Từ những nốt trầm bế tắc có dẫn đến sự đóng băng quan hệ ?
Mai Diện, RFA, 08/12/2022
Ngay phần mở đầu của thông cáo ngày 2/12/2022, Hoa Kỳ khẳng định những vi phạm quyền tự do tôn giáo (ở Việt Nam) đang gieo rắc sự chia rẽ, xói mòn an ninh kinh tế và đe dọa đến sự ổn định chính trị và nền hòa bình toàn cầu. Tính từ mùa hè năm 2022 đến nay, có lẽ đây là lần Mỹ phê phán Hà Nội công khai nặng nề nhất, cho dù đây chưa phải là điểm tới hạn để chấm dứt mọi ưu tiên dành cho Việt Nam trong bàn cờ Indo-Pacific đang ngày càng sôi động.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Thượng đỉnh ASEAN ở Phnom Penh, Campuchia hôm 12/11/2022 (minh họa) - AFP
Những nốt trầm đen đúa
Trong thông cáo nói trên, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuyên bố đưa Việt Nam vào "Danh sách Theo dõi Đặc biệt" (Special Watch List/SWL). Ngay phần mở đầu của thông cáo, Hoa Kỳ khẳng định những vi phạm quyền tự do tôn giáo (ở Việt Nam) đang gieo rắc sự chia rẽ, xói mòn an ninh kinh tế và đe dọa đến sự ổn định chính trị và nền hòa bình toàn cầu. "Hôm nay tôi đưa Algeria, Cộng hòa Trung Phi, Comoros và Việt Nam vào 'Danh sách Theo dõi Đặc biệt' vì có tham gia hoặc đồng lõa với những vi phạm nghiêm trọng về quyền tự do tôn giáo", ông Blinken nhấn mạnh như thế và nói tiếp : "Đối với các quốc gia vi phạm nghiêm trọng hơn thì các nước ấy đã bị Mỹ đưa vào diện ‘Các nước Quan ngại Đặc biệt’ (Countries of Particular Concern/CPC) gồm Trung Quốc, Cuba, Eritrea, Iran, Nicaragua, Bắc Triều Tiên, Pakistan, Nga, Saudi Arabia, Tajikistan và Turkmenistan". Cho đến nay, Việt Nam chưa đưa ra phản hồi chính thức về thông cáo này của chính phủ Mỹ. Việt Nam luôn khẳng định tự do tôn giáo là "sự thật không thể xuyên tạc" (1). Trong khi ai cũng biết, những sự thật ấy chẳng cần phải xuyên tạc !
Dẫn chứng một trong hàng loạt điển hình các vụ vi phạm : Sáng 2/11 vừa qua, Tòa án nhân dân tỉnh Long An mở lại phiên phúc thẩm xét xử vụ án "lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" đối với bị cáo Lê Tùng Vân (90 tuổi) và nhóm người từng ở tại nơi tự xưng "Tịnh thất Bồng Lai" hay "Thiền am bên bờ vũ trụ". Bị cáo Lê Tùng Vân vắng mặt. Năm bị cáo còn lại đang chấp hành án sau phiên tòa sơ thẩm đều được đưa đến tòa (2). Tại phiên tòa, cả các bị cáo đều cho rằng mình bị oan, không phạm tội, không vu khống, không bôi nhọ xúc phạm ai... và không thừa nhận hành vi bị truy tố như cáo trạng nêu. Nhà văn Trần Quốc Quân đang sống tại Warsaw (Ba Lan) đăng tải bài viết "Công lý ở nước ta là cái lý của cơ quan công quyền" trên trang Facebook cá nhân. Bài viết có đoạn : "’Tội lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, tổ chức, cá nhân’ đang được sử dụng như một công cụ để buộc các nghi phạm phải nhận tội". Võ sư Đoàn Bảo Châu (Facebook Chau Doan) bày tỏ sự phản đối với bản án, cho rằng việc bỏ tù ông Lê Tùng Vân là vô nhân đạo. "Phiên toà thể hiện quyền lực một cách vô lối chứ không phải là việc thực thi công lý. Nó áp đặt nỗi sợ lên công dân" (3).
