Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

27/06/2023

Cuộc binh biến Wagner : những suy luận từ bàn giấy

Nhiều nguồn tin

Cuộc binh biến của lính đánh thuê có ý nghĩa gì đối với nước Nga của Putin ?

BBC, 27/06/2023

Cuộc binh biến của nhóm lính đánh thuê Wagner cho thế giới thấy rằng, những nhân vật chủ chốt trong hệ thống chuyên quyền của Tổng thống Nga Vladimir Putin không còn đoàn kết nữa.

baoloan1

Cuộc nổi loạn chớp nhoáng của Yevgeny Prigozhin dường như được thúc đẩy bởi sự ganh đua cá nhân cũng như bất kỳ sự khác biệt chính trị thực sự nào với Điện Kremlin

Chỉ vài ngày sau cuộc binh biến có vũ trang toàn diện đầu tiên ở nước Nga của Putin, Vladimir Putin chịu thiệt hại - nhưng chỉ huy lính đánh thuê Wagner-Yevgeny Prigozhin, cũng gánh chịu tương tự.

Chuyện gì đã xảy ra ?

Căng thẳng giữa Yevgeny Prigozhin và Bộ trưởng Quốc phòng Nga lên đến đỉnh điểm vào thứ Sáu và thứ Bảy, khi người đứng đầu Wagner yêu cầu giới lãnh đạo quân sự của Nga từ chức và lệnh cho quân đội của ông tiến hành "cuộc diễu hành của công lý" tới Moscow.

Cuộc binh biến kết thúc đột ngột như cách nó bắt đầu. Sau khi lực lượng Wagner chiếm được Rostov-on-Don, và tấn công ồ ạt một số khu vực trên đường đến thủ đô, Prigozhin được nhà lãnh đạo Belarus Alexander Lukashenko gọi và quyết định rút lui.

Hôm thứ Hai, người đứng đầu Wagner đã công bố một đoạn ghi âm khẳng định ông không có ý định lật đổ chính phủ của Vladimir Putin - và tuyên bố rằng nó [cuộc binh biến] bị dẹp bỏ để tránh đổ máu.

Với chuỗi sự kiện diễn ra thần tốc - và sự trở lại nguyên trạng thậm chí còn thần tốc hơn, nhiều người cho rằng cuộc nổi loạn đã được dàn dựng.

Tuy nhiên, các nhà phân tích chỉ ra rằng đó là thiệt. Nhà khoa học chính trị kiêm giáo sư tại Đại học Châu Âu ở St Petersburg, Vladimir Gelman, nói : "Rất khó để dàn dựng những sự kiện như vậy. Điều đó đòi hỏi kỹ năng chỉ đạo và diễn xuất tốt từ những người chưa từng thể hiện chúng ở nơi nào khác".

baoloan2

Ủng hộ dành cho Prigozhin

Học giả nghiên cứu Yevgeny Roshchin của Princeton nói rằng cuộc binh biến của Prigozhin cho thấy sự chia rẽ trầm trọng trong giới tinh hoa Nga, nơi quân đội đóng vai trò nổi bật, dù không phải là một tác nhân độc lập.

Prigozhin, một doanh nhân có quá khứ phạm tội, đã có thể xây dựng một công ty quân sự tư nhân bậc nhất với các thành viên có kinh nghiệm tác chiến, Roshchin, một học giả nghiên cứu cho biết.

"Rõ ràng là một số đơn vị quan trọng nhất của Wagner được lãnh đạo bởi các sĩ quan có uy tín", Roshchin nói. "Và giành được sự ủng hộ của họ đã là một vấn đề lớn đối với ai đó thuộc giới làm ăn và chính phủ. Vì vậy, đây không chỉ là câu chuyện của Prigozhin. Đó là về sự ủng hộ dành cho ông Prigozhin trong giới sĩ quan".

