Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

20/10/2020

Thảm kịch Việt Nam : Đảng ăn mừng Đại hội, Dân chống lũ một mình

Trân Văn - Hải Yến - , Lan Anh

Tượng đài khô ráo – Dân tình ngụp lặn

Hải Yến, Thoibao.de, 20/10/2020

128 người chết và mất tích, miền Trung lại đón áp thấp nhiệt đới có thể mạnh thành bão, báo tuổi trẻ đưa tin tối ngày 19/10.

chong2

Phía dưới là những căn nhà ngập tới nóc ở Quảng Bình, dân kêu cứu tuyệt vọng trong đêm không có lời đáp. Bên trên là ảnh căn nhà sử dụng 80 mét khối gỗ của ông Chi Cục trưởng Kiểm lâm tỉnh Quảng trị được báo chí cho rằng nguồn gốc gỗ hoàn toàn hợp pháp xây bằng nguồn tiền dành dụm nhiều năm của gia đình ông

Ở Quảng Bình, nước lớn đến nỗi tàu thuyền của làng biển đi sâu được vào trong đất liền để cứu dân. Hàng ngàn người dân bị cô lập trong đói rét trên các nóc nhà.

Ở Hà tĩnh, phương án phá đập tràn của hồ Kẻ Gỗ đã được đưa ra. Hiện hồ Kẻ Gỗ đang xả 1.000 m3/s, nếu phá đập tràn thì sẽ xả trên 4.100 m3/s, Hà tĩnh chắc chắn sẽ chìm trong biển nước.

Từ ngày 15/10 đến chiều 19/10, tại các tỉnh từ Hà Tĩnh – Quảng Trị đã làm 166.782 nhà dân bị ngập. Ba tỉnh này cũng phải sơ tán khẩn cấp 28.938 hộ/90.967 người dân, 461.627 con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi.

Về giao thông, 13 tuyến quốc lộ và nhiều tuyến đường giao thông địa phương bị ngập, sạt lở, hư hỏng tại các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị. Hiện tại, ngập lụt tiếp tục chia cắt tại 3 điểm trên quốc lộ 1 thuộc tỉnh Quảng Bình và 1 vị trí trên đường Hồ Chí Minh, nhiều tuyến đường nội tỉnh đang ngập lụt, chia cắt.

Từ ngày 6 đến 19/10 đã có 102 người chết, hiện vẫn còn 26 người đang mất tích.

Các quân nhân bị núi lở vùi xác đều đã tìm thấy, nhưng 15 công nhân ở thủy điện Rào Trăng 3 vẫn chưa tìm thấy xác, bên quân đội có lẽ đã buông tay, Facebook Đặng Dung nhận xét :

"Vậy là 22 quân nhân của đoàn kinh tế quốc phòng 337 đã lấy được xác. Trước đó 13 sĩ quan và cán bộ bị chết ở trạm kiểm lâm 67 cũng đã tìm thấy và mang về truy điệu ở Huế.

Riêng 15 công nhân ở Rào Trăng dù thiệt mạng trước nhưng hiện vẫn còn nằm dưới đống đất đá nơi đồi núi. Hai công nhân chung nhóm đã mang được xác ra là do may mắn không bị vùi lấp.

Gia đình 15 công nhân này chắc buồn lắm vì con em họ đến nay vẫn chưa được về nhà. Gặp đại nạn như nhau nhưng mỗi người lại có một số phận khác nhau dù đã chết".

Lũ đặc biệt lớn trên sông Kiến Giang (Lệ Thủy – Quảng Bình) vượt mức lũ lịch sử năm 1979. Thêm nhiều người chết, mất tích do lũ.

Nước lũ cuồn cuộn đổ về nhấn chìm tỉnh Quảng Bình trong đêm hàng ngàn ngôi nhà ngập sâu hơn 3 mét, nhiều ngôi nhà chìm tới nóc. Mất điện, đêm tối như mực, khắp nơi tiếng người dân thất thanh kêu cứu. Cả Quảng Bình một đêm thức trắng để chống chọi với cơn đại hồng thủy chưa từng thấy trong lịch sử lũ lụt của tỉnh này.

chong3

Nước lũ dâng cao khắp nơi ở Quảng bình

"12g đêm rạng sáng 19/10, bắt đầu nước cao lên, 4 chân giường được kê lên bằng 4 bình ga, nước lại dâng lên nữa thì bắc ghế lên ngồi", một người dân được cứu vào sáng hôm sau kể lại.

Rất nhiều người quy tội cho việc phá rừng lấy gỗ và cám cảnh cho những đại hội đầy hoa và chương trình múa hát hoành tráng với chi phí hàng trăm tỷ đồng cho mỗi tỉnh trong khi người dân không có chiếc áo phao để mặc trong cơn lũ dữ.

Nhắn với ông bí thư Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân, nhà báo Nguyễn Tiến Tường viết trên Facebook của mình :

"Bí thư Nhân đừng quên rằng người nhập cư chiếm quá nửa dân Sài Gòn, đa phần đến từ miền trung. Đêm qua nước về, người miền trung xé mái nhà mò mẫm tìm đường sống, tiếng kêu cứu dậy đất trời. Cả một khúc ruột miền trung mòm mọp trong nước bạc, triệu triệu người đều hoảng loạn.

Ngay tại Sài Gòn, người gốc quê cũng không thể nào ngủ được, mắt cay xè nuốt lệ cầu trời. Ngoài van lơn ông trời ra, không biết làm gì nữa cả !

Bí thư nhân tặng hoa cho Tạ Minh Tâm, Đàm Vĩnh Hưng vui bề hát xướng, ông có nghĩ đến dân không ?

Thành phố nghĩa tình của bí thư Nhân là như vậy sao ?

Ở một quốc gia :

– Nhà tướng lĩnh biên phòng, cán bộ kiểm lâm nhiều gỗ là bình thường

– Quan chức khoe dinh thự gỗ, nhà vườn gỗ là bình thường

– Những ông sư trọc đầu ngồi nói chuyện nhân quả trước một chiếc bàn làm từ cây cổ thụ là bình thường

– Liên hoan văn nghệ song trùng với nỗi đau đồng bào là bình thường

Đó là một quốc gia khủng hoảng đạo đức trầm trọng !

