Đảng cộng sản Trung Quốc đã từng dùng đại hội đảng làm cơ hội thanh trừng nội bộ ; không những cất chức mà còn cố tình làm nhục các cán bộ lãnh đạo cao cấp. Năm 1959, đại hội đưa ra một nghị quyết lên án Bành Đức Hoài là "phần tử phản cách mạng theo chủ nghĩa sửa đổi (tu chính chủ nghĩa)". "Bành Nguyên Soái" từng được suy tôn là anh hùng khi chỉ huy quân đội Trung Quốc trong cuộc chiến tranh Hàn Quốc 1952, nhưng đã "phạm tội" phản đối chính sách kinh tế "Bước Nhảy Vọt" của Mao Trạch Đông. Trong thời Cách Mạng Văn Hóa hỗn loạn, từ 1966, Tập Trọng Huân, thân sinh của Tập Cận Bình, cũng bị tố là một "phần tử phản đảng" và bị đầy đọa nhiều năm.
Sau cùng viên trợ lý nâng được Hồ Cẩm Đào đứng lên và kéo đi. Họ Hồ dừng chân, ghé xuống nói gì đó, Tập Cận Bình gật đầu nhè nhẹ nhưng không quay lại nhìn.
Dân Trung Hoa không được chứng kiến những cuộc thanh trừng nội bộ đó.
Ngày nay khác, vì có internet. Trong tuần trước, cả thế giới được thấy cảnh cựu Tổng bí thư Hồ Cẩm Đào, 79 tuổi, bị kẹp nách kéo ra khỏi hội trường. Tuy nhiên, hơn một tỷ dân Trung Quốc chỉ được thấy cảnh Hồ Cẩm Đào lúc bỏ phiếu bầu Trung ương Đảng và sau đó là hình ảnh lúc bế mạc, cái ghế của ông, bên tay trái Tập Cận Bình, bị bỏ trống. Đến cuối tuần, Tân Hoa Xã mới giải thích trên Twitter rằng Hồ Cẩm Đào mệt mỏi nên được dẫn ra ngoài nghỉ ngơi. Và nói thêm, sức khỏe ông đã khả quan !
Không ai tin những lời giải thích đó ; nhưng cũng không ai dám đặt câu hỏi : Chuyện gì đã xảy ra ?
Báo chí nước ngoài phải nghiên cứu những đoạn phim để tái lập lại thứ tự câu chuyện đã xảy ra.
Trong gần 2.000 đại biểu dự đại hội, hàng ghế chủ tọa là hình ảnh Tập Cận Bình ngồi bên phải Hồ Cẩm Đào, người đứng đầu Đảng cộng sản 10 năm trước. Giang Trạch Dân, người tiền nhiệm của Hồ, cũng chỉ chính thức nắm quyền 10 năm, không tới dự được vì đã 96 tuổi. Bây giờ Tập Cận Bình phá lệ thời hạn 10 năm, chính thức làm Tổng bí thư suốt đời !
Trước khi đại hội công bố ban chấp hành trung ương mới, người ta thấy Hồ Cẩm Đào, ngồi giữa Tập Cận Bình và Lật Chiến Thư, thò tay ra mó vào một tập tài liệu. Hình chụp bản tài liệu hé mở sau này cho biết trong đó có danh sách Trung Ương Đảng, toàn là tay chân của Tập Cận Bình.
Không ai biết Hồ Cẩm Đào sờ vào sấp giấy đó để làm gì. Ông ta có định nêu ý kiến khác thường nào không ? Chỉ Lật Chiến Thư, ngồi bên trái Hồ, đưa tay chặn lên tập giấy, kéo về phía mình và đặt dưới một tấm bìa màu đỏ, trong khi ghé tai nói nhỏ với Hồ.
Tập Cận Bình ngồi phía bên kia, liếc mắt nhìn không nói gì, rồi quay đầu nhìn sang bên mặt. Hình như đó là một tín hiệu, một nhân viên trợ lý chạy ngay tới ghé tai nghe lệnh, Tập Cận Bình đập ngón tay lên một tờ giấy trước mặt. Hồ Cẩm Đào ngồi im liếc mắt nhìn cảnh đó và lắng nghe. Viên trợ lý quay sang nói nhỏ với Hồ rồi đưa cánh tay mặt tay nâng ông già đứng dậy.
