Tôi đã thấy hàng trăm xe Vinfast VF8 chạy trên đường ở California. Không phải nói đùa mà sự thật là như thế.
Tầu hàng và những chiếc xe VinFast VF8 tại bến cảng Benicia, vùng Vịnh San Francisco ngày 19/12/2022 (Ảnh : Bùi Văn Phú)
Chiều thứ Hai 19/12 ở bến cảng Benicia, cách San Francisco 30 dặm đường, những chiếc xe VF8 đủ các mầu đã được chạy từ tầu hàng ra bãi đậu xe của cảng.
Đoạn đường trong khu vực có kiểm soát an ninh, dài chừng 2 kilômét, từ cầu tầu chạy dọc theo đường Bayshore trước bến cảng Benicia, thủ phủ cũ của tiểu bang California, vào bãi đậu xe của cảng.
Có thể nói đây là con đường bên ngoài Việt Nam có nhiều xe VinFast chạy qua nhất, nếu đúng như con số được công bố trong buổi lễ xuống tầu tại cảng Hải Phòng hôm 25/11 vừa qua thì đã có 999 xe VF8 chạy qua khúc đường này.
Đội quân VF8 bốn tuần trước đã làm lễ xuất quân qua Mỹ với sự tham dự của Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng Đại sứ Mỹ Marc Knapper. Con tầu chở 999 tân binh VF8 được đưa xuống tầu Silver Queen của Panama, bên hông có hình chữ V là thương hiệu và hàng chữ VINFAST là một công ti non trẻ sản xuất xe ôtô từ Việt Nam, ra đời mới được 5 năm và đang nhắm vào thị trường xe điện Hoa Kỳ.
Hôm 15/12 con tầu chở những chiếc xe VF8 từ Thái Bình Dương tiến vào đất Mỹ, đi qua dưới cầu Golden Gate vào Vịnh San Francisco, neo ở cảng San Francisco để làm các thủ tục và đến trưa ngày 19/12 các xe VF8 bắt đầu được lên bờ tại cảng Benicia là nơi chuyên bốc rỡ các mặt hàng ôtô xuất nhập vào Mỹ.
Như thế VinFast đã chính thức vào chiến đấu trong thương trường xe điện ở Mỹ với Tesla, Hyundai, KIA, Nissan, Volkswagen.
Những xe VF8 đang được di chuyển vào bãi đậu của cảng Benicia, vùng Vịnh San Francisco ngày 19/12/2022 (Ảnh : Bùi Văn Phú)
Trước đó vài hôm truyền thông Hoa Kỳ rộ lên nhiều bài viết về sự kiện xe VinFast sắp vào thị trường Mỹ, phần nhiều phô bày ra những tiêu cực của VF8, không như những thông cáo báo chí của VinFast đã phổ biến trong vòng một năm qua.
Ngày 14/12 trên mạng Jalopnik.com có bài viết dài với tựa : "The VinFast VF8 is simply not ready for America" - Đơn giản mà nói xe VinFast VF8 chưa sẵn sàng cho Hoa Kỳ" - của Kevin Williams, một phóng viên chuyên về xe ở Mỹ đã được VinFast mời sang thăm nơi sản xuất xe ở Hải Phòng và được cho chạy thử các xe VF8 trên đảo VinPearl ở Nha Trang.
Theo nhận xét của ông sau khi lái thử các dòng xe VF8 thì loại xe này quá tệ và chưa đạt đủ tiêu chuẩn, chưa được chấp thuận để vào thị trường Mỹ.
Tháng 9 vừa qua, khi đi thăm nơi sản xuất ở Hải Phòng, tác giả ghi nhận không thấy công nhân làm việc trong xưởng, khi được hỏi thì nhân viên VinFast trả lời rằng họ đang ăn trưa. Dù lúc đó là 10 giờ sáng.
Chuyến đi của Kevin Williams, cùng với hàng trăm khách mời của VinFast gồm nhà báo, những người có tầm ảnh hưởng và những người đã đặt mua xe. Họ khởi hành từ California đến Việt Nam trên một chuyến bay do VinFast thuê bao.
VinFast tổ chức đón phái đoàn rất hoành tráng với tiệc tùng, du thuyền, văn nghệ và luôn cho nhân viên theo dõi các khách mời, ông Kevin kể lại.
