Việt Nam năm nay đừng nghỉ Tết nữa : nghỉ mãi lấy gì mà ăn ?
Cả buổi sáng hôm nay tôi rộn rạo không làm được việc gì ra hồn. Mấy ngày nay tấm lịch nhắc nhở luôn luôn : gần Tết rồi đó nha, còn có chừng 45 ngày nữa thôi.
Một phụ nữ đang nhìn vào các đồ trang trí Tết tại một chợ ở Hà Nội năm 2020 - AFP
Ra đường, không khí Noel chìm lặng. Vài trung tâm thương mại lớn, các quán cà phê… vẫn trang trí theo truyền thống để cố kéo khách nhưng người đi lại vắng hẳn. Nhìn không khí tưởng như còn lâu mới Tết.
"Tôi có chờ đâu, có đợi đâu…"
Hai năm trời dịch dã đầy lo sợ hoảng loạn, năm nay dân mình hết tiền chơi Noel rồi. Con đường nhà tôi ở trung tâm Sài Gòn, vốn tấp nập xôm tụ. Một tiệm buôn thuê mặt bằng nơi này có thể yên tâm thuê dài dài mấy chục năm, cứ vậy làm ăn, vậy mà đã hai tháng mở cửa nhưng khúc này khúc kia vẫn đóng im ỉm. Có những đoạn năm sáu tiệm liên tiếp nhau đóng cửa một loạt. Mấy nay thảng hoặc có tiệm mở cửa ra thì hoặc là đổi chủ, chủ mới sửa sang lại tính cuộc làm ăn mới, hoặc để chủ cũ dọn dẹp chuyển đi. Chao ôi một cái tiệm thuê cố định đã mấy chục năm, đã thành một phần của khu phố, của dân xung quanh. Chủ tiệm cũng thành dân cư ở đây, ra vô chào hỏi, thỉnh thoảng còn mời nhau ăn hàng. Ấy vậy mà con vi-ruts đánh tan nát tất cả. Cầm cự qua hai năm, tới cuối mùa dịch thứ hai coi như đóng băng toàn bộ gần nửa năm trời, tiền nhà đều đều chi nhưng thu vô gần bằng không, chủ tiệm chịu hết xiết.
Nhìn mấy anh thợ loay hoay leo lên thang tháo tấm bảng hiệu cũ mèm, tháo mấy hộp đèn cũng cũ mèm, rồi quăng bỏ vô số thứ vốn bình thường vẫn xài quen tay nhưng khi chuyển đi thì thành rế rách chổi cùn, sao mà ngậm ngùi !
Bởi vậy nên ngay trung tâm Sài Gòn mà có thấy treo đèn kết hoa gì mấy đâu, nhưng cũng không ai than thở gì. Nói thiệt là còn sống, còn có cái ăn mỗi ngày và mái nhà che trên đầu đã là may mắn hơn hàng triệu người rồi. Thiên chúa thương bầy con bị dịch dập cho tơi tả nên sinh nhật dù không lộng lẫy chắc Ngài cũng không trách.
Đã vậy, dịch lại đang âm ỉ tăng lên ở Sài Gòn, hôm 07/12 là ngày số tử vong lại cao nhất trong vòng hai tháng gần đây với 94 ca (trước đó khoảng xấp xỉ 60 ca. Số bệnh nhân nặng tăng lên nên Bệnh viện Hồi sức Covid mở lại một khoa hồi sức, dự kiến tăng từ 200 giường bệnh lên 300-500 giường. Sài Gòn làm sao chịu nổi cú đúp của dịch ? Giờ kiệt lực rồi, có cấm thì dân cũng vượt rào bươn ra đường kiếm ăn thôi.
Dịch bệnh gần như thay đổi cả quỹ đạo của trái đất. Nhoáng một cái, mới tết đó đã lại thấy tết đến sau mông.
Thương cha nhớ mẹ từ xa
Mọi năm "bình thường cũ", thời điểm này là giờ "Việt cộng" thì lo chuẩn bị quà biếu tết các sếp, gầy mối và giữ mối làm ăn chật cả đường Hà Nội, Việt gian thì canh me ai hở ra là chôm chỉa, Việt dân hay Việt Hương đều kéo cày sấp mặt con Việt kiều hớn hở lo đếm tiền để dành, lên list mua quà, xin nghỉ phép, canh vé giá rẻ đặng bay về hưởng cái tết rực nắng và chen chúc tưng bừng ở quê nhà.
Nhưng năm nay Việt kiều chỉ có thể thương cha nhớ mẹ từ xa được mà thôi. Hàng không vẫn chưa mở. Khúc ruột muốn sà vô lòng mẹ chỉ còn cách cầu cứu các chuyến bay giải cứu. Mà giải cứu kiểu gì ? Giá vé giải cứu từ Mỹ về Việt Nam của Vietnam Airlines là 10.000 USD kể cả phí cách ly (toàn cách ly khách sạn hạng 4 sao trở lên, không thấy có khu cách ly tập trung giá rẻ), hoặc rẻ nhất là 2.000 USD (giá vé), không tính phí "dịch vụ" giải cứu. So với giá trước dịch là 1.000 USD/hai chiều thì cho dù Covid đã khiến chi phí tăng lên trong tất cả các dịch vụ (ví dụ các chi phí khử khuẩn, phòng hộ y tế…) nhưng chênh lệch đến mức đó vẫn là không tưởng nổi. Nó còn nhuốm màu rất mỉa mai khi được gán danh "giải cứu".