Ông nói thêm rằng một số sĩ quan này sẽ có liên hệ với Bộ Quốc phòng (MoD), tình báo và các nhóm quyền lực khác, nơi tập trung sự bất mãn với Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và tình trạng của quân đội Nga.

Theo Gelman, sắc lệnh gần đây của Shoigu - rằng tất cả binh lính chiến đấu dưới quyền của Wagner ở Ukraine phải ký hợp đồng với MoD - có thể là động cơ thúc giục cuộc binh biến của Prigozhin.

Sắc lệnh này đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ thủ lĩnh lính đánh thuê, người đã tuyên bố : "Không một chiến binh nào của Wagner sẽ đi theo con đường đáng xấu hổ này - sẽ không có chuyện hợp đồng".

Gelman nói : "Điều này sẽ không thể chấp nhận được đối với Prigozhin. Về cơ bản, ông ấy sẽ mất quyền tự chủ và các lực lượng phụ thuộc của ông ấy sẽ nằm dưới sự kiểm soát của MoD. Ông ấy sẽ mất một phần đáng kể nguồn lực và sức ảnh hưởng chính trị của mình".

Tuy nhiên, nếu cuộc nổi loạn của Prigozhin được thúc đẩy bởi mong muốn bảo vệ những gì ông đã xây dựng, thì ông đã thất bại. Như Điện Kremlin đã thông báo vào thứ Bảy, những lính đánh thuê Wagner không tham gia vào cuộc binh biến sẽ ký hợp đồng với MoD.

'Không thể tiếp tục như thế này'

Theo Grigory Yudin, giáo sư tại Đại học Shaninka ở Moscow, với cuộc binh biến của Prigozhin, sự bất mãn đang hình thành trong các tầng lớp xã hội Nga đã lên đến đỉnh điểm. Ông nói rằng sự bất mãn bắt nguồn từ cái gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt" không thể tiếp tục khả thi nữa ở tình hình hiện tại.

"Có những yếu tố tranh luận chính trị khác nhau xoay quanh Prigozhin. Có diễn ngôn quân phiệt cực đoan : không thể tiếp tục như thế này, chúng ta phải tiếp tục cuộc chiến một cách có tổ chức và quyết liệt hơn. Và sau đó là diễn ngôn kiến ​​to hòa bình : nó có th "Đừng tiếp tc như thế này, chúng ta nên thương lượng, nht là khi rõ ràng là chúng ta khó có thể chiến đấu", Yudin giải thích.

Đồng thời, Yudin cho rằng còn quá sớm để coi hành vi của Prigozhin là một nỗ lực nhằm chấm dứt chiến tranh. Ông lập luận rằng tất cả những gì nó cho thấy là sự hoài nghi ngày càng tăng trong lòng xã hội Nga đối với cuộc xâm lược Ukraine.

"Về phần Putin, ông ấy đã liên tục trong suốt một năm rưỡi, kể cho mọi người cùng một câu chuyện cổ tích. Và cảm xúc chung là mọi thứ không thể tiếp diễn như thế này. Đó là điều mà Prigozhin đã diễn dịch rất rõ".

Vì sao Wagner hành quân đến Moscow lại gặp rất ít sự phản kháng ?

Khi bắt đầu hành quân đến Moscow, Wagner đã tiến vào Rostov-on-Don gần như không gặp cản trở. Ở đó, như Prigozhin kể lại, họ đã chiếm được trụ sở của Cụm lực lượng phía Nam, và đoàn quân này đã đi qua một số khu vực của Nga mà không gặp bất kỳ sự phản kháng đáng kể nào.

"Tất nhiên, điều này sẽ bị ngăn chặn nếu Nga có một đội quân tập trung, có tổ chức và đội quân đó không đang đi chiếm lãnh thổ của nước láng giềng", Yudin lập luận.

Chúng ta có thể kết luận được gì ?

Gelman, giáo sư tại Đại học Châu Âu ở St Petersburg, tin rằng các sự kiện cuối tuần qua là bằng chứng cho thấy sự suy tàn sâu sắc của nhà nước Nga.