Dù được bao ăn ở trong thời gian ở Việt Nam, Kevin cho rằng VinFast đã làm phí thời gian của ông vì ông chỉ muốn biết về sản phẩm ôtô điện của VinFast, mà ông hoàn toàn thất vọng với chất lượng từ độ mạnh của động cơ, dàn nhún, độ nhạy của tay lái và giá lại cao.
Khi truyền thông trong nước đưa tin gần nghìn xe VF8 lên đường qua Mỹ, ông Tiến Nguyễn, một kỹ sư với bằng tiến sĩ kỹ thuật từ Đại học Munich, Đức và hiện sống San Jose, California có viết dòng trạng thái trên FaceBook ngày 24/11 :
"Vậy là xe Vinfast đang trên đường đến Mỹ. Được toàn thể lãnh đạo lưu luyến tiễn đưa một cách long trọng. Chắc là khá đông người Việt hiện thời đang cảm động, lòng dâng lên nỗi tự hào ! Thế nhưng, sản phẩm làm ra cốt để bán ! Không để ‘tự hào’. Có bán được mới sống được. Còn không thì là ‘đốt tiền’. Muốn bán được thì dĩ nhiên là không phải ‘hét giá’ thế nào cũng được. Người mua sẽ so giá rất kỹ, bởi chiếc xe là cả một ‘đống của’ !".
Phòng trưng bày xe Vinfast ở thành phố Corte Madera, bắc California (Ảnh : Bùi Văn Phú)
Ông Tiến đưa ra những so sánh về giá cả một xe VF8 với pin là 57 nghìn đôla, với các xe tương tự có cả pin mà khách hàng ở Mỹ có thể chọn là xe Đức VW ID4 : 37.495 USD, xe Nhật Toyota Bz4x : 42.000 USD, xe Hàn Quốc Hyundai Ioniq5 : 41.500 USD.
Còn Tesla Model Y, với tín dụng giảm thuế cũng chỉ đắt hơn VF8 khoảng 2.500 USD. Ông Tiến đặt câu hỏi, như thế khách hàng sẽ chọn xe nào, khi mà VinFast chưa có gì để cho khách an tâm khi mua xe mới so với Tesla.
Nhiều ký giả chuyên về ôtô cũng đồng quan điểm với ông Tiến Nguyễn là giá xe VF8 như thế là đắt.
Ngày 13/12 trang dot.la có bài viết của David Shultz tựa đề "Vinfast’s First EVs Have Just 180 mile of Range but Still Cost Over $55K" – Những xe điện đầu tiên của VinFast chỉ chạy được 180 mile (khi đầy bình điện) mà giá vẫn trên 55 nghìn đô.
Cùng ngày, motortrend.com có bài của Christian Seabaugh với tựa : "180 Miles for $55k : Can the 2023 VinFast VF8 SUV Break Into America ? – 180 mile với giá 55 nghìn đô : Xe VF8 của VinFast có thâm nhập vào Mỹ được không ?
Đây là những bài viết của các phóng viên chuyên về ôtô, họ đã có nhiều kinh nghiệm thẩm định về phẩm chất và giá của các dòng ôtô lưu hành trong thị trường Mỹ.
Một điều đáng quan tâm cho khách hàng đã mua xe là những chiếc VF8 vừa vào Mỹ không phải là các xe họ đã đặt mua. Yahoonews.com hôm 19/12 đưa tin xe VF8 mà khách hàng sẽ nhận được sẽ là dòng xe "City Edition" chạy được 180 mile mỗi lần sạc đầy bình điện, không phải là dòng xe "Eco" chạy được 261 mile hay "Plus" sẽ chạy được 249 mile như VinFast đã quảng cáo.
So sánh với các xe cùng loại của Hyundai, KIA hay Mustang đều chạy được trên 200 miles cho một lần sạc đầy bình điện.
Theo YahooNews, cuối tháng 11 vừa qua VinFast đã gửi thông báo đến cho khách hàng đã đặt mua xe về sự khác biệt về xe mà người mua sẽ nhận là thuộc dòng "City Edition" và sẽ được giảm giá 3.000 đôla.
Xe VinFast VF8 trong phòng trưng bày ở thành phố Berkeley, miền Bắc California (Ảnh : Bùi Văn Phú)
Hôm tháng Tám vừa qua tôi ghé phòng trưng bày VinFast ở Berkeley, hỏi người bán hàng và ông có nói với tôi là nếu mua thì chiếc xe được giao sẽ có chút khác biệt với xe mẫu đang trưng bày (slightly different). Tôi hỏi khác biệt chút là những khác biệt nào, về dáng xe hay máy xe thì ông nói không biết, chờ hãng đưa thông tin. Nay biết đó là dòng xe khác sẽ giao cho khách mua, không như xe được trưng bày.
