Thủ tướng Phạm Minh Chính trước ‘thách đố’ "Cá Voi Xanh"
Trường Sơn, VNTB, 09/12/2021
Chủ tịch Quốc hội Việt Nam ‘kết nối’ lại làm ăn
Nhân chuyến thăm, làm việc với Nghị viện Châu Âu và Vương quốc Bỉ hồi tháng 9 năm nay, Chủ tịch Quốc hội Việt Nam, ông Vương Đình Huệ đã gặp gỡ ông Perer Lavoy – Giám đốc cấp cao khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của Tập đoàn ExxonMobil tại Bỉ. Tin tức cho biết, ông Vương Đình Huệ ‘kêu gọi’ Exxon và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) sớm đạt những thỏa thuận để có thể đưa dòng khí đầu tiên vào bờ vào năm 2024.
Tập đoàn dầu khí Mỹ ExxonMobil mới đây thông báo sẽ lại tiếp tục dự án khí Cá Voi Xanh trị giá 20 tỷ đôla với Việt Nam trên Biển Đông, sau những vướng mắc kéo dài tưởng chừng bế tắc nhiều năm qua.
Chủ tịch Quốc hội Việt Nam xác nhận với phía đối tác rằng hiện nay, Dự thảo Quy hoạch điện VIII đã xem xét đề xuất phát triển một số dự án điện khí hóa lỏng LNG tại miền Bắc, trong đó có tại Hải Phòng. "Chúng tôi ủng hộ của ExxonMobil xây dựng nhà máy điện LNG tại thành phố cảng này" – ông Huệ nói.
Về mặt truyền thông trong nước, tin tức được phép ‘đăng tải chừng mực’, đó là chuỗi dự án khí – điện Cá Voi Xanh đã chậm gần 2 năm so với kế hoạch ban đầu. Trước thực tế này, mới đây, Bộ Công thương đã yêu cầu các đơn vị liên quan thống nhất các thông số kỹ thuật của HOA GSA (lượng bao tiêu, khả năng bao tiêu của từng nhà máy, Pmax, Pmin, Ptb, mức dao động ngày đêm, thời gian cấp khí cho nhà máy điện hạ nguồn…) đảm bảo khả thi về mặt kỹ thuật, các nhà máy điện phải tiêu thụ được, cũng như đảm bảo hiệu quả tổng thể của toàn chuỗi dự án điện – khí Cá Voi Xanh.
Bộ Công Thương đã yêu cầu PVN phối hợp với đối tác tích cực làm việc với UBND các tỉnh : Quảng Nam, Quảng Ngãi, cũng như các bộ : Tài nguyên và Môi trường, Giao thông Vận tải để giải quyết các vấn đề về thuê đất, đường ống đi qua sân bay Chu Lai, xuất condensate qua cảng Kỳ Hà.
Nằm ngoài khơi bờ biển miền Trung của Việt Nam, mỏ Cá Voi Xanh có tiềm năng trở thành dự án khí đốt lớn nhất Việt Nam, với trữ lượng ước tính là 150 tỷ m3. Theo kế hoạch ban đầu, dòng khí từ mỏ Cá Voi Xanh sẽ đi qua một đường ống dài 80 km để đưa đến cơ sở xử lý gần thành phố Đà Nẵng. Sau đó, khí đốt đã qua xử lý sẽ được cung cấp cho 4 nhà máy phát điện tại khu vực miền Trung.
Tuy nhiên tin tức từ báo chí nước ngoài thì sau mười phiên đàm phán trong nhiều năm (giữa ExxonMobil và các bộ ngành), về cơ bản các bên đã thống nhất nội dung. Tuy nhiên, một nội dung quan trọng là trượt giá tiền đồng và USD thì vẫn chưa xong.
Hiện tại thì do dự án Cá Voi Xanh chưa phê duyệt "Kế hoạch Phát triển mỏ" FDP (xác định thời điểm cấp khí), các nghiên cứu khả thi các nhà máy điện vẫn phải nằm ở chế độ chờ, ít nhất đến cuối năm 2022.
Liệu Thủ tướng Phạm Minh Chính có ‘hóa giải’ được sức ép từ Trung Quốc ?
