Hai Dự thảo "Báo cáo chính trị" và "Tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng nhiệm kỳ Đại hội XII", gọi ngắn là "Xây dựng, chỉnh đốn đảng", dành cho Đại hội đảng XIII vào đầu tháng Giêng năm 2021, đã bộc lộ bản tính tham quyền cố vị và tư duy giáo điều, chậm tiến và lạc hậu của lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng.
Phiên họp thứ nhất Tiểu ban văn kiện Đại hội 13 của Đảng 07/01/2019 - Ảnh minh họa
Hội đồng Lý luận trung ương đã bỏ ra ra ít nhất 3 năm để soạn thảo 4 Văn kiện, được ông Nguyễn Phú Trọng, Trưởng tiểu ban Văn kiện, tự khoe là "văn bia, còn để lại đời sau". Ông Trọng còn là Trưởng tiểu ban Nhân sự để chọn các Ủy viên trung ương khóa XIII.
Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát biểu tại phiên họp thứ 4 Hội đồng Lý luận Trung ương ngày 23/12/2017. (Ảnh : VOV)
Chủ tịch Hội đồng 44 thành viên hiện nay là Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Thắng, Bí thư trung ương Đảng khóa XII, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Hội đồng Lý luận trung ương được quy định là "cơ quan tư vấn cho Ban Chấp hành trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về các vấn đề lý luận chính trị, làm cơ sở cho việc hoạch định, hoàn thiện, phát triển đường lối, chính sách của Đảng, về những chương trình, đề tài khoa học cấp nhà nước về lý luận chính trị, phục vụ trực tiếp công tác lãnh đạo của Đảng" (1).
Nhưng Bộ Chính trị, dù chỉ có 17 người do ông Nguyễn Phú Trọng đứng đầu, đã nhiều lần họp thảo luận và chấp thuận các văn kiện trước khi cho phép phổ biến lấy ý kiến.
Bốn văn kiện, được được phổ biên thu ý kiến từ 20/10 đến 10/11/2020, gồm :
1) Dự thảo Báo cáo chính trị tại Đại hội XIII của Đảng.
2) Dự thảo Báo cáo tổng kết thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2011 - 2020, xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030.
3) Dự thảo Báo cáo đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 và phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025.
4) Dự thảo Báo cáo tổng kết công tác xây dựng Đảng và thi hành Điều lệ Đảng nhiệm kỳ Đại hội XII.
Nhưng, kinh nghiệm quá khứ đã chứng minh, việc lấy ý kiến nhân dân chỉ là hình thức dân chủ giả hiệu, vì đảng không bao giờ chấp nhận những ý kiến trái chiều, chưa nói đến chống lại quan điểm bảo thủ và giáo điều của Hội đồng Lý luận trung ương và Bộ Chính trị.
Bài viết này đặt trọng phân tích về hai văn kiện quan trọng là Báo cáo chính trị và Xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Trước hết, ông Nguyễn Phú Trọng đã đặt cái cầy trước con trâu khi khẳng định :
"Tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta là kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội ; kiên định đường lối đổi mới của Đảng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đây là vấn đề có ý nghĩa sống còn đối với chế độ ta, là nền tảng vững chắc của Đảng ta, không cho phép ai được ngả nghiêng, dao động" (2).
Khăng khăng như thế vì ông Trọng, người cầm quyền độc tài và độc tôn về tư tưởng, đã buộc người dân phải chấp nhận chủ nghĩa cộng sản dù muốn hay không.
Vì vậy mà Hội đồng Lý luận trung ương đã khẳng định phải : "Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh... Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội ; kiên định đường lối đổi mới của Đảng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa".
Báo cáo Chính trị còn viết : "Khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta là phù hợp với thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thời đại ; khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam".
Nhưng thế nào là "thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thời đại" ? Định nghĩa mơ hồ "cả vú lấp miệng em" này không mảy may phản ảnh một Nhà nước Việt Nam cho phép người dân có tự do tư tưởng, tự do ngôn luận và tự do báo chí, không những thế mà còn tiếp tục phủ nhận các quyền tự do lập hội, tự do nghiệp đoàn và tư do biểu tình đã được quy định trong Hiến pháp như Điều 25 đã ghi : "Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định".
Do đó, khi Đảng tự khoác cho mình cái áo "lãnh đạo đúng đắn" là tự "vạch áo cho người xem lưng" để phơi ra cái mặt trái của chế độ, vì hơn 30 năm qua, từ khi có Đổi mới năm 1986, đã không thực hiện được lời hứa làm cho "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".
Vậy mà Báo cáo chính trị vẫn tiếp tục ba hoa rằng : "Nhìn lại 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội… Đất nước chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay".
Vậy những tệ nạn sau đây, không "của Đảng, do Đảng và vì Đảng" đã tạo ra thì ai vào đây ?
Tư tưởng xuống dốc
Đứng đầu và quan trọng nhất là vấn đề "suy thoái tư tưởng" trong cán bộ, đảng viên. Báo cáo Chính trị viết :
"Một bộ phận cán bộ, đảng viên phai nhạt lý tưởng, giảm sút ý chí, ngại khó, ngại khổ, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa".
"Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, chủ nghĩa cá nhân, "lợi ích nhóm", bệnh lãng phí, vô cảm, bệnh thành tích ở một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi".
"Một bộ phận cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững vàng, còn hoài nghi, mơ hồ về mục tiêu, lý tưởng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ; một số ít hoang mang, dao động, mất lòng tin ; cá biệt còn phủ nhận chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng".
"Một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa tiên phong, gương mẫu ; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ vẫn còn diễn biến phức tạp. Tự phê bình và phê bình ở nhiều nơi còn hình thức. Thực hiện trách nhiệm nêu gương, nhất là của người đứng đầu chưa lan toả sâu rộng".
Xây dựng - phát triển Đảng hụt hơi
"Vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm ; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cá nhân chủ nghĩa, cơ hội, thực dụng, bè phái, gây mất đoàn kết nội bộ, chưa nêu cao ý thức và trách nhiệm trước nhân dân".
"Tự phê bình và phê bình ở không ít nơi còn hình thức ; tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm còn diễn ra ở nhiều nơi ; một bộ phận cán bộ, đảng viên thiếu tự giác nhận khuyết điểm và trách nhiệm của mình đối với nhiệm vụ được giao. Giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên còn thụ động, hiệu quả thấp".
"Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của một số tổ chức cơ sở đảng còn thấp, nhất là việc tổ chức thực hiện nghị quyết và khả năng phát hiện, đề ra chủ trương, biện pháp lãnh đạo giải quyết các vấn đề phát sinh ở cơ sở".
"Công tác xây dựng, phát triển tổ chức đảng, đảng viên trong các doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước còn lúng túng, hạn chế ; công tác phát triển đảng ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, nơi có đông đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo còn nhiều khó khăn. Sinh hoạt chi bộ ở nhiều nơi vẫn còn hình thức, sinh hoạt chuyên đề chưa được coi trọng, tính chiến đấu trong tự phê bình và phê bình còn yếu".
"Việc thi hành kỷ luật đảng ở một số nơi chưa nghiêm, còn hiện tượng nể nang, né tránh, ngại va chạm. Giải quyết khiếu nại, tố cáo còn chậm, có nơi còn né tránh".
Tham nhũng vẫn thăng hoa
"Công tác phòng, chống tham nhũng ở một số địa phương, bộ, ngành chưa có sự chuyển biến rõ rệt. Việc phát hiện, xử lý tham nhũng, lãng phí vẫn còn hạn chế ; tự kiểm tra, tự phát hiện và xử lý tham nhũng, lãng phí trong nội bộ cơ quan, đơn vị vẫn là khâu yếu ; tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực trong khu vực hành chính, dịch vụ công chưa được đẩy lùi".
"Thể chế về quản lý kinh tế - xã hội góp phần phòng, chống tham nhũng, lãng phí còn nhiều bất cập ; cơ chế kiểm soát quyền lực đối với tổ chức và người có chức vụ, quyền hạn chưa đủ mạnh ; việc kiểm soát tài sản, thu nhập chưa chặt chẽ. Tham nhũng trên một số lĩnh vực, địa bàn vẫn còn nghiêm trọng, phức tạp, với biểu hiện ngày càng tinh vi, gây bức xúc trong xã hội".
"Công tác phòng, chống lãng phí chưa được chú trọng đúng mức ; quy định và chế tài xử lý đối với tổ chức, cá nhân khi để xảy ra lãng phí chưa đầy đủ, đồng bộ. Tham nhũng vẫn là một trong những nguy cơ đe doạ sự tồn vong của Đảng và chế độ".
Bốn nguy cơ
Thêm vào đó, một lần nữa Đảng nhìn nhận : "Bốn nguy cơ mà Đảng đã chỉ ra vẫn còn tồn tại, có mặt gay gắt hơn".
Từ năm 2017 rằng Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng báo động : "Bốn nguy cơ mà Đảng ta đã chỉ ra vẫn tồn tại, nhất là :
1. Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với các nước trong khu vực và trên thế giới ;
2. Nguy cơ "diễn biến hòa bình" của thế lực thù địch nhằm chống phá Đảng, Nhà nước, chế độ ta ;
3. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức ;
4 Tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí và tệ nạn xã hội vẫn còn có những diễn biến phức tạp" (3).
An ninh – Biển Đông
Bước sang lĩnh vực an ninh, vẹn toàn lãnh thổ, cà hai văn kiện Báo cáo chính trị và Xây dựng, chỉnh đốn Đảng đều nhìn nhận : "Tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo diễn ra căng thẳng, phức tạp, quyết liệt hơn. Hòa bình, ổn định, tự do, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không trên Biển Đông đứng trước thách thức lớn, tiềm ẩn nguy cơ xung đột. ASEAN có vai trò quan trọng trong duy trì hòa bình, ổn định, thúc đẩy hợp tác khu vực nhưng cũng đứng trước nhiều khó khăn".