Việt kiều không về được thì "Việt cộng" cũng giảm một mớ khoản thu, các dịch vụ hụt đi một lượng khách đáng kể : ăn, chơi, mua sắm cho gia đình, mang đi, và quan trọng nhất là đầu tư.
Ông Lương Hoài Nam, nguyên Tổng giám đốc hãng hàng không tư nhân Jetstar Pacific Airlines cũng viết trên trang Facebook cá nhân của mình như sau : "Người Việt từ nước ngoài về tổ quốc qua Campuchia để không cần phải xin phép ai, với chi phí thấp hơn các combo bay hồi hương tối thiểu 2-3 lần - đó là quyền của bà con. Nhưng các cơ quan nên nhanh chóng mở đường cho đồng bào về nước một cách đàng hoàng, bằng các chuyến bay của các hãng nước ngoài (họ vẫn đã và đang bay đến Nội Bài và Tân Sơn Nhất, nhưng chưa được chở người Việt về Việt Nam, chỉ được chở đi) và sớm cho các hãng hàng không Việt Nam bay thường lệ quốc tế.
Đó mới là cách làm đúng !"
Nhưng dù sao thì Tết vẫn lù lù tới
Ở quận 5, mấy con đường chuyên bán đồ trang trí Tết (Tết tây lẫn tết ta) mọi khi đã ì đùng ì xèo lắm rồi, năm nay thì không. Trong khu Đèn năm ngọn cũ trong quận 5, mọi khi khách tỉnh về lấy hàng, đi chùa, đi chơi đông ken, năm nay bỗng rộng tênh, xe chạy vun vút. Quán ăn đã mở lại nhưng vẫn vắng vì người ta sợ không dám kéo khẩu trang xuống ăn ở ngoài. Tất cả các chợ lớn chợ nhỏ đều đã mở lại nhưng chỉ hoạt động tối đa ½ công suất cũ.
Trên mạng, các nền tảng thương mại điện tử ra sức kêu gọi mua sắm, hết 11/11 thì tiếp liền Black Friday, giờ thì Shoppee ra rả mỗi giờ về sinh nhật 12/12, thậm chí mời cả Hà Anh Tuấn làm đại sứ quảng bá. Hà Anh Tuấn là ai ? Là một ca sĩ hát không hay, giọng ngạt mũi vô cùng bình thường nhưng lên sân khấu lại rất bắt đèn, và nổi tiếng hơn danh ca sĩ là sự nghiệp ông bầu lớn, giàu từ trong trứng giàu ra. Với thói quen sống sang và trí thức, Hà Anh Tuấn làm đại sứ cho một sàn thương mại chắc không phải vì tiền mà vì mối quan hệ cá nhân với Shoppee, nhưng dù sao đi nữa, sự có mặt của một khuôn mặt nổi tiếng trong làng giải trí phần nào cho thấy nền tảng thương mại phổ biến thuộc hạng nhất Việt Nam này năm nay phải ráo riết tìm khách hơn những năm trước.
Những đợt khuyến mãi lớn của năm nay cũng không còn thấy hình ảnh thiên hạ chụp hình khoe hàng chục hay cả trăm đơn hàng mua sắm, hoặc cảnh các anh giao hàng bày cả đống lớn hàng hóa trước các cao ốc văn phòng hay chung cư chờ khách lấy.
Tài chính cạn kiệt, tương lai bấp bênh, đó cũng là lý do chính khiến năm nay miền Trung vẫn bão lũ nhưng "phong trào" quyên góp thiện nguyện đã xẹp đi hẳn. Nên đánh giá điều này ra sao ? Tôi thì thiên về nghĩa tích cực : không được cho một cách dễ dàng và đều đặn nữa thì người dân và chính quyền nơi này phải tìm cách thích ứng và tự lập hơn nữa. Chứ đặc điểm thời tiết miền Trung là năm nào cũng bão lũ không nặng thì nhẹ, chẳng lẽ năm nào cũng kêu gọi giúp đỡ hay sao ?
Hôm qua tôi mới đọc được tin các hãng du lịch lữ hành lớn của thế giới đã hủy toàn bộ tour đến Việt Nam từ tháng 2 đến tháng 5 năm sau (2022) do Việt Nam vẫn chưa dứt khoát được thời điểm mở cửa. Khách bèn chuyển qua các nước Châu Á khác như Indonesia, Campuchia, Thái Lan.
Trên báo Saigontimes, tờ báo chuyên về kinh tế của Thành phố Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Hữu Y Yên, Tổng giám đốc Công ty Dịch vụ Lữ hành Saigontourist, cho rằng ngay lúc này Việt Nam phải thông báo thời điểm mở cửa để các hãng lên chương trình bán. Nếu bây giờ có thời hạn mở cửa, hy vọng đến tháng 10/2022 sẽ có khách vì lữ hành thường phải mất khoảng 6 tháng để bán hàng.