Lâu nay trong giới quan sát chính trị ai cũng biết Bắc Kinh muốn ép Hà Nội không được hợp tác với ExxonMobil tại dự án Cá Voi Xanh, nhằm đẩy Mỹ ra khỏi Biển Đông. Nếu Cá Voi Xanh bị đình trệ, các dự án điện khí không tiến triển, Việt Nam buộc phải tiếp tục làm điện than, sẽ phải phụ thuộc vào Trung Quốc về an ninh năng lượng.
Trong bối cảnh đó, ghi nhận tại Hội nghị Biến đổi khí hậu của Liên hiệp quốc (COP26) tại Glasgow, Vương quốc Anh, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa ra cam kết đạt mức "phát thải ròng bằng 0" vào năm 2050 qua việc triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ, dựa trên lợi thế về năng lượng tái tạo.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam, ông Nguyễn Hồng Diên cùng đại diện lãnh đạo hơn 40 quốc gia khác cũng đã ký vào "Tuyên bố toàn cầu về việc chuyển đổi từ điện than sang năng lượng sạch". Trọng tâm của tuyên bố là chuyển dịch từ sản xuất điện than hiện hữu sang điện sạch chậm nhất là vào thập niên 2040 ; ngừng cấp phép, ngừng xây mới các dự án điện than, chấm dứt nguồn hỗ trợ mới và trực tiếp của chính phủ đối với điện than trên toàn thế giới.
Như vậy điều kiện cần để đạt mục tiêu ‘phát thải ròng bằng 0’ vào năm 2050 là phải triệt để loại bỏ toàn bộ các dự án điện than xây mới sau 2021, và từng bước đóng cửa các nhà máy điện than đang vận hành như cam kết của Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên trong "Tuyên bố toàn cầu về việc chuyển đổi từ điện than sang năng lượng sạch".
Quy hoạch điện mới sẽ ưu tiên phát triển nhiệt điện khí để củng cố phụ tải nền và tăng cường độ linh hoạt của hệ thống điện, đồng thời phát triển mạnh điện gió và điện mặt trời.
Các nguồn khí nội địa từ mỏ Lô B, Cá Voi Xanh và tương lai là Kèn Bầu, cùng với nguồn LNG nhập khẩu từ Australia, Quata, Mỹ, Nga, Canada… sẽ giúp Việt Nam chuyển đổi từ điện than sang điện khí theo xu hướng trên toàn cầu. Việc các nhà đầu tư liên tục đề xuất các dự án điện khí là tín hiệu rất tốt cho định hướng này, nhưng việc có các chính sách và thủ tục nhất quán để thúc đẩy đầu tư là điều mà các nhà đầu tư đang mong đợi để điện khí thật sự "cất cánh".
Đây cũng chính là ‘căn bệnh trầm kha’ mà Thủ tướng Phạm Minh Chính phải ‘ra được toa thuốc hữu hiệu’ để cam kết đạt mức "phát thải ròng bằng 0" vào năm 2050 của Việt Nam là sự thật.
Toa thuốc đó sẽ có những ‘vị’ gì ?
Theo giới chuyên gia về năng lượng và môi trường, Thủ tướng Phạm Minh Chính hãy lựa chọn con đường đứng vào hàng ngũ những quốc gia có trách nhiệm khí hậu, họ sẽ giúp Việt Nam tối ưu hóa nội lực và huy động được ngoại lực.
Trường Sơn
Nguồn : VNTB, 09/12/2021
***********************
ExxonMobil khai thác khí đốt của Việt Nam bất chấp Trung Quốc
Helen Clark, VNTB, 09/12/2021
Công ty năng lượng Hoa Kỳ tái tham gia vào dự án khí đốt ‘Cá voi xanh’ trị giá 20 tỷ USD bất chấp những lời đe dọa ngầm từ Bắc Kinh và việc thay đổi quan niệm đối với năng lượng hóa thạch
Một công nhân dầu mỏ ExxonMobil nhìn ra biển. Facebook/Ảnh minh họa
Dự án phát triển khí đốt ngoài khơi Cá Voi Xanh bị trì hoãn từ lâu của Việt Nam có thể tiến gần hơn đến việc hút dầu sau khi nhà điều hành và chủ sở hữu đa số ExxonMobil cho biết hồi tuần trước họ đang lên kế hoạch phát triển cuối cùng cho mỏ này.