Gelman cho biết Nga đã thuê ngoài các nguồn lực đáng kể cho một cá nhân và giữ cho ông ta hoạt động trong nhiều năm. "Thông thường, [các công ty quân sự tư nhân] đang hoạt động ở xa biên giới của chính quốc gia đó, người ta thường đinh ninh rằng nhà nước kiểm đang soát họ.

"Nhưng ở nước Nga ngày nay, Wagner đã giành được quyền kiểm soát nhà nước, cạnh tranh trực tiếp với nhà nước và thậm chí đặt ra các điều khoản".

Vẫn chưa rõ Prigozhin đã được hứa hẹn gì để đổi lại việc ngăn chặn lực lượng của ông ta trên đường tiến tới Moscow và điều họ đến một quân trại. "Vâng, nhà nước đã tìm ra các điều khoản phù hợp để ngăn chặn nhóm lính đánh thuê nắm quyền kiểm soát. Nhưng đó vẫn là một dấu hiệu đáng báo động về chức năng của nhà nước", Gelman cảnh báo.

baoloan3

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu (giữa) trong bức ảnh công bố ngày 26/6

Ai thắng ai thua ?

Ai cũng thua, Gelman khẳng định. "Putin đã cho thấy rằng ông ấy đã mất quyền kiểm soát trong một thời gian... Prigozhin đã quá bạo tay và bị đưa trở lại đúng vị trí của mình".

Ông cũng lưu ý rằng các chỉ huy quân sự Nga - Shoigu và Gerasimov đã vô hình trong suốt cuộc đối đầu. Ông ấy nói điều này "hoàn toàn làm mất uy tín của chính họ, ngay cả với cấp dưới của họ".

Tuy nhiên, Giáo sư Yudin, tại Đại học Shankia ở Moscow, nói rằng cuộc so găng giữa Prigozhin và giới lãnh đạo Nga không thể coi là đã dàn xếp êm xuôi.

Nhà phân tích chính trị Nikolai Petrov nói Putin trông yếu thế hơn trong mắt xã hội sau cuối tuần trước.

Học giả nghiên cứu của Princeton, Yevgeny Roschin, nói rằng cuộc binh biến của Prigozhin cho thấy sự chia rẽ trầm trọng trong giới tinh hoa Nga, nơi quân đội đóng vai trò nổi bật nhưng không phải là một tác nhân độc lập.

"Putin và chính quyền của ông ta từng 'nuôi sống' tất cả các bên chủ chốt bằng những xung đột nhỏ. Và sau đó bạn có một người nào đó bên trong nhóm thân tín bất chấp tất cả các quy tắc bất thành văn, chơi hết vốn liếng. Và đối với tôi, điều đó cho thấy sự chia rẽ trong giới tinh hoa đang sâu sắc hơn. Tất cả những gì Prigozhin đã làm là đưa ra tiếng nói đó".

Chuyên gia an ninh người Anh, Edward Lucas, cảnh báo rằng sự suy yếu của Putin có thể dẫn đến "thời kỳ cam go".

"Chúng ta có thể phải đối phó với một nước Nga nguy hiểm, khó lường trong ít nhất 10 năm. Thậm chí sẽ không có sự chắc chắn ở mức độ trên mặt mà chúng ta có với việc Putin nắm quyền".

Hiệu đính bởi Biên tập viên tiếng Nga của BBC, Famil Ismailov

Nguồn : BBC, 27/06/2023

*************************

Binh biến khiến cuc chiến ca Nga Ukraine tr nên ru rã ?

