Mỹ - Nhật - Hàn tăng cường hợp tác toàn diện đối phó với Bắc Triều Tiên và Trung Quốc
Anh Vũ, RFI, 18/08/2023
Hôm 18/08/2024, tại Trại David, khu nhà nghỉ của các tổng thống Hoa Kỳ gần Washington, nguyên thủ Mỹ tổ chức cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên với hai đồng minh Châu Á, Nhật Bản và Hàn Quốc. Mục đích của cuộc họp này là đặt nền tảng cho mối quan hệ hợp tác ba bên, đưa ra một thông điệp mạnh mẽ nhắm tới Bắc Kinh và Bình Nhưỡng.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden, gặp tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol (trái), và thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida (phải), tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Madrid, Tây Ban Nha, ngày 29/06/2022. AP - Susan Walsh
Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh những tháng gần đây Seoul và Tokyo đã cố gắng giải quyết các bất đồng do lịch sử để lại để xích lại gần nhau. Trong khi đó, Nhật Bản cũng như Hàn Quốc, là những đồng minh quan trọng của Hoa Kỳ tại Châu Á, đều đang đứng trước nhiều thách thức về an ninh từ Bắc Triều Tiên và Trung Quốc.
Trả lời phỏng vấn hãng tin Nhật NHK, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Nhà Trắng, John Kirby, khẳng định cuộc họp thượng đỉnh này là cơ hội quan trọng để củng cố vững chắc mối quan hệ ba bên, khẳng định những nỗ lực của tổng thống Joe Biden muốn dành ưu tiên cho vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương và đặc biệt cho mối quan hệ chặt chẽ giữa Hoa Kỳ với Nhật Bản và Hàn Quốc.
Vẫn theo NHK, một quan chức của Seoul cho biết lãnh đạo ba nước sẽ công bố ít nhất 2 văn kiện chính trị sau cuộc gặp thượng đỉnh ba bên lần này tại Hoa Kỳ. Theo ông Kim Tae-hyo, cố vấn an ninh quốc gia Hàn Quốc, đó sẽ là những đường hướng chủ đạo cho việc hợp tác giữa ba nước trong nhiều lĩnh vực, vì hòa bình và ổn định thế giới. Dù cuộc họp thượng đỉnh chưa từng có này sẽ không đưa đến việc thành lập một liên minh chính thức giữa ba nước, nhưng sẽ đem lại sự xích lại gần nhau đáng kể giữa ba nước về quân sự và kinh tế
Thông tín viên RFI tại Seoul Nicolas Rocca cho biết thêm chi tiết về những mong đợi của Hàn Quốc ở cuộc gặp thượng đỉnh :
Các căn cứ của Mỹ tại Nhật Bản là công cụ tốt nhất để răn đe một cuộc xâm lược của Bắc Triều Tiên, tổng thống Hàn Quốc đã quả quyết như vậy hôm thứ Ba vừa qua. Đó là cách cho thấy an ninh của Hàn Quốc phụ thuộc vào láng giềng Nhật Bản, cho dù vẫn còn những chỉ trích và tâm lý chống Nhật ở Hàn Quốc vẫn tồn tại dai dẳng.
Tại trại David, tổng thống Yoon Suk-yeol trước hết sẽ bảo vệ việc tăng cường hợp tác quốc phòng, đặc biệt liên quan đến việc chia sẻ tức thời, thông tin về các vụ bắn tên lửa đạn đạo của Bắc Trều Tiên. Một đường điện thoại nóng sẽ được thiết lập giữa chính quyền ba nước nhằm tạo điều kiện tốt hơn cho việc liên lạc, trong trường hợp xảy ra khủng hoảng. Đây cũng là cách thể chế hóa việc hợp tác cho dù có thay đổi chính trị.
Trên bình diện kinh tế, có thể các thông báo về vấn đề bán dẫn sẽ được Seoul quan tâm kỹ lưỡng trong khi mà hai tập đoàn lớn của Hàn Quốc trong lĩnh vực này đang đầu tư ồ ạt tại Hoa Kỳ nhưng vẫn giữ nhà máy của họ ở Trung Quốc. Với ông Yoon Suk-yeol, tăng cường hợp tác ba bên dường như là một cấp thiết bởi phần lớn uy tín chính trị của mình được ông đặt trong chiến lược ngoại giao".
Anh Vũ
************************
Mỹ-Nhật-Hàn, liên minh tay ba khiến Trung Quốc lo ngại
Anh Vũ, RFI, 18/03/2023
Hôm 18/03/2023, tại Trại David, Mỹ, tổng thống Joe Biden tổ chức cuộc họp với lãnh đạo hai đồng minh quan trọng ở Đông Bắc Á, Nhật Bản và Hàn Quốc. Cuộc gặp thượng đỉnh ba bên chưa từng có này được phần đông giới quan sát đánh giá như là một sự kiện ngoại giao lịch sử, thậm chí là một bước ngoặt địa chính trị thế giới.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol (trái) đến Trại David, Mỹ, ngày 18/08/2023 để họp thượng đỉnh với đồng nhiệm Mỹ - Nhật. AP - Andrew Harnik
Mục đích của cuộc gặp là nhằm tạo dựng một mặt trận chung gắn bó nhất có thể, để chống lại những tham vọng về quân sự của Trung Quốc, cũng như các mối đe dọa hạt nhân của Bắc Triều Tiên trong khu vực. Địa điểm được chọn cho cuộc họp là Trại David, khu nghỉ dưỡng của các tổng thống Mỹ, cũng mang tính biểu tượng cao trong ngoại giao Hoa Kỳ. Đây cũng là nơi đã chứng kiến nhiều cuộc gặp dẫn đến các thỏa thuận, hiệp ước hòa bình, liên minh, liên kết mà Washington đứng ra dàn xếp.
