Nhà nước trước thông tin trên mạng xã hội : không thể 'lấp liếm' mãi !

Diễm Thi, RFA, 02/08/2022

Mạng xã hội được chứng tỏ có tác dụng khi ngày càng có thêm vụ việc Nhà nước phải lên tiếng sau khi thông tin lan truyền trên mạng xã hội. Tuy vậy, mạng xã hội cũng có mặt hạn chế khi đội ngũ dư luận viên cũng hoạt động mạnh mẽ trên cùng một sân.

Ảnh minh họa các bạn trẻ ở Hà Nội sử dụng smart phone - AFP

Mấy hôm nay, mạng xã hội Facebook lan truyền video clip về vụ tai nạn giao thông khiến một nữ sinh trung học phổ thông tử nạn từ ngày 28/6/2022. Người dân cho rằng, lỗi thuộc về người lái xe ô tô nhưng người này vẫn bình an vô sự. Nhiều phân tích của những chuyên gia thuộc các lĩnh vực khác nhau cũng được viết trên mạng xã hội cho mọi người tham khảo.

Đến sáng 2 tháng 8, Công an và Sở Thông tin- Truyền thông tỉnh Ninh Thuận tổ chức một cuộc họp báo. Tại cuộc họp báo, Thượng tá Hà Công Sơn - Phó Trưởng Công an Thành phố Phan Rang- Tháp Chàm cho hay, điều tra ban đầu cho thấy người gây ra tai nạn chết người là ông Hoàng Văn Minh - cán bộ của Trung đoàn Không quân 937. Ông Hoàng Văn Minh đã chuyển hướng ô tô không an toàn dẫn đến tai nạn làm chết nữ sinh Hồ Hoàng Anh đang đi xe máy đúng làn đường và tốc độ cho phép. Theo ông Hà Công Sơn, vụ việc đã đủ yếu tố để khởi tố vụ án nhằm xử lý theo quy định của pháp luật.

Đây không phải vụ việc đầu tiên mà phía Nhà nước lên tiếng khi thông tin được lan truyền trên mạng xã hội. Với sức lan tỏa của mạng xã hội, dường như không có việc gì có thể được che giấu.

Từ nhiều năm qua, rất nhiều thông tin bị cho là ‘thất thiệt’ được các mạng xã hội hoặc các trang blog loan tải biến thành tin thật khi báo chí Nhà nước đăng lại sau đó. Dù trước khi đăng chỉ vài ngày, truyền thông nhà nước vẫn khăng khăng đây là tin đồn thất thiệt. Từ tin đổi tiền mấy chục năm trước đến cái chết của ông Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Bá Thanh năm 2015 ; cái chết của Chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang năm 2018 ; thông tin về dịch bệnh hai năm qua…

Ông Nguyễn Văn Quang, một người quan tâm đến tình hình xã hội trong nước, nhận định với RFA về sức mạnh của mạng xã hội :

"Tôi thấy trong điều kiện ngày nay mạng internet phủ sóng toàn cầu thì mỗi người đều có thể mua cho mình một cái smartphone để đọc tất cả các cái thông tin từ mọi nguồn ở các quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, tất cả các nguồn thông tin đó thì cũng phải cần có người có trình độ nhận thức, có chọn lọc chứ không phải tất cả đều là đúng hết.

Đi vào từng trường hợp cụ thể thì phải nói rằng mạng xã hội có một cái sức mạnh ghê gớm chứ không chỉ là phương tiện giải trí. Nó phản ảnh tất cả mọi mặt của đời sống xã hội, đặc biệt những gì thuộc về dối trá không trung thực thì qua mạng xã hội nó sẽ phơi bày ra hết.

Mà bản chất của chính quyền độc tài là chỉ đưa lên những cái gì tốt đẹp, còn những cái gì bất lợi hay nói đến bản chất không hay của họ thì họ giấu đi. Câu chuyện tai nạn giao thông ở Phan Rang vừa rồi không thể nào lấp liếm được và đều có cơ sở pháp lý. Điều đó buộc chính quyền phải vào cuộc chứ không thể phớt lờ. Và khi vào cuộc thì phải điều tra cho rõ ràng và trả lời trước công luận, trả lời trước người dân cho dù sự việc trước đó được ai đó cố tình bao che lấp liếm. Một bàn tay không che nổi mặt trời !".

Từ xưa đến nay, mỗi khi có sự kiện gì được cho là ‘nhạy cảm’ xảy ra, chính quyền Việt Nam luôn ra văn bản yêu cầu xử phạt những người đưa ‘tin đồn thất thiệt’, dù những tin đó sau này lại được báo chí chính thống loan tải. 