Mỏ Cá Voi Xanh, nằm cách bờ biển miền Trung 80 km lặng lẽ nhưng chưa bao giờ chính thức lên kệ vào năm 2019. Ban đầu, dự kiến cung cấp khoảng 10% nhu cầu điện đang tăng cao trong nước bằng cách truyền khí đốt cho bốn nhà máy điện riêng biệt ở hai tỉnh nghèo miền Trung.
Dự báo sẽ tạo ra doanh thu lên tới 20 tỷ đô la Mỹ cho chính phủ Việt Nam. ExxonMobil đã phát hiện ra mỏ này một thập kỷ trước và nắm giữ 63,75% cổ phần trong một liên doanh với công ty quốc gia PetroVietnam. Vào tháng 1 năm 2019, ExxonMobil đã trao hợp đồng thiết kế kỹ thuật cho công ty dịch vụ mỏ dầu đa quốc gia Saipem của Ý.
"Dự án được đề xuất một giàn khoan ngoài khơi, một đường ống vận chuyển khí vào bờ, một nhà máy xử lý khí trên bờ và các đường ống cấp khí cho các nhà máy điện của bên thứ ba để tạo ra điện trong nước", ExxonMobil cho biết vào đầu năm 2019.
Vào giữa năm 2019, có tin ExxonMobil đang cố bán dự án do các vấn đề về thỏa thuận khí đốt với chính phủ Việt Nam. Đồng thời, Trung Quốc là một mối đe dọa dai dẳng.
"ExxonMobil tiếp tục tiến hành các công việc chuẩn bị [cho] mỏ Cá Voi Xanh. Chúng tôi đã hoàn thành kỹ thuật và thiết kế front-end cho dự án vào tháng 5 năm 2020 và đang ra kế hoạch phát triển cuối cùng, "người phát ngôn của ExxonMobil nói với S&P Global Platts.
Việt Nam đã gác lại kế hoạch xây dựng một loạt nhà máy hạt nhân do Nga và Nhật Bản xây dựng vào cuối năm 2016 khi than đá rẻ và việc thăm dò khí đốt ngoài khơi không bị Trung Quốc đe dọa công khai.
Nhưng căng thẳng gia tăng ở Biển Đông giữa Việt Nam và Trung Quốc đã khiến tập đoàn năng lượng của Tây Ban Nha Repsol rút khỏi hai dự án liên doanh với chính phủ Việt Nam trong 12 tháng trong năm 2018.
Tại COP26 ở Glasgow, Việt Nam đã cam kết về đưa khí thải về 0 vào năm 2050 – thậm chí Việt Nam đã cân nhắc việc ngưng sản xuất lúa gạo số lượng lớn lượng khí mê-tan do cây trồng thải ra và cam kết mới với Cam kết khí mê-tan toàn cầu – cùng và cam kết giảm LNG ban đầu – ở các nhà máy điện.
Kế hoạch Phát triển Điện lực gần đây nhất nói rõ rằng sẽ không xây dựng bất kỳ nhà máy nhiệt điện than mới nào.
Việt Nam có thể thay đổi Kế hoạch Phát triển Điện 8 nhằm giảm tỷ lệ nhiên liệu hóa thạch trong cơ cấu năng lượng của quốc gia. Chính phủ đã tổ chức một cuộc họp báo vào ngày 19 tháng 11 để giải thích về những nỗ lực mới này.
Kế hoạch Phát triển Điện 8 là điểm khởi đầu cho tất cả các dự án điện mới ; nếu không họ không thể tiếp tục phát triển các dự án dù đó không phải sự bảo đảm. Sản xuất nhiệt điện than sẽ chỉ ở mức 40GW trong lưới điện quốc gia vào năm 2030 theo dự thảo mới.
Dưới thời Rex Tillerson, người đã rời ExxonMobil để trở thành ngoại trưởng khi đó của Tổng thống Donald Trump, ExxonMobil là một trong số ít các công ty chống lại Trung Quốc và từ chối rời bỏ vị trí ở Biển Đông trong chục năm qua.