Cho dù đây chưa phải lúc chỉ trích, thì cũng không phải là lúc phô bày những điều bình thường rất dị thường ấy ra khắp nơi như vậy.

Sự cuồng nộ của thiên nhiên chưa chắc đã lớn bằng sự cuồng nộ ẩn chứa trong lòng người đâu !" - ông Nguyễn Tiến Tường viết trong giọng văn đầy chua xót.

Facebook Nguyễn Đại đưa lên Facebook ảnh chụp một văn bản của tỉnh Lạng sơn, cho thấy chi phí tổ chức Đại hội Đảng các cấp tỉnh Lạng Sơn là hơn 86 tỷ đồng và đưa ra bản tính toán rằng :

"Cứ cho bằng nhau đi, mỗi tỉnh chi phí 86 tỷ :

63 (tỉnh thành) nhân với (x) 86 tỷ bằng (=) 5.400 tỷ (năm ngàn bốn trăm tỷ). Đó là số tiền chi cho các Đại hội Đảng cả nước mà thực tế có thể lớn hơn rất nhiều vì Lạng sơn là một tỉnh nhỏ dân số ít.

Một đảng phái chính trị lấy 5.400 tỷ tiền thuế của người dân ra xài cho đại hội của đảng mình. Còn nhân dân thì gồng mình cứu trợ lũ lụt cho nhau !". Ông Nguyễn Đại đưa ra nhận định về con số chi phí tổ chức đại hội khủng khiếp của Đảng cộng sản lấy từ ngân sách.

Nhà báo Hà Phan khiến mọi người ngạc nhiên vì cứ đổ tội cho lâm tặc. Lâu nay người ta cứ đổ "rừng cơ bản bị phá xong" là do bọn lâm tặc và người dân làm nương rẫy. Nhưng chúng ta đã lầm, xin hãy đọc con số này :

Thống kê của Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn), chỉ trong hơn 5 năm từ năm 2012 /2017, diện tích rừng tự nhiên đã bị mất do chặt phá rừng trái pháp luật mất chiếm 11%, 89% còn lại do chuyển mục đích sử dụng rừng tại những dự án được duyệt.

Thế đấy ! Rừng tự nhiên bị mất gần 90% là do những dự án được duyệt và thủy điện chiếm phần không nhỏ.

Như nơi xảy thảm họa ở Rào Trăng 3 đã cướp đi sinh mạng 3 công nhân và 13 CBCS khác bị nạn đang tìm kiếm hai ngày nay thì 200 ha rừng của Khu bảo tồn thiên nhiên Phong Điền phải " chuyển đổi mục đích" nhường chỗ cho Rào Trăng 3 và 3 thủy điện khác. Chưa kể mở đường đi vào !

Tàn phá thiên nhiên thì rừng núi nổi giận không có gì lạ, chỉ đau đớn một điều là người gánh chịu thường không phải kẻ duyệt dự án !" nhà báo Hà Phan nhận định.

chong4

Tối 18/10, bí thư Nguyễn Thiện Nhân tặng hoa cho các nghệ sĩ Tạ Minh Tâm và Đàm Vĩnh Hưng tham gia chương trình nghệ thuật đặc biệt chào mừng thành công Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI nhiệm kỳ 2020/2025.

Nhà báo Đoàn Hồng Lê kể :

"Một chuyến đi quay, tôi phỏng vấn 4 vị cựu quan chức tại nhà, thì phòng khách cả 4 vị đều đặt những bộ bàn ghế gỗ cẩm lai gỗ hương to nặng nề vật vã màu vàng ệch chình ình như muốn lấy sự giàu có đè bẹp khách.

Không bao giờ tôi chọn khuôn hình phỏng vấn dùng hậu cảnh là những chiếc ghế này, vì tầm vóc thấp bé và màu da đen của người chủ ngồi lọt thỏm trong đó nhìn cực kỳ phản cảm.

Cũng chuyến đó, đến ngôi nhà rông của một làng Bana ở Kon Tum thì nhà rông đúc xi măng lợp tôn, hỏi già làng sao lạ thế, già làng nói gỗ đâu còn mà làm".

Trận lũ ghi vào lịch sử

Theo Văn phòng Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn Quảng Bình và Đài Khí tượng thủy văn Quảng Bình, lũ trên sông Kiến Giang tại Lệ Thủy đã vượt mức báo động 3 rất cao và vượt mức lũ lịch sử năm 1979.

Trên mạng xã hội, nhiều người dân ở Lệ Thủy đã kêu cứu, chờ đợi lực lượng cứu hộ trong đêm. Một người tên Hiền Trần chia sẻ : "Mấy chục năm chưa hề thấy nước lên nhanh như lần này, và giờ nước còn lên cao nữa. Chỉ mong trời nhanh sáng".

Theo đó, nhiều nhà dù được xây cao ráo nhưng cũng chìm trong lũ. Có những vùng thấp như Tân Hóa – Quảng Bình đã ngập tận 6 mét. Theo cập nhật của bà Jang Kều, người sáng lập ra dự án Nhà chống lũ, khu vực này các hộ đều có nhà phao nên 100% người dân an toàn về tính mạng.

Nhà báo Dương Phong, trú tại Đồng Hới, Quảng Bình cập nhật : "Lũ vẫn còn lên khủng khiếp. Bất an vì mưa lũ đã xô đổ mọi kỷ lục lịch sử, không chỉ đổ xô vài cm mà cả mét rồi mét rưỡi. Cả đêm tiếng dân kêu giữa trời mưa nước lạnh".

Trong đêm 17/10 rạng sáng 18/10, nhiều hộ ở khu vực Đông Hà, Quảng Trị cũng bị ngập nặng và cô lập. Người dân đã lên mạng kêu cứu trong vô vọng. Nhiều gia đình có trẻ con, người già và người bệnh bị mắc kẹt, không có xuồng hay cano trong tình trạng nước vẫn tiếp tục lên cao.

chong05

Văn bản ngày 01/04/2020, của UBND tỉnh Lạng sơn gửi Bộ Tài chính đề nghị duyệt chi kinh phí tổ chức đại hội Đảng các cấp với tổng chi phí là 86.522.000.000 đ – tám sáu tỷ năm trăm hai hai triệu đồng

Lũ lụt miền Trung năm 2020 được xem được xem là một đợt lũ lụt lịch sử mới, được đặt mức báo động IV, thuộc về cấp bậc thiên tai nguy hiểm nhất của Việt Nam.