Trong bối cảnh tình hình khu vực Châu Á đang rất căng thẳng, Hoa Kỳ và các đồng minh Hàn Quốc cũng như Nhật Bản, muốn có được sự bảo đảm về an ninh trước các mối đe dọa ngày càng gia tăng từ Trung Quốc và Bắc Triều Tiên. Để làm được điều này, Seoul và Tokyo đã phải nỗ lực rất nhiều để vượt qua nhiều thử thách, gác lại những bất đồng lịch sử từ thời kỳ Nhật Bản đô hộ tàn ác trên bán đảo Triều Tiên từ năm 1910 đến năm 1945. Vụ hòa giải này cũng mang nhiều dấu ấn ngoại giao của chính quyền Biden.
Robert Dujarric, chuyên gia về Châu Á, thuộc Đại học Temple University tại Tokyo, được báo Pháp La Croix trích dẫn, nhận định là thượng đỉnh ba bên này "đáng chú ý, bởi vì cho thấy Seoul và Tokyo quyết tâm cùng hợp tác. Không hẳn là hai bên đã có quan điểm chung, nhưng ít ra là có thể nói chuyện về những vấn đề lớn vào thời điểm hiện tại".
Mục đích của hội nghị thượng đỉnh đặc biệt đầu tiên này giữa ba nước là để "thúc đẩy tầm nhìn chung của họ về một khu vực Châu Á-Thái Bình Dương tự do và cởi mở", theo lời của một quan chức Mỹ được nhật báo Anh, The Guardian trích dẫn. Nói cách khác, lãnh đạo của ba nước sẽ thảo luận về các mối đe dọa do Trung Quốc và Bắc Triều Tiên đặt ra.
Kurt Campbell, Điều phối viên Nhà Trắng về các vấn đề Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong một sự kiện gần đây tại Mỹ, đã cho biết mối quan hệ hợp tác giữa Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Nhật Bản sẽ là một "mối quan hệ ba bên mang tính quyết định trong thế kỷ 21. Những gì các vị sẽ thấy vào thứ Sáu là một loạt các sáng kiến rất tham vọng nhằm tăng cường cam kết ba bên, hiện giờ và trong tương lai".
Trong khi đó, tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol, trước khi lên đường tới Mỹ, khẳng định thượng đỉnh ba bên "sẽ đặt ra một cột mốc mới trong hợp tác ba bên, góp phần vào hòa bình và phồn thịnh trên bán đảo Triều Tiên và trong khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương".
Có thể thấy Ấn Độ-Thái Bình Dương, một trọng tâm trong chiến lược Châu Á của Hoa Kỳ, được nhắc tới liên tục khi đề cập đến cuộc gặp thượng đỉnh hôm nay tại Trại David. Đó cũng chính là điều khiến Trung Quốc khó chịu. Không hài lòng với việc tổ chức hội nghị thượng đỉnh Trại David, Bắc Kinh đã tuyên bố phản đối các quốc gia kết bè kết phái khác nhau, có hành vi làm trầm trọng thêm cuộc đối đầu và gây nguy hiểm cho an ninh chiến lược của các quốc gia khác.
Trả lời phỏng vấn trên đài RFI, Antoine Bondaz, chuyên gia về Trung Quốc, thuộc Quỹ nghiên cứu chiến lược tại Pháp giải thích : "Về phía Trung Quốc, đó là mối lo sợ một hình thái của một khối NATO nổi lên ở vùng Đông Á. Trong 2 chục năm qua, Bắc Kinh đã hưởng lợi từ mối quan hệ căng thẳng giữa Tokyo và Seoul, vốn được coi như là một góc chết trong quan hệ tam giác, Mỹ-Nhật-Hàn".
Bắc Kinh vẫn luôn tìm cách gây chia rẽ mối quan hệ ba bên, cũng như việc Nhật Bản và Hàn Quốc quan hệ khăng khít với phương Tây. Ngoại trưởng Trung Quốc, Vương Nghị, trong một phát biểu hồi đầu tháng này đã cảnh báo Seoul và Tokyo : "Các vị có thể nhuộm vàng tóc, hay sửa mũi tùy theo mình muốn, nhưng các vị sẽ không bao giờ là người Châu Âu hay phương Tây, các vị không trở thành các nước phương Tây. Chúng ta phải biết đâu là cội rễ của mình". Ông kêu gọi Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản hãy "cùng hợp tác".
Trái lại, với cuộc họp thượng đỉnh ba bên lần này, Washington tin tưởng Nhật Bản và Hàn Quốc đã biết gác lại quá khứ đau thương để hướng tới tương lai với phương Tây. Như ngoại trưởng Antony Blinken đánh giá, "Nhật Bản và Hàn Quốc là những đồng minh chủ chốt (của Mỹ), không chỉ trong vùng mà trên toàn thế giới". Còn bà Sheila Smith, chuyên gia của Council on Foreign Relation, được AFP trích dẫn, nhận định : "Tầm quan trọng của khuôn khổ quan hệ ba bên này vượt ra ngoài các vấn đề an ninh riêng biệt, liên quan đến Bắc Triều Tiên. Quan hệ này có thể phục vụ cho những mục đích rộng hơn", tất nhiên với điều kiện hòa giải Nhậ -Hàn phải bền lâu.
Anh Vũ