Sau khi Việt Nam và Mỹ nâng tầm quan hệ "đối tác chiến lược toàn diện", câu hỏi "nóng" trên miệng mọi người là liệu Mỹ có "bỏ" Việt Nam như đã từng "bỏ" Việt Nam Cộng Hòa hay Afghanistan hay không ?
Hai phái đoàn tại buổi hội đàm ở Văn phòng Trung ương Đảng chiều 10/9 - Ảnh : Nguyễn Khánh
Theo tôi, nếu lãnh tụ hai bên Việt Nam và Mỹ lấy cuộc đời cô Kiều để diễn tả quan hệ hai bên thì chuyện "bỏ nhau" là chuyện có thể xảy ra.
Sẽ là một sai lầm lớn nếu so sánh quan hệ "quốc gia - quốc gia" với quan hệ tình cảm trai gái. Tệ hơn nếu so sánh Việt Nam với một nàng "kiều", (tức một gái đứng đường) có số phận "hồng nhan bạc mệnh".
Nền tảng quan hệ "quốc gia - quốc gia" là "lợi ích". Lợi ích cốt lõi là sự "sống còn" và lợi ích kinh tế. Lợi ích chiến lược, phân tích sâu xa, mục đích cũng là bảo vệ sự sống còn cùng với lợi ích kinh tế.
Câu hỏi cần đặt ra là Mỹ "bỏ" Afghanistan cho ai ? Mỹ bỏ Đài loan cho ai ? Mỹ bỏ Việt Nam Cộng Hòa cho ai ?
"Người ta" nói là quân Mỹ bỏ chạy, quân Taliban chiếm Afghanistan. Người ta cũng nói là "khi đồng minh tháo chạy" Việt Nam Cộng Hòa sụp đổ.
Vậy tại sao Mỹ thôi "nhìn nhận" chính quyền Đài bắc là đại diện Trung hoa mà đổi qua nhìn nhận chính quyền cộng sản Bắc kinh mà chính quyền Đài loan vẫn không sụp đổ ?
Suy nghĩ sâu xa, Mỹ không bỏ cho "ai" hết cả. Quân Taliban là dân Afghanistan, cũng như CS Bắc Việt là dân Việt Nam. Lục địa hiện chưa "thống nhứt" với Đài loan nhưng cả hai bên bờ eo biển Formosa đều thuộc về "một nước Trung hoa".
Trường hợp cần nghiên cứu (để so sánh) là liệu Mỹ có thể "bỏ" Ukraine cho Nga hay không ?
Theo tôi, đến khi mà quân Ukraine vẫn còn anh dũng chiến đấu để bảo vệ "sự sống còn" của đất nước họ thì chắc chắn Mỹ sẽ không bao giờ "bỏ" Ukraine. Ngay cả khi "lợi ích" của Mỹ ở Ukraine vẫn còn là điều tranh cãi trong chính giới Mỹ.
Đài loan cũng vậy. Khi mà dân quân xứ Đài thể hiện ý chí quyết tâm bảo vệ "nền dân chủ và lối sống" của họ thì Mỹ sẽ không bao giờ "bỏ" Đài loan.
Mỹ không thể thay thế quân chính qui Afghanistan đánh quân Taliban, nếu đạo quân này không có ý chí bảo vệ "nền dân chủ và lối sống" của họ. Việt Nam Cộng Hòa cũng vậy.
Nền tảng Hiến chương Liên Hiệp Quốc và luật quốc tế không cho phép Mỹ "can thiệp" vào nội bộ của một quốc gia khác. Việt Nam Cộng Hòa chưa bao giờ chính thức được công nhận là "quốc gia", cũng như chưa bao giờ ký hiệp ước liên minh với Mỹ. Mỹ không có gì ràng buộc với Việt Nam Cộng Hòa và chế độ này cũng không được luật quốc tế bảo vệ.
VN bây giờ đã thống nhứt lãnh thổ, có tư cách pháp nhân, có trách nhiệm trước quốc tế, dĩ nhiên hoàn toàn khác với Việt Nam Cộng Hòa hay Đài loan.
Một trường hợp tệ hại xảy ra, Việt Nam có thể so sánh với Ukraine.
Mỹ "bỏ" hay không bỏ Việt Nam (cho Trung Quốc) là tùy thuộc vào Việt Nam chớ không tùy thuộc vào Mỹ.
Một khi Mỹ "vào" Việt Nam thì sẽ có vô số lợi ích phát sinh. Lợi ích lớn nhứt của Việt Nam là lợi ích sinh tồn. Sau đó là lợi ích kinh tế. Mỹ có lợi ích kinh tế lẫn chiến lược.
Vì vậy đừng lo là Mỹ "bỏ" Việt Nam. Điều đáng lo là lãnh đạo Đảng cộng sản Việt Nam có suy nghĩ của một "nàng kiều", kiểu "đưa người cửa trước rước người cửa sau". Bắt cá hai tay thì dễ bị vuột cả hai. Ngoại giao "cây tre" cũng là cách bắt cá hai ba tay.
Trương Nhân Tuấn
Nguồn : fb.nhantuan.truong, 21/09/2023