Bang giao của Việt Nam với Mỹ và phương Tây sẽ ra sao ?
Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam, Đại tướng Phan Văn Giang dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao của Bộ Quốc phòng Việt Nam tham dự Hội nghị An ninh quốc tế Moscow lần thứ 11 (MCIS-11) và Diễn đàn Kỹ thuật-Quân sự quốc tế 2023 (Army 2023) từ ngày 13 đến 17-8 tại Moscow, thủ đô nước Nga.
Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang dự lễ khai mạc MCIS-11 tại Nga ngày 15/8/2023 - Nhân Dân
Bình luận về tác động, hệ quả có thể có trong quan hệ giữa Nga-Việt Nam sau chuyến thăm Nga của Đại tướng Phan Văn Giang cũng như bang giao giữa Việt Nam với phương Tây, từ Singapore, nhà nghiên cứu chính trị và an ninh quốc tế, Tiến sĩ Bích Trần chia sẻ quan sát trên quan điểm riêng của mình với Đài Á Châu Tự Do trong ngày 17/8 :
"Trong khi Mỹ và các nước đồng minh đang tìm kiếm mối quan hệ sâu sắc hơn với Việt Nam, quan hệ của Việt Nam đối với Nga và thái độ của chính phủ Việt Nam đối với cuộc xâm lược Ukraine của Nga, tôi nghĩ rằng sẽ đặt ra những trở ngại cho quan hệ giữa Việt Nam với phương Tây. Có một ví dụ là tháng trước, có tin đưa nói rằng Tổng thống Biden nói Việt Nam muốn nâng cấp quan hệ với Mỹ ngang tầm với Trung Quốc và Nga, ám chỉ mức ‘đối tác chiến lược toàn diện’. Nhưng với chuyến thăm của Bộ trưởng Phan Văn Giang tới Moscow, tôi thấy khả năng đó là không cao".
Trong chuyến thăm Nga của Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam (được truyền thông Nhà nước loan), ông Giang đã tham dự các sự kiện song phương, đa phương tại Moscow. Nhìn nhận các sự kiện trên, Tiến sĩ Bích Trần, thành viên nghiên cứu không thường trú của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược & Quốc tế (CSIS), từng làm nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) và hiện đang làm nghiên cứu sau Tiến sĩ tại Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, nói tiếp với RFA Tiếng Việt :
"Phần lớn vũ khí và trang thiết bị quân sự của Việt Nam đến từ Liên Xô và sau này là Nga, bởi vậy theo tôi, Việt Nam cần phải duy trì quan hệ quốc phòng tốt đẹp đối với Nga để có thể đảm bảo cho nguồn cung phụ tùng và sửa chữa sau này. Trong bối cảnh mà phương Tây hiện đang lên án cuộc xâm lược Ukraine của Nga, tôi nghĩ rằng Hà Nội muốn khẳng định chính sách đối ngoại độc lập của mình bằng cách duy trì mối quan hệ truyền thống với Moscow mà không đi theo phương Tây…"
‘Chiếc kiềng nhiều chân, nhưng tốt đẹp’
Với chuỗi sự kiện diễn ra vào trung tuần tháng Tám/2023, có khả năng sẽ ảnh hưởng tới an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, trong đó đặc biệt là Biển Đông và khu vực Đông Nam Á hay không ? Nhà nghiên cứu từ Singapore nói :
"Về phía Nga tôi cho rằng Moscow muốn thể hiện rằng mình không hề yếu đi qua việc tổ chức hai sự kiện là MCIS-11 và Army 2023, thế thì việc nhiều nước, trong đó có Việt Nam tham dự cho thấy rằng Nga vẫn có quan hệ tốt đẹp với những nước đó và không bị cô lập như phương Tây mong muốn. Còn về phía Việt Nam, tôi cho rằng chuyến thăm của Bộ trưởng Phan Văn Giang đến Nga cho thấy đường lối, quan tâm của Việt Nam trong lĩnh vực quan hệ quốc tế không chỉ có Trung Quốc và Mỹ, mà còn có Nga và các nước khác, mà giống như Giáo sư Alexander Vuving đã từng nói rằng cấu trúc đối ngoại của Việt Nam giống như chiếc kiềng nhiều chân".
