"Chiến lược" mới trong đợt dịch Covid-19 tái bùng phát ở Việt Nam
Cao Nguyên, RFA, 10/08/2020
Vào sáng ngày 9/08/2020, Tiến sĩ Trần Đắc Phu - chuyên gia về dịch tễ của Việt Nam phát biểu trong cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19 rằng : "Chúng ta đã kiểm soát, khống chế được ổ dịch ở Đà Nẵng và tâm dịch ở Bệnh viện Đà Nẵng, hạn chế được lây lan".
Nhân viên y tế mặc đồ bảo hộ và người dân địa phương vừa về từ Đà Nẵng đang chờ xét nghiệm Covid-19 ở Hà Nội hôm 10/08/2020 - Reuters
Ông Phu cũng khẳng định công tác chống dịch ở Đà Nẵng vừa qua đã được thực hiện rất quyết liệt, toàn diện và hiệu quả.
Dịch Covid-19 bùng phát trở lại tại Việt Nam từ cuối tháng 7 vừa qua, sau gần 100 ngày không có người chết và ca lây nhiễm Covid-19 nào trong cộng đồng. Dù trong đợt mới bùng phát này, Việt Nam đã có 14 ca tử vong tính đến ngày 10/08 ; nhưng cơ quan chức năng không tiến hành giãn cách toàn xã hội như đợt đầu tiên.
Trong lần dịch tái bùng phát ở Đà Nẵng đợt này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo, yêu cầu ngay từ đầu là không làm thái quá, không ngăn sông cấm chợ, không cách ly xã hội toàn quốc như đợt dịch hồi tháng Ba năm nay.
Chính sách chống dịch hợp lý, nhưng…
Giáo sư ngành Sinh học đang nghiên cứu tại một trường đại học ở Hàn Quốc tên H, cho rằng có thể nền kinh tế Việt Nam đã bắt đầu "thấm đòn" sau khi lockdown một cách cực đoan hồi tháng Ba nên khi tái bùng dịch lần này, Chính phủ phải thật cẩn trọng trong các chính sách phong toả, ngăn chặn lây lan :
"Bây giờ, vẫn chưa có một cái đánh giá toàn diện nào về thiệt hại kinh tế của đợt lockdown lần thứ nhất. Nhưng mà có vẻ là Chính phủ đã nhận ra được rằng lần trước khi họ lockdown một cách cực đoan như vậy thì đã ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế, có nghĩa là nó để lại một hậu quả rất lớn. Họ phải rút kinh nghiệm từ lần trước nên bây giờ họ sẽ lockdown cục bộ từng địa phương, từng tuyến đường hoặc là từng thành phố bị bùng dịch".
Chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành từ trong nước cho rằng lần này, Chính phủ đã đạt dược những thành quả ban đầu trong việc khống chế, không để dịch lây lan diện rộng. Hơn nữa, bây giờ cũng không thể phong toả toàn xã hội như lần trước vì nền kinh tế, đặc biệt là các ngành dịch vụ du lịch đang chịu thiệt hại nặng nề :
"Theo thông tin của Nhà nước nghĩ rằng việc lây lan đã được khống chế ở những nơi dịch nổ ra. Như vậy, Nhà nước không cần phải cách ly những nơi khác, vì chưa thấy có khả năng bị nhiễm ở những nơi khác.
Tình hình du lịch nghỉ dưỡng mới vừa chớm nở trở lại thì bị vấn đề ở Đà Nẵng làm cho chết hết. Thành ra, từ Đà Nẵng cho đến Phú Yên, Khánh Hòa, du lịch của Việt Nam bị ảnh hưởng rất nặng. Khi mà du lịch bị ảnh hưởng thì vấn đề tiêu dùng cũng sẽ bị ảnh hưởng".
Chỉ hiệu quả khi áp dụng ở Việt Nam
Ông Thành đánh giá cho đến thời điểm hiện tại, các biện pháp chống dịch quyết liệt của Chính phủ khá thành công :
"Cho đến nay thì Chính phủ và các bộ ngành liên quan làm việc tương đối tốt. Các nơi cũng đã cố gắng hết sức. Nhân dân cũng hết sức hợp tác với Chính phủ, không có vấn đề mất trật tự trong xã hội. Cho nên mong rằng việc kiềm chế được sự phát triển của dịch này sẽ được tốt".