Đợt bão lũ lụt này bắt đầu từ đêm ngày 06, rạng sáng ngày 07/10/2020, tập trung chủ yếu ở các tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế của Bắc Trung Bộ, một phần Nam Trung Bộ gồm Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên.

Thiên tai hay nhân tai ?

Trước thảm họa sạc lở đất, ông Trần Quốc Thành, Giám đốc sở Khoa học và công nghệ Nghệ An đã cảnh báo "Thủy điện cóc" là nguyên nhân cho tình trạng này.

Báo Lao Động trích ý kiến của ông Thành, thủy điện "cóc" là dạng dự án thủy điện có công suất nhỏ. Dạng dự án này được nhiều doanh nghiệp lao vào làm vì suất đầu tư vừa phải, thu hồi vốn nhanh, lợi nhuận lớn.

Tuy nhiên, theo ông Thành, nếu đầu tư thủy điện "cóc" ở khu vực miền Trung nhất là Bắc Trung bộ thì lợi bất cập hại. Bởi đây là khu vực có địa hình độ dốc lớn, sông ngắn lại là nơi tập trung vào nhiều Khu bảo tồn thiên nhiên, địa chất ở vùng này phần lớn thuộc nhóm đất dễ sạt lở.

Về tác hại của loại dự án thủy điện "cóc", ông Trần Quốc Thành đánh giá, việc đầu tư ở đây vừa góp phần phá rừng hợp pháp lại ở nơi đầu nguồn là chính. Hơn nữa, lại góp phần gây ngập lụt và thiếu nước ở hạ du. Vì mùa khô hạ du cần nước thì thủy điện lại tích, mùa lụt hạ du thừa nước thì lại xả vì dung tích thấp không thể tích.

Nhà báo Bạch Hoàn bình luận trên Facebook cá nhân rằng :

"Xin đừng nói rằng thảm họa đang xảy ra ở miền Trung là thiên tai. Nó không phải chỉ là thiên tai. Xin hãy gọi đúng tên là nhân tai.

Thiên nhiên nổi giận. Thiên nhiên đòi nợ. Thiên nhiên đòi con người trả giá.

Những gì đang xảy ra hôm nay là bởi chúng ta. Những người dân miền Trung khốn khổ đang phải giành giật sự sống trong cơn lũ dữ là bởi chúng ta.

Là bởi rất nhiều người trong đó có tôi. Chính tôi đã góp phần để xảy ra thảm họa này.

Tôi đã nhiều lần im lặng, phớt lờ, lướt qua trước những cánh rừng bị tàn phá, những quả đồi bị cạo trọc. Tôi đã không phẫn nộ trước tình trạng quan lại sai nha, khắp nơi khắp chốn chở gỗ về nhà, biến những khoảnh rừng thành biệt thự, biệt phủ, lâu đài. Tôi đã thờ ơ khi những kẻ phá rừng, tận diệt thiên nhiên, thách thức cả đất trời không phải trả giá.

Thế cho nên, nước lũ tràn về, lẽ ra tàn phá một, thì nay sức phá hủy có thể thành mười.

Chính tôi, tôi đã không quyết tâm phản đối đến cùng khi người ta đổ cả núi tiền – tiền mồ hôi và tiền nước mắt, tiền xương máu và tiền linh hồn – để xây những tượng đài, khắp nơi khắp chốn, nơi này trăm tỉ, nơi kia ngàn tỉ.

Đất nước của những tượng đài. Tượng đài càng lớn thì phận dân càng nhỏ. Tượng đài càng cao thì lưng dân càng còng.

Để rồi, cứ mỗi lần thiên nhiên nổi giận, cứ mỗi lần thiên nhiên đòi trả giá, những người dân thấp cổ bé họng chỉ biết xót xa cho đời dân, phận lính. Để rồi cảm xúc tiếp theo là phẫn nộ, phẫn nộ vì tiền đầu tư cho cơ sở vật chất phục vụ sơ tán, cứu dân, tiền cho cứu hộ cứu nạn được bao nhiêu mà thương đau nối tiếp thương đau, mất mát trùm lên mất mát ?

Tượng đài vẫn cứ cao. Biệt phủ, đền đài vẫn cứ lớn. Cơn nước cứ dâng lên. Chỉ có phận người dần chìm xuống, vùng vẫy trong nhân tai. Và rồi bây giờ lại bất lực, không biết bao giờ mới tìm ra lối thoát…" Nhà báo Bạch Hoàn nêu quan điểm.

chong06

Nguyên thứ trưởng Bộ Tài nguyên môi trường Đặng Hùng Võ ngồi trong nhà riêng với bộ sa lông gỗ quý chạm rồng có giá hàng tỷ đồng

Trên Facebook cá nhân, nhà báo Vũ Kim Hạnh chia sẻ :

"Cả đêm đọc những mẫu tin kêu cứu và cả (ít oi) những tin nhắn trả lời là chưa cứu được, hãy chờ trời sáng… Không thể không nghĩ đến những ngôi nhà toàn bằng gỗ quí, cột kèo, ghế bàn, tủ kệ".

"Lệnh đóng cửa rừng ban hành từ tháng 7/2016 mà không được thực thi ? Vì sao ? Vì sản phẩm gỗ rừng tự nhiên vẫn cứ được ưa dùng và được tự nhiên bán buôn khắp các tỉnh, còn xuất khẩu tự do sang nước bạn ( ?). Và thủy điện vẫn cứ được cấp giấy phép. Rào Trăng là một cảnh báo quá bi thảm, đau thương liệu có đủ sức nặng để có biện pháp tức thì ngăn thảm họa ? Thiên tai và nhân tai, thứ tai họa nào lớn hơn. Thảm họa kinh hoàng không chừa ai. Mà phá rừng, đắp đập, chỉ một số người ký, một số người làm và hưởng lợi", bà đặt câu hỏi.