Bắc Kinh sau đó đang sử dụng chiến thuật cây gậy và củ cà rốt, nói rằng các công ty năng lượng đa quốc gia có thể bị cấm vào vùng thành luỹ mới ở Trung Quốc. Địa chất phức tạp hơn đáng kể so với Hoa Kỳ mang lại cuối cùng đã cản trở điều đó, và thậm chí bây giờ Trung Quốc đang vẫn chật vật khai thác các nguồn tài nguyên trên đất liền.
Việt Nam đã ngưng lại hầu hết việc phát triển các nguồn tài nguyên xa bờ. Tuy nhiên, bên ngoài đường chín đoạn của Trung Quốc ở Biển Đông, Việt Nam vẫn tiếp tục sản xuất dầu khí và một số hoạt động thăm dò mới như ở phía nam sát Vịnh Thái Lan.
Jadestone Energy có trụ sở tại Singapore có các dự án trên khắp Châu Á – Thái Bình Dương và thường mua các tài sản sản xuất cũ hơn, nắm giữ các tài sản năng lượng của Việt Nam, trong khi vào giữa năm 2020 hãng Eni của Ý đã phát hiện ra một lượng lớn khí tập trung tại hai lô gần Bể Sông Hồng ở phía bắc Đà Nẵng và Quảng Trị.
Hai mỏ mới là kết quả từ từ việc thăm dò ban đầu từ năm 2019.
Ngoài ra còn có Lô B thuộc sở hữu của PetroVietnam, PTTEP của Thái Lan và Mitsui của Nhật Bản, nhằm mục đích đưa khí đốt đến tổ hợp nhiệt điện khí Mon II được quy hoạch lớn ở phía tây nam. Chevron rút khỏi dự án vào năm 2015 sau khi không đạt được thỏa thuận giá với Chính phủ Việt Nam.
Theo kế hoạch vào năm 2030, điện từ nhập khẩu LNG sẽ giảm từ 41 gigawatt xuống 22,4GW, sự sụt giảm lớn và là một khó khăn đối với một quốc gia đã dành ba năm để lập kế hoạch nhập khẩu các thiết bị đầu cuối và các nhà máy điện một phần là để củng cố an ninh năng lượng trong khi cải thiện các điều khoản thương mại với Mỹ đã khiến Trump cảm động.
Chính quyền Biden đã khiến việc tài trợ dự án cho các dự án nhiên liệu hóa thạch lớn mới trở nên khó khăn hơn nhiều, một bước ngoặt đáng kể khi một số dự án nhập khẩu LNG theo kế hoạch của Việt Nam được các ngân hàng phát triển nước ngoài của Hoa Kỳ hỗ trợ.
Cung cấp tài chính và xây dựng một chuỗi các bến nhập khẩu LNG và cơ sở hạ tầng liên quan ở dọc bờ biển Việt Nam là một nhiệm vụ khó khăn với giá dầu và LNG giao ngay hiện nay. Khu cảng nhập khẩu LNG lớn ở thành phố cảng Hải Phòng chưa bị xử phạt do liên quan đến Exxon.
Một công ty khác, Tokyo Gas và Marubeni ở Quảng Ninh có quyết định đầu tư (FID) và bắt đầu xây dựng vào tháng 10. Một cảng nhập khẩu khác đã có FID vào tháng 10 này tại Quảng Trị.
Năng lượng tái tạo chiếm hơn 10% lưới điện quốc gia. Đây là một thành tựu to lớn đối với một quốc gia hơn 90 triệu dân vốn không có dấu ấn thật sự về tái tạo cách đây một thập niên. Các điều khoản thuế quan thuận lợi đã thúc đẩy đầu tư đáng kể vào cả gió và mặt trời.
Gần đây hơn, Việt Nam đã công bố các kế hoạch điện gió ngoài khơi và công ty điện lực đa quốc gia Orsed của Đan Mạch đã nhanh chóng đầu tư vào lĩnh vực này. Orsed dẫn đầu về điện gió ngoài khơi trong những năm gần đây.