Sau tự do tôn giáo lại đến gian lận thương mại. Hôm 5/12/2022, truyền thông Nhà nước Việt Nam dẫn nguồn Cục Phòng vệ Thương mại thuộc Bộ Công thương Hà Nội cho biết, theo thống kê sơ bộ từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (USITC), vào thời điểm năm ngoái, Việt Nam đã xuất sang thị trường Mỹ khoảng 18 triệu USD sản phẩm ghim dập. Số này chiếm chừng 12% tổng kim ngạch nhập khẩu sản phẩm này vào Hoa Kỳ, đứng hàng thứ ba sau Trung Quốc và Hàn Quốc. Vào năm 2019, kim ngạch sản phẩm ghim dập của Việt Nam xuất sang Hoa Kỳ chỉ mới là hai triệu USD, nhưng đến năm 2020 tăng đột biến lên 16 triệu USD và năm ngoái là 18 triệu. Trong thời gian 30 ngày, có thể gia hạn thêm 15 ngày, kể từ ngày nhận đơn, DOC Hoa Kỳ sẽ xem xét biện pháp khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế đối với vụ việc sản phẩm ghim dập của Việt Nam nhập vào thị trường Mỹ (4).
Trước đó, ngày 2/11/2022, trả lời truyền thông quốc tế về quan điểm của Mỹ sau Đối thoại Nhân quyền Việt – Mỹ lần thứ 26, diễn ra và kết thúc âm thầm tại Hà Nội, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay : "Chúng tôi tiếp tục thúc giục Chính phủ Việt Nam bảo vệ quyền tự do ngôn luận và các quyền tự do cơ bản khác và đảm bảo các hành động của Chính phủ phù hợp với Hiến pháp Việt Nam cũng như các nghĩa vụ và cam kết quốc tế của Việt Nam… Và Mỹ vẫn lo ngại trước xu hướng ngày càng nghiêm trọng trong việc giam giữ và kết tội công dân Việt Nam, vì đã thực hiện quyền tự do ngôn luận của họ như đã được ghi trong Hiến pháp Việt Nam… Hai bên đã có cuộc đối thoại 'thẳng thắn', tập trung vào một loạt các vấn đề liên quan đến quyền con người và quyền lao động, bao gồm quyền tự do ngôn luận, tự do tôn giáo và tín ngưỡng, pháp quyền và cải cách luật pháp, và quyền của các thành viên của các nhóm dân số bị gạt ra ngoài lề xã hội như LGBTTQI +, thành viên của các nhóm dân tộc thiểu số và người khuyết tật" (5).
Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris và Thủ tướng Phạm Minh Chính ở Hà Nội hôm 25/8/2021. AFP
Mỹ vẫn chưa hết "kiên nhẫn chiến lược"
Điều quan ngại lớn là Hà Nội dường như phản ứng rất tiêu cực liên quan đến mọi đóng góp của Hoa Kỳ cũng như cộng đồng quốc tế đối với sự xuống dốc của trào lưu dân chủ, nhân quyền, tự do tôn giáo và xã hội dân sự ở Việt Nam trong suốt những năm gần đây. Hà Nội luôn cho rằng, mọi nhận xét mang màu sắc tiêu cực của các tổ chức quốc tế về các vấn đề liên quan đến Việt Nam đều do không hiểu hết tình hình, không khách quan, thậm chí đó là những ý kiến từ các thế lực thù địch. Trong khi sự thật là xã hội Việt Nam ngày càng trở nên sa đoạ và tha hoá. Những tội ác xảy ra ngày càng nhiều, càng ghê rợn. Tình, tiền, thù hận là những nguyên nhân trực tiếp, nhưng nguyên nhân sâu xa hơn, dẫn tới thù hận đến từ đâu ? "Việt Nam luôn tự hào về sự ổn định, an ninh chính trị do sự khống chế nghiệt ngã đối với dân chủ, tự do và nhân quyền, nhưng rõ ràng xã hội đang vô cùng bấn loạn, tội phạm nghiêm trọng đang ngày càng gia tăng. Tội ác gây ra bởi vô số nguyên nhân, nhưng nhiều hơn và tệ hại hơn cả là do không được giáo dục đúng, vô đạo đức, hiếu thắng, kiêu căng, tự cao tự đại…" (6).
