Mọi việc sẽ tồi tệ hơn nữa trước khi sự tốt đẹp phục hồi.
Hoa Kỳ ngày nay là một bi kịch trong đó hư cấu liên tục trở thành thực tế, sự phi lý đã trở thành trạng thái bình thường và sự khác biệt giữa dối trá và sự thật đã bị xóa nhòa. Hệ quả này là do người Mỹ đã bầu lên một tổng thống vốn căm thù sự thật, hàng ngày lên tiếng - lẫn viết trên twitter - hùng hổ tấn công các nhà báo, gọi báo chí và các phương tiện truyền thông tự do là fake news hay the enemy of the people - ngoại trừ Fox News, kênh truyền hình hoạt động như kênh tuyên truyền cho Trump.
Người Mỹ đã bầu lên một tổng thống vốn căm thù sự thật, gọi báo chí và các phương tiện truyền thông tự do là fake news hay the enemy of the people
Tường trình và phổ biến trung thực những gì đang thực sự xảy ra là nhiệm vụ xã hội cơ bản trong bất kỳ xã hội nào tự gọi mình là dân chủ và tự nhận là xã hội pháp trị. Việc Trump tấn công báo chí, quyền lực thứ tư, và truyền thông đại chúng là đàn áp quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận và đi ngược với hiến pháp Hoa Kỳ.
Với sự lãnh đạo của Trump, nhiều điều phi lý điên rồ đến mức tưởng chừng không ai dám nghĩ đến - ít nhất không từ suy nghĩ của người lãnh đạo một quốc gia dân chủ - lại thường xuyên xuất hiện và được những fan cuồng Trump ủng hộ. Rốt cuộc người Mỹ, gồm cả những người bênh và chống Trump, đều quay cuồng trong một vở kịch hỗn loạn, bi hài không hồi kết do Trump đạo diễn.
Trump rất yêu thích thuyết âm mưu. Cái tài của ông ta là biến hư cấu thành thực tế. Những người ủng hộ Trump tin tuyệt đối vào những gì ông ta nói, bất kể là dối trá hay vô lý đến mức độ nào. Đây là điều đáng sợ nhất. Các tín đồ của Trump, với vũ khí cầm tay và kho đạn dự trữ, sẽ sẵn sàng bênh vực Trump nếu ông ta thất cử vào tháng 11 sắp tới. Có thể Trump sẽ không tự nguyện từ nhiệm và sẵn sàng tuyên bố đảng Dân chủ đã gian lận. Nguy cơ bạo loạn rất có khả năng sẽ xảy ra. Kịch bản loại này không xa lạ trong nước Mỹ đương đại.
Trump tận lực khai thác thái độ thù địch cực đoan của cánh hữu Mỹ đối với đảng Dân chủ. Được Trump chống lưng, những thành phần cực đoan cánh hữu như đang múa gậy vườn hoang. Tất cả những người nào không đồng quan điểm với Trump đều bị xếp chung vào cánh tả, chủ nghĩa xã hội hay cộng sản. Chủ nghĩa McCarthy đang hồi sinh.
Lời nói bắt đầu mọi chuyện và những gì được nói ra có tác dụng theo thời gian. Do đó thuật ngữ fake news rất đáng sợ khi Trump và các cộng sự viên liên tục sử dụng thuật ngữ này. Trump dùng nó như cái mũ chụp lên đầu những ai chỉ trích mình hay để bác bỏ những sự thật không thuận lợi cho ông ta.
Joseph Goebbels, bộ trưởng Bộ giác ngộ quần chúng và Tuyên truyền phát xít Đức của Hitler, cũng đã từng sử dụng từ ngữ lugenpresse (báo chí dối trá) cho cùng mục đích.
Việc Trump liên tục lặp lại thuật ngữ fake news đã khiến nhiều người Mỹ hiện nay không còn tin vào báo chí và truyền thông, ngay cả khi họ được truyền đạt thực tế và sự thật (thí dụ những kiến thức dựa trên khoa học và nghiên cứu). Họ chọn tin vào những gì muốn nghe hơn là nhìn vào sự thật.
Điểm qua những sự kiện đã và đang xảy ra kể từ ngày Trump nhậm chức, và nếu so sánh các điều kiện xã hội, kinh tế và chính trị giữa hai giai đoạn lịch sử thế giới, người ta có thể nói rằng, trong lãnh vực tuyên truyền, Trump vượt mặt Goebbels. Trong khi các chế độ độc tài luôn phải bưng bít thông tin, Trump lại mị dân thành công ở một quốc gia dân chủ, nơi người dân có quyền tự do truy tìm sự thật và đánh giá thông tin.
Đối với Trump, cái được gọi là sự thật luôn có một sự thật khác thay thế (alternative truth). Do đó, chiến lược sẽ là tung thuyết âm mưu (conspirancy theories). Cáo buộc, cáo buộc và cáo buộc. Thế nào cũng có người tin. Một khi thông tin đã được tung ra, dù là nhảm nhí, sự nghi ngờ ít nhiều vẫn còn đó. Phải có lửa mới có khói. Người ta không thể xóa sạch tất cả. Trump và các cộng sự viên biết rất rõ điều này khi tấn công đối lập, báo chí và truyền thông.
Trong thời gian gần đây Trump đề cập đến Obamagate. Chuyện này khiến người ta liên tưởng đến Watergate, vụ tai tiếng năm 1974 với Richard Nixon là chính phạm. Trump quả quyết Obama cũng giống như vậy. Tham nhũng. Hình sự. Bất tài.
Giữa đại dịch Corona, Hoa Kỳ đang tiến dần đến cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 3 tháng 11. Trump càng sốt ruột khi cuộc thăm dò cho biết mình đang mất dần thế thượng phong so với Biden, và ngay tại các tiểu bang giao động, Trump cũng không còn có thể kiểm soát các cử tri lớn tuổi vốn đã giúp ông ta thắng cử năm 2016. Sự chủ quan, thiếu hiểu biết và ngoan cố của Trump trước đại dịch đã khiến nước Mỹ dẫn đầu thế giới về số lượng người chết và bị nhiễm virus. Vì vậy, Obamagate phải là vật tế thần. Nó sẽ giúp Trump thoát tội tắc trách và thắng cử nhiệm kỳ mới. Nhất cử lưỡng tiện !
Khi người đàn ông quyền lực nhất thế giới nói về điều gì đó nhiều lần, cuối cùng nó cũng sẽ trở thành sự thật đối với nhiều người. Trump có thói quen thổi còi gọi chó. Nếu báo chí là fake news, truyền thông là the enemy of the people, WHO là tội đồ vì để đại dịch lan ra khắp thế giới, thì tiếng nói của tổng thống là hiệu lệnh cần phải lắng nghe.
Mặc dù hoàn toàn vô căn cứ và vu khống, những quả quyết của Trump về Obamagate khiến lòng hận thù và sự kỳ thị ngày càng công khai gia tăng trong xã hội Mỹ. Tấn công Obama là cố tình triệt hạ cái gai bị cho là đã thách đố sự thống trị của người da trắng thượng đẳng : tổng thống người da đen.
Từ đây đến ngày bầu cử, chắc hẳn sẽ còn nhiều trò chính trị bẩn thỉu. Mọi việc sẽ tồi tệ hơn nữa trước khi sự tốt đẹp phục hồi. Đó là sự toàn vẹn của nền dân chủ và linh hồn của nước Mỹ.
Hoàng Thủy Ngữ
(30/05/2020)