Có thể nêu một ví dụ cách đây vài tháng liên quan tới trường hợp ông Trịnh Văn Quyết : Tháng 5/2021, một thanh niên ở Hà Tĩnh bị phạt 7,5 triệu đồng do trước đó vài tháng đã dùng tài khoản Tiktok của mình loan tin ông Trịnh Văn Quyết bị bắt. Theo truyền thông Nhà nước, thanh niên này bị phạt tiền do có hành vi đưa tin sai sự thật, xuyên tạc, xúc phạm uy tín tổ chức, danh dự nhân phẩm cá nhân khi đăng tải đoạn video kèm thông tin : "Biến căng, tỷ phú Trịnh Văn Quyết (Quyết nổ) đã bị bắt tạm giam về tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản".

Cuối tháng 3/2022, Chủ tịch tập đoàn FLC Trịnh Văn Quyết bị khởi tố, bị bắt giam về tội Thao túng thị trường chứng khoán, theo Điều 211 Bộ luật Hình sự.

Dường như để ngăn chặn những đồn đoán từ cộng đồng mạng, sau khi ông Trịnh Văn Quyết bị bắt, Bộ Công an chỉ đạo các lực lượng chức năng thu thập, củng cố tài liệu chứng cứ để xử lý tất cả những "đối tượng có hoạt động đăng tải thông tin thất thiệt, chưa được kiểm chứng, góp phần tạo môi trường kinh doanh ổn định, lành mạnh".

Với Trung tá Vũ Minh Trí, từng là cán bộ Tổng Cục 2, mạng xã hội rõ ràng có lợi cho người dân sống trong chế độ độc tài che giấu thông tin, nhưng cũng có điểm bất lợi khi hàng vạn dư luận viên cùng lúc hoạt động trên mạng xã hội. Ông nói :

"Ở Việt Nam bây giờ có một tình trạng khá là phổ biến, đó là quyền lợi của Nhà nước không thống nhất với quyền lợi của người dân, thậm chí còn mâu thuẫn hoặc đi ngược lại quyền lợi của người dân. Chính vì vậy, khi người dân lên ý kiến thì đôi khi nhà nước sẽ rơi vào thế bất lợi nên Nhà nước tìm mọi cách ngăn chặn.

Thứ hai nữa, một cái điều nguy hiểm tôi cảm thấy là trình độ sử dụng mạng xã hội để hiểu biết thông tin của người dân Việt Nam chúng tôi không được như ở các nước có truyền thống tự do, dân chủ lâu đời. Do đó, trong không ít trường hợp người dân lại bị những thế lực không đại diện cho người dân dẫn dắt người dân đi sa đà vào những chuyện đâu đâu, không chú trọng vào điểm chính.

Chúng ta không có sự liên kết, không có tổ chức. Ý kiến của người dân chúng ta là công khai nhưng là ý kiến cá nhân, không có dẫn dắt, không có bài bản lớp lang. Trong khi đó, Nhà nước có hàng ngàn, hàng vạn dư luận viên được đào tạo, được bồi dưỡng, được huấn luyện, được đạo diễn để hùa theo một giọng nói thì việc họ dẫn dắt được dư luận là hoàn toàn có thể xảy ra".

Nhà báo Trần Ngọc Tuấn ở Cộng hòa Czech nhận định với RFA :

"Từ trước đến nay, những thông tin vỉa hè mà Nhà nước gọi là thất thiệt nó lại rất trung thực, rất đúng, đúng đến 90%, đi trước cả báo chí chính thống. Theo suy nghĩ của họ thì những thông tin như thế sẽ làm uy tín của nhà nước, mất uy tín của chính quyền, mất uy tín của những cơ quan hành pháp. Người dân có câu nói vui là muốn nghe thông tin đúng thì lên mạng, muốn nghe lời không thật thì xem VTV hoặc đọc báo Nhân Dân".

Đầu năm nay, cuốn "Nghiên cứu về sự kiểm soát của Việt Nam đối với các nội dung chống Nhà nước trực tuyến" của tác giả, nghiên cứu viên Chương trình Truyền thông, Công nghệ và Xã hội Lương Nguyễn An Điền được ra mắt. Theo tác giả, trong hai thập kỷ qua, sự chú trọng vào các nội dung chống Nhà nước đã định hình cách mà các cơ quan chức năng Việt Nam triển khai nhiều chiến lược kiểm duyệt khác nhau với mục tiêu kép là tạo ra sự cởi mở ở bề ngoài nhưng vẫn duy trì kiểm soát chặt chẽ các cuộc thảo luận trên mạng.