Hải Yến (tổng hợp)

Nguồn : Thoibao.de, 20/10/2020

*************************

Thiên tai và h thng tham tàn

Trân Văn, VOA, 20/10/2020

Nhiu triu ngườ min Trung Vit Nam li on mình gánh chu hu qu ca mưa bão. Thit hi v nhân mng, tài sn do lũ lt, st l trong ba tun va qua khiến thiên h li ni gin vi thđin nhưng s gin dy dường như chưđ và hoàn toàn chưđúng ! Thđin ch là phn ni ca thm ha, thm nn

chong1

Hình : Trích xut t Tuoitre.vn

***

Hai v st l lưu vc Rào Trăng (huyn Phong Đin, tnh Tha Thiê Huếđã bày ra s vô tâm ca h thng chính tr, h thng công quyn t trung ương đếđa phương :Tuy Vin Khoa hĐa cht và Khoáng sđã kho sát, đã cnh báo rng Phong Đin là khu vc có nhiđt gãy, vt liu b ri, hđn, liên kết kém, đa hình dc, nguy cơ trượt lđt s din ra khi có mưa và ct xđ làđường, ly mt bng xây dng nhà khiến mt cân bng(3),… nhưng gii hu trách t trung ương đếđa phương vn chia nhau cp giy phéđu tư vào lưu vc Rào Trăng bn công trình thđin (A Lin B1, A Lin B2, Rào Trăng 3, Rào Trăng 4) !

Ri cũng vì không thèm bn tâđến cnh báo ca các chuyên gia, không lưu tâm phòng ng chun bng phó nên sau khi st l xy ra  công trình xây dng Thđin Rào Trăng 3, đi din các cơ quantìm kiếm - cu nn t trung ương đếđa phương mi dt nhau vào hin trường tai nn xem xét và 13 người tr thành nn nhân ca v st l th hai...

Rào Trăng 3 không phi là công trình thy điđu tiên và càng không phi công trình thđin cui cùng sinh ha ! Xây dng các công trình thđin va và nhđã tr thành phong trào ti Vit Nam vào thp niên 2000. Năm 2013, sau khi oán thán v thđin vang vng khp nơi, Quc hi Vit Nam mi cy ban Khoa hc - Công ngh - Môi trường ca Quc hi thm tra các công trình thđin...

Sau khi thm tra, y ban va k nhđnh, vic qun lý cht lượng, an toàn ti các công trình thđin, đc bit là các công trình thđin va và nh tin nhiu ri ro khó lường :Khong 30% đp chn nước chưđược kiđnh, 66% đp chn nước chưđược duyt phương án bo v, 55% chđp chưa có phương án phòng chng lt bão và… 160 dán thc hin t 2006 đến 2012 đã hy dit 19.792 héc ta rng (2).

Áp lc t dân chúng đã buc chính ph Vit Nam tiến hành "rà soát quy hoch thđin" và loi b 424 dán, không đưa vào quy hoch 172 "v trí tim năng", tm dng có thi hn 136 dán, tiếp tđánh giá 158 dán khác. Cho đến 2014, Vit Nam vn còn 815 dán thđin phc v công cu"công nghip hóa theo kiu rút ngn, gn vi hiđi hóa và phát trin kinh tế th trường theo đnh hướng xã hi ch nghĩa".

 thđiy, gii hu trách ti Vit Nam bđu thú nhn, nhng dán thđin là nguyên nhân tăng thêm đói nghèo, đy người thiu s lún sâu vào bn cùng. Chưa k, mùa khô, cđin ln nướ nhiu khu vc cùng thiếu. Hn hán có xu hướng năm sau nghiêm trng hơn năm trước. Ma mưa, x lũ vô ti v làm hàng trăm người mt mng, phá hy nhiu khu dân cư, rung vườn, khiến hu qu thiên tai thêm trm trng (3).

Tuy nhiên do thđiđã mc lên như nm, oán thán tiếp tc gia tăng. Tháng 3 năm 2017, Th tướng Vit Nam yêu cu gia tăng kim soát quy hoch, đu tư, xây dng, vn hành các công trình thy đin. B Công thương được yêu cu phi cương quyết loi b các dán, công trình thđin không hiu qu, không an toàn, nh hưởng bt li ti dòng chy, môi trường vàđi sng dân chúng.

Ngoài ra B Công thương phi cùng vi B Tài nguyê Môi trường hoàn thin quy trình vn hành các h chđ va bđm hiu qu pháđin, vđáng nhu cu s dng nướ khu vc h du trong mùa khô, ct - gim lũ và các táđng tiêu cc trong mùa mưa. B Nông nghi Phát trin nông thôn thìđược yêu cu buc chđu tư các dán thđin trng rng thay thế ngay lp tc (4) vìđến lúđó, din tích rng được trng đ thay thế ch chng 3,7%.

Song ti tháng 7 năm 2017, ti mt hi tho do Hip hi Năng lượng Vit Nam t chc, gn như toàn b chính quyn 33 đa phương có tim năng (núi, rng) khăng khăng xin thc hin thêm các dán thđin va và nh, còn B Công thương công khai tán thành (5). H thng chính tr, h thng công quyn t trung ương đếđa phương li chia nhau cp giy phéđu tư như trường hp bn nhà máy thđi lưu vc Rào Trăng.

Vì sao ? Ông Trn Quc Thành, Giáđc S Khoa h Công ngh tnh Ngh An, va gii thích :Nhiu doanh nghip lao vào dán thđi"cóc" (thđin có công sut nh) vì suđu tư va phi, thu hi vn nhanh, li nhun ln. Ging như nhiu chuyên gia đã tng lên tiếng cnh báo trong nhiu năm, ông Thành khng đnh :Đó là "li bt cp hi" vìđa hình min Trung cóđ dc ln, sông ngn, đa cht phn ln thuc nhóm d st lĐu tư vào thđi"cóc" là mt kiu phá rng hp pháp, ch yếu là rng đu ngun, góp phn gây ngp lt và thiếu nướ h du vì mùa khô, h du cn nước thì thđin li tích, mùa lt h du tha nước thì li x vì dung tích thp không th tích(6).

Vô tâm không phi do vô tình. Vô tâm vì tham và s tham lam vđđếđnh ca tàn nhn, bt k tính mng, tài sn cđng loi, tương lai ca quc gia, va ph biến trong toàn h thng nên không có cá nhân nào b xem là có ti, phi trng phđ làm gương.