Trong Báo cáo quốc gia về thực tiễn nhân quyền năm 2021, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Cục Dân chủ, Nhân quyền và Lao động công bố hồi tháng 4/2022 về Việt Nam, có đoạn viết như sau : "Các tổ chức phi chính phủ ước tính rằng đến tháng 8/2021, nhà chức trách đã giam giữ từ 130 đến 288 cá nhân vì lý do chính trị. Còn theo giới truyền thông, từ ngày 1/1 đến 9/11/2022, nhà chức trách đã tạm giam 29 người và kết án 27 người vì họ thực hiện các quyền con người đã được quốc tế công nhận, chẳng hạn như quyền tự do biểu đạt, tự do hội họp hòa bình và tự do lập hội. Đa số những người bị bắt và bị kết án có liên hệ đến việc đăng blog trực tuyến, và các bị cáo bị kết án về tội "làm, tàng trữ, phát tán, truyền bá thông tin, tài liệu, đồ vật" nhằm chống lại nhà nước và "lạm dụng các quyền tự do dân chủ". Điển hình nổi bật là vào ngày 5/1/2022, Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh tuyên án phạt tù đối với ba thành viên Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam về tội tuyên truyền chống nhà nước. Phạm Chí Dũng, người sáng lập và chủ tịch Hội, bị tuyên phạt 15 năm tù về tội "làm, tàng trữ, phát tán, truyền bá thông tin, tài liệu, đồ vật nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam". Đồng nghiệp của ông Dũng, Nguyễn Tường Thụy và Lê Hữu Minh Tuấn mỗi người bị tuyên phạt 11 năm tù về một tội mà tòa án mô tả là "tội phạm nguy hiểm đe dọa an ninh quốc gia và trật tự công cộng" (7).
Mặc dầu có những nốt trầm đen đúa như đã phân tích nhưng vẫn chưa thấy dấu hiệu rõ rệt về việc bang giao Mỹ – Việt sẽ bị đóng băng. Cho đến nay, mặc dầu "lộ trình" quan hệ song phương, đặc biệt là thời điểm và nội dung cuộc điện đàm giữa Tổng thống Biden và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng vẫn "biệt vô âm tín", nhưng Washington vẫn tỏ ra mềm mỏng khi Hà Nội cố tình chơi ván bài địa-chính trị trong chiến lược Indo-Pacific của Mỹ và phương Tây. Gần đây nhất, qua chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Việt Nam đã dùng mối quan hệ "yêu – ghét" với Trung Quốc để khiến Hoa Kỳ phải bối rối. Ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Quốc tế (HRW) khu vực Châu Á nói với truyền thông quốc tế như thế hôm 2/11/2022. Theo ông Robertson, chính phủ Việt Nam đôi khi đứng về phía Hoa Kỳ chống lại các hành động của Trung Quốc trong các vấn đề hàng hải (trên Biển Đông), nhưng nhiều những lần khác lại hợp tác rất chặt chẽ với chính quyền Bắc Kinh, quốc gia cũng vi phạm trắng trợn các quyền con người (8). Chính quyền Mỹ hiểu rất rõ tình trạng "cắc cớ" này trong quan hệ song phương và cho đến nay, Washington vẫn chấp nhận "lối đi hàng hai" của Hà Nội. Ngày 5/12/2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính khi tiếp cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Michael Michalak, hiện là Phó Chủ tịch cấp cao kiêm Giám đốc điều hành khu vực của Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ – ASEAN (USABC) cùng các doanh nghiệp Hoa Kỳ, đã đánh giá cao và cảm ơn vai trò và hoạt động tích cực của USABC trong việc thúc đẩy quan hệ thương mại – đầu tư Việt Nam – Hoa Kỳ, đồng thời cảm ơn sự ủng hộ và hợp tác của các tập đoàn với các đối tác Việt Nam thời gian qua, góp phần tích cực vào sự phát triển của Việt Nam nói chung và quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ nói riêng (9).
