều người đã vạch rõ những sai trái trong tất cả mọi khâu theo luật pháp quy định. Thế nhưng, cả hệ thống đã bằng mọi cách phớt lờ, bỏ ngoài tai để cố tình tước đoạt mạng sống người dân ?
Câu chuyện vụ án Hồ Duy Hải đã kéo dài hàng chục năm, không chỉ người thân của nghi can kêu oan khắp nơi, mà báo chí, dư luận xã hội đã đặt ra những vấn đề hết sức nghiêm túc về vụ án này.
Một vụ án, mà ngay từ khi khởi tố, bắt giam, điều tra, giam giữ, xét xử… tất cả các khâu đều đã bị vạch trần rằng đã vi phạm luật pháp nghiêm trọng. Dư âm của những sai phạm này đã vang lên không chỉ một địa phương mà trong cả nước cho đến ra thế giới và Chủ tịch nước phải hoãn thi hành án tử hình để tổ chức lại Phiên xử Giám đốc thẩm.
Và người ta hy vọng rằng : Hội đồng giám đốc thẩm, Tòa án nhân dân tối cao sẽ hủy toàn bộ Bản án sơ thẩm và phúc thẩm để trả hồ sơ về cấp sơ thẩm tiến hành điều tra, xét xử lại vụ án theo thủ tục chung.
Thế nhưng không, Hội đồng xét xử đã bác toàn bộ kháng nghị giám đốc của Viện trưởng Viện Kiểm sátND tối cao, điều này đồng nghĩa với việc tiếp tục bất chấp tất cả để tước đoạt mạng sống của một thanh niên.
Mạng người là quan trọng !
Một thời kỳ dài, trong kế hoạch của cuộc xâm lăng văn hóa từ Trung Quốc, hầu hết các đài truyền hình trong cả nước đã đồng loạt chiếu phim Trung Quốc. Những bộ phim từ cổ chí kim được "bạn vàng" cho, tặng, bán… đầy rẫy cho các nhà đài tha hồ chiếu cho công chúng xem.
Đến mức, trẻ em Việt Nam có thể không biết Bà Triệu, Bà Trưng và Trần Quốc Tuấn là ai, nhưng đọc vanh vách những nhân vật trong tiểu thuyết lịch sử Trung Quốc từ Tào Tháo cho đến Lưu Bị, từ Bao Chửng cho đến Triển Chiêu…
Trong bộ phim dài tập Bao Công xử án, người ta thường xuyên nghe nói câu này : "Mạng người là quan trọng" dù cho chính ông ta đã ra lệnh chém đầu không biết bao nhiêu người.
Hơn 1000 năm trước, dù đã chém không biết bao nhiêu người, nhưng trong bất cứ vụ án nào, bao giờ Bao Công cũng bằng mọi cách tìm được chứng cứ khách quan để chứng minh tội lỗi của phạm nhân. Phạm nhân phải cúi đầu tâm phục, khẩu phục và nhận tội trước tòa thì mới bị thi hành án theo luật pháp quy định.
Hơn một ngàn năm sau, khi mà điều kiện hiện đại, đủ mọi phương thức để có thể xác định, điều tra, xét xử những vụ án dù khó khăn nhất, thì ở đất nước Việt Nam, việc "Trọng Chứng hơn trọng Cung" đã bị hủy bỏ ở nhiều vụ án.
Và để có được những bản cung theo ý đồ của cán bộ điều tra là điều không có gì khó khăn.
Biết bao nhiêu vụ ép cung, mớm cung đã xảy ra trên cả nước những năm gần đây bị bộc lộ. Biết bao vụ công dân vào đồn rồi tử vong hết sức bí ẩn thường được giải thích bằng những lý do nghe đã thấy hài hước. Nào là nạn nhân tự tử bằng dây giày, bằng dây rút quần, bằng cách treo cổ trong tư thế ngồi với dấu vết bầm tím khắp người.
Việc dùng nhục hình trong quá trình điều tra, ép cung, mớm cung bắt nhận tội đã được báo chí vạch rõ ràng, được chính các nạn nhân kể lại rành mạch sau những vụ án mà tử tù được minh oan nhờ thủ phạm thật ra nhận tội… Nhưng, tất cả những kẻ gây nên nỗi oan trái cho người dân đều bình an vô sự.
Những vụ phải đền trả hiếm hoi cho những năm tù đày của người dân, đều được lấy từ chính những đồng tiền ngân sách, nghĩa là lại móc túi người dân để đền cho việc sai trái của chính quyền đã gây ra oan khuất cho người dân.