Một nhân viên dân phòng đeo khẩu trang đứng canh bên ngoài một thôn bị phong tỏa ở Hà Nội vì có bệnh nhân nhiễm Covid-19 hôm 4/08/2020 Reuters
Tiến sĩ H, cũng cho rằng, nếu chỉ tách riêng việc ngăn chặn dịch bệnh lây lan khắp cả nước thì Việt Nam đã làm khá hiệu quả. Tuy nhiên, bà H, nhấn mạnh các biện pháp chống dịch này chỉ áp dụng được cho tình hình ở Việt Nam, nơi mà công dân không quen với các quyền tự do :
"Phải nói thật may mắn là nhờ chế độ Cộng sản cho nên mọi người không quen với tự do. Khi mà người ta đã không quen với tự do thì cái việc lockdown không ảnh hưởng nặng nề về mặt tâm lý. Còn đối với những người ở Mỹ hoặc ở Hàn Quốc, nếu lockdown như vậy thì hậu quả về sang chấn tâm lý nó rất nặng nề.
Mà mình từ xưa đến nay đâu có tự do gì đâu mà cảm thấy bị mất tự do. Vì đã quen rồi cho nên mình nghĩ với tình hình như vậy thì việc lockdown như thế thì cũng hợp lý.
Đối với những người chẳng hạn như ở Việt Nam, họ không quen với tự do thì cái việc lockdown khống chế như thế thì vẫn tồn tại được, miễn là tồn tại, chứ không phải là sinh sống".
Dù Thủ tướng đã tuyên bố không được "ngăn sông cấm chợ", tuy nhiên, đến sáng 10/08, ông Huỳnh Đức Thơ, Chủ tịch Đà Nẵng, cho biết "Do việc phòng dịch ở chợ tương đối phức tạp nên ông đã yêu cầu Sở Công thương tính toán tìm cách để người dân 2, 3 ngày mới được đi chợ một lần".
Năng lực xét nghiệm của Việt Nam còn nhiều hạn chế
Cũng theo chỉ đạo của Thủ tướng, ngoài việc nhanh chóng khoanh vùng, truy vết những người nhiễm bệnh và cách ly nghiêm ngặt tại các ổ dịch, thì việc mở rộng xét nghiệm nhanh, chính xác là chìa khóa ngăn chặn dịch lây lan.
Về mặt chuyên môn, Tiến sĩ H, cho rằng việc xét nghiệm không đơn giản chỉ là mua máy móc, thiết bị là có thể tiến hành ngay được. Phải có hệ thống xét nghiệm đảm bảo an toàn nghiêm ngặt từ đầu vào cho tới khâu xử lý rác thải, nếu không nguy cơ bùng dịch từ các cơ sở xét nghiệm là rất có khả năng :
"Năng lực xét nghiệm mà nói thì cái kỹ thuật PCR không phải là một kỹ thuật mới. Nếu như những người đã tốt nghiệp đại học ngành Y sinh rồi, khi được đào tạo tầm 6 tháng thì họ sẽ tiến hành xét nghiệm được. Và lực lượng này ở Việt Nam không ít.
Tuy nhiên, về mặt cơ sở vật chất mà nói thì ở những vùng như Đà Nẵng hoặc ở các địa phương thì chưa có các cơ sở đạt chuẩn an toàn về virus. Các mẫu mẫu xét nghiệm virus đòi hỏi tiêu chuẩn an toàn rất cao. Chứ nó không chỉ đơn giản là bạn lấy máu, rồi sau đó đó đem xét nghiệm PCR. Nó không đơn giản như thế.
Bạn phải đảm bảo có một hệ thống xử lý, từ khâu lấy mẫu phải xử lý như thế nào để nó không bị lây nhiễm sang đối tượng tiến hành xét nghiệm trực tiếp. Rồi sau khi dùng xong thì bạn phải phải xử lý hệ thống rác thải như thế nào để không bị ảnh hưởng ra môi trường, và không bị bùng dịch ra xung quanh.
