Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

04/09/2022

Dân Uyghur sống trong nạn diệt chủng

Ngô Nhân Dụng

y hi Nhân Quyn Liên Hip Quc (OHCHR) mi công b h sơ v dân Uyghurs tnh Tân Cương. Bn báo cáo t cáo Trung Cng vi phm nhân quyn, nhưng không nhc ch "dit chng" (genocide).

uyghur1

Người Uyghur cưỡi xe nga đi giao c trong mt cơn bão cát sa mc Paklamakan, 100 km v phía đông Yecheng trong khu vc Tân Cương

Người Uyghur đang đng trước mi lo b người Trung Quc đng hóa, như người Vit 800 năm trước đây tng lo. Tp Cn Bình tìm cách xóa b nn văn hóa ca h, như Minh Thành T đã ra lnh thi hành nước Đi Vit vào đu thế k 15.

y hi Nhân Quyn Liên Hip Quc (OHCHR) mi công b h sơ v dân Uyghurs tnh Tân Cương. Bn báo cáo t cáo Trung Cng vi phm nhân quyn, nhưng không nhc ch "dit chng" (genocide).

Bà Rahima Mahmut, giám đc Ngh hi Uyghur Thế gii (World Uyghur Congress), t nn nước Anh t năm 2000, tht vng, nói : "Chính quyn Trung Quc đang thi hành chính sách dit chng đi vi dân tc tôi. Cng đng quc tế, các chính ph không th làm ngơ được. Nếu h không hành đng đ ngăn chn, h s đóng vai đng lõa."

Năm ngoái, các dân biu Quc hi Anh đã thông qua mt ngh quyết kết án chính sách dit chng ca Trung Cng. Liên hip Âu Châu, M, Canada và Anh đã phong ta kinh tế bn viên chc Trung Cng v ti này. Còn chính ph Anh vn chưa nói đến ti dit chng mc dù tng thng M đã chính thc gi tên "genocide."

Nhng hành đng nào phi coi là "genocide ?" Công ước Quc tế v Ti Dit Chng (Genocide Convention), điu th II, cm nhng hành đng dit chng. Thí d, phá hy mt phn hay toàn th "mt sc tc hay "mt cng đng tôn giáo ; … gây tn thương thân th hoc tinh thn ca nhng người thuc các nhóm đó ; tìm cách hn chế vic sinh sn ca h."

T năm 2014, Cng sn Trung Quc đã làm đúng nhng điu như bn Công Ước mun ngăn cm : Giam cm hàng triu người Uyghur trong các "tri ci to" thc cht là ăn cướp sc lao đng cưỡng bc ; đã bt phũ n phi nga thai, phá thai và trit sn ; tra tn, ty não và cưỡng dâm. Văn hóa, tôn giáo và ngôn ng ca dân Uyghur b tiêu hy.

Trung Cng có kế hoch gim bt mc sinh sn ca người Uyghur Tân Cương. Kế hoch trit sn được tiết l ln đu vào năm 2019. Năm 2020, phóng viên hãng thông tn Associated Press đã phng vn mt nhóm người tng b nht trong tri ci to. H cho biết các ph n đã b cưỡng ép phi nga thai. Ngoài ra, h b chích th thuc gì không biết nhưng khiến không còn kinh nguyt na.

Thng kê chính thc ca Bc Kinh cho biết s tr em Uyghur ra đi đã gim 60% t năm 2015 đến 2018 ; trong cùng thi gian đó sinh sut trong c Trung Quc ch gim dưới 10%, theo tin AP ngày 16 tháng 12, 2020. Bn tin này cũng cho biết Bc Kinh công nhn trong năm 2018 sinh sut Tân Cương gim mt phn ba, năm 2019 gim thêm 24% ; trong khi toàn quc ch gim 4,2%. Dân s Uighur s hao mòn trong vài thế h.

Bc Kinh cũng khuyến khích người Uyghur kết hôn vi dân gc Hán t các vùng khác ti, đc bit là đàn bà Uyghur ly chng Hán, được d d bng tin. T năm 2014, có "tin thưởng" cho các cp v chng đó ; lên đến 10.000 đng nguyên, tương đương vi $1,450 đô la M mi năm, trong 5 năm đu. Ngoài ra các cp này còn được ưu đãi khi đi xin vic làm, khi cung cp nhà , được min hc phí khi h hoc cha m, con cái đi hc, theo bn tin VOA ngày 28 tháng 8 năm 2020. Song song vi chính sách đó, hàng triu thanh niên Uighur đã b bt giam "ci to," hoc t ý di cư vào các tnh trong lc đa vì s được tr lương cao hơn. Nhưng khó kiếm được người v đa phương, gc Hán.

Hin có 10 triu người Uyghur trong nước Trung Quc, nhóm sc tc đông nht, sau khi người Mãn mt gc r vì b đng hóa. So sánh v chng tc, người Vit khác người Hán, nhưng không khác nhiu bng dân Uyghur. H thuc sc tc "Th,Turkic." Uyghur mt trong nhiu nhómTurkic như dân Th Nhĩ K, hoc ri rác khp vùng Trung Á. T thế k th tám h theo Hi Giáo. Các sc dân Uzbeck,Kazakhs, Kyrgyz, đu đã lp quc, tri t Hc Hi qua phía Đông, đến tn Thim Tây, Vân Nam vi nhng người gi là người "Hi."