Hầu như không một ai trong hệ thống điều tra, kiểm sát và tòa án bị sờ tới trong những vụ án oan nổi tiếng, rõ ràng và không xa xôi gì lắm.
Vậy thì tại sao không thoải mái gây oan sai.
Việc ép cung, dùng nhục hình sở dĩ được tiến hành bất cứ lúc nào, ở bất cứ ở đâu, chỉ vì tất cả đều được giao vào tay công an. Công an bắt, công an giữ, công an hỏi cung, ép cung, mớm cung và công an hoàn thiện hồ sơ theo ý mình, mặc cho sự thật ở đâu không cần biết, miễn là đạt được ý muốn của ngành công an.
Đã có biết bao tiếng nói, đề nghị, bàn bạc để nhằm hạn chế trường hợp ép cung, mớm cung và dùng nhục hình.
Nhiều người đã yêu cầu việc giam giữ tách biệt với hệ thống công an nhằm tránh việc lạm dụng nhục hình và ép cung. Nhưng công an không chịu.
Đã có nhiều ý kiến cần ghi âm, ghi hình khi hỏi cung, nhưng chẳng ai có thể biết được rằng để ra ghi âm, ghi hình của buổi hỏi cung đó, thì nạn nhân đã được "thử nghiệm" những màn tập dượt cho nhuần nhuyễn những việc công an muốn họ làm, những điều công an muốn họ nói. Nếu chưa hoặc không chịu đạt yêu cầu, thì đã có màn khủng bố nhục hình trong bóng tối, trong nơi giam giữ bởi chính công an hoặc chính các bạn tù cho đến khi đạt yêu cầu mới thôi. Câu chuyện người tử tù kể lại việc phải tập dùng dao đâm vào hình nộm hàng tháng trời cho nhuần nhuyễn để khi công an cần thì diễn cho đúng ý công an.
Vậy thì có cái gì có thể ghi âm, ghi hình khách quan được ngoài ý công an ?
Đã có nhiều ý kiến rằng, luật quy định khi hỏi cung, cần có luật sư tham gia mới có giá trị pháp luật. Nhưng công an bao giờ chấp nhận điều đó. Bởi nếu vậy thì hệ thống "Công an giỏi nhất thế giới" làm sao có kết quả điều tra tội phạm ?
Mạng người chẳng có gì quan trọng !
Câu chuyện vụ án Hồ Duy Hải đã kéo dài hàng chục năm, không chỉ người thân của nghi can kêu oan khắp nơi, mà báo chí, dư luận xã hội đã đặt ra những vấn đề hết sức nghiêm túc về vụ án này.
Bởi ngay từ đầu, vụ án đã cho thấy sự tắc trách và sự coi thường mạng sống của một con người đến mức ghê tởm của hệ thống luật pháp từ địa phương đến trung ương.
Ở đó, chính những tờ báo nhà nước đã nêu lên những điều hết sức bất hợp lý và những sai sót, những yếu kém cũng như sự quy kết để giết người một cách có chủ đích của cả hệ thống từ công an, viện kiểm sát cho đến tòa án.
Theo Tạp chí tòa án, kháng nghị của Viện Kiểm sátND tối cao chỉ ra nhiều mâu thuẫn trong các lời khai của Hồ Duy Hải.Ở đó chỉ rõ rằng các bút lục trong hồ sơ vụ án mâu thuẫn với nhau như nước với lửa mà chỉ một con người bình thường đã không thể chấp nhận kết tội người khác, chưa nói đến những người am hiểu luật pháp và những người làm công việc liên quan đến luật pháp.
Những sự vô lý từ việc không thể chỉ đích danh thủ phạm là ai, thời gian gây án, động cơ mục đích gây án là gì ? Nhân chứng vụ án không có mặt, không xác định được ai đã chứng kiến hung thủ có mặt tại nơi vụ án xảy ra. Thậm chí, những tang chứng, vật chứng đã được cơ quan công an điều tra Việt Nam tiến hành một cách hết sức hài hước và bất ngờ.
Thế rồi khi có phiên tòa Giám đốc thẩm vụ án này, cả xã hội còn có chút hy vọng rằng với bao nhiêu vô lý, vi phạm nghiêm trọng trong mọi khâu từ điều tra, kiểm sát đến tòa án mấy cấp đã qua, người ta nghĩ rằng những người cần cán cân pháp lý tối cao kia, sẽ nghĩ lại và sẽ hành xử đàng hoàng, có chút nhân tính cho việc kết án được khách quan, ít nhất cũng để nạn nhân hiểu rằng : Mọi vấn đề được sáng tỏ và nếu nạn nhân có tội thì cũng phải tâm phục, khẩu phục.