Chng riêng người Vi min Trung, người Vi nhiu vùng, min kháđã cũng nhưđang tiếp tc khn kh mi khi mưa bão vì lũ lt, st l, hn hán Năm 2017, Vit Nam công b kết qu mt cuc kho sát mà theo đó, riêng mười tnh  vùng núi phía Bc có 10.266 đđim có th xy ra st l bt k lúc nào, 2.110 đim mà nguy cơđt chuđược nhđnh là"rt ln" thm chíc bit ln"…

Trước mđ thm khc càng lúc càng cao ca thiên tai, h thng chính tr, h thng công quyn Vit Nam thường gii thích đó là h qu ca biếđi khí hu, thi tiết d thường nhưng các chuyên gia ca nhiu lĩnh v c trong ln ngoài Vit Nam khng đnh không phi, chính xác là không hoàn toàn như thế !

Ti hi tho v lũ quét và st l do y ban Dân tc ca Quc hi Vit Nam t chc hi tháng 10 năm 2017, ông Shinro Abe – mt chuyên gia cao cp vđa k thut ca Nht, cho rng, lũ quét và st l liên quan mt thiếđến phương thc thi công h thng h tng giao thông. Không kho sát k vàđào xi t dưới lên trên (thay vì phi làm ngược li) khi thi công mt dc d dn ti st l, khó khc phc hu quÔng Vũ Mnh Li, tng là Vin phó Vin Xã hi hc thuc Vin Hàn lâm Khoa hc xã hi Vit Nam thì khng đnh, lũ quét, st l còn do phá rng đu ngun, khai thác khoáng sn vô ti v, cho phéđào xi lung tung, không đánh giá táđng tiêu cđến môi trường (7)

Ông Li không phi ngườđu tiên, càng không phi người cui cùng nhđnh như vy. Trướđó bn tháng, ti hi ngh v phòng chng thiên tai  18 tnh min Bc, ông Hoàng Văn Thng, Th trưởng B Nông nghi Phát trin nông thôn tng thú nhn, ngoài táđng ca biếđi khí hu, hu qu ca thiên tai (lt, lũ, st l, hn hán,) tr thành khc lit còn vì"phát trin thiếu bn vng, khai thác quá mc tài nguyên" (8).

Thnh thong, "phát trin thiếu bn vng, khai thác quá mc tài nguyên" lđược các viên chc hu trách đ cp khi tho lun v các vn nn kinh tế - xã hi nhưng chưa có ai phân tích cn k xem đâu là nguyên nhân. "Phát trin thiếu bn vng, khai thác tài nguyên quá mc" khđu t lúc nào ? Phi chăng là t 1991 khi cáđi biu dĐi hĐng CSVN ln th by thông qua cương lĩnh, xáđnh "công nghip hóa theo hướng hiđi" và đnh c"phát trin thiếu bn vng, khai thác tài nguyên quá mc" có phi t khi Đi hĐng CSVN ln th chín (2001) đ ra ch trương "công nghip hóa theo kiu rút ngn, gn vi hiđi hóa và phát trin kinh tế th trường theo đnh hướng xã hi ch nghĩa" ?

Trân Văn

Nguồn : VOA, 20/10/2020

Chú thích

(1) https://plo.vn/thoi-su/thuy-dien-rao-trang-3-tung-bi-canh-bao-ve-nguy-co-truot-lo-cao-944122.html

(2) http://hanoimoi.com.vn/Tin-tuc/Kinh-te/638768/quy-hoach-xd-thuy-dien-van-de-nong-la-hai-hoa-loi-ich

(3) http://cand.com.vn/Ban-doc-cand/Bai-2-Nghich-ly-dan-ngheo-vi-thuy-dien-336006/

(4) https://thuvienphapluat.vn/van-ban/dau-tu/Cong-dien-391-CD-TTg-tang-quan-ly-quy-hoach-dau-tu-xay-dung-van-hanh-khai-thac-cong-trinh-thuy-dien/2017-342911.aspx

(5) https://www.evn.com.vn/d6/news/Khai-thac-thuy-dien-vua-vao-nho-Huong-di-nao-ben-vung-6-12/20733.aspx

(6) https://laodong.vn/ban-doc/giam-doc-so-khcn-nghe-an-canh-bao-tham-hoa-tu-thuy-dien-coc-845905.ldo

(7) http://tuoitre.vn/sat-lo-dat-gay-thiet-hai-3-300-ti-dong-trong-15-nam/20171015141759739.htm

(8) http://moitruong24h.vn/thach-thuc-trong-cong-tac-phong-chong-thien-tai-o-khu-vuc-mien-nui.html

**********************

Đảng lo Đại hội, Dân đang chết chìm

Lan Anh, Thoibao.de, 19/10/2020

"Mưa xối xả dồn dập đổ xuống Quảng Trị, Quảng Bình, Hà Tĩnh và một phần Nghệ An. Các bạn hãy cầu nguyện cho đất nước này. Đảng thì lo đại hội, còn Dân thì đang chết chìm. Âu cũng là số phận của tất cả chúng ta mà thôi". Ông Nguyễn Đạt An, một nhà nghiên cứu về biến đổi khí hậu đã viết trên Facebook của mình như vậy.

Tin tức về người chết do núi lở vùi lấp ở Miền Trung đang xuất hiện dồn dập trên báo chí trong nước và đau xót hơn với những lời kêu cứu giữa đêm khi nước lũ dâng lên quá nhanh đêm qua rạng sáng 18/10 ở Quảng Trị.

Trong khi đó các đại hội Đảng với sặc sỡ cờ hoa và nhiều quà tặng đắt giá vẫn chưa kết thúc khắp cả nước.

Sau sự cố tại khu vực thủy điện Rào Trăng 3 ở Thừa Thiên Huế thì lúc 1h sáng ngày 18/10 lại có thêm 22 chiến sĩ tử vong do bị núi lở vùi lấp tại doanh trại Đoàn Kinh tế Quốc phòng 337 ở xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị.

Chiều hôm trước lúc 16g30 ngày 17/10, một gia đình 6 người cũng bị núi lở vùi lấp mất tích ở xã Húc, huyện Hướng Hóa Tỉnh Quảng trị, trong 2 thi thể vừa tìm thấy có một cháu bé mới 10 tháng tuổi.

Mặc dù 13 tướng tá quân đội và quan chức đã được tìm thấy xác, nhưng nhóm 17 công nhân gặp nạn tại thủy điện Rào Trăng 3 Huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, thì mới tìm thấy 2 thi thể, 15 người còn lại vẫn trong tình trạng mất tích.

