Có những khoảnh khắc khi các mảng kiến tạo của lịch sử dịch chuyển dưới chân chúng ta và Châu Âu đang địn hình lại một cách dữ dội. Đã đến lúc nhận ra rằng chúng ta đang ở một thời điểm như vậy. Không thể tin được rằng điều này có thể xảy ra vào năm 2022.
Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev tuyên bố Liên Xô giải thể và ông từ chức vào ngày 25 tháng 12 năm 1991
Không còn gì khó tin hơn bây giờ so với những năm 1914 hay 1939 - không có gì định trước rằng chúng sẽ là những năm mà bóng tối phủ xuống. Tất nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta đang ở bên bờ vực của một cuộc chiến có thể sẽ hút vào phần còn lại của Châu Âu hoặc thậm chí cả thế giới.
Vấn đề là hòa bình luôn mong manh - và những gì xảy ra ngay cả ở những nơi xa xôi nhất của Châu Âu sẽ luôn ảnh hưởng đến tất cả chúng ta.
Một người lính Ukraine với bệ phóng tên lửa ở Kyiv
Rút ra những bài học đúng đắn từ những khoảnh khắc quan trọng khi mọi thứ thay đổi không hề dễ dàng.
Chỉ huy quân sự Pháp Ferdinand Foch gọi kết thúc Thế chiến thứ nhất là "20 năm" ngừng bắn - vì ông cảm thấy các đồng minh chiến thắng đã quá tay trong việc đối phó với Đế quốc Đức bại trận.
Câu hỏi đặt ra cho thế hệ chúng ta là liệu chúng ta có sai lầm tương tự trong tính toán về cách đối xử với nước Nga khi Liên Xô sụp đổ hay không. Chúng ta vui mừng khi Ba Lan, các nước Baltic và những nước khác chiếm vị trí của Nga trong số các quốc gia tự do trên thế giới.
Ba Lan, Hungary và Cộng hòa Czech - từng bị Liên Xô chiếm đóng - gia nhập NATO vào năm 1999. Các quốc gia Baltic gồm Lithuania, Latvia và Estonia tiếp nối 5 năm sau đó.
Nhưng năng lượng đen tối thúc đẩy Vladimir Putin là mặt khác của đồng tiền đó. Ông thấy nước Nga bị suy giảm, bị sỉ nhục và bị tước bỏ những gì mà ông coi là quyền đối với vùng đệm của các quốc gia thứ cấp.
Ông ấy minh họa quan điểm này bằng một câu chuyện - thậm chí có thể là sự thật - từ quá khứ mờ ám của chính ông. Từng là đại tá trong quân đoàn phản gián của KGB, Putin bị giáng xuống làm tài xế taxi bán thời gian.
Tại một thời điểm nào đó, ông đã hình thành một khái niệm gần như huyền bí là khôi phục lại sự vĩ đại đã mất của nước Nga. Ông ta hẳn đã được khích lệ bởi cách mà ông làm trót lọt việc sáp nhập Crimea - của Ukraine - vào năm 2014. Sau tất cả, bốn năm sau, chúng ta đã tận hưởng World Cup ở Nga.
Phản ứng chính của Tây Âu khi Chiến tranh Lạnh kết thúc là nghỉ 30 năm để giảm bớt chi tiêu quốc phòng.
Vào thời điểm cách đây vài năm, chỉ có 4 trong số 128 máy bay chiến đấu của Đức sẵn sàng chiến đấu và người Hà Lan đã có kế hoạch loại bỏ từng chiếc xe tăng hạng nặng của họ. Người Hà Lan đã suy nghĩ lại và người Đức hiện đang đề xuất chi thêm 100 tỷ euro cho quốc phòng.
Tất nhiên là điều tốt khi Đức suy nghĩ về quá khứ của mình, nhưng thậm chí còn tốt hơn khi nước này cũng nghĩ về tương lai.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz là một đảng viên Đảng Dân chủ Xã hội, người chắc chắn không tranh cử với lời hứa tăng chi tiêu quốc phòng nhưng ông đã đáp ứng các yêu cầu lịch sử của thời điểm này một cách khá ấn tượng.
"Với cuộc xâm lược Ukraine, chúng ta đang ở trong một kỷ nguyên mới", ông nói trước quốc hội Đức - định nghĩa thách thức của kỷ nguyên mới đó như một câu hỏi đơn giản : "Liệu chúng ta có cho phép Putin quay ngược kim đồng hồ hay không, hay liệu chúng ta huy động sức mạnh để thiết lập ranh giới đối với những kẻ ủng hộ chiến tranh như Putin. "
Đó là những lời lẽ phi thường của lãnh đạo một đất nước mà các chính trị gia từng cho rằng việc phát xít Đức xâm lược Liên Xô năm 1941 khiến việc chống trả lại Điện Kremlin là không thể.
Thụy Điển, quốc gia giàu có và có vũ trang tốt nhưng không liên kết về quân sự, là quốc gia đầu tiên cảm nhận được những cơn gió lạnh hơn thổi từ phương Đông và có lẽ là quốc gia đầu tiên hành động. Nước này đang tăng chi tiêu quốc phòng lên bất thường, 40% trong chu kỳ 5 năm hiện tại - tăng các trung đoàn bộ binh mới và mua tên lửa phòng không Patriot của Mỹ.
Bộ trưởng Quốc phòng Thụy Điển Peter Hultqvist nói : "Chúng tôi có một tình huống là Nga chuẩn bị sử dụng các phương tiện quân sự để đạt được các mục tiêu chính trị".
Vì vậy, quan điểm khá mục ruỗng - rằng vũ khí duy nhất mà phương Tây cần là các biện pháp trừng phạt kinh tế - giờ đã không còn hợp thời. Bạn không thể chiến đấu bằng xe tăng với ngân hàng. Tất nhiên, không ai muốn thấy lục địa này bị biến thành một trại vũ trang, nhưng khi bạn cảm thấy những mảng kiến tạo đó đang dịch chuyển, bạn phải thay đổi theo chúng. Hành động ngay bây giờ - mua vũ khí và quyên góp tiền - là một việc dễ dàng khi ngọn lửa phẫn nộ còn nóng hổi và tươi mới.
Nhưng kỷ nguyên phòng thủ mới này sẽ còn đòi hỏi nhiều hơn nữa. Trước hết là ý chí ủng hộ người Ukraine - nhưng sau đó là sự gan dạ, tầm nhìn và sức mạnh bền vững để bảo vệ tự do ở bất cứ đâu và bất cứ khi nào cuộc tấn công tiếp theo có thể xảy ra.
Kevin Connolly
Nguồn : BBC, 06/3/2022