VOA, 27/06/2023

Binh lính mt tinh thn, ch huy chia r, ni b lc đc, lc lượng suy yếu là nhng hu qu mà đi quân xâm lược ca Nga Ukraine s gánh chu sau hành vi to phn bt thành ca lc lượng lính đánh thuê Wagner do ông Yevgeny Prigozhin đng đu, các nhà quan sát nhn đnh.

baoloan4

Ông Prigozhin lãnh đo cuc binh biến Nga hôm24/6

Cuc ni lon ngn ngi ca đi quân Wagner hôm 24/6 đã chiếm được tr s ca Quân khu phía Nam thành ph Rostov-on-Don. Sau đó, đoàn quân ca ông Prigozhin đã tiến v th đô Moscow nhưng cui cùng đã lui binh khi ch còn cách hơn 200km sau khi ông Prizoghin đt được tha thun tránh đ máu vi s trung gian ca Tng thng Belarus Alyaksandr Lukashenko.

‘Quân Nga suy yếu

Mc dù cuc ni lon ch din ra ngn ngi, nhưng hu qu ca nó có th s rt sâu sc, vi nhng hu qu nghiêm trng đi vi cuc xâm lược Ukraine vn đang ru rã, ông Peter Dickinson, biên tp viên ca chương trình Cnh báo Ukraine ca Hi đng Đi Tây Dương (Atlantic Council), nhn đnh trong mt bài phân tích đăng trên trang nhà ca Hi đng.

Theo phân tích ca chuyên gia này thì hu qu thc tế rõ ràng nht ca là v thế ca quân Nga đang chiến đu Ukraine b suy yếu khi mà hơn 20.000 lính Wagner được cho là đã rút khi Ukraine đ tham gia binh biến, tc khong 5% toàn b lc lượng xâm lược Nga. Điu quan trng là đây là nhng đơn v chiến đu hiu qu nht ca quân Nga và đng sau hu hết các bước tiến mà quân Nga đt được trên chiến trường trong năm qua.

Mc dù nhiu chiến binh Wagner cũng có th tr li tin tuyến và có th được đưa vào quân đi chính quy Nga tùy thuc vào bn cht chính xác ca tha thun mà ông Prigozhin đt được, tuy nhiên các đng đi và ch huy mi ca h s nhìn h vi cp mt nghi ng cc đ và s tìm cách hn chế hot đng ca h trên chiến trường.

"Cho dù có chuyn gì s xy ra đi na, vic đoàn quân Wagner dn đu cuc xâm lược ca Nga Ukraine dường như đã chm dt", ông Dickinson phân tích.

Bên cnh đó, cuc ni dy cũng đã cho thy bn thân nước Nga không th t v như thế nào. Quân Wagner phi mt gn mt năm mi chiếm được Bakhmut, mt thành ph nh ca Ukraine nhưng ch mt vài gi đã chiếm được thành ph Rostov-on-Don vn ln hơn Bakhmut gn 20 ln. Kh năng phòng th kém ci ca Nga càng b phơi bày trước đà tiến không h gp tr ngi ca đo quân thiết giáp ca ông Prigozhin.

Gi đây, ông Putin phi khn trương thc hin các bước đ ngăn chn mt lãnh chúa đy tham vng khác hoc quân Ukraine phát đng chiến dch bên trong lãnh th Nga. Ông ta s đào đâu ra quân và trang b cho vic này ? "Khi mà phn ln quân đi Nga hin đang trin khai Ukraine. Nga s không có la chn nào khác ngoài vic gim quân Ukraine đ đi phó các vn đ an ninh nghiêm trng bên trong đt nước", phân tích gia này lp lun.

B máy quân s và an ninh rng ln ca Nga gi đây cũng s phi truy tìm nhng k phn lon, vic này chc chn s khiến h xao nhãng và mt đi ngun lc tp trung cho chiến trường Ukraine, cũng theo li ông Dickinson viết trên Atlantic Council.

Đu đá ni b gia các phe phái đã làm suy yếu quân Nga trong sut cuc xâm lược Ukraine, và xu hướng này gi đây s càng ti t hơn khi chính quyn Nga tìm cách x lý các cnh sát trưởng, quan chc đa phương và ch huy quân s vn ch đng nhìn hoc kín đáo ng h hành vi phn lon ca Wagner.