Tính đến hôm 18/10, đã có 4 vụ sạt lở đất lớn, tổng cộng 122 người bị chết và mất tích ở Miền Trung trong đợt mưa lũ này. 52.933 nhà bị ngập, 24.734 Nhà bị hư hỏng, sập đổ. Thiệt hại 924 Ha lúa, 106.616 Ha hoa màu, 461.627 con gia súc, gia cầm bị chết, cuốn trôi.

Mới đêm qua 18/10, lũ dâng lên quá nhanh trong đêm, dân Quảng Trị lên mạng cầu cứu khẩn thiết trên Facebook trong khi các đường dây cứu họ bận máy không gọi được.

Từ tâm lũ ở thôn Bắc Bình (xã Cam Tuyền, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị), nơi đã chịu liên tiếp 4 đợt lũ trong những ngày qua, anh Hồ Xuân Sinh cho biết lúc 21h15 tối 17/10, nước sông Hiếu đã chạm đỉnh so với đợt lũ lịch sử ngày 8/10/2020.

Tại nhà anh Sinh, nước đã lên gần đến nóc nhà, hiện anh phải trú trên tra (gác lửng để tránh lũ của người miền Trung) và nếu tiếp tục lên nữa buộc anh phải phá mái ngói chui ra ngoài. "Đêm hôm canô chắc chắn không ai vào cứu được, ngoài vườn nghe tiếng kêu của bò trôi" – anh Sinh nói.

Trong khi đó, trên Facebook, người dùng mạng xã hội này liên tục chia sẻ những dòng tin cầu cứu từ người dân đang mắc kẹt giữa dòng nước lũ.

chong07

Hiện trường vụ sạt lở tại doanh trại Đoàn Kinh tế Quốc phòng 337 ở xã Hướng Phùng, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Ngọn núi từ xa đổ xuống đè sập nhiều căn nhà của doanh trại khiến 22 chiến sĩ tử vong

Người dùng Tiến Dũng tại thành phố Đông Hà đăng tải thông tin lúc 22g đêm : "Mong hỗ trợ ứng cứu Đông Thanh. Người già, trẻ em kêu cứu quá trời. Ngập 2m rồi".

Người dùng Lê Cúc tại huyện Cam Lộ lại thông báo lúc 23g : "Gấp gấp gấp, cần người cứu hộ đến đội 6 An Bình, Cam Thanh, Cam Lộ. Nhà có 2 con nhỏ mà nước lên chảy xiết. Nhà một bên khóa cửa, nước lên 2m mở không được, người nhà không biết bơi, đang đu trên cửa sổ kiếm đồ phá nát nhà thoát ra. Mọi người chia sẻ để tìm người cứu hộ chứ đường dây nóng không gọi được nữa".

Tương tự, người dùng Lê Tuyết ở Cam Lộ cũng lên mạng cầu cứu với thông tin gia đình ở xã Cam Hiếu bị ngập sâu, nhà có 7 trẻ nhỏ và 2 ông bà già bị mắc kẹt… Lúc 0h10, người dùng Thi Trần tại Thành phố Đông Hà đăng tải : "Hai mẹ con đang ôm nhau khóc ở 72 Hoàng Diệu, nhờ mọi người cứu với, nước lên không có chỗ thoát ra".

Đặc biệt, nhiều hộ dân đã trú lũ tại các nhà văn hóa, các gia đình có địa thế cao cũng cầu cứu bởi nước lên quá nhanh trong đêm và cao hơn cả đợt lũ lịch sử trong những ngày vừa qua.

Hiện tại người dân chỉ biết chia sẻ những số điện thoại trực ban của các huyện, thị xã song nhiều người dân cho biết các số điện thoại này đang quá tải.

chong08

Hàng loạt lời kêu cứu của dân Quảng Trị trên Facebook xuất hiện suốt đêm khi nước ngập dâng cao

Bình luận về sự cố kinh hoàng ở Thủy điện Rào Trăng 3, nhà báo Mai Quốc Ấn viết trên Facebook :

Vụ thủy điện Rào Trăng 3 đã có rất nhiều người chết. Vậy thì bên cạnh việc đau thương, chia sẻ thì không thể không xem xét ai đã đồng ý về chủ trương, phê duyệt ĐTM (đánh giá tác động môi trường) và cấp phép cho việc xây dựng cụm thủy điện trong rừng phòng hộ nói riêng và đặt 13 thủy điện vào "một mâm" nói chung.

Xin lưu ý : Đây là một vị việc có hậu quả rất nghiêm trọng !

Đừng lấy lý do thiên tai. Rà ĐTM (đánh giá tác động môi trường) có thể ra được trách nhiệm đấy ! Và xây thủy điện trong rừng phòng hộ là điều rất bậy bạ.

Tôi mong các anh chị em phóng viên miền Trung chung tay cho việc này. Các phóng viên Nam Bộ đã dừng được thủy điện 6 và 6A trên sông Đồng Nai.

(Trước đây đã từng có một cuộc vận động rất lớn từ các nhà khoa học, nhà báo đến các đại biểu quốc hội để tạm dừng các dự án thủy điện 6 và 6A trên sông Đồng Nai).

Nay thủy điện miền Trung đã xây, đã có hậu quả đã có thì chí ít cũng không thể khoanh tay ngồi im trước thiệt hại nhân mạng và thiệt hại rừng lớn như vậy !

Hãy bày ra sự thật cho nhân dân và các nhà quản lý cấp cao được biết. Đó cũng là cách để những vong hồn người chết được yên nghỉ.

Và bọn phá rừng phải trả giá chứ nếu chúng không bị lật mặt ra công luận thì còn chi công đạo ?" - Nhà báo Mai Quốc Ấn nêu quan điểm.

chong09

Thủy điện Rào Trăng 3 ở Huyện Phong Điền, Thừa Thiên Huế nơi có 4 nhà máy trong khu bảo tồn phá hủy 200 Ha rừng đặc dụng

Phẫn nộ với các Đại hội Đảng tổ chức hoang phí và hàng trăm tượng đài khắp nơi nhưng hầu như không có người dân được phát áo phao, ca-nô cứu hộ thì hoàn toàn thiếu vắng trong những ngày qua… Facebook Bùi Văn Thuận viết trên Facebook :

"Hàng chục nghìn tỷ đảng của ông bỏ ra trang hoàng, mua sắm, tổ chức đại hội đấy, cứu dân đi !