Mai Diện
Nguồn : VOA, 08/12/2022
Tham khảo :
1. https://www.rfa.org/vietnamese/news/vn-us-special-watch-list/12032022085122.html
2. https://tuoitre.vn/phuc-tham-vu-tinh-that-bong-lai-ong-le-tung-van-va-nhieu-nguoi-co-nghia-vu-lien-quan-vang-mat-20221101161618058.htm
3. https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c72qq4qn97po
4. https://www.rfa.org/vietnamese/news/vietnamnews/us-doc-received-petition-for-proposal-to-conduct-tax-evasion-investigation-into-vietnamese-staples/12052022082622.html
5. https://www.rfa.org/vietnamese/news/vietnamnews/four-nonprofit-groups-call-on-us-to-urge-vietnam-to-improve-rights-record-11022022052857.html
6. http://bon-phuong.blogspot.com/2022/12/tai-sao-xa-hoi-viet-nam-cang-ngay-cang.html
7. https://vietnamthoibao.org/vntb-nguoi-viet-khong-con-man-ma-ve-cac-doi-thoai-nhan-quyen/
8. https://www.bbc.com/vietnamese/vietnam-63481655
9. https://www.voatiengviet.com/a/6864485.html'
***************************
Mỹ-Việt đang cố ‘chữa lành’ Ngoại giao Việt Nam ?
Trần Đông A, VOA, 07/12/2022
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đại sứ Knapper đang cố ‘chữa lành’ Ngoại giao Việt Nam ?
Phải chăng, với vai trò một trong những người cầm chịch, do cả chủ quan lẫn khách quan, ông Chính chưa thể nói được một cách rạch ròi như tân Tổng thống Philippines Marcos Jr. "Chúng tôi không thể hình dung tương lai của mình mà lại thiếu Hoa Kỳ".
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đại sứ Marc Knapper. Bao giờ thì những trở ngại chính sẽ được gạt bỏ để hai quốc gia có thể "nâng cấp" quan hệ song phương lên tầm "đối tác chiến lược" (CP) hay "đối tác chiến lược toàn diện" (CSP) như quan hệ giữa Mỹ với ASEAN hiện nay ?
Mỹ và Việt Nam sẽ còn phải "lên giây cót tinh thần" cho nhau đến khi nào ? Bao giờ thì những trở ngại chính sẽ được gạt bỏ để hai quốc gia có thể "nâng cấp" quan hệ song phương lên tầm "đối tác chiến lược" (SP) hay "đối tác chiến lược toàn diện" (CSP) như quan hệ giữa Mỹ với ASEAN hiện nay ?
Thật khó nghĩ khác được khi nghe hết toàn bộ YouTube ghi lại buổi giao lưu trực tuyến của Đại sứ Mỹ trên VietnamNet ngày 2/12/2022. Knapper"lên giây cót tinh thần" cho những ai quan tâm đến quan hệ Mỹ – Việt. Trước đó, chiều 30/11/2022, độc giả nào theo dõi Hội nghị tổng kết công tác ngoại giao vắc xin thì khá bất ngờ trước tình cảnh "trông đánh xuối, kèn thổi ngược" ngay tại Hội nghị. Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì diễn đàn, ghi nhận,biểu dương, đánh giá cao đóng góp của Ngoại giao vào thành công của kiểm soát dịch bệnh Covid-19. Nhưng rồi người ta lại thấy, cũng tại Hội nghị ấy (30/11/2022), lãnh đạo Bộ Công an nhấn mạnh đến "những thành tích" của ngành Công an đã tổ chức phát hiện,ngăn chặn và xử lý nhiều trường hợp lợi dụng thực hiện "ngoại giao vắc xin" của Việt Nam để lừa đảo, nhiều trường hợp để khuếch trương thanh thế.