Hồ Cẩm Đào rút ra khỏi tay viên trợ lý, không chịu đứng lên. Viên trợ lý phải ra đứng phía sau, dùng cả hai tay nhấc hai bên ông già lên, nhưng cũng không được. Trong lúc đó, Hồ Cẩm Đào vẫn đưa tay sờ lên tập giấy trước mặt Tập Cận Bình, bị Tập ngăn lại.
Sau cùng viên trợ lý nâng được Hồ Cẩm Đào đứng lên và kéo đi. Họ Hồ dừng chân, ghé xuống nói gì đó, Tập Cận Bình gật đầu nhè nhẹ nhưng không quay lại nhìn. Hồ đặt tay lên vai thủ tướng Lý Khắc Cường, ngồi bên tay mặt Tập Cận Bình, Cường gật gật nhưng cũng không quay đầu nhìn lại.
Khi Hồ Cẩm Đào còn đứng đầu Trung Quốc, Lý Khắc Cường là một người có triển vọng lên thay, vốn được Hồ nâng đỡ khi làm chủ tịch Đoàn Thanh niên cộng sản. Tay chân thân tín của Hồ đều được đào tạo trong "Đoàn" này, trong đó có Vương Dương và Hồ Thuấn Hoa. Vương Dương đứng hàng thứ tư trong Thường Vụ Bộ Chính trị nhiệm kỳ 2017, Hồ Thuấn Hoa từng làm phó thủ tướng. Cả ba người thuộc "Đoàn Phái" này, năm nay đều bị Tập Cận Bình cho về hưu.
Khi Hồ Cẩm Đào được dẫn ra ngoài, bước đi sau lưng 19 lãnh tụ cao nhất đảng ngồi trên bàn chủ tọa, không một người nào quay đầu lại chào tiễn. Tất cả đều giữ nét mặt lạnh lùng, nhìn thẳng trước mặt, coi cảnh tượng áp giải ông chủ tịch cũ ra ngoài hội trường diễn ra sau lưng mình là bình thường, không khác gì cảnh con ruồi bay trên chén trà trước mặt. Mấy người đang nói chuyện với nhau cứ tiếp tục nói không nghỉ !
Người ngồi bên tay trái Hồ Cẩm Đào là Lật Chiến Thư khi thấy họ Hồ bị lôi đứng lên và kéo đi, đã nhỏm dậy tính bước theo, nhưng đã được người ngồi sau mình là Vương Hỗ Ninh níu tay giữ lại. Lật Chiến Thư đang đứng hàng thứ ba trong ban Thường Vụ nay đã tới tuổi 72, phải về hưu. Nhưng Vương Hỗ Ninh mới 67, thua Tập Cận Bình 2 tuổi, đã được thăng từ hàng thứ 5 lên hạng 4 và vẫn giữ vai trò lý thuyết gia của đảng, với nhiệm vụ phổ biến Tư tưởng Tập Cận Bình !
Hồ Cẩm Đào chắc sẽ được yên hưởng tuổi già vì không còn cơ hội nào để chống đối. Số mệnh ông còn may mắn hơn ông tổ là Hồ Tôn Hiến, một nhân vật nổi tiếng đối với người Việt Nam vì được Nguyễn Du kể trong Truyện Kiều. Sống vào thế kỷ 16, Hồ Tôn Hiến đã lập nhiều công trạng dẹp trừ "giặc Oa", những tay thảo khấu thường cướp bóc vùng duyên hải Trung Quốc, trong đó có Từ Hải. Nhưng vào cuối đời, Hồ Tôn Hiến bị bỏ tù, được tha thì chết vì bị đầu độc, năm 1563. Khi người con đem xác bố về tính chôn cất ở làng, ở tỉnh An Huy bây giờ, thì dân chúng phản đối, phải bỏ áo quan bên đường mà chạy. Khi Nhật Bản tấn công chiếm Cao Ly (1592–98) Hồ Tôn Hiến lại được phục hồi, dân Hàng Châu lập đền thờ.
Hình ảnh Hồ Cẩm Đào bị sỉ nhục ngay trong đại hội đảng cho thấy Tập Cận Bình đã củng cố địa vị vững chắc, không còn lo bị các "lãnh tụ kỳ cựu" quấy phá nữa. Nhưng cũng cho thấy những người cộng sản không còn chút tình nghĩa đồng chí nào nữa. Đó là một bài học cho dân Trung Hoa cũng như dân Việt Nam !
Ngô Nhân Dụng
Nguồn : VOA, 29/10/2022