Hàng nghìn tượng đài đảng của ông dựng khắp moi tỉnh thành đấy, vài chục nghìn tỷ ở đó đem ra cứu dân chứ ở đâu ?

Cổng chào hàng chục, hàng trăm tỷ nhan nhản khắp mọi huyện thị tỉnh thành, băng rôn khẩu hiệu, cờ phướn rợp trời mọi nẻo đường khắp cả nước. Tiền đó ông Trọng và đảng do ông đứng đầu thay vì dùng trang trí cho bộ lông của mình mà đem ra cứu giúp dân lúc này thì hay biết mấy ?

Hàng chục hội, đoàn ăn hại, hàng trăm tổ chức ăn bám được đảng đẻ ra để đục khoét, mỗi năm ngân sách cho các tổ chức, hội đoàn, cánh tay nối dài của đảng là vài chục nghìn tỷ. Tiền đó chứ ở đâu ?

Quan trọng nhất là đảng lại ăn bám vào ngân sách, ký sinh vào ngân sách và phá ngân sách còn hơn con nghiện phá gia đình. Tiền ở cứu trợ ở đó chứ ở đâu ?

Và đặc biệt, dân cùng doanh nghiệp đóng thuế để nuôi một hệ thống song trùng khổng lồ đảng- nhà nước, việc chăm lo và cứu dân là trách nhiệm của đảng- nhà nước. Nếu không cứu được dân, không lo được cho dân thì hệ thống song trùng đảng-nhà nước đang ký sinh vào ngân sách là một hệ thống thất bại, ăn hại và vô dụng" - ông Bùi Văn Thuận nêu nhận định.

Về vụ 22 chiến sĩ bị vùi lấp, Facebook Bùi Văn Thuận viết :

"Đoàn Kinh tế quốc phòng 337, đơn thuần là một đơn vị làm kinh tế, cũng là phá rừng làm kinh tế thôi. Người chết đã quá nhiều, nhưng mọi thứ đều có nguyên nhân từ một điểm gốc rễ và cốt lõi : Nhân tai do thủy điện, hồ chứa và phá rừng làm thủy điện làm kinh tế".

Thiên tai cũng không bằng nhân họa, và chính con người phá rừng lấy gỗ là nguyên nhân gây nên những cái chết hôm nay. Nhà báo Hữu Danh có bài bình luận với tựa đề "Nhà gỗ và xác dân", nội dung như sau :

"Chỉ trong vòng 40 năm, những cánh rừng bạt ngàn của Việt Nam gần như bị xóa sổ. Bao nhiêu năm chiến tranh, hứng chịu bom đạn, rừng vẫn bạt ngàn xanh "che bộ đội, vây quân thù. Sau chiến tranh thì rừng mất sạch".

Rừng đi đâu ? Vào nhà đại gia. Nhưng đại gia mê gỗ, còn thua xa cán bộ. Trong một tháng, chúng tôi đã đi khắp các cánh rừng Tây Nguyên, từ Đắk Nông đến Đắk Lắk, Gia Lai rồi Kon Tum, Lâm Đồng, đâu đâu cũng thấy cảnh rừng bị tàn sát. Sau lệnh đóng cửa rừng tự nhiên của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, nạn phá rừng vẫn tràn lan.

Gỗ ở K’Bang (Gia Lai) vẫn ào ạt chạy ra khỏi rừng dù từ rừng ra ngoài chỉ có con đường độc đạo, có barie chắn ngang của lực lượng kiểm lâm ; gỗ ở Ngọc Hồi, Sa Thầy (Kon Tum) cũng ồ ạt chạy ra khỏi rừng cả ngày lẫn đêm – dù muốn qua chốt chặn phải "bay lên trời" mới thoát.

Những người bị mang danh là "lâm tặc" than thở với chúng tôi, sau lệnh cấm, gỗ vẫn bị đốn hạ, chỉ có tiền bôi trơn là tăng lên, và thu nhập của lâm tặc giảm xuống. Những ngày đi rừng, nhóm phóng viên không quen rừng thiêng nước độc, ai cũng trầy xước khắp người do té ngã, do cây cào, do muỗi vắt đốt chi chít…

Có vào rừng mới thấy, "lâm tặc" ở tầng mức thấp nhất có đời sống khốn khổ dưới đáy xã hội. Trung bình, mỗi ngày họ kiếm được vài trăm ngàn đồng, nhưng chi phí trong rừng đắt đỏ, lâm tặc nào cũng nghèo xơ xác. Họ là thành phần khốn khổ khốn nạn, đổ mồ hôi và máu chỉ để kiếm cơm sống qua ngày.

Tại một huyện nghèo khác của tỉnh Đắk Lắk, dân cư chủ yếu là người Ê Đê, Gia Rai, các đời lãnh đạo huyện đều kiên quyết chống lại lâm tặc.

Trong nhiệm kỳ của mình, ông Chủ tịch huyện là người liên tục kêu gọi bảo vệ rừng, chống lâm tặc vì đây là địa bàn diện tích rừng rất lớn. Ông liên tục chỉ đạo lực lượng kiểm lâm, công an triệt phá lâm tặc.

chong10

Nguyên thứ trưởng Bộ tài nguyên môi trường Đặng Hùng Võ với bộ sa lông gỗ quý chạm rồng với giá thị trường khoảng 1,5 tỷ đồng

Và rồi, người dân ngã ngửa khi thấy trong nhiệm kỳ cuối cùng, ông bắt đầu cho xây một dinh thự gỗ sát nách Hạt Kiểm lâm. Những cây cột tròn cực lớn, toàn gỗ căm xe, cà chít được ồ ạt chở về. Những tấm ván nguyên khối gỗ hương, gỗ cẩm cũng được tập kết. Những bộ bàn ghế lớn đến mức phải vài chục người khiêng cũng được xe tải loại lớn đưa về nhà ông.

