Mỹ : Trump làm gì khi rời Nhà Trắng ?

Thanh Hà, RFI, 02/11/2020

Trong trường hợp thất cử Donald Trump sẽ làm gì một khi rời khỏi Nhà Trắng ngày 20/01/2021 ? Nhà báo Pháp Jérôme Cartillier của hãng tin AFP, đồng tác giả cuốn "Hoa Kỳ, năm tháng Trump" nhà xuất bản Gallimard nêu lên bốn kịch bản.

Donald Trump làm gì khi rời khỏi Nhà Trắng ?  Reuters – Jonathan Ernest

Thế giới truyền hình

Kịch bản thứ nhất nhà tỷ phú New York này quay trở lại với sân khấu truyền hình. Đây là phương tiện từng đưa ông đến với các hộ gia đình Mỹ qua chương trình truyền hình trực tiếp The Apprentice. Trong chương trình này Donald Trump vừa là một nhà đồng sản xuất vừa là nhân vật chính, dẫn chương trình từ 2004 đến 2015.

Nguyên tắc của The Apprentice là làm thế nào để các ứng viên được tuyển chọn vào làm việc cho tập đoàn của ông Trump với hợp đồng cố định một năm và mức lương ban đầu là 250.000 đô la. Đương nhiên chỉ có một thí sinh được phần thưởng này, tất cả những người khác lần lượt bị loại với câu nói bất hủ của Donald Trump : "You’a fired – Bạn bị sa thải".

Không cần biết ở ngoài đời, các dự án làm ăn của ông như thế nào, nhưng khán giả theo dõi chương trình chỉ biết rằng, Donald Trump là một doanh nhân quyền lực và có sức thu hút rất lớn. Cách nay vài tháng, trên Twitter, chủ nhân Nhà Trắng để ngỏ khả năng trở lại với khán giả truyền hình. 2021 liệu có là cơ hội để ông viết một trang mới trong thế giới truyền thông ?

Lôi thôi với pháp lý

Trong kịch bản thứ nhì là một khi chuyển giao quyền lực cho người kế nhiệm, ông Trump sẽ bận rộn vì nhiều hồ sơ pháp lý. Nhà báo Cartillier đơn cử một số vụ kiện đang nhắm vào nhà tỷ phú địa ốc này như sau : New York đang tiến hành hai vụ kiện nhắm vào Donald Trump. Trong vụ thứ nhất ông bị cáo buộc gian lận thuế khóa, thiếu minh bạch về mặt sổ sách và gian lận với hãng bảo hiểm. Trong vụ kiện thứ nhì tư pháp bang New York cần tìm hiểu xem tập đoàn Trump Organization có lừa dối các cơ quan tài chính để được vay tín dụng với những điều khoản ưu đãi và được giảm thuế hay không.

Chính trị : Trump chưa giã từ vũ khí

Kịch bản thứ ba là tổng thống thứ 45 của Hoa Kỳ trong bốn năm sắp tới tiếp tục "mài gươm" chuẩn bị cho đợt bầu cử 2024. Hiến Pháp của nước Mỹ không cho phép một ứng cử viên liên tục giữ hai nhiệm kỳ tổng thống được ra tranh cử thêm một lần thứ ba. Nhưng không có gì cấm cản ông Trump lại lao vào chính trường chinh phục Nhà Trắng thêm một lần nữa nếu như ông thất cử trong vài ngày tới đây.

Trong quá khứ ? cuối thế kỷ 19, Grover Cleveland từng ngồi vào chiếc ghế tổng thống Hoa Kỳ vào năm 1884. Ông đã thất cử bốn năm sau đó nhưng rồi đã quay trở lại Nhà Trắng vào năm 1892. Trong sử sách, Cleveland là vị tổng thống thứ 22 và 24 của Hoa Kỳ. Có điều 2024, Donald Trump khi đó đã 78 tuổi, gần bằng với tuổi của ông Biden nếu như ông này được người Mỹ chọn để lãnh đạo đất nước trong vài tuần lễ nữa !

Rong ruổi trên những nẻo đường ?