Với những thông tin trên mạng xã hội được đánh giá là đúng nhiều hơn sai bị lan truyền nhanh chóng, phía Nhà nước mới đây lại đưa ra thêm biện pháp siết chặt khi Sở Công an và Sở Thông tin-Truyền thông Thành phố Hồ Chí Minh cùng bắt tay phối hợp trong công tác được nói để ‘bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng chống tội phạm thuộc lĩnh vực thông tin truyền thông’.

Diễm Thi

Nguồn : RFA, 02/08/2022

************************

Ninh Thuận : Công an xác nhận lỗi của sĩ quan quân đội lái xe đâm chết nữ sinh

RFA, 02/08/2022

Công an và Sở Thông tin - Truyền thông tỉnh Ninh Thuận vào ngày 2/8 họp báo công bố kết luận mới về vụ tai nạn giao thông khiến một nữ sinh trung học tử vong mà bị vu cho có nồng độ cồn trong máu.

Công an dựng lại hiện trường vụ tai nạn gây ra cái chết của nữ sinh Hồ Hoàng Anh ở Ninh Thuận - PLO

Tại cuộc họp báo được truyền thông Nhà nước đồng loạt loan tải, Thượng tá Hà Công Sơn – Phó Trưởng Công an Thành phố Phan Rang- Tháp Chàm, cho biết qua quá trình đấu tranh, người gây ra tai nạn chết người ông Hoàng Văn Minh- cán bộ của Trung đoàn Không quân 937, thừa nhận khi đang lái xe có nói chuyện điện thoại.

Thượng tá Hà Công Sơn cũng thông báo điều tra ban đầu cho thấy trước khi tai nạn xảy ra ông Hoàng Văn Minh đã chuyển hướng ô tô không an toàn. Vi phạm này dẫn đến tai nạn làm chết nữ sinh Hồ Hoàng Anh dù cháu này đi đúng làn đường và tốc độ cho phép. Ông Hà Công Sơn nêu quan điểm cá nhân là vụ việc đã đủ yếu tố để khởi tố vụ án nhằm xử lý theo quy định của pháp luật.

Đài Á Châu Tự do vào ngày 1/8 loan tin về vụ tai nạn xảy ra hôm 28/6 khiến nữ sinh Trung học Phổ Thông Hồ Hoàng Anh tử vong khi trên đường đi lấy giấy báo thi.

Video clip về vụ tai nạn sau khi được công khai trên mạng xã hội khiến công luận bất bình. Theo đoạn video ghi lại từ camera an ninh, xe hơi bảy chỗ ngồi do Thiếu tá Hoàng Văn Minh, (thuộc Trung đoàn 937/Sư đoàn 370/Quân chủng Phòng không không quân) lái đang lưu thông thì rẽ phải vào một ngân hàng và xảy ra va chạm với xe máy của nữ sinh Hồ Hoàng Anh đang điều khiển.

Vụ tai nạn khiến nữ sinh lớp 12 Hồ Hoàng Anh bị văng ra khỏi xe, đầu đập vào cột điện bên đường và tử vong khi đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Thuận. Tài xế bước xuống xe xem xét vụ tai nạn một tay vẫn còn cầm điện thoại nói chuyện.

Hơn hai tuần sau vụ tai nạn, ông Hồ Hoàng Hùng, cha của nữ sinh, nhận được thông báo của Cơ quan Cảnh sát Điều tra thuộc Công an thành phố Phan Rang-Tháp Chàm với kết quả kiểm tra nồng độ cồn trong máu của nữ sinh Hồ Hoàng Anh là 0,79 mg/100 ml.

Cũng tại buổi họp báo ngày 2/8, Giám đốc Bệnh viện Đa Khoa Ninh Thuận Thái Phương Phiên gửi lời xin lỗi và mong được tha thứ về điều mà ông này cho là ‘sai sót của nhân viên bệnh viện trong quá trình xét nghiệm nồng độ cồn của nữ sinh Hồ Hoàng Anh’.

************************

Bác sĩ : Nồng độ cồn trong máu nữ sinh Ninh Thuận không phải nguyên nhân của tai nạn !

RFA, 01/08/2022

Một bác sĩ nhận định nồng độ cồn trong máu của nạn nhân Hồ Hoàng Anh ở Ninh Thuận mà cơ quan công an công bố quá thấp không thể nào là nguyên nhân gây tai nạn.

Hiện trường vụ tai nạn ở Ninh Thuận hôm 28/6/2022 - Ảnh chụp màn hình từ video-camera an ninh

Vụ việc một nữ sinh trung học phổ thông tử vong khi trên đường lấy giấy báo thi xảy ra từ hôm 28/6 nhưng gây xôn xao dư luận nhiều ngày qua khi đoạn video về vụ tai nạn được công bố trên mạng xã hội.