Vai trò của người cầm chịch
Sau các lần "vào cuộc" của Bộ Công an, ngành Ngoại giao giờ đây đúng là đang bị "đánh" tơi tả. Trong câu đồng giao lâu nay "mồm Tuyên giáo, áo Ngoại giao", hiện thời vế thứ hai có lẽ không còn chuẩn nữa. "Áo Ngoại giao" bị lấm đến mức có thể "giặt" không sạch, mà phải thay bằng áo mới. Chúng ta vẫn chưa biết số phận của một Phạm Bình Mình, một Bùi Thanh Sơn rồi đây sẽ ra sao khi mà có tin, ít nhất hàng chục vị Đại sứ và các vị có hàm ngoại giao trong các Cơ quan đại diện của ta ở nước ngoài đang nằm trong vòng ngắm của các cơ quan điều tra. Khỏi phải nêu đích danh nhưng hơn nửa số dân ở Hà Nội lẫn Sài gòn đều biết, các vị Đại sứ từ Nga, Nhật Bản, Ấn Độ, Mã Lai… có thể sẽ không "hạ cánh an toàn". Nói chi đến từ các thủ đô hoa lệ Châu Âu và Châu Mỹ,ngay từ Châu Phi và nước Nga khói lửa, Vũ Ngọc Minh và Lý Tiến Hùng, các cựu cán bộ Đại sứ quán Việt Nam tại Angola và Nga, đã bị khởi tố với cáo buộc nhận hối lộ khi thực hiện chuyến bay giải cứu. Ôi những chú "tép riu" trong các mẻ lưới lớn ! Thế còn ở đâu những con cá kình, những con sâu bự, những trùm cuối… ? Biết bao kẻ " thân thể tuy ở trong lao" những vẫn tiếp tục gây nguy hại cho bao vị đang lượn lờ "bên ngoài lao".
Xem thế để không mấy ngạc nhiên nếu như Thượng tướng Lương Tam Quang, Thứ trưởng Bộ Công an, khẳng định không úp mở : "Về nghiệp vụ, ngoài các biện pháp hỗ trợ góp phần trong chiến dịch ngoại giao vắc xin, Bộ Công an đã tổ chức phát hiện, ngăn chặn và xử lý nhiều trường hợp lợi dụng thực hiện ngoại giao vắc xin của Việt Nam để lừa đảo…" Xưa nay, tại chốn công đường, chưa ai "vơ đũa cả nắm" Ngoại giao đi lừa đảo (!) Nhưng với tư cách là người cầm chịch, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa tay "đỡ" Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn khi ông Chính ca ngợi "đường lối đối ngoại đúng đắn đã giúp Việt Nam tranh thủ được sự ủng hộ của bạn bè, đối tác quốc tế". Và cũng theo đánh giá của Thủ tướng, "cùng với đó là sự tâm huyết, trách nhiệm của các đại sứ, trưởng đại diện, nhân viên các đại sứ quán, cơ quan đại diện Việt Nam tại nước ngoài, đã làm việc rất tận tụy, trách nhiệm không kể ngày đêm sớm tối trong tiếp cận vắc xin và thuốc, trang thiết bị y tế…, thu thập mọi thông tin, kinh nghiệm… để chuyển về nước". Tuy nhiên, Bộ Công an vẫn tiếp tục đề nghị, bên cạnh kênh ngoại giao, cần đẩy mạnh các kênh đối ngoại khác, trong đó có vai trò của đố i ngoại quốc phòng, đối ngoại an ninh tình báo của các cơ quan thực thi pháp luật trong xử lý giải quyết những vấn đề lớn, nhạy cảm.