Dân Uyghur văn minh, có ch viết sm nht trong vùng. Các Đi hãn Mông C đã phi nh hc gi Uyghur dùng mu t ca h sáng chế ra ch viết cho mình. Nhà Thanh khi lp nghip cũng s dng các quan li gc Uyghur.

T hai ngàn năm trước, nhà Hán đã bt đu xâm lăng vùng Trung Á, làn sóng chinh phc lên mnh nht đi nhà Đường. Đu thế k th By, khi thin sư Huyn Trang qua n Đ thnh kinh, biên gii Trung Quc ch nm Ngc Môn Quan, phía Đông tnh Tân Cương bây gi. Trong du ký, ông thy k trên đường đi đã gp nhiu v quc vương mun lưu gi ông li, ông đã ha trên đường v s dng đ ging Pht pháp đn ơn. Khi ông tr v, 14 năm sau, các vương quc k trên hu hết đã b quân nhà Đường xóa sch.

Năm 2001, chính ph M kêu gi chng khng b Hi Giáo trên thế gii, Trung Cng đã nhân cơ hi đàn áp người Uyghur trit đ, gán tên quân khng b Hi Giáo cho tt c nhng người dám phn đi.

Nhân danh chính sách đó Trung Cng đã đàn áp tín ngưỡng, tiêu dit văn hóa. Theo báoThe Guardian, ngày 7 tháng Năm, 2019, trong thi gian t 2016 đến 2018, mt phn ba các đn th Hi Giáo Tân Cương b phá, trong đó mt na b tàn bo nht, san bng. Tng cng khong 16 ngàn đn th b phá hy hoàn toàn t năm 2017, theo báoThe New Yorker ngày 3 tháng Tư năm 2021.

Trung Cng cũng tn công bng nn giáo dc Hán hóa, ging như nhà Minh lp trường hc khp nước ta vào đu thế k th 15. Năm 1406, Minh Thành T dy Tng binh Chu Năng sau khi chiếm được nước Đi Vit : "... hết thy mi sách v, văn t, cho đến c nhng loi ca lý dân gian, hay sách dy tr... mt mnh ch cũng đu phiđt ti ch. Khp trong nước phàm nhng bia do người Trung Quc dng t xưa đến nay thì đu gi gìn cn thn, còn các bia do dân An Nam dng thì phá hy tt c,mt ch ch đ li."

Năm 2011, Trung Cng bt các trường hc Tân Cương phi dy thêm tiếng Trung Quc ; riêng bc tiu hc hoàn toàn dùng tiếng Hán, năm 2020 tiến đến bc trung hc. Hc sinh còn nh được đưa đi hc xa, không gn gũi nhng người nói tiếng m đ na. Theo bn tinCatholic News Agency tháng Ba năm 2021, nhiu trăm ngàn tr em b ly ra khi nhà ca b m, đưa vào các trường ni trú. Đ tr em d quên gc r, còn chính sách bt dân Uyghur phi đt tên con theo li người Hán. Theo đài Á Châu T do, năm 2015, mt bn danh sách các tên b cm được công b, thí d nhng tên như "Islam", "Quran", "Mecca", "Jihad", "Imam", "Saddam", "Hajj", và "Medina." Các quan chc cng sn được quyn cm hu như bt c tên nào gc Hi Giáo, Á Rp. Năm 2017 cm đến c tên Muhammad !

Cũng ging Vit Nam đi nhà Minh, dân Uyghur b ép thay đi cách ăn mc. Nhiu người c gi y phc c truyn đã b bt. Kim soát đi sng hin ti, Trung Cng xóa b quá kh ca dân Uyghur, xâm phm c các nghĩa trang. Hãng tin AFP năm 2019 cho biết h đã nghiên cu các bc hình chp t v tinh và thy trong vòng mươi năm có 13 nghĩa trang c b xóa sch ; hài ct ném b tiêu tán hết. Năm 2020, đài CNN coi k các hình chp caGoogle Maps  Tân Cương cũng phát hin hơn mt trăm nghĩa trang b san bng.

Có đy bng chng cho thy Cng sn Trung Quc đang đng hóa dân Uyghur, cũng như Tây Tng và các sc dân thiu s khác. Tân Cương, nhng chính sách có h thng và trit đ, như đã tính áp dng nước ta 800 năm trước. Chúng ta may mn nh t tiên đui được quân Minh, giành quyn đc lp ; cho nên gi vn còn dân tc Vit ! Nhưng thế gii không th làm ngơ âm mưu dit chng ca đng Cng sn ! Nhưng loài người không th làm ngơ đ cho Trung Cng tiếp tc ti dit chng !

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 04/09/2022

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Ngô Nhân Dụng
Read 366 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)