Thế nhưng, cả 17 cái đầu trên những cái cổ nung núc thịt kia, đã không hề động não, không hề biết nghe, biết nhìn và biết nghĩ… bất chấp tất cả dư luận, bất chấp tiếng nói của lương tâm và ít nhất là luật pháp để ra một phán quyết có lý, hợp tình.
Cái câu nói thường được nghe ở những phiên tòa cộng sản là : Có những sai phạm trong quá trình điều tra, xét xử… nhưng không làm thay đổi bản chất vụ án. Và thế là những cái tay giơ lên đồng thuận giết người.
Và bên ngoài tòa, một cánh tay chới với đưa lên trời như vô vọng, như một sự kêu cứu lên Trời xanh tiếng kêu oan khuất của mình để mong đòi lại chút công lý cho con mình.
Bởi người mẹ đó còn biết kêu ai, khi mà cả hệ thống đã đồng thuận giết chết con bà bằng một cái giơ tay.
Và có nghĩa là con bà sẽ chết tức tưởi, chết trong sự tủi nhục, âm thầm với bao nhiêu ấm ức không được giải tỏa. Chết trong sự nghi ngờ của xã hội rằng không rõ anh ta có tội hay không ?
Thậm chí, dư luận xã hội còn nghi ngờ rằng, anh ta chỉ là một co tốt bị đem thí mạng nhằm che giấu tội ác của một cháu con lãnh đạo.
Vậy thì mạng người chẳng có gì là quan trọng ở đây. Miễn là đạt được ý đồ của người cầm cái gọi là "Công lý".
Vì sao nên nỗi ?
Có lẽ, chưa có khi nào trong lịch sử đất nước này, mạng người được coi rẻ rúng như hiện nay, khi mà người dân có thể mất mạng bất cứ khi nào.
Có thể họ chết một mình hoặc tập thể, rất đơn giản và nhan nhản hàng ngày bởi những vụ tai nạn giao thông. Lý do là hệ thống tham nhũng đã không thể đáp ứng hạ tầng giao thông. Cảnh sát chỉ lo vơ vét và trấn lột mặc cho người dân chết cứ chết. Con số đó là hàng chục ngàn người mỗi năm, hơn cả một cuộc chiến tranh khốc liệt nhất.
Có thể họ chết đơn giản vì vào bệnh viện không đủ tiền nộp viện phí thì cứ nằm đợi chết, hoặc chết nhanh hơn khi được hệ thống y tế phân phối thuốc chữa bệnh giả.
Có thể họ chết dần dần, chết mòn bởi những món ăn độc hại trên khắp đất nước, bởi thảm họa biển, bởi những độc hại từ các nhà máy thải ra để căn bệnh ung thư được phân phối cho toàn dân.
Có thể họ chết trong các nhà giam, nhà tạm giữ của công an khi công an muốn lập thành thích chào mừng ngày sinh nhật đảng hoặc sinh nhật bác của họ.
Đủ muôn vàn cách để chết dành cho người dân.
Đó là chưa nói đến những cái chết tập thể kéo dài triền miên bởi cuộc "đấu tranh giai cấp" dẫn đến những cuộc chiến nồi da, nấu thịt. Bởi những cuộc đầu độc phe nhóm…
Những điều đó đã trở thành bình thường, chẳng có gì quan trọng. Bởi chính mạng người đã chẳng còn là điều gì quan trọng.
Sâu xa hơn, điều đó cũng có nguồn gốc của nó. Đó chính là quan niệm của người cộng sản, rằng bản chất thế giới này chẳng có gì ngoài vật chất. Theo lý thuyết cộng sản : "Vật chất có trước, tinh thần có sau" và chủ nghĩa sùng bái vật chất là tư tưởng hành động và là nền tảng cuộc sống xã hội.
Ở đó, vấn đề tâm linh, tinh thần bị tiêu diệt bằng những cuộc cách mạng cộng sản, và khi không thể tiêu diệt được thì cố tình làm cho tha hóa, trở thành tôn giáo công cụ phục vụ chủ nghĩa vô thần.
Và như vậy, thì mạng người có gì đâu là quan trọng.
Và cũng chính vì thế, người ta có thể rất đơn giản, nhẹ nhàng giơ tay biểu quyết đồng thuận giết người.
Khi mà đất nước này, dân tộc này đang được sự lãnh đạo, sự cai trị của một đảng vô thần, của chủ nghĩa cộng sản làm nền tảng tư tưởng… thì mạng người chỉ là cỏ rác mà thôi.
J.B Nguyễn Hữu Vinh
Nguồn : RFA, 12/05/2020 (nguyenhuuvinh's blog)