Cuc ni lon đã đt ra mt s câu hi cơ bn v kh năng lãnh đo ca ông Putin. Người ta đã không thy ông đâu trong nhng gi đu tiên ca cuc khng hong, và ông ta ch xut hin vào sáng hôm sau trong mt bài phát biu ngn trên tivi trước quc dân. Ông Putin dường như cũng đã b gt ra ngoài trong các cuc đàm phán vi Prigozhin và đ cho nhà đc tài Belarus, Tng thng Alyaksandr Lukashenko, cm trch.

Cuc to phn đã làm mt mt Tng thng Nga Vladimir Putin công khai, khiến ông trông yếu hơn bt k thi đim nào trong sut thi gian cm quyn 23 năm qua, ông viết.

‘Mt tinh thn

Theo ông Dickinson tác đng quan trng nht ca cuc binh biến có th là nhu khí ca quân Nga. Nhu khí đi xung đã là vn đ nghiêm trng đi vi đo quân xâm lược ca ông Putin, vi mt lot các video trên mng xã hi trong na đu năm 2023 cho thy s bt mãn lan rng ca quân Nga v vic dùng bin người đ tn công và tn tht thm khc. "Tinh thn chiến đu gi đây s càng suy sp hơn na khi binh lính Nga đt nghi vn v lòng trung thành ca các tư lnh ca h và toàn b chính nghĩa ca cuc xâm lược", ông viết.

Trước thm cuc binh biến, ông Prigozhin đã cho đăng mt bài phát biu video mà trong đó ông cáo buc Đin Kremlin c tình đánh la công chúng Nga đ bin minh cho cuc chiến Ukraine. Th lĩnh Wagner, vn được nhiu người Nga coi là mt trong s ít các nhà bình lun đáng tin cy đt nước này, đã bác b các ni dung ch cht trong li tuyên truyn ca Đin Kremlin rng cuc xâm lược ngăn chn cuc tn công sp xy ra ca Ukraine do NATO hu thun nhm vào min đông Ukraine và bán đo Crimea. Ông Prigozhin cũng trc tiếp bác b cáo buc ca Nga rng quân Ukraine đã ném bom Donbas trong 8 năm trước cuc xâm lược toàn din. Thay vào đó, ông Prigozhin đ li cho tham vng cá nhân ca B trưởng Quc phòng Nga Sergei Shoigu và các nhà tài phit Nga là nguyên nhân gây ra cuc chiến.

"Nhng phát biu như vy chc chn s làm suy yếu tinh thn chiến đu ca quân Nga và khiến nhiu người đt câu hi là h đang chiến đu vì cái gì Ukraine ?" ông Dickinson phân tích. "Điu này t lâu đã là mt vn đ đi vi chính quyn Nga, vn đã hết sc vt v đ nói rõ mc tiêu chiến tranh ca h sau nhng tuyên b không có căn c v phát xít Ukraine và phương Tây đế quc".

"Li phát biu hùng hn ca ông Prigozhin đã vch trn nhng li di trá dùng đ bin minh cho cuc xâm lược và s tiếp tc làm gia tăng bt mãn trong quân Nga đang chiến đu và b mng trên chiến trường", ông viết.

Cuc binh biến Wagner cũng phơi bày s chia r sâu sc trong gii quân s và an ninh Nga, cho thy mc đ trung thành thp đáng k vi chế đ Putin, cũng theo nhn đnh ca chuyên gia này. Ông ch ra kh năng ông Prigozhin có được s ng h t bên trong quân đi Nga, vì ông ta đã có th chiếm được Rostov-on-Don mt cách d dàng. Binh đoàn thiết giáp ca Wagner sau đó đã hành quân hàng trăm cây s gia lòng nước Nga mà không gp phi bt k s kháng c đáng k nào.