Trong bối cảnh đội ngũ dưới quyền bị đánh tan tác, Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn thật khó có thể tập trung thời gian và trí não để cố vấn cho Trung ương và Bộ Chính trị"xử lý giải quyết những vấn đề lớn, nhạy cảm" mà ông Thượng tướng Công an vừa đề cập ở trên. Chỉ tính riêng việc Việt Nam vừa "nâng cấp" quan hệ với Hàn Quốc lên "đối tác chiến lược toàn diện" (CSP) cũng chỉ ra hai thực tế trái ngược nhau. Thứ nhất, nhớ lại đầu những năm 90, để có thể gọi Nam Triều Tiên là Đại Hàn Dân Quốc (theo yêu cầu của Seoul), Hà Nội đã phải vượt qua bao trở ngại với người anh em đồng chí Bắc Triều Tiên của mình. Để đến được cột mốc hôm nay, khi hai quốc gia trở thành CSP của nhau, cả hai bên đã trải qua bao "cay đắng, ngọt bùi, cuộc đời kháng chiến…" Thứ hai, với một quốc gia như Hàn Quốc, như Nhật Bản mà Hà Nội vẫn "dám" nâng cấp lên CSP thì rõ ràng đối với Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ, đây là cả một "sự phân biệt đối xử" rõ rệt (!?). Bang giao với Hoa Kỳ "bị xếp" vào chủng "loại ba", tức là chỉ "đối tác toàn diện" (SP) thì thật là quá "khôi hài" và "thật khó coi" đối với Đại s ứ Knapper, cho dù Việt Nam có bất cứ thỏa thuận "bí mật" nào đó để xoa dịu lòng tự ái của nước Mỹ và để che dấu tầm quan trọng của Hoa Kỳ đối với Hà Nội trước con mắt xoi mói của Bắc Kinh.
Đại sứ Knapper giao lưu trực tuyến
Phát biểu của Đại sứ Knapper tại buổi giao lưu 2/12 thật nhã nhặn. Ông Knapper khiến những ai đang quan tâm đến bang giao Mỹ – Việt đều cảm thấy lạc quan hơn, khi ông điểm lại những đóng góp của ngoại giao đối với quan hệ đối tác Việt – Mỹ trong quá khứ cũng như tương lai tới đây. Đại sứ Knapper là một nhà ngoài giao đầy năng lượng tích cực, ông không quan niệm bang giao Mỹ – Việt đang gặp bế tắc. Tuy nhiên, sau buổi giao lưu trực tuyến ấy, độc giả cũng chưa hiểu được đâu là những nguyên nhân thực sự dẫn đến tình trạng "blockdown" hiện nay trong quan hệ song phương. Mặc dầu ông Đại sứ có đề cập tới "quan hệ Việt – Mỹ mang tầm chiến lược", ông cũng nói nhiều về sự phát triển vượt bậc trong quá khứ của mối lương duyên Mỹ – Việt, những ông cũng không cho biết cụ thể, tại những kỷ niệm năm chẵn tới đây trong bang giao,người dân hai nước sẽ được đón chào những sự kiện lớn nào trong quan hệ song phương ? Những chuyến thăm bị đình hoãn từ mùa hè đến nay liệu sẽ được nối lại ? Khi nào tàu chiến Mỹ sẽ quay lại thăm Cảng Đà Nẵng ? Đặc biệt nhất là, sau khi Ngoại trưởng Antony Blinkenxếp Việt Nam vào nhóm nước bị "giám sát đặc biệt" (Special Watch List/SWL) về tự do tôn giáo, rồi đây Hoa Kỳ có "nâng cấp" xếp Việ t Nam vào nhóm nước cần "quan tâm đặc biệt (Countries of Particular Concerns/CPC) ? Đấy là chưa nói, Bộ Thương mại Hoa Kỳ vừa nhận hồ sơ (hôm 5/12) đề nghịđiều tra chống lẩn tránh thuế ghim dập Việt Nam...