"Chậm nữa thì sẽ mất khách của cả năm 2022", ông nói và cho rằng, một yêu cầu quan trọng nữa để du lịch có thể đón khách quốc tế là phải nhanh chóng nối lại đường bay thương mại quốc tế.
Ông Yên cũng nói thẳng : "Việc chỉ vận hành một số chuyến bay hồi hương như hiện nay chỉ có thể đem lại lợi ích cho một số nhóm nhỏ, không tác động đáng kể đển phục hồi du lịch và kinh tế".
Tính đến hôm nay, tỷ lệ tiêm vắc-xin đủ liều đã đạt 57,5% dân số Việt Nam. Còn tại các địa bàn trọng điểm như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương, Tiền Giang… tỷ lệ này lên đến trên 94% dân số. Đây cũng chính là các địa bàn thu hút du lịch, thu hút đầu tư và phát triển kinh tế. Với tỷ lệ tiêm đủ vắc-xin cao như thế cộng với thói quen đeo khẩu trang và giãn cách đã hình thành, số ca nhiễm và tử vong sẽ không còn là mối đe dọa ; thông lệ các nước đã mở cửa rộng rãi để phục hồi kinh tế. Trong bối cảnh đó, thái độ lưỡng lự của chính quyền Việt Nam rất khó giải thích và không khó hiểu khi rất nhiều người đồng tình với ý kiến của ông Yên.
Đừng nghỉ Tết nữa, nghỉ cả nửa năm chưa chán sao ?
Lịch nghỉ Tết của cán bộ công chức năm nay cũng đã được duyệt. Nó kéo dài chín ngày, từ 27/1 đến hết 06/2. Giá như những năm trước, mọi người đã nô nức lên kế hoạch nghỉ và chơi Tết khắp nơi, nhưng năm nay thì không. Tôi thấy quanh tôi không ai muốn nghỉ Tết cả, từ học sinh, sinh viên, đến công chức, doanh nghiệp, tiểu thương, giới showbiz… Nghỉ cả nửa năm, mới hé cửa ra thở vài hơi, đã kịp làm việc đâu mà nghỉ tiếp ? Rất nhiều người thất nghiệp, nghỉ cũng không có tiền về quê, hoặc rất nhiều người đã về quê khi bị thất nghiệp ở phố từ đợt tháng 5-6/2021 rồi, nên sum họp cũng không phải là lý do lớn nữa. Mà có khi về lại bị cách ly, nếu đùng phát địa phương ấy bùng dịch.
Doanh nghiệp thì mới vừa lẫm chẫm sản xuất kinh doanh, hợp đồng như lá mùa thu, nay nếu công nhân nghỉ đùng một phát (vẫn phải trả lương theo quy định !) thì chỉ có khóc. Đã thế một số lượng người rất lớn di chuyển khắp nơi trong dịp Tết chính là nguy cơ cực lớn để lây lan dịch bệnh. Khi năng lực của ngành y tế vẫn rất mong manh thì nghỉ tết dài ngày chỉ khiến tăng ca nhiễm và theo đó là ca tử vong mà thôi. Viễn cảnh tái phong tỏa (tùy mức độ) sẽ rất gần.
Tính đi tính lại, từ cả góc độ lợi ích kinh tế xã hội cũng như mong muốn của cá nhân và xã hội, tôi cho rằng trừ những ngành "tuyến đầu" chống dịch cần có những chính sách bù đắp đặc biệt ra, năm nay Nhà nước Việt Nam không nên vẫn tiếp tục cho nghỉ Tết dài như những năm bình thường trước kia. Số ngày nghỉ Tết có thể được tính gộp vào số ngày nghỉ phép thường niên trong năm 2022-2023, để người lao động tự chọn trong thỏa thuận hợp lý với người sử dụng lao động. Như vậy, kế hoạch sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được duy trì tốt hơn, đồng nghĩa với thu nhập của người lao động và số tiền đóng thuế cho nhà nước cũng ổn định hơn, giúp phục hồi kinh tế cả nước.
Trên hết, Chính phủ nên chấm dứt thái độ do dự bất phân và các thói quen tư duy cũ kỹ hiện tại. Chưa bao giờ có chuyện hoãn Tết thì năm nay lần đầu hoãn. Chuyện gì chẳng có lần đầu, nếu nó hợp lý thì sẽ được đồng tình của số đông. Và nhất thiết phải cương quyết và minh bạch trong kế hoạch phục hồi kinh tế để doanh nghiệp và người dân có cơ sở tính toán làm ăn.
Nguyễn Công Chính
Nguồn : RFA, 09/12/2021
Tham khảo :
- https://vnexpress.net/covid-19/vaccine
- https://tuoitre.vn/chot-phuong-an-9-ngay-nghi-tet-nguyen-dan-2022-20211204104651841.htm
- https://vnexpress.net/f0-nang-tang-benh-vien-hoi-suc-covid-19-nang-len-500-giuong-4400406.html