Nhưng có nước nào trong khu vực đã và đang tranh chấp gay gắt và đe dọa trực tiếp Việt Nam ở Biển Đông bằng nước đàn anh Trung Quốc mà Đảng cộng sản Việt Nam vẫn oang oang cái mồm tung hô "vừa là đồng chí vừa là anh em" ?
Văn kiện đảng đã không dám động đến lỗ chân lông Bắc Kinh để chỉ đích danh, mà chỉ dám hô hoán khơi khơi để lừa dân với tuyên bố ba phải : "Kiên quyết, kiên trì đấu tranh, làm thất bại mọi âm mưu, hành động can thiệp của các thế lực thù địch vào công việc nội bộ, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quốc gia và ổn định chính trị đất nước. Tiếp tục thúc đẩy giải quyết các vấn đề an ninh, an toàn hàng hải, hàng không trên biển trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982".
Cũng với giọng điệu mơ hồ, chung chung, văn kiện đảng còn phô trương rằng : "Củng cố quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị và toàn dân, trong đó Quân đội nhân dân và Công an nhân dân là nòng cốt. Kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động chống phá Việt Nam của các thế lực thù địch".
Ngoài ra, đảng còn phải đối phó với những tệ nạn khác như :
"Tình trạng gia tăng tội phạm, tệ nạn, tiêu cực, mâu thuẫn xã hội... chậm được khắc phục, gây bức xúc trong dư luận nhân dân. Giảm nghèo chưa bền vững".
"Công tác quản lý, bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng còn hạn chế".
"Công tác đấu tranh phản bác, ngăn chặn các thông tin xấu độc, quan điểm sai trái, thù địch có lúc, có nơi còn bị động, thiếu sắc bén, tính chiến đấu chưa cao ; công tác nắm bắt dư luận trước những sự kiện, tình huống bất ngờ còn chưa kịp thời".
Tái cơ cấu kinh tế
Bước qua lĩnh vực kinh tế, văn kiện đảng tái khẳng định tiếp tục "thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa", những "còn nhiều vướng mắc, bất cập chưa được tháo gỡ".
Bởi vì, Đảng nhìn nhận :
"Công nghiệp vẫn chủ yếu gia công, lắp ráp, giá trị gia tăng không cao ; công nghiệp hỗ trợ phát triển chậm, tỉ lệ nội địa hóa thấp, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu hiệu quả còn hạn chế ; tốc độ tăng trưởng nông nghiệp chậm lại ; chất lượng nhiều dịch vụ thấp. Nhiều doanh nghiệp nhà nước thực hiện tái cơ cấu và đổi mới cơ chế quản trị còn chậm ; thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước còn gặp vướng mắc cả về thể chế và tổ chức thực hiện ; hiệu quả sản xuất, kinh doanh còn thấp ; tình trạng nợ, thua lỗ, lãng phí còn lớn".
"Một số chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong Chiến lược 2011 - 2020 và việc tạo nền tảng để đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại chưa đạt được mục tiêu đề ra".
Vì vậy, Đảng cộng sản Việt Nam đã cam kết "tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại toàn diện nền kinh tế", theo thứ tự ưu tiên : "Cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả đầu tư. Cơ cấu lại, phát triển lành mạnh các loại thị trường, nhất là thị trường các yếu tố sản xuất để huy động, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực. Cơ cấu lại thị trường tài chính - tiền tệ đáp ứng yêu cầu huy động và sử dụng vốn có hiệu quả. Cơ cấu lại thu, chi ngân sách nhà nước, bảo đảm an toàn nợ công. Cơ cấu lại thị trường bất động sản, đất đai, tài nguyên để đất, tài nguyên được sử dụng hợp lý, tiết kiệm, có hiệu quả cao".
Thêm vào đó, cũng sẽ tái cơ cấu : "Các ngành công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ theo hướng tập trung phát triển các lĩnh vực, các sản phẩm có tiềm năng, lợi thế, công nghệ cao, giá trị gia tăng cao, sức cạnh tranh cao trong hội nhập quốc tế. Cơ cấu lại hệ thống doanh nghiệp, phát triển lực lượng doanh nghiệp Việt Nam lớn mạnh, tăng cường gắn kết giữa doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp trong nước. Cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, tập trung vào những lĩnh vực then chốt, quan trọng".
Như vậy, xem ra sau 10 năm cầm quyền, Tổng bí thư, Chủ nước Nguyễn Phú Trọng và toàn thể Ban lãnh đạo 2 Khóa đảng XI và XII, kể cả Quân đội và lực lượng Công an vẫn còn nhiều vướng mắc chưa khắc phục được, không khác gì đám Gà mắc dây thun.
Phạm Trần
(22/10/2020)
(1) Quyết định số 28-QĐ/TW, ngày 25/7/2016
(2) Bài viết "Chuẩn bị và tiến hành thật tốt Đại hội XIII của Đảng, đưa đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới", 31/08/2020
(3) Phát biểu tại Đại hội Cựu chiến binh Việt Nam tại Hà Nội ngày 14/12/2017