Nhưng có lẽ kịch bản bất ngờ nhất là ông Trump gạt bỏ mọi công việc điều hành công ty, lãng quên cái thế giới ồn ào của chính trường Mỹ để cùng hiền thê, Melania, rong ruổi trên những nẻo đường. Tháng 6 vừa qua, tổng thống Hoa Kỳ đã nửa đùa nửa thật nêu lên khả năng ông ngao du thiên hạ theo kiểu một "road trip". Tổng thống Mỹ nói : "Có thể tôi sẽ cùng đệ nhất phu nhân đến New York bằng đường bộ. Tôi nghĩ là sẽ sắm một chiếc camping-car để đi du lịch với bà ấy". Camping-car - xe du lịch dã ngoại - là một loại nhà lưu động trang bị đầy đủ tiện nghi. Đây vừa là nhà vừa là xe cho phép dừng lại ở bất cứ chỗ nào có phong cảnh hữu tình và có thể ngủ qua đêm…

Ít lãng mạng hơn, cách nay vài ngày trong một cuộc vận động tranh cử tại bang Pennsylvania, tổng thống Trump đã mải mê ngắm nhìn những chiếc xe tải đồ sộ rất đặc trưng của Mỹ. Ông đã thốt lên rằng những chiếc xe tải này "đẹp quá", ông muốn được lái một chiếc xe khổng lồ như vậy và trải nghiệm cái thú vui của những người lái xe đường trường !

Nhưng ai cũng biết, Donald Trump luôn dành cho công chúng những bất ngờ. Khi đến thăm The Village, nơi đông người về hưu sinh sống nhất tại bang Florida, tổng thống Mỹ lại thổ lộ ý định dọn về đây chung sống với họ ! Chưa hẳn đây sẽ là giải pháp cuối cùng ông thực sự nghĩ tới. Donald Trump tâm sự : "Có lẽ tôi sẽ không thoải mái" trước viễn cảnh thua "cái lão Joe ngủ gục" và trong trường hợp đó, "Có thể tôi sẽ đi khỏi đất nước này".

Nhà báo Jérôme Cartillier kết luận : điều chắc chắn duy nhất là trong trường hợp thất cử, một nhân vật ồn ào và luôn thu hút chú ý của thiên hạ như ông Donald Trump không thể nào "lui về với cuộc sống ẩn dật, kín đáo" hay lùi vào bóng tối bất luận đó là trên mặt trận truyền thông hay chính trị Hoa Kỳ.

Thanh Hà

Nguồn : RFI, 02/11/2020

***********************

Bầu cử Mỹ : Mặt trận Thượng Viện cũng gay go không kém cuộc đua vào Nhà Trắng

Mai Vân, RFI, 02/11/2020

Ngày 03/11/2020 nước Mỹ sẽ bầu ra vị tổng thống cho nhiệm kỳ 4 năm sắp tới, và mọi sự chú ý đều dồn vào cuộc đua tranh khốc liệt giữa tổng thống Donald Trump, thuộc đảng Cộng hòa và cựu phó tổng thống Joe Biden, thuộc đảng Dân chủ. Bên cạnh đó còn có một cuộc bỏ phiếu khác rất quan trọng : Bầu lại 1/3 Thượng Viện, hiện trong tay đảng Cộng hòa.

Tòa nhà Quốc hội Mỹ - Capitol (bên phải), ngày 30/10/2020.  AP - J. Scott Applewhite

Và ở đây, cuộc chiến giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa cũng gay go không kém, với đảng Cộng hòa dồn sức giữ lại đa số ghế mà họ chiếm được từ năm 2018, trước làn sóng tấn công ào ạt từ phía đảng Dân chủ mà một số nhà quan sát cho là rất có khả năng thành công.

Vai trò quan trọng của Thượng Viện Mỹ

Trong nhiệm kỳ 4 năm sắp kết thúc của tổng thống Donald Trump, vai trò tối quan trọng của Thượng Viện Mỹ - bao gồm 100 thượng nghị sĩ đại diện cho 50 bang, mỗi bang được 2 đại diện bất kỳ quy mô lớn hay nhỏ - đã nổi bật qua hai sự kiện.

Gần đây nhất là bất chấp mọi phản đối, ngày 26 tháng 10 năm 2020, 52 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa đã phê chuẩn đề nghị của tổng thống Trump, cử bà Amy Coney Barett làm thẩm phán Tối Cao Pháp Viện, nâng đa số "thân" đảng Cộng hòa trong định chế tư pháp cao nhất Hoa Kỳ này lên thành 6 người trên tổng số 9 thẩm phán. Trước đó, đã có hai thẩm phán khác do ông Trump đề nghi được chuẩn y là các ông Neil Gorsuch (năm 2017) và Brett Kavanaugh (2018).

Và nổi bật hơn cả việc Thượng Viện Mỹ, trong tay đảng Cộng hòa, ngày 05/02/2020 đã phán quyết tha bổng tổng thống Donald Trump, bị Hạ Viện, trong tay đảng Dân chủ đề nghị truất phế.