Theo đoạn video ghi lại từ camera an ninh, xe hơi bảy chỗ ngồi do Thiếu tá Hoàng Văn Minh, (thuộc Trung đoàn 937/Sư đoàn 370/Quân chủng Phòng không không quân) lái đang lưu thông thì rẽ phải vào một ngân hàng và xảy ra va chạm với xe máy của nữ sinh Hồ Hoàng Anh đang điều khiển.

Vụ tai nạn khiến nữ sinh lớp 12 Hồ Hoàng Anh bị văng ra khỏi xe, đầu đập vào cột điện bên đường và tử vong khi đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Thuận. Tài xế bước xuống xe xem xét vụ tai nạn một tay vẫn còn cầm điện thoại nói chuyện.

Hơn hai tuần sau vụ tai nạn, ông Hồ Hoàng Hùng, cha của nữ sinh nhận được thông báo của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Phan Rang-Tháp Chàm với kết quả kiểm tra nồng độ cồn trong máu của nữ sinh Hồ Hoàng Anh là 0,79 mg/100 ml.

Mạng xã hội dậy sóng trước kết quả này, một số người cho rằng việc công bố nồng độ cồn này nhằm đổ lỗi cho nạn nhân khi tài xế liên quan đến vụ tai nạn là một sĩ quan quân đội.

Trả lời phỏng vấn của Đài Á Châu Tự Do, bác sĩ Nội khoa Đinh Đức Long nói :

"Nồng độ này quá thấp và không ảnh hưởng gì đến khả năng tham gia giao thông. Theo  Nghị định số 100/2019/NĐ-CP của Chính phủ thì mức phạt hành chính bắt đầu áp dụng cho người tham gia giao thông khi có nồng độ cồn 50 mg/100 ml (máu-PV).

Như vậy, Hội đồng khoa học của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Thuận cần công khai kết luận nồng độ cồn trong máu của nạn nhân là bình thường theo tiêu chuẩn của Bộ Y tế".

Báo mạng Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh ngày 1/8 dẫn lời của ông Bùi Văn Kỷ, phó giám đốc Sở Y tế Ninh Thuận nói theo Quyết định 320 của Bộ Y tế quy định xét nghiệm có kết quả nồng độ cồn trong máu dưới 0,5023 mg/ml (50,23 mg/100 ml) thì được coi là không có nồng độ cồn.

Ông cũng nói các loại thức ăn như trái cây, sữa chua hay đồ uống nước ngọt có gas cũng có thể sinh ra cồn nội sinh.

Về nguyên nhân gây ra vụ tai nạn ngày 28/6 ngay trước dịp thi tốt nghiệp phổ thông trung học, bác sĩ Long nói : "Cần thực nghiệm dựng lại hiện trường để kết luận ai vi phạm luật giao thông đường bộ gây chết người, việc này hoàn toàn độc lập với một trong hai người hay cả hai đều uống rượu bia, vì không phải cứ ai uống rượu bia tham gia giao thông đều có thể gây ra tai nạn hết".

Luật sư Nguyễn Khả Thành từ Phú Yên khẳng định :

"Cái quan trọng ở đây là cô đó có đi đúng luật hay không. Dù cô nữ sinh có nồng độ cồn (trong máu- PV) đi chăng nữa nhưng nếu cô ấy đi đúng luật không lấn đường thì người đâm cô vẫn chịu trách nhiệm (trong vụ tai nạn-PV)".

Ngay sau khi nhận được thông báo về nồng độ cồn trong máu của con gái đã mất, ông Hồ Hoàng Hùng bức xúc và không đồng ý với kết luận về kết quả nồng độ cồn trong máu con gái mình. 

Ông ngay lập tức có khiếu nại yêu cầu xem xét lại bản kết luận nồng độ cồn, đồng thời cũng trả lời phỏng vấn bày tỏ sự bức xúc trên nhiều mặt báo.

Nhận được đơn của ông Hùng có nội dung khiếu nại việc làm sai lệch hồ sơ vụ án hình sự, Uỷ ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận yêu cầu bằng văn bản Công an tỉnh khẩn trương điều tra, xác minh kết quả kiểm tra nồng độ cồn của nữ sinh xấu số và giải quyết đơn khiếu nại của cha nữ sinh này.

Cơ quan điều tra hình sự quân đội hôm 25/7 cũng phát thông báo tìm nhân chứng vụ quân nhân Hoàng Văn Minh gây tai nạn làm chết nữ sinh trước ngày thi tốt nghiệp.

Người nào là nhân chứng tại hiện trường lúc xảy ra vụ tai nạn có thể liên lạc với điều tra viên Nguyễn Minh Khôi hoặc đến Cơ quan điều tra hình sự khu vực 3 Quân chủng Phòng không - không quân ở thành phố Hồ Chí Minh để cung cấp thông tin.