Cái tiêu chuẩn an toàn đấy không phải nhiều phòng thí nghiệm ở khu vực như miền Trung có thể đáp ứng được. Ở các các thành phố lớn như Hà Nội với Thành phố Hồ Chí Minh thì có thể tiến hành xét nghiệm được".
Theo thông tin từ trang web của Bộ Y tế, đến ngày 8/08/2020, cả nước đã thực hiện đã xét nghiệm được hơn 537.000 mẫu.
Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết sẽ tiến hành xét nghiệm cho tất cả những người từ Đà Nẵng về, con số này lên đến hơn 96.000 người. Ông Chung kêu gọi các "mạnh thường quân" có thể đóng góp các bộ kit test xét nghiệm PCR cho các cơ sở y tế tại Hà Nội.
Dự đoán tình hình sắp tới
Theo chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành, hiện giờ còn khá sớm để đánh giá được mức độ thiệt hại về mặt kinh tế do đại dịch Covid-19 gây ra ở Việt Nam. Theo ông, khi mà Việt Nam đã tuyên bố đã kiểm soát được ổ dịch ở Đà Nẵng thì Chính phủ cũng phải tìm các giải pháp hỗ trợ người dân :
"Những nơi nào bị ảnh hưởng phải có những biện pháp giúp đỡ cho những người dân ở đấy. Nơi nào thiếu lương thực, bị cách ly thì phải có phương thức để cung cấp lương thực. Nơi nào bị đình trệ công việc thì phải suy nghĩ tới vấn đề là giúp đỡ cho những gia đình mất công mất việc, để không ảnh hưởng quá nặng nề".
Ở khía cạnh y tế, giáo sư ngành sinh học dự báo sẽ còn rất lâu Việt Nam mới có được vắc-xin. Vậy nên, thời gian tới người dân nên tập cách "chung sống" với con virus này. Đồng thời phải chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh bệnh dịch :
"Bất kỳ loại sinh vật nào khi mới xuất hiện thì nó rất hung hăng, bởi vì nó có nhu cầu phát tán đồng loại của mình đi chỗ khác để tồn tại trong cộng đồng. Bây giờ, cũng không phải là giai đoạn đầu hung hăng đó nữa mà mình đã bắt đầu thích nghi rồi.
Bởi vì bây giờ chưa có dấu hiệu của vắc-xin, cũng phải chờ đến 1, 2 năm. Mà nếu có thì nó cũng chưa đến lượt Việt Nam. Với tình hình bây giờ thì mình phải chấp nhận sống chung với virus này thôi".
Vào chiều ngày 10 tháng 8, thành phố Đông Hà, thuộc tỉnh Quảng Trị bị cách ly toàn thành phố trong vòng 15 ngày. Lệnh được đưa ra sau khi thành phố này ghi nhận có 4 trường hợp dương tính với Covid-19 và hằng trăm ca có tiếp xúc gần với những trường hợp này.
Cao Nguyên
Nguồn : RFA, 10/08/2020
***********************
Cần tuyên truyền cho dân hiểu thay vì chăm chăm phạt cho dân sợ
Diệp Chi, VNTB, 10/08/2020
Việt Nam đã có số ca tử vong vì nhiễm Covid-19 từ môi trường bệnh viện Đà Nẵng hồi cuối tháng 7 vừa qua, đến nay đã ở mức 2 con số.
Công an xử phạt hành chính nhiều trường hợp tung tin thất thiệt về Covid-19. Ảnh : Công an Lào Cai.
Chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh nhanh chóng ban hành quyết định để phòng dịch Covid lây lan, kể từ ngày 5/8/2020, nếu người dân ra đường không đeo khẩu trang sẽ bị xử phạt. Trong mùa dịch Covid-19, quyết định này được coi là bảo vệ sức khỏe cho chính cá nhân, gia đình, xã hội. Một số người dân cho rằng, với việc xử phạt người không đeo khẩu trang nơi công cộng, sẽ có tính răn đe cao đối với một nhóm người còn chủ quan, lơ là trong công tác phòng chống dịch Covid-19. Song, một số người dân khác lại cho rằng, nên có khoảng thời gian dài hơn một tí trong việc tuyên truyền, sau đó sẽ phạt. Bởi không phải ai cũng biết đầy đủ thông tin về lệnh phạt được ban bố đầy bất ngờ ấy.