Trao đổi với chúng tôi, ông chủ tịch huyện có vẻ khá tự hào khi căn nhà này được ông thuê thợ từ tận miền Trung vào chế tác, ròng rã suốt 3 năm mới xong. Trong cái thị trấn bé nhỏ, nhà ông và những vị cán bộ khác, được làm từ máu của rừng :

"Tôi ở Long An, mỗi khi có khách về tôi thường hay dẫn họ đi tham quan di tích lịch sử cấp quốc gia Nhà trăm cột – niềm tự hào về kiến trúc của người dân Long An. Căn nhà này của một đại gia siêu giàu thời phong kiến, khi mà gỗ rừng còn nhiều vô kể. Thế nhưng, khi tham quan căn nhà của ông Chủ tịch huyện nghèo, tôi thấy Nhà trăm cột chỉ là "con muỗi" so với dinh cơ này. Cho làm nhà bếp, có lẽ ông cựu chủ tịch cũng không thèm chấp.

Tôi nghĩ, lâm tặc có lẽ sẽ chạnh lòng khi thấy những gì quý nhất của rừng nằm ngạo nghễ ở nhà cán bộ… chống lâm tặc.

Trên khắp dãi đất hình chữ S này, nhà gỗ triệu đô không hiếm. Nhưng những căn nhà này không thuộc về giới siêu giàu, giới doanh nhân. Những căn nhà này, trớ trêu thay, lại là nhà của cán bộ. Sau lệnh đóng cửa rừng, những món đồ gỗ, nhà gỗ này càng trở nên vô giá.

Một thực tế là, nhà cán bộ càng to thì lũ càng lớn, dân chết càng nhiều. Những căn nhà xa hoa này, được đánh đổi bằng mạng dân".

chong11

Báo trong nước đăng hình cán bộ UBND huyện Quốc Oai đến động viên, chia buồn với gia đình Đại tá Nguyễn Hữu Hùng, Phó cục trưởng Cục Cứu hộ, Cứu nạn, Bộ Quốc phòng vừa tử nạn trong nhóm 13 tướng đi cứu nạn ở thủy điện Rào Trăng 3. Quan sát kỹ thì thấy trong phòng nhà ông Hùng có bộ sa lông gỗ cẩn chạm tinh vi với giá không ít hơn vài trăm triệu đồng, chưa kể cửa gỗ và các tấm liễn gỗ quý

Quý vị ngủ có ngon không, khi dưới chân mình là xác dân lập lờ trong lũ dữ ?" - nhà báo Hữu Danh đưa ra kết luận.

Nhà báo Nguyễn Công Khế, nguyên Tổng biên tập báo Thanh niên đưa ra bài bình luận trên Facebook :

Tại sao thiên tai, nhân tai và dịch bệnh liên tiếp xảy ra trên thế gian này. Hôm qua đây là Covid-19. Giờ đây là mưa bão, đất núi sụp đổ liên miên, cướp đi sinh mạng của biết bao nhiêu người dân, người lính đang muốn sống an lành.

Tôi đang sống trên bờ sông Đồng Nai, chứng kiến hàng giờ với sự tàn phá môi trường của bàn tay con người.

Từ sáng tinh mơ đến đêm hôm khuya khoắt, cảnh tượng khai thác cát ồ ạt, đánh bắt cá bất chấp, từ đàn cá con các loại, bị cào diệt bằng điện, bằng thuốc độc, bằng lưới cào các loại…Không có sinh vật nào dưới đáy sông này sống sót được…

Cách nay 10 năm, 20 năm hay xa hơn về trước, người ta nghèo hơn bây giờ, nhưng lương thiện hơn rất nhiều. Cá, tôm, cua dưới đáy các dòng sông đầy ắp. Người ta chỉ đánh bắt những con cá, con tôm cỡ lớn để đem ra chợ, sông rạch đầy ắp cá tôm, những đàn cá con sống hoà thuận với hạt phù sa sông Đồng Nai.

Tôi đã từng viết thư trực tiếp cho giám đốc công an mới của tỉnh Đồng Nai nói về nạn cát tặc trên dòng sông này. Tôi đã nói rất nhiều lần với anh em cảnh sát đường sông, bộ đội biên phòng được giao nhiệm vụ canh gác trên dòng sông này, với Phường sở tại và cùng thuyết phục những người đi đánh cá trên sông, nhưng hiện tình có vẻ như không được cải thiện bao nhiêu. Cá lớn, cá con đều muốn sạch. Những người đi đánh bắt cá tôm, ngày càng thưa dần cập ghe vào nhà tôi để bán cá, vì sông sắp cạn kiệt nguồn tài nguyên cá tôm từng vô tận trên các dòng sông này.

Những khu rừng nguyên sinh tôi từng nhìn thấy vẻ hùng vĩ của nó trước và sau chiến tranh cũng đã cạn kiệt. Lúc còn thơ bé, mỗi chiều bụng đói cồn cào, nhìn lên dãy núi giáp biên giới Lào, nghe câu ca dao Mẹ tôi thường ngân nga : Chim bay về núi, tối rồi. Mẹ ơi, lo liệu lấy nồi nấu cơm… Tôi nhớ lại một dãy núi màu xanh trước đôi mắt tuổi thơ tôi, hồn nhiên và trùng điệp .

Gỗ và cây của những cánh rừng bất tận của quê hương đã không được bảo vệ. Đốn cây lấy gỗ, cày ủi rừng già, rừng non vô tội vạ, ngăn sông làm thủy điện thiếu quy hoạch khoa học, bất chấp tất cả vì những lợi ích trước mắt của một số nhóm người tham lam và các nhà quản lý,các cấp chính quyền tiêu cực,vô trách nhiệm, mà trước đây, những nhà lâm học và môi trường tâm huyết của miền Trung như ông Hoàng Đình Bá đã từng cảnh báo gay gắt.

Ngày hôm nay, trước cảnh mưa lũ tàn phá miền Trung, dân chết, bộ đội cứu nạn chết thảm thương liên tiếp. Núi lở, đất chùi, ngập lụt diễn ra ở qui mô lớn, báo hiệu một sự trừng phạt từ thiên nhiên, từ trời đất đối với con người .

Con người. Hãy dừng lại tội ác mà mình từng gieo, khi đã quá muộn !" Ông Nguyễn Công Khế đưa ra kết luận.

Lan Anh (tổng hợp)

Nguồn : Thoibao.de, 19/10/2020

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Trân Văn, Hải Yến, Lan Anh
Read 545 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)