Quyền truất phế tổng thống hay bầu chọn thẩm phán Tối Cao Pháp Viện chỉ là hai trong số những thẩm quyền quan trọng của Thượng Viện Mỹ, bên cạnh các quyền khác như thông qua các đạo luật cấp quốc gia, phê chuẩn các thành viên chính phủ, các thẩm phán liên bang, các đại sứ…

Đảng Cộng hòa khởi hành trong thế bất lợi

Hiện nay, cơ cấu đảng phái trong Thượng Viện Mỹ là đảng Cộng hòa chiếm đa số với 53 thượng nghị sĩ, trong lúc đảng Dân chủ chỉ có 45 đại diện, cùng 2 thượng nghị sĩ đồng minh nhưng tự nhận là "độc lập".

Theo thông lệ, cứ hai năm một lần thì Thượng Viện Mỹ thay đổi khoảng 1/3 số đại biểu, đối với những người đã mãn nhiệm kỳ 6 năm. Trong cuộc bỏ phiếu lần này, đảng Cộng hòa bị rơi vào tình thế bất lợi. Trong tổng số 35 ghế thượng nghị sĩ được bầu lại, bên Cộng hòa nắm đến 23 ghế, trong khi phe Dân chủ chỉ phải thay 12 ghế mà thôi.

Để nắm Thượng Viện, đảng Dân chủ sẽ phải giành thêm 4 ghế. Nếu Joe Biden thắng cử, bà Kamala Harris sẽ là phó tổng thống và tự động được một ghế trong Thượng Viện và như vậy đảng Dân chủ chỉ cần giành thêm 3 ghế. Ở phía đối diện, đảng Cộng hòa chỉ được phép mất 3 ghế nếu ông Trump tái đắc cử, và 2 ghế nếu đương kim tổng thống bị thua.

Theo đài phát thanh Pháp France Inter ngày 31/10 vừa qua, giới quan sát cuộc bầu cử Mỹ cho rằng cuộc đấu giành chức thượng nghị sĩ lần này đặc biệt quan trọng tại khoảng một chục bang mà kết quả thăm dò dư luận cho thấy cử tri còn do dự.

Cho dù một số trang web chuyên về dự báo - như FiveThirtyEight hay The Cook Political Report – đều dự báo thắng lợi của đảng Dân chủ (FiveThirtyEight nói đến 74% khả năng đảng Dân chủ giành được Thượng Viện), nhưng giới phân tích vẫn cho rằng họ sẽ chật vật hơn. Một trong những lý do là đối với Thượng Viện, xu hướng thường thấy nơi cử tri là tín nhiệm người cũ.

Những bang và gương mặt cần theo dõi

Đề cập đến cuộc bầu cử Thượng Viện, dĩ nhiên là phải chú ý đến những gương mặt cụ thể phải ra trình diện cử tri. Báo chí trong thời gian gần đây đặc biệt quan tâm đến trường hợp thượng nghị sĩ nổi tiếng là ủng hộ viên hết mình của tổng thống Trump là ông Mitch McConnell, và ông Lindsay Graham.

Theo ghi nhận của đài France Inter, ông McConnell, 78 tuổi, lãnh đạo phe đa số đảng Cộng hòa tại Thượng Viện, cho đến gần đây được cho là một nhân vật mà không ai có thể lật đổ, đã liên tục được bầu làm thượng nghị sĩ bang Kentucky trong suốt 6 nhiệm kỳ, và lần này ra tranh một nhiệm kỳ thứ 7.

Thế nhưng trong cuộc bầu cử lần này, ngay trong lãnh địa của mình, Mitch McConnell đã bị một phụ nữ trẻ của đảng Dân chủ thách thức : bà Amy McGrath, 45 tuổi, nguyên là phi công trong Quân Đội Hoa Kỳ, phụ nữ đầu tiên thuộc binh chủng Thủy quân lục chiến đã lái chiến đấu cơ F-18 đi tham chiến.

Tại một bang là thành trì của đảng Cộng hòa, nơi mà tổng thống Trump đã chiến thắng với chênh lệch 30 điểm hơn đối thủ, bà McGrath đang cố thu ngắn cách biệt 10 điểm so với ông McConnell. Với lượng tiền to lớn đang đổ vào quỹ tranh cử của bà, hơn hẳn nguồn tài trợ cho đối thủ, giới quan sát đang rất thận trọng và không ai dám khẳng định là nữ ứng viên chắc chắn thua cuộc.