"Mình thấy trong thời buổi dịch đang bùng phát diễn biến phức tạp trên thế giới và Việt Nam, quyết định của thành phố về việc đeo khẩu trang là rất tốt. Đeo khẩu trang ở nơi công cộng nhìn chung thấy cũng không bất tiện lắm. Mình có nhiều sự lựa chọn mà như khẩu trang y tế, khẩu trang vải, rồi khẩu trang vải kháng khuẩn này nọ. Mặc dù mình biết lúc trước thành phố có tuyên truyền cách đeo khẩu trang ở các bảng quảng cáo trên những con đường, nhưng theo mình quan sát thì có người vẫn không đeo, có người đeo cũng không chính xác", anh Phi, một cư dân sinh sống ở Sài Gòn chia sẻ.
"Cũng có thấy trên mạng người ta nói phải đeo khẩu trang, không đeo phạt ba trăm ngàn đồng. Giờ dịch ghê quá, mình phải đeo thôi. Mình phải đeo vì lo bảo vệ bản thân của mình. Đôi lúc ngồi cũng thấy ngộp, mà cũng phải đeo thôi, chứ mình đâu biết người nào bệnh người nào không bệnh đâu", bà Huyền, một người bán hàng rong chia sẻ.
Tuy ủng hộ hành động của chính quyền trong việc đề nghị người dân đeo khẩu trang ở những nơi công cộng, song theo anh Phi, chính quyền cũng không nên làm quá gắt trong việc phạt tiền, bởi nếu người dân thực sự không biết đến lệnh ấy, thì việc xử phạt họ sẽ thành oan khuất.
"Nên tuyên truyền trên phương tiện đại chúng như là truyền hình hoặc là báo chí. Nhưng mà cũng có người lo chạy kiếm miếng cơm mưu sinh qua ngày, lo cho con ăn học đã mệt mỏi rồi, thời gian đâu mà coi truyền hình với đọc báo. Theo mình những khu phố họp dân phố thì cũng nên nhắc nhở người dân, hoặc là truyền tay nhau để mà nhắc nhở. Nếu ai đó biết rồi mà vẫn làm trái thì khi đó mình sẽ phạt. Mình sẽ phạt làm gương. Chứ với mấy trường hợp biết, không chấp hành, đã vậy còn cãi lại như trên báo đăng, không phạt đúng là không được ". Một luật gia nhận xét.
Đồng ý một điều rằng nếu không phạt người dân có khi sẽ không sợ, công tác phòng chống dịch sẽ thêm một phần khó. Đồng tiền lại liền khúc ruột, thay vì tốn mấy trăm ngàn cho công việc đóng tiền phạt, người dân bỏ mấy chục ngàn ra mua hộp khẩu trang y tế sẽ nhẹ nhàng hơn. Song, cũng không nên lấy lý do đó mà lạm dụng cho việc phạt.
Bởi có lẽ, nhiều người dân cũng biết đến dịch bệnh đang diễn ra, biết được số người nhiễm tăng theo ngày, số ca tử vong vì bệnh Covid-19 cộng với bệnh nền. Chính vì thế, đa số sẽ tự giác đeo khẩu trang.
Còn một số ít, nếu không đeo, chưa hẳn là họ hoàn toàn không chấp hành quy định của Nhà nước ; có thể vì một lý do đặc biệt nào đó (như việc đeo khẩu trang sẽ làm họ khó thở, không biết quy định từ ngày 5.8 phải đeo khẩu trang nơi công cộng, có vấn đề về trí nhớ…), chứ không phải những trường hợp vì lý do nào đó mà "cãi chày cãi cối". Thay vì phạt, với những trường hợp đặc biệt, dù ở thời gian nào đi chăng nữa, có lẽ cơ quan chính quyền cũng nên nhắc nhở bởi quy định gì chăng nữa, thì đó vẫn cần có tình người.
Diệp Chi
Nguồn : VNTB, 10/08/2020