Tiến sĩ Bích Trần cho rằng chuyến thăm của Bộ trưởng Việt Nam tới Nga và tham dự các sự kiện tại Moscow chỉ có tính ‘biểu tượng’ là chính, trong khi bài phát biểu của ông tại Hội nghị An ninh Quốc tế Moscow (MCIS-11) không hẳn ‘có gì mới’ về mặt thông điệp đưa ra. Tuy nhiên cũng có một số dấu hiệu và câu hỏi còn cần chờ thời gian để biết thêm chẳng hạn trong việc Việt Nam có mua thêm vũ khí mới từ Nga hay không. Tiến sĩ Bích Trần nói tiếp :
"Tôi nghĩ khả năng Việt Nam mua thêm những vũ khí mới từ Nga là rất thấp, nhưng những phụ tùng thì rất cần thiết".
Tiến sĩ Bích Trần cũng cho rằng Việt Nam có thể duy trì mối quan hệ tốt đẹp với tất cả các nước và hưởng lợi từ những mối quan hệ đó. Thế nhưng các cường quốc mà đấu tranh và căng thẳng, thì Việt Nam sẽ rất khó trong việc duy trì quan hệ tốt đẹp với tất cả các bên. Tốt đẹp với nước này, thì sẽ mất lòng với nước kia, bởi vậy, tiến sĩ Trần nhận định : "Khi Bộ trưởng Giang kêu gọi hợp tác giữa tất cả các nước để giải quyết những vấn đề chung, thì tôi thấy đó là một điểm cần lưu ý".
‘Sang Moscow, nhưng muốn nói chuyện với Bắc Kinh’
Cũng theo truyền thông quốc tế và Việt Nam, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam trong dịp này cũng đã có tiếp xúc bên lề các sự kiện ở Moscow, và đã ngỏ lời mời Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, ông Lý Thượng Phúc, đến thăm chính thức Việt Nam, bình luận với RFA về ý nghĩa và mục đích chính hai bên Việt Nam và Trung Quốc nhắm tới có thể là gì, nếu sẽ có một chuyến thăm như vậy, Tiến sĩ Bích Trần nói :
Bộ trưởng Phan Văn Giang gặp Thượng tướng, Bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc bên lề hội nghị. Ảnh Duy Trinh /PV/TTXVN tại Nga
"Việt Nam có mối quan hệ hợp tác đối tác chiến lược toàn diện với Trung Quốc, tức là mức độ cao nhất, trong đó hợp tác quốc phòng là một trong những trụ cột chính, và hai bên đã thống nhất từ trước là họ sẽ thường xuyên thăm trao đổi, cho nên tôi nghĩ rằng chuyến thăm sắp tới đó nếu xảy ra thì nó không phải là một điều gì đặc biệt. Hai bên có thể ký kết một số thỏa thuận mới, nhằm tăng cường hợp tác quốc phòng, nhưng tôi thấy khó có điều gì đó mà đột phá. Bởi vì vấn đề tranh chấp ở Biển Đông vẫn là điểm mấu chốt khiến cho hai bên không tin tưởng nhau".
"Tôi chỉ có một quan sát nhỏ là tháng sáu 2023 vừa rồi, Bộ trưởng Phan Văn Giang không tham dự Đối Thoại Shangri-La ở Singapore, vậy nên tôi nghĩ việc tham dự Hội nghị An ninh quốc tế Moscow (MCIS-11) còn tạo ra cơ hội cho ông gặp riêng Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc". – Tiến sĩ Bích Trần bình luận thêm với Đài Á Châu Tự Do từ Singapore trên quan điểm riêng.
Quốc Phương
Nguồn : RFA, 17/08/2023