Ông Phạm Minh Tuấn, một kỹ sư tốt nghiệp Đại học UC Berkeley hiện làm việc cho Cơ quan Bản quyền và Thương hiệu (US Patent and Trademarks Office) của chính phủ Hoa Kỳ, có nhận xét khi đọc bản tin của Yahoo về chất lượng pin xe VF8 :
"Tôi đoán là công ti sẽ đổ lỗi cho khách hàng không biết sạc bình đúng cách hay có thiếu xót gì đó để mua thời gian cho đến khi có pin tốt hơn. Những khách hàng quyết đòi rồi cũng được thay pin mới, không tốt hơn, sau khi trải qua những nhiêu khê với dịch vụ phục vụ khách hàng".
Về sự kiện VF8 vào thị trường Mỹ, ông có ý kiến là : "Họ [Vinfast] không sáng chế ra được sản phẩm nào đáng kể mà đơn thuần chỉ lắp ráp những bộ phận của nhiều công ti khác nhau. Nếu những xe này chạy tốt như đã quảng cáo thì nhiều người sẽ có cái nhìn khác về mặt hàng do Việt Nam sản xuất".
Trang carscoops.com hôm 20/12 loan tin VF8 đã đạt các tiêu chuẩn của Mỹ để bán cho khách hàng.
Tôi tìm hiểu về chính sách bảo hiểm, vì ở California có luật buộc chủ xe phải mua bảo hiểm. Hỏi một văn phòng bảo hiểm State Farm và được cho giá bảo hiểm của VF8 đã có trong hệ thống, hiện thời là 1.160 đôla một năm, bảo hiểm hai chiều. Trong khi giá bảo hiểm cho xe Hyundai Ioniq5 là 1.300 đôla. Nhân viên nói giá sẽ được điều chỉnh sau khi xe chạy ở Mỹ chừng một hay hai năm sẽ có dữ liệu về xe thường hư những bộ phận nào, mua đồ sửa ở đâu, phải chờ bao lâu và tốn phí bao nhiêu.
Ai sẽ bỏ ra 55 nghìn đôla để mua VF8 lúc này ? Sẽ có hàng nghìn người Việt mua xe VF8, là những người giầu từ Việt Nam qua Mỹ định cư trong những năm gần đây, họ mua để chứng tỏ yêu nước là yêu xã hội chủ nghĩa? Họ là những người có dự án làm ăn ở Việt Nam, họ mua VF8 như là cách bày tỏ sự ủng hộ nhà nước Việt Nam ?
Tay lái và dàn điều khiển của xe VF8 (Ảnh: Bùi Văn Phú)
Một năm sau ngày VinFast đem hai mẫu xe qua Mỹ tham gia triển lãm ôtô tại Los Angeles vào cuối tháng 11 năm 2021, những chiếc xe VinFast đầu tiên đã cập bến cảng Mỹ để giao cho khách hàng trong những ngày tới.
Đứng nhìn tầu hàng to lớn mà VinFast thuê của Panama để chở xe qua Mỹ tôi chợt nghĩ đến những thất bại trong chủ trương đóng tầu hàng của VinaShin để đưa Việt Nam ra biển lớn. Rồi Bphone, VinSmart cũng chẳng ai dùng. Hàng xuất khẩu của Việt Nam cho đến nay vẫn là mấy thứ tiểu công nghệ như hàng may mặc, đồ gỗ, đan mây hay bánh phở, bún, bánh tráng, các loại cá, trái cây đông lạnh.
Nhìn những dòng xe rời cầu tầu chạy vào bãi đậu xe, tôi mong VinFast sẽ trở nên thương hiệu cho Việt Nam thực sự được người tiêu dùng tin tưởng, chứ không phải chỉ là những lời tâng bốc nổ như đạn pháo 122 ly.
Hy vọng Vinfast cũng sẽ được như Hyundai hay KIA trong đường dài. Đừng như xe Yugo từ nước cộng sản Nam Tư cũ, cũng vào Mỹ cùng thời nhưng chết yểu.
Bùi Văn Phú
(21/12/2022)