Nhưng phấi mất mấy năm nữa mới lắp đặt được các tuabin khổng lồ ngoài khơi và hòa điện vào lưới điện. Trong bối cảnh này, tin ExxonMobil đã trở lại mỏ Cá voi xanh là rất quan trọng.
Vào năm 2019, ExxonMobil rời bỏ dự án vì đó là dự án phi vật chất và trong khu vực "không cốt lõi".
Sau đó, ExxonMobil tập trung vào 5 lĩnh vực chính : ở Mỹ, LNG ở Mozambique, dầu Guyan, tiền muối ngoài khơi Brazil và LNG ở Papua New Guinea. Dự án Châu Phi hiện đang bị đình trệ, cũng như việc mở rộng nhà máy ở Papua New Guinea.
Tuy nhiên, ngay cả trong năm 2019, ExxonMobil cũng khó tìm được người mua lại mỏ Cá Voi Xanh do ngại di chuyển vào khu vực Trung Quốc đã xua đuổi Repsol của Tây Ban Nha 2 lần và thậm chí còn yêu cầu đồng minh Nga từ bỏ hoạt động ở Biển Đông.
Năm 2019, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị yêu cầu người đồng cấp Nga Sergei Lavrov từ bỏ hoạt động thăm dò ngoài khơi với Việt Nam. Lavrov đã từ chối.
Từ năm 2019, Rosneft Việt Nam đã lo ngại về việc dự án Phong Lan Đỏ tại lô 06.1 nằm trong yêu sách đường chín đoạn của Trung Quốc và việc khoan dầu ở đó có thể khiến Bắc Kinh khó chịu.
Đến năm 2019, Trung Quốc đã thúc ép chấm dứt hợp đồng thăm dò ngoài khơi của Việt Nam với Rosneft Việt Nam, một liên doanh Nga-Việt sau đó đã hủy hợp đồng với giàn khoan thăm dò của Noble Corp có trụ sở tại London.
Noble đã thông báo về việc hủy bỏ trong một thông báo mà không nêu rõ tên công ty, trong khi nói rằng họ vẫn sẽ được thanh toán cho hợp đồng. Thông báo được đưa ra chỉ vài ngày trước khi Ngoại trưởng Mỹ lúc đó là Mike Pompeo tuyên bố các tuyên bố chủ quyền trên phạm vi rộng của Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp là "bất hợp pháp".
Những điều này đã khiến khó được bán [cổ phần của] ExxonMobil, nhưng ngay cả khi không có Trung Quốc, hàm lượng CO2 cao bất thường của 30% khí đốt sẽ còn trở ngại hơn so với năm 2019, trước khi hầu hết các công ty dầu mỏ quốc tế cam kết với các mục tiêu khí hậu và cam kết cắt giảm các quá trình như thông hơi và đốt khí
Thông thường, CO2 được thông khí ở đầu giếng nhưng các công ty hiện đang cam kết đưa ra các giải pháp mới.
Thông tin từ ExxonMobil được đưa ra chỉ vài ngày sau lễ kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống của ngành Dầu khí Việt Nam vào ngày 24 tháng 11, theo trang web của công ty dầu khí nhà nước. Dầu khí Việt Nam này cũng cho biết họ đã đạt được mục tiêu sản xuất trong nước là 9,72 tấn dầu trước 39 ngày so với kế hoạch.
"Đây là một tin vui vô cùng ý nghĩa đối với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, tiếp tục viết nên trang sử vàng với sứ mệnh vẻ vang ‘khai thác dầu làm giàu cho đất nước’, ông nói.
Nhưng Việt Nam vẫn cần tìm khí đốt để đáp ứng nhu cầu điện năng ngày càng tăng. Việc đưa Cá Voi Xanh vào hoạt động vẫn còn một chặng đường dài, nhưng với cả ExxonMobil lẫn Việt Nam, có thể đây là một lựa chọn tốt hơn là để dự án từ từ chìm xuống và chết đuối ngoài khơi.
Helen Clark
Nguyên tác : ExxonMobil stares down China for Vietnam gas, Asia Times, 7/12/2021
Nguồn : VNTB, 09/12/2021