"Nếu binh lính và các ch huy Nga không sn sàng bo v đt nước ca h, ti sao quân đi được trin khai đến Ukraine phi hy sinh vì mt lý do đáng ng đến vy ? Nếu ông Prigozhin và đi quân ca ông ta có th không b trng tr sau khi tuyên chiến vi nhà nước Nga, thì ti sao nhng người lính Nga đng viên li phi phi tuân theo mnh lnh cp trên đ đi vào ch chết Ukraine ?", ông lp lun.

‘Ni b ln xn

Trao đi vi VOA t Ba Lan, ông Phan Châu Thành, mt nhà quan sát theo dõi sát sao chiến s Ukraine t nhng ngày đu, nhn đnh rng hành đng gn như dâng tr s quân khu min Nam cho quân ni lon ca quân Nga trú đóng đó cho thy ni b quân Nga đang lc đc đến mc nào.

"Nó cho thy quân Nga bây gi hoc là thiếu người, bi vì không có lc lượng nào đ sc ngăn cn Wagner, hoc là không mun đánh nhau vi Wagner và thm chí là ng h Wagner", ông Thành nói vi VOA.

Ông nhn đnh rng trước vic Tng thng Putin buc phi tha hip vi mt k đu trm đuôi cướp như Prigozhin đ dp binh biến thì mt s tướng lĩnh Nga s bt mãn.

"H s bt đu nghi ng s lãnh đo ti cao ca ông Putin : liu ông y có đ kh năng thun phc các tướng lãnh hay không", ông Thành nói.

Ông d đoán nếu như tha thun đòi ông Putin phi đ cho B trưởng Quc phòng Sergei Shoigu và Tng tham mưu trưởng Valery Gerasimov ra đi và đưa người khác lên lãnh đo cuc chiến Ukraine thì v lâu dài ch huy ca quân Nga s rt ln xn.

"Nếu thượng tng thay đi thì lính tráng bên dưới s hn lon, h s không biết chuyn gì xy ra. Đi đánh trn mà thay tướng gia chng là mt trong nhng điu t hi trong quân s vì thay đi toàn b h thng mnh lnh", ông phân tích.

‘Wagner mt vai trò’

Khác vi nhà phân tích Peter Dickinson, ông Phan Châu Thành cho rng bây gi cho dù lc lượng Nga mt đi đo quân Wagner cho cuc chiến Ukraine cũng không sao.

"Wagner là lc lượng ch dùng đ tn công, đ đánh chiếm, ch không phi lc lượng đ phòng th mt đim vì h không có k lut", ông gii thích và cho rng do quân Nga hin đang không tn công na mà đang trên thế phòng th trước quân Ukraine nên s tham gia ca Wagner cũng không có ích li gì lm.

V kh năng quân đi Nga s ri lon nếu tiếp nhn đi quân Wagner vn vô k lut và có s thù đch vi quân chính quy Nga, ông Thành cho rng quân đi Nga s chia nh Wagner ra và nhét vào các đơn v ca h thì h s kim soát được Wagner.

Trước tình hình này, theo ông Thành, nếu quân Ukraine có th to ra mt chiến thng vang di như Kherson hay Kharkiv trước đây thì quân Nga s tan rã hoàn toàn

"Lúc này quân Nga đang rt hoang mang. Bây gi mà Ukraine đánh mnh, ch cn Nga v trn mt ch thì s xy ra hiu ng domino rt nhanh, h s không còn tinh thn chiến đu na", ông nói.

Tuy nhiên, ông cho rng phía Ukraine đang gp khó khăn là không quân yếu hơn Nga rt nhiu và ‘đang đi mt vi rt nhiu mìn do quân Nga ri mt trn.

"Quân Ukraine đang thiếu các phương tin g mìn nhanh chóng đ to điu kin cho quân ca h tiến lên", ông nói thêm.

Nguồn : VOA, 27/06/2023

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: BBC tiếng Việt, VOA tiếng Việt
Read 253 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)