Nhiều người trong giới phân tích ở Việt Nam sốt ruột khi thấy chính sách ngoại giao "đa dạng hoá, đa phương hoá" đang dần dần bị biến chất. Ông Trọng được đánh giá là người thân Trung Quốc. Theo báo chí Trung Quốc cho biết, ông đã từng thăm nước này vào các năm 1992, 1997, 2001, 2003, 2007, trước khi trở thành Tổng bí thư (năm 2011). Sau khi trở thành Tổng bí thư, ông Trọng cũng đã có chuyến thăm Trung Quốc ngay trong năm 2011. Ngoài ra, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng có các chuyến thăm khác tới Bắc Kinh trong cương vị Đảng trưởng vào các năm 2015, 2017 và lần mới đây nhất, 2022. Và cùng với những chuyến đi ấy là ông đã ký hàng chục – hàng chục các thỏa thuận và hiệp định về nhà nước, mà người dân không bao giờ biết được, đó là những thỏa thuận gì ? Ông Trọng cũng không gặp bà Phó Tổng thống Kamala Harris, khi bà sang thăm Việt Nam. Mặc dù các lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam luôn tuyên bố là "Việt Nam không chọn bên, chỉ chọn chính nghĩa", nhưng đối với các quốc gia giả danh "cộng sản" như Trung Quốc, Việt Nam thì thế giới không chỉ nghe các tuyên bố, mà thiên hạ còn phải nhìn vào các hành động cụ thể. Nhìn vào các hành động của các lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam thì có thể thấy, chiều hướng nghiêng hẳn về phía Trung Quốc là hiển nhiên. Trong khi các nước ASEAN cùng hội v ới Việt Nam như Indonesia, Philippines, Thái Lan, Camphuchia… đang chéo lái con thuyền ngoại giao của họ gần gũi hơn với nhân loại tiến bộ.
Mỹ và Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đại sứ Knapper liệu còn phải "lên giây cót tinh thần" bao nhiêu lần nữa cho nhau và cho các doanh nghiệp cũng như công chúng ở mỗi nước ? Đến bao giờ mới dỡ bỏ được những trở ngại chính để "nâng cấp" quan hệ song phương lên tầm "đối tác chiến lược" (CP) hay "đối tác chiến lược toàn diện" (CSP) như quan hệ giữa Mỹ với ASEAN hiện nay ? Ngày 5/12/2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính khi tiếp cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Michael Michalak, hiện là Phó Chủ tịch cấp cao kiêm Giám đốc điều hành khu vực của Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ – ASEAN (USABC) cùng các doanh nghiệp Hoa Kỳ, đã đánh giá cao và cảm ơn vai trò và hoạt động tích cực của USABC trong việc thúc đẩy quan hệ thương mại – đầu tư Việt Nam – Hoa Kỳ, đồng thời cảm ơn sự ủng hộ và hợp tác của các tập đoàn với các đối tác Việt Nam thời gian qua,góp phần tích cực vào sự phát triển của Việt Nam nói chung và quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ nói riêng. Phải chăng, với vai trò một trong những người cầm chịch, do cả chủ quan lẫn khách quan, ông Chính chưa thể nói được một cách rạch ròi như tân Tổng thống Philippines Marcos Jr."Chúng tôi không thể hình dung tương lai của mình mà lại thiếu Hoa Kỳ". Để nói được một câu súc tích và lưu loát như thế, chắc chắn ngoài việc "ch ữa lành" Bộ Ngoại giao, cũng như tổ chức thêm các buổi trực tuyến cho Đại sứ Mỹ, Việt Nam còn cần nhiều thứ khác nữa !
Trần Đông A