Còn tại bang Nam Carolina, thượng nghị sĩ đầy uy lực của đảng Cộng hòa Lindsey Graham, chủ tịch Ủy Ban Tư Pháp Thượng Viện đã đóng vai trò quyết định trong chiến thắng của ông Trump trên hai mặt trận Tối Cao Pháp Viện và "phiên tòa truất phế" gần đây, thì được cho là có nguy cơ thất cử.

Theo ghi nhận của báo Pháp 20 minutes ngày 29/10, một trong những người ủng hộ tổng thống Trump nhiệt tình nhất này những tưởng sẽ được bầu lại một cách dễ dàng tại một bang mà ông Trump đã giành chiến thắng vào năm 2016 với 15 điểm hơn bà Hillary Cliton.

Thế nhưng không ngờ là ông Graham đang phải đối mặt với ông Jaime Harrison, một đối thủ thuộc đảng Dân chủ có sức lôi cuốn lạ thường, đã làm bùng nổ mọi kỷ lục gây quỹ (hơn 50 triệu đô la trong quý vừa qua), đến mức mà bản thân ông Graham đã phải than thở rằng đảng Dân chủ đang "giết" ông bằng nguồn tài chánh.

Theo một kết quả thăm dò mới nhất, hiện nay ông Harrison - với 47% ý định bầu - đang bám sát ông Graham đang dẫn đầu với 49%, một kết quả đáng lo ngại tại một thành trì của đảng Cộng hòa.

Nhìn chung, theo hãng tin Mỹ AP ngày 01/11, trường hợp của thượng nghị sĩ Lindsey Graham ở Nam Carolina cũng là hoàn cảnh chung của khoảng một chục ứng viên đảng Cộng hòa trên toàn quốc, đang phải đối mặt với nguy cơ thất cử. Về phía đảng Dân chủ, chỉ có hai ghế đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Mai Vân

Nguồn : RFI, 02/11/2020

**********************

Covid-19 : Đối đầu giữa Nhà Trắng và bác sĩ Fauci

Minh Anh, RFI, 02/11/2020

Tại Mỹ, mối quan hệ giữa Nhà Trắng và nhà nhiễm trùng học, Anthony Fauci, người điều phối cuộc chiến chống Covid-19 không còn thuận thảo. Hai bên đã có những lời qua tiếng lại công khai trong hai ngày thứ Bảy 31/10 và Chủ Nhật 01/11/2020.

Ảnh ghép của AFP : tổng thống Mỹ Donald Trump (T) và bác sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Dị Ứng và Bệnh Truyền Nhiễm Quốc Gia, Wahington, Hoa Kỳ.  AFP – Saul Loeb, Mandel Ngan

Theo AFP, nguyên nhân là trong một cuộc trả lời phỏng vấn với tờ Washington Post hôm thứ Bảy, ông Anthony Fauci, vị cố vấn có uy tín nhất tại Mỹ đã nhận định rằng "không còn một vị trí tồi tệ nào hơn" dành cho Hoa Kỳ trong cuộc chiến chống dịch Covid-19.

Ông cảnh báo là "chúng ta sẽ còn khổ nhiều hơn nữa", bởi vì tổng thống Mỹ không còn nghe lời khuyên của ông mà chỉ thích đi theo ông Scott Atlas, một nhà thần kinh học, chủ trương mở cửa rộng rãi trở lại xã hội Mỹ hơn là tăng cường các biện pháp phòng chống.

Vị cố vấn này còn lưu ý sự khác biệt rõ nét giữa hai cách tiếp cận của Nhà Trắng và của ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden, vốn dĩ có cái nhìn rất "nghiêm túc về dịch bệnh trên quan điểm sức khỏe cộng đồng".

Ngay lập tức, Nhà Trắng thông qua lời ông Judd Deeren phụ trách giao tiếp lên tiếng phản bác cho rằng những phát biểu của ông Fauci là "không thể chấp nhận", và "đã vi phạm mọi thông lệ khi đưa ra những phát biểu chính trị ba ngày trước ngày bỏ phiếu chính thức".

FP nhắc lại hồi trung tuần tháng 10/2020, trong một cuộc họp qua điện thoại, tổng thống Mỹ Donald Trump đánh giá ông Anthony Fauci là một "thảm họa", và đưa ông vào danh sách các nhà khoa học vốn chủ trương một cách tiếp cận cẩn trọng về dịch bệnh mà nguyên thủ Mỹ gọi là những "kẻ